Berrak zihinler için yalın, zengin, bağımsız bir Türkçe dijital medya üyeliği.
Ücretsiz Kaydol →🔴 Canlı Gündem
Günün en önemli gelişmelerini canlı güncellemelerle yakala.
önce güncellendi
31 Ekim Perşembe gününden herkese merhaba.
Piyasalar, ekonomi, iş dünyası, teknoloji, politika ve kültür-sanat gündeminin en önemli maddelerini Canlı Gündem ile anbean takip edebilirsiniz.
Bir adım geriden: Aposto Gündem'in güncel sayısına buradan ulaşabilirsiniz.
İyi okumalar.
• Bir sokak röportajında sarf ettiği eleştirel ifadeler nedeniyle "Cumhurbaşkanına hakaret" suçlamasıyla yargılanan Dilruba Kayserilioğlu, 11 ay 20 gün hapis cezasına çarptırıldı.
• 1967’de Ian Anderson'ın kurduğu ve flütü rock müziğine kazandıran Grammy ödüllü Jethro Tull, 23 Kasım akşamı Volkswagen Arena’da sahne alacak. Thick as a Brick ve Aqualung gibi albümleriyle tanınan grup; folk, progresif rock ve hard rock gibi türleri müziğinde harmanlıyor.
• Selin Cankı Ceylan’ın Afife Jale’nin yaşam hikayesinden yola çıkarak kaleme aldığı ve başrolünde Demet Evgar’ın bulunduğu tiyatro oyunu Afife, 4-5-13-14 Kasım ile 2-3-16 Aralık tarihlerinde Zorlu PSM’de yeniden seyircilerin karşısında olacak.
• Almanya Federal Meclisi'nin 12 Nisan'da kabul ettiği "Kendi Kaderini Tayin Hakkı Yasası" 1 Kasım’da yürürlüğe giriyor. 18 yaşından büyük kişiler, nüfus müdürlüğüne başvurarak kayıtlarını erkek, kadın ya da Alman yasalarındaki “üçüncü cinsiyet” olarak değiştirebilecek. Kişiler ayrıca bürokratik herhangi bir işlemde cinsiyetle ilgili bir kaydın bulunmamasını da talep edebilecek.
• Avro Bölgesi'nde yıllık enflasyon Ekim ayında hızlanarak %2 ile yeniden Avrupa Merkez Bankası'nın (ECB) hedef seviyesine çıktı. %0,3 olarak kaydedilen aylık enflasyon da piyasa beklentilerinin üzerine geldi. Gıda ve enerjinin dâhil edilmediği çekirdek enflasyon ise %2,7 seviyesinde kaldı. Enflasyon verilerinde gıda ve enerji maliyetlerindeki artış önemli rol oynadı.
- Yorumlar: ECB Başkanı Christine Lagarde, enflasyonda kalıcı %2 hedefine ilişkin, "Büyük bir şok olmadığı sürece, bu hedef 2025 yılı içerisinde gerçekleşecektir" yorumunda bulundu.
• Siemens, ABD merkezli yazılım firması Altair Engineering'i 10 milyar doların üzerinde bir değerlemeyle satın alacağını duyurdu. Endüstriyel simülasyon ve analiz pazarında lider bir yazılım sağlayıcısı olan Altair, havacılık, otomotiv ve finansal hizmetler sektörlerinde ürünler sunuyor.
• Alman polisi, patlayıcı madde (TATP) dolu bir çantayı Berlin'deki bir tren istasyonunda rutin bir kimlik kontrolü sırasında bırakıp kaçan bir kişiyi aradıklarını duyurdu. Polis, şüphelinin kimliğinin henüz tespit edilemediğini belirtti.
• İtalya merkezli Astaris, Osmangazi Köprüsü ile Gebze-Orhangazi-İzmir Otoyolu'ndaki %18,1'lik hissesinin satış sürecini, tekliflerin holdingin belirlediği 405 milyon avroluk bedelden düşük gelmesi sebebiyle durdurdu.
• CHP İstanbul İl Başkanı Özgür Çelik, Esenyurt Belediye Başkanı Ahmet Özer'in yerine kayyum olarak atanan İstanbul Vali Yardımcısı Can Aksoy'a tepki gösterdi:
"Biz Beyoğlu Kaymakamı Can Aksoy'u, 31 Mart sonrası Beyoğlu'nda belediyemize yaptığı haksız ve hukuksuz uygulamalardan çok iyi tanıyoruz. Kendisi 12 saat içinde Vali Yardımcısı yapılıp Esenyurt Belediyesi'ne kayyum olarak atandı. İlk icraati ise 'seçilmiş' başkanın makamında poz vermek oldu. Milletimizin iradesini gasp edemeyeceksiniz, izin vermeyeceğiz."
• Britanyalı One Direction grubunun eski üyesi Liam Payne'in ölümünden sonraki ilk şarkısı Do No Wrong, Cuma günü yayımlanacak. Ölümünden önce Payne ile birlikte çalışan Grammy ödüllü yapımcı ve şarkıcı Sam Pounds, "Bunun Liam'ın her zaman hayal ettiği gibi dünyaya bir lütuf olması için dua ediyorum" dedi.
• Togg T10X, yeni yazılım güncellemesi 1.5 ile 7 yeni özelliği kullanıcıların hizmetine sundu. Şirketten yapılan açıklamada bu özelliklerin trafik işareti algılama sistemi, arka trafik çarpışma uyarısı, arka çapraz trafik uyarısı, akıllı şerit takip sistemi, şeritten ayrılma uyarısı, ön çarpışma uyarısı ve acil durum frenleme olduğu ifade edildi.
La Torre bölgesindeki bir otoparkta 9 kişinin cansız bedenine ulaşıldı | AP
• İspanya'da meydana gelen sel felaketinde yaşamını yitirenlerin sayısı 150'yi aştı. Devam eden arama kurtarma çalışmaları sonucunda bu sayının daha da artacağı tahmin ediliyor.
- Geniş açı: Kayıplara ulaşmada güçlük çekilen ülkede bazı bölgelere ulaşım tamamen kesilirken, yağışlardan en fazla etkilenen Valencia bölgesinde kurtarma çalışmalarına büyük ölçüde yalnızca helikopterlerle devam edilebildiği kaydedildi.
Sakelaropulu ile Steinmeier | dpa
• Yunanistan Cumhurbaşkanı Katerina Sakelaropulu, ülkesini ziyaret eden Alman mevkidaşı Frank-Walter Steinmeier ile olan görüşmesinde, İkinci Dünya Savaşı'nda Nazi ordusunun neden olduğu zararların telafisi için Almanya'ya yönelik yeni bir tazminat talebini dile getirdi.
- Öte yandan: Tazminat konusunun uluslararası hukuka göre kapandığını vurgulayan Almanya Cumhurbaşkanı Steinmeier ise "Ancak tarihî ve ahlaki sorumluluklarımızın da bilincindeyiz" şeklinde konuştu.
• Gürcistan'da muhalefet partilerinin itirazı üzerine oyların bir kısmının yeniden sayıldığı parlamento seçimlerinde sonuç değişmedi ve Seçim Komisyonu iktidar partisi Gürcü Rüyası'nın zaferini teyit etti.
- Bir adım geriden: Gürcistan Cumhurbaşkanı Salome Zurabişvili'nin "seçim sonuçlarının değiştirildiğini" öne sürerek Pazartesi gecesi başkent Tiflis’te parlamento önünde eylem yapmaya çağırdığı binlerce kişi seçim sonuçlarını protesto etmişti. Başbakan Irakli Kobakhidze "hile" iddialarını reddediyordu.
Zosia | Modelleyen: Arkeolog Oscar Nilsson
• Polonya'da iki yıl önce yapılan bir kazıda, 400 yıl önce ölülerin dirilip vampir olarak geri dönmesini engellemek amacıyla orak ve asma kilitle gömülmüş bir kadına ait bir mezar bulunmuştu. DNA bilgilerinden yola çıkan arkeologlar, Zosia adını verdikleri kadının yüzünü 3D baskı kullanarak yeniden şekillendirdi.
• Bursa'nın İznik ilçesinde iki yıl önce kiracısı evden çıksın diye baca deliğinden horon dinleterek kiracısına rahatsızlık veren ev sahibi Tenzile Bulunmuş, 6 ay 7 gün hapis cezasına çarptırıldı. Mahkeme, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına ve ev sahibinin 5 yıl denetim sürecine tabi tutulmasına karar verdi.
• İstanbul'da terör örgütü üyeliğinden tutuklanan CHP'li Esenyurt Belediye Başkanı Prof. Dr. Ahmet Özer'in yerine İstanbul Vali Yardımcısı Can Aksoy Esenyurt Belediye Başkan Vekili olarak görevlendirildi.
- Bununla birlikte: Hakkında bugüne kadar hiç soruşturma ve kovuşturmanın bulunmadığını belirten Özer, sulh ceza hakimliğindeki ifadesinde suçlamaları reddederek halkın iradesinin gasp edildiğini savundu.
• Diyarbakır’da kaybolduktan 19 gün sonra cansız bedeni bulunan 8 yaşındaki Narin Güran'ın babası Arif Güran, tutuklu bulunan ailesini savundu. Soruşturmada itirafçı olarak yer alan Nevzat Bahtiyar ile daha önce kekeme olduğu için dalga geçtiğini dile getirerek aralarında araba ticareti konusunda anlaşmazlık yaşandığını da öne süren Arif Güran, Bahtiyar'ın intikam almak için kızı Narin'i öldürdüğünü iddia etti.
• ABD, Rusya ile bağlantıları nedeniyle yaptırım listesine aldığı şirket ve kişilerin sayısını arttırdı. ABD'nin listesinde bulunan yaklaşık 400 kişi ve kuruluş arasında, Rusya, Birleşik Arap Emirlikleri, Tayland, Malezya, İsviçre ve diğer ülkelerdeki hedefler haricinde Türkiye’den de 14 şirket ve 9 kişi yer aldı.
• Kültür ve Turizm Bakanı Ersoy, Haydarpaşa ve Sirkeci garlarının geleceği hakkında yaptığı açıklamada "Bu alanlarda tren seferleri devam edecek, kültürel ve sanatsal etkinlikler yer alacak, ayrıca millet bahçeleri kurulacak. Ancak burada asla alışveriş merkezi veya otel inşa edilmeyecek" ifadelerini kullandı.
• Bulut tabanlı veri depolama platformu Dropbox, çalışanlarının %20’sini işten çıkaracağını açıkladı. Toplu işten çıkarma hamlesinden 528 çalışanın etkileneceği belirtildi.
- Perde arkası: Dropbox CEO’su Drew Houston, söz konusu hamle ile şirketin aşırı yatırım yaptığı alanlarda kesintiler yaparak maliyet avantajı sağlamayı ve daha verimli bir yapı oluşturmayı hedeflediğini belirtti.
• Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın verilerine göre, yılın ilk 9 ayında Türkiye’yi ziyaret eden toplam ziyaretçi sayısı önceki yılın aynı dönemine göre %8,74 artışla 49,2 milyon oldu. Eylül ayında Türkiye'yi ziyaret eden yabancı sayısı geçen yılın aynı ayına göre %4,64 artışla 6 milyonu aştı.
• TÜİK verilerine göre dış ticaret açığı bir önceki yılın aynı ayına göre %0,7 artışla 5,09 milyar dolardan 5,13 milyar dolara yükseldi. Böylece ticaret açığında 2 aylık hızlı daralmanın ardından yeniden artış görüldü.
- Bununla birlikte: Yılın ilk 9 ayında ihracatın ithalatı karşılama oranı önceki yılın aynı dönemine göre %68,1'den %76'ya yükseldi.
• Yılın üçüncü çeyreğinde Facebook, Instagram ve WhatsApp'ın çatı şirketi Meta'nın geliri %19 artışla 40,5 milyar dolara, net kârı ise %35 artışla 15,6 milyar dolara yükseldi. Şirketin elde ettiği gelir piyasa beklentilerinin üzerinde gerçekleşti.
- Perspektif: Şirketin finansal sonuçlarına ilişkin değerlendirmede bulunan Meta CEO'su Mark Zuckerberg, "Uygulamalarımız ve işimizdeki yapay zeka ilerlemesi sayesinde iyi bir çeyrek geçirdik" ifadelerini kullandı.
• Yılın üçüncü çeyreğinde Microsoft'un geliri %16 artışla 65,6 milyar dolara, net kârı ise %11 artışla 24,7 milyar dolara yükseldi. Açıkladığı kâr söz konusu dönemde piyasa beklentilerini geride bırakan Microsoft'un hisse başına kârı da bu dönemde 2,99 dolardan 3,30 dolara yükseldi.
- Perspektif: Microsoft CEO'su Satya Nadella şirketin bilançosuna ilişkin yaptığı değerlendirmede sonuçlarda yapay zeka odaklı dönüşümün rol oynadığını ifade etti.
• Türk-İş verilerine göre Ekim ayında 4 kişilik bir ailenin açlık sınırı 20 bin 432 liraya, yoksulluk sınırı ise 66 bin 553 liraya çıktı. Bekâr bir çalışanın "yaşama maliyeti" ise aylık 26 bin 527 liraya yükseldi.
- Gıda enflasyonu: Aylık bazda %3,03 olarak ölçülen gıda enflasyonu 5 ayın en yüksek seviyesine çıktı. Gıda enflasyonunda 12 aylık ortalamalar %49,31 olurken yıllık artış ise %68,1 olarak ölçüldü.
OKUMAYA DEVAM EDİN
Basın ve ifade özgürlüğünün günden güne daraldığı Türkiye'de herhangi bir vatandaşın "ajan" olarak yargılanmasının önünü açacak "etki ajanlığı" yasası, yakın zamanda Meclis'te tartışılmaya başlayacak. Medya, sivil toplum ve toplumsal muhalefet için ciddi sonuçları olabilecek bu yasa, Rusya'nın otoriterleşme serüveninden izler taşıyor.
İstanbul'un en büyük ilçesi Esenyurt CHP'den alınarak Vali Yardımcısı Can Aksoy kayyum olarak atandı. Özer’in tutuklanması ve kayyum atama kararıyla birlikte, asıl hedefin bir sonraki Cumhurbaşkanlığı seçiminde aday olmak isteyen Ekrem İmamoğlu olduğu yorumları yapılıyor.
Yeni bir çözüm süreci yürütüp yürütülmediğine, şayet yürütülüyorsa bu sürecin yol haritasının ne olduğuna dair haklı bir kafa karışıklığı var. Dünyadaki benzer süreçlerden ayrışan ve örtüşen yönleriyle, iktidar kanadının attığı adımları nasıl okumalı?
Gülriz Sururi-Engin Cezzar Tiyatro Teşvik Ödülü'nü alan ekiple yeni oyunları "Haberci"yi konuştuk. Yönetmen Güray Dinçol, yazar Pınar Akkuzu ve oyuncular Adem Mülazim, Çağdaş Ekin Şişman, İbrahim Can Sayan anlatıyor.