Telekom şirketlerini Erdoğan-Albayrak koalisyonu yönetiyor

Kahramanmaraş merkezli depremlerde iletişim altyapısının çökmesi ve mobil operatörlerin günlerce bölgedeki iletişimi sağlayamaması, arama-kurtarma faaliyetlerinin organize edilememesinin ve can kayıplarının artmasının temel nedenlerinden biriydi.

Deprem bölgesindeki baz istasyonlarının yıkılması ve personelin de depremden etkilenmesi nedeniyle iletişim altyapısının çöktüğünü söyleyen şirket yöneticilerinin depreme ilişkin neden altyapı güçlendirme çalışması yapmadığına dair tatmin edici bir açıklama yapılmadı.

AK Parti döneminin en başarısız ve usulsüz özelleştirmelerinden biri olan Türk Telekom özelleştirmesi ve Turkcell’in iktidar tarafından siyasi rant kurumu hâline getirilmesi devletin kurumsal kapasitesinin ve altyapı sisteminin depremlere müdahalede neden etkisiz kaldığına somut bir örnek oluşturuyor. Her iki şirketin de yönetim kurullarında yer alan kişiler, iletişim ve altyapı alanlarında tecrübe sahibi olmaktan ziyade AK Parti’ye yakınlıklarıyla ön plana çıkıyorlar. Her iki kurumun da yönetim kurullarında ön plana çıkan detay üyelerin büyük bir kısmının Cumhurbaşkanı Erdoğan ve damadı Hazine ve Maliye eski Bakanı Berat Albayrak ile uzun süre birlikte çalışmış olmaları. Turkcell ve Türk Telekom’un yönetim kurullarına daha yakından bakalım.

Turkcell’in Yönetim Kurulu 9 kişiden oluşuyor:

• Yönetim Kurulu Başkanı Bülent Aksu, uzun süre özel sektörde görev yaptıktan sonra 2018-2021 yıllarında Berat Albayrak’ın Hazine ve Maliye Bakanı olduğu dönemde Bakan Yardımcılığı görevinde bulunmuş. Bakan Yardımcılığı yaptığı dönemde sırasıyla Türk Telekom ve Turkcell’de yönetim kurulu üyeliği de yapmış.
• Yönetim Kurulu Üyesi Figen Kılıç, 1995'te Recep Tayyip Erdoğan’ın İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı olduğu dönemde belediyede çalışmaya başlamış. 2010 yılında iktidara yakınlığıyla bilinen Çalık Holding’de çalışma hayatına devam eden Kılıç, 2019 yılında Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nda Hizmet Sunumu Genel Müdürü görevine getirilmiş. 2021 yılında ise Turkcell Yönetim Kurulu Üyesi olarak atanmış.
• Yönetim Kurulu Üyesi Nail Olpak, MÜSİAD’ın eski Genel Başkanı ve hâlihazırda Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Başkanı olarak görev yapıyor. Olpak ayrıca, MÜSİAD’ın mevcut Başkanı Mahmut Asmalı ile ortak olarak kurduğu HASEN Yapı A.Ş. şirketi ile toplam yatırım bedeli 7 milyar lira olan Kuzey Marmara Otoyolu Projesinin üstlenicilerinden biri. Projenin diğer üstlenicileri ise kamuoyunda “Beşli Çete” olarak bilinen Cengiz, Limak, Kolin ve Kalyon İnşaat şirketleri.
• Yönetim Kurulu Üyesi Tahsin Yazar da Figen Kılıç ve Bülent Aksu gibi Çalık Holding’de çalışmış. Bu iç kişinin Turkcell yönetimindeki görevlerine ek olarak Hazine ve Maliye eski Bakanı Berat Albayrak’ın Çalık Holding’de Genel Müdür olduğu dönemde şirkette birlikte çalışmaları dikkat çekiyor. Tahsin Yazar, 2016 yılında Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nda Bakan Müşaviri ve 2018 yılında Hazine ve Maliye Bakanlığı’nda Bakan Müşaviri olarak çalışmış. Yazar, Berat Albayrak’ın her yeni görevinde onunla birlikte aynı kurumda üst düzey görevlere atanmış. Ardından, 2021 yılında Turkcell Yönetim Kurulu Üyeliği görevine seçilmiş.
• Yönetim Kurulu Üyesi Şenol Kazancı, 2011-2014 yılları arasında Recep Tayyip Erdoğan’ın Başbakan olduğu dönemde Başbakan Başdanışmanlığı, 2014 yılından sonra da Cumhurbaşkanı Başdanışmanı görevlerinde bulunmuş. Kazancı’nın da kariyeri Erdoğan’ın kariyeriyle paralel olarak ilerlemiş. Kazancı 2014-2021 yılları arasında Anadolu Ajansı Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü olarak görev yaptıktan sonra 2021 yılında Turkcell Yönetim Kurulu Üyeliği görevine atanmış.
• Bağımsız Yönetim Kurulu Üyesi Afif Demirkan ise 22., 23. ve 24. dönemlerde AK Parti’den milletvekili seçilmiş. Demirkan’ın ayrıca Pensilvanya’ya giderek Fethullah Gülen ile görüştüğünü kanıtlayan fotoğraflar da yer alıyor.

Turkcell yönetim kurulunun büyük bir çoğunluğu geçmişte doğrudan veya dolaylı olarak AK Parti’de görev almış veya iktidarla yakın ilişkileri olan kişilerden oluşuyor. Hazine ve Maliye eski Bakanı Berat Albayrak’ın hem Çalık Holding’te hem de bakanlık dönemlerinde birlikte çalıştığı kişilerin yönetim kurulunda yer alması ise dikkat çekiyor.

Yüksek maaşlar

CHP Zonguldak Milletvekili Deniz Yavuzyılmaz, 2021 yılında kamuoyuyla paylaştığı belgelerde Turkcell Yönetim Kurulu Başkanının yıllık 250 bin avro, üyelerin ise 100 bin avro kazandığını açıklamıştı.

Türk Telekom’un Yönetim Kurulu da 9 kişiden oluşuyor.

• Yönetim Kurulu Başkanı Ömer Fatih Sayan, bu görevine ek olarak hâlihazırda Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı'nda Bakan Yardımcısı görevinde bulunuyor. 1995 yılında Erdoğan'ın İBB Başkanlığı döneminde belediyede işe başlayan Sayan, uzun bir süre özel sektörde çalıştıktan sonra 2007-2014 yılları arasında Başbakanlık Müşavirliği ve Başbakan Başmüşavirliği görevlerinde bulunmuş. 2015-2018 yılları arasında depremin ilk günlerinde Twitter’ı kısıtlamasıyla gündeme gelen Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) Başkanı olarak görev yapmış.
• Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Mahmut Gürcan, Recep Tayyip Erdoğan’ın Refah Partisi İstanbul İl Başkanı olduğu 1992 yılında Refah Partisi’nde siyasete başlamış. Uzun bir süre Millî Görüş hareketinin içerisinde aktif görev aldıktan sonra 2002 yılından itibaren AK Parti teşkilatlarında görev yapmış. AK Parti Genel Merkez MYKY Üyeliğine kadar yükseldikten sonra 2021 yılında Hazine ve Maliye Bakan Yardımcılığına atanmış. Gürcan, MÜSİAD, İlim Yayma Cemiyeti ve Ensar Vakfı gibi iktidara yakın sivil toplum kuruluşlarının da üyesi.
• Bağımsız Yönetim Kurulu Üyesi Yiğit Bulut, 2013-2014 yılları arasında Başbakan Başdanışmanı olarak görev yaptıktan sonra 2014 yılından itibaren Cumhurbaşkanı Başdanışmanlığı görevini yürütüyor.
• Yönetim Kurulu Üyesi Cengiz Yavilioğlu, AK Parti’den 24. Dönem Erzurum Milletvekili seçilmiş. 2021 yılında da Hazine ve Maliye Bakan Yardımcılığına atanmış.
• Bağımsız Yönetim Kurulu Üyesi Selim Dursun, eski Başbakan Binali Yıldırım’ın Ulaştırma Bakanlığı döneminde Özel Kalem Müdürlüğünü yapmış. Ardından, 25. Ve 26. Dönemlerde AK Parti’den Sivas Milletvekili seçildikten sonra 2018 yılında Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığında Bakan Yardımcılığına atanmış.
• Bağımsız Yönetim Kurulu Üyesi Enver İskurt, Türk Telekom’daki görevine ek olarak Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığında Bakan Yardımcılığı görevini yürütüyor.
• Yönetim Kurulu Üyesi Ümit Önal, Berat Albayrak’ın aile şirketi Turkuvaz Medya Grubu’nda 2007-2015 yılları arasında üst düzey yöneticilik yapmış.
• Yönetim Kurulu Üyesi Salim Arda Ermut, 2005 yılında Başbakanlık Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği görevine atanmış. 2021 yılında da Türkiye Varlık Fonu Genel Müdür ve Yönetim Kurulu Üyeliği görevine getirilmiş.
• Yönetim Kurulu Üyesi Metin İlhan, Berat Albayrak’ın ailesine ait Turkuvaz Medya Grubu’nda avukat olarak çalışmış.

Çift maaş alıyorlar

CHP Zonguldak Milletvekili Deniz Yavuzyılmaz, 2022 yılında Türk Telekom Yönetim Kurulu Üyelerinin aylık 40 bin 618 lira maaş aldığını açıklamıştı. Türk Telekom Yönetim Kurulunda yer alan Bakan Yardımcıları, Bakanlıktan aldıkları maaşa ek olarak Türk Telekom'dan da aldıkları ücretle çifte maaş alıyorlar.

Parlamenter sistemde, bürokrasinin içinden gelen ve seçimle değişmeyen Bakanlık Müsteşarlığı kadrosunu 2014 yılında Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine geçilmesiyle birlikte kaldırarak Bakan Yardımcılığı pozisyonunu getiren AK Parti, bu düzenlemeyle hem Bakanlıkların kurumsal hafızasını yok etti hem de partiye yakın isimler için yeni bir rant mekanizması yarattı.

Turkcell ve Türk Telekom’un yönetim kurullarına da AK Parti milletvekilleri, Bakan yardımcıları ve iktidara yakın isimlerin atanması bir yandan iktidara sadakatini sürdüren kişiler için bir rant kaynağı yaratırken diğer yandan iktidarın özel sektör üzerindeki kontrolünü güçlendiriyor. Bu kurumsal erozyon ve rant sisteminin bedelini ise deprem bölgesinde çöken iletişim altyapısı nedeniyle zamanında kurtarılamayarak hayatını kaybeden on binlerce vatandaş ödedi.