Merhaba, nasılsınız?Mailin başlığındaki gibi ‘‘iyi değilim’’ cümlesi zihninizden kopup şu satırlara konuyorsa biraz kafa kafaya verip dertleşmemizin vakti geldi demektir. ‘‘İyi’’ olsanız bile her daim iyi olduğunuzu vurgulamaktan sıkıldıysanız doğru yerdesiniz… Bu ayki yayınımızda dayatmalara, her daim ışıltılı, başarılı ve güçlü olmaya dair kurulan ısrarcı cümlelere karşı türlü sorgulamalar eşliğinde defansa geçiyoruz.İyi olmamak kadar ‘‘doğal’’ ne olabilir ki şu hayatta? Hele ki krizler çağının tam ortasında, geleceğe çok da umutla bakamazken… ‘‘Keyfim hiç de yerinde değil’’ demenin de bir mazeret sayılması gerektiğini savunuyor ve toksik pozitiviteden iş yaşamındaki zihinsel sağlık çözümlerine uzanan bu yazıda sizi de bizimle birlikte düşünmeye davet ediyoruz. Aman stigma’lara, positive vibe’lara dikkat edin!İyi okumalar!

İlgi duyduğu her şeye sırılsıklam dadanan, bağımsız bir popüler kültür platformu.

Bağımsız bir popüler kültür yayını.

dadanizm

Zihinsel sağlık hakkında konuşmaktan neden korkuyoruz?

“İyi değilim” diyebilmek

Yılın son gün ve saatlerinden herkese merhaba,Muhtemelen bu yayını okurken türlü telaşlar içerisinde bulacaksınız kendinizi. Yılbaşı gecesi için planlar, son dakikaya bırakılan hediyeler, yeni yıla dair ucu gelmeyen kararlar… Ya da hiçbir şey olmasa bile, şöyle bir yayılmadan önce eve yetişmek için son bir depar atıyorsunuzdur belki de.Siz okuyucularımıza yeni yıllarını kutlamak için ne yapsak diye düşünürken kendimizi hediyelerin, daha doğrusu hediyeleşmenin tarihçesini sorgularken bulduk. Ve tabii çooook eskilere gittik. Mağara dönemlerine kadar eski… İlk hediyeyi kim verdi? Hediye alıp vermek neden bu kadar mutlu ediyor? En güzel hediyenin sırrı nedir? Kafamızda deli sorular, 2022’ye şöyle süslü bir kapanış yapmaya hazırlanıyoruz.Şimdiden herkese iyi yıllar. (Seneye görüşürüz ‘şaka’sını da şuraya bırakalım.)

İlk hediyeyi kim verdi? Hediye alıp vermek neden bu kadar mutlu ediyor? En güzel hediyenin sırrı nedir?

İnsanlığın en eski davranışlarından biri: Hediye vermek

Yağmura teslim olmuş bir cuma gününden herkese merhaba!İçinizi biraz daha karartmaya geldik. Unuttuklarınızı unutturmamaya, geçmişi yeniden canlandırmaya…Şaka bir yana; toplumsal olaylarla kolektif hislerimizin yine ağır darbeler aldığı şu süreçte durumun ağırlığıyla nasıl baş edeceğimize dair dertleşirken bulduk kendimizi. Unutmak belki de en kolay gibi gelen yöntem ama işte, kolektif bilinç söz konusu olduğunda unutmak kanayan yaralara iyi gelmediği gibi, yeni yaraların açılmasına da sebep olabiliyor.&nbsp;Bireysel acılarda ise unutmak, Eternal Sunshine of the Spotless Mind’da da gördüğümüz gibi, tamamen mümkün olmuyor. Geçmiş bir şarkı, bir koku ya da bir tadın peşine takılarak hiç ummadığınız bir anda karşınıza çıkıveriyor ve oracıkta canınıza okuyuveriyor.&nbsp;Anlayacağınız arabesk hislere gömülüyor; bu yayında neden unuttuğumuza ya da unutamadığımıza dadanıyoruz. Kafamızda Barış Manço ‘<a fr-original-style="" href="https://open.spotify.com/track/0Sun7l5WK3ufrfFK1eOY47?si=d5a75d3643574fef" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Unutamadım</a>’ çalıyorsa, bir sebebi var elbette…

 “Kolektif hafıza” terimine hepimiz aşinayız, peki ya kolektif unutma?

Kişisel hayatımızdan toplumsal alana: Unutmak

Şehrin kültür sanat ajandasının fulfors ivme kazandığı bir Eylül gününden herkese merhaba!Eylül’ü sonbaharından dolayı sevsek de şehre getirdiği harekete de bayılıyoruz. Hele ki o upuzuuuun pandemi döneminden sonra. İçimiz umut doluyor, ki şu aralar bu çok da sık olan bir şey değil; tam da o yüzden ayrıca kıymetli.‘‘Geleceğe umutla bakan genç’’&nbsp;konseptini geçmişe bir yere gömenler, yeni umutlar için farklı ülkelerde başlangıç yapanlar, kalıp da umutlarını yeniden inşa edenler ya da hiçbir şey bilmeyenler olarak bir değil birkaç parçaya ayrılmış haldeyiz. Memleket ahvali zaten dost meclislerinin baş köşesinde. Popüler kültür gündeminde dadanacağımız, teselli bulacağımız mevzu çok ama biz bu sefer kendi içimize dönüyoruz, gidenlerimiz ve kalanlarımızla şöyle bir dertleşmeye koyuluyoruz.Konu nereye varacak bilmiyoruz ama uzakta bir yerlerde yeşeren umutlar da var. Haydi bir ucundan siz de tutun.İyi okumalar.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Zihnin için taze bir başlangıç:&nbsp;Aposto'nun yenilenen mobil uygulamalarına buradan dadanabilirsiniz.<p contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-wrapper fr-deletable" fr-original-style="text-align:center" style="text-align: center; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><a bgcolor="#da2c30" color="#090909" contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-link" fr-original-style="background-color:#da2c30 !important;color:#fafbfc !important" href="https://apps.apple.com/tr/app/aposto/id1504328530" rel="noreferrer" style="background-color: rgb(218, 44, 48) !important; color: rgb(250, 251, 252) !important; text-decoration: none; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">iOS uygulaması</a><p contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-wrapper fr-deletable" fr-original-style="text-align:center" style="text-align: center; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><a bgcolor="#da2c30" color="#090909" contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-link" fr-original-style="background-color:#da2c30 !important;color:#fafbfc !important" href="https://play.google.com/store/apps/details?id=com.aposto.android&hl=en&gl=US" rel="noreferrer" style="background-color: rgb(218, 44, 48) !important; color: rgb(250, 251, 252) !important; text-decoration: none; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Android uygulaması</a>

'Kalanlar', janrası belli olmayan, düşük bütçeli bir Türkiye yapımı

Dostlar meclisinden bir gündem başlığı: Gitmek mi, kalmak mı?

Neme doymuş bir İstanbul gününden herkese merhaba,Evet, başlıktan da göreceğiniz üzere bugün konumuz aşk. Aslında biz önce birkaç kadın kafa kafaya verip bu çevrimiçi flört uygulamaları üzerine konuşup dertleşecektik ama bir de baktık ki yeni flörtleşme halleri herkesin kalbinde bir yara... Sadece aşka değil, kendimize olan bakışımızı da değiştiriyor. Reddedilmek artık o kadar acılı değil, ghosting son derece sıradan, egolar yerle yeksan... Arabeskin dibine vurmak için elimize geçen her fırsatı kullanıyoruz farkındaysanız. Yine kendimizi kaptırıp bu uygulamalardan gerçek aşkı bulanları da es geçmeyelim: Mutluluğunuz daim olsun, sıkı sıkı sarılın o aşka!Lafı daha fazla uzatmayıp sizi Dadanizm ekibinin seri kalemlerinden&nbsp;Özge Akkaya'nın ince ince işlediği yazıyla baş başa bırakalım.&nbsp;İyi okumalar, aşkta bol şanslar!

Ah nerede, vah nerede...

Sonsuz olasılıklar çağında bir ihtimal olarak aşk

Yeni sayımızın ulaştığı tüm dadanistlere merhaba!<a fr-original-style="" href="https://www.dadanizm.com/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">dadanizm.com</a> üzerindeki üretimlerimize ful fors devam etmiş olsak da buradaki son buluşmamızın üzerinden epey vakit geçti. Kalbimizdeki her daim ayrı bir yeri olan Aposto’daki yayınımızı da, sizleri de çok özledik! (Gülümserken içli içli göz yaşı akıtan bir emoji yapıştıralım şuraya 🥲) Ama sonunda geri döndük ve artık her ayın üçüncü cuması, saat 17.00’de mail kutularınıza ya da <a fr-original-style="" href="https://apps.apple.com/tr/app/aposto/id1504328530" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Aposto uygulamanıza</a> dadanmak üzere tekrar yola çıktık. Yine yeniden popüler kültürün farklı konularına dadanacak, bazen sevdiklerimize sımsıkı sarılacak; kafamızı karıştıranları ise yine sabırla anlamaya ya da anlayabildiğimiz kadarıyla anlatmaya çalışacağız. (Editör burada Kanye West ve gibilerine mi sesleniyor acaba?)Aylık düzendeki ilk sayımızın konusu ise TikTok. Daha doğrusu, yüksek sanat çevrelerinin bile karşı koyamadığı haliyle TikTok. Bir gün herkes TikToker olur mu? Şimdilik bir şey demek zor ama ilk yıllarında biraz yukarıdan bakılan, ‘hafife alınan’ TikTok artık içerik üreticiliğinde oldukça belirleyici ve evet, sanatsal üretimlerde ve üretimlerin paylaşılıp izlenmesinde önemli bir rol üstleniyor. Kültür sanat alanında söz söyleyen yayıncılardan kurumlara, TikTok üreticilerinden müzelere uzanıyor; TikTok’un bu alandaki etkilerine dadanıyoruz.Bu arada, Dadanizm’in de artık bir <a fr-original-style="" href="https://www.tiktok.com/@dadanizm/video/7116589023249829121?is_copy_url=1&is_from_webapp=v1" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">TikTok hesabı</a> var. Tabii ki!<a data-type="embed" fr-original-style="" href="https://www.tiktok.com/@dadanizm/video/7116589023249829121?is_copy_url=1&is_from_webapp=v1" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank"><img src="https://s3.eu-central-1.amazonaws.com/images.aposto.com/2022/6/4/1658406910961.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.71" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></a>Bizi <a fr-original-style="" href="https://www.dadanizm.com/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">dadanizm.com</a>’dan, <a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/dadanizm/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Instagram</a>’dan, <a fr-original-style="" href="https://twitter.com/dadanizm" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Twitter</a>’dan ve artık <a fr-original-style="" href="https://www.tiktok.com/@dadanizm" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">TikTok</a>’tan da takip edebilirsiniz!İyi okumalar!

Dans, müzik, eğlence: İşte TikTok!

Dört bir yandan sorularla dadandık: Sanat TikTok için midir?

Merhaba,Geçtiğimiz hafta doların 9 TL'yi geçmesi yetmezmiş gibi yeni bir Adele parçası da yayınlandı. Şimdi biz efkarlanmayalım da kim efkarlansın! Of, of... Şaka bir yana, sonbahar melankolisini daha da koyulaştıran bir parçayla sonunda Adele karşımızda. Bu dönüşü mühim: 19, 21, 25 derken şimdi de 30 adlı albümüyle bize hayatını ve kalbini açan Adele ile epeydir yollarımız kesişmemişti. Neler yaşadığını uzaktan da olsa takip etme fırsatımız olmuştu; albümden yayınlanan ilk parça Easy on Me ile bizzat hayatının hatta evinin orta yerindeyiz ve sizi de bu kedere ortak etme niyetindeyiz.&nbsp;İyi okumalar ve iyi dinlemeler... (Çok da kaptırmayın yahu hüzne kendinizi.)Yazı: Seden Mestan<iframe width="640" height="360" src="https://www.youtube.com/embed/U3ASj1L6_sY?version=3&amp;rel=1&amp;showsearch=0&amp;showinfo=1&amp;iv_load_policy=1&amp;fs=1&amp;hl=tr-TR&amp;autohide=2&amp;wmode=transparent" allowfullscreen="true" sandbox="allow-scripts allow-same-origin allow-popups allow-presentation" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"></iframe>Albümü, daha doğrusu müziği onu düştüğü yerden kaldıran bir dostu gibi tasvir ediyor Adele ve albümde neler duyacağımıza dair ipuçları veriyor. Evet, efkarı bol ama epey zorlayıcı geçen bu dönemden belli ki kendi istediği yönde ilerleyecek şekilde çıkmış Adele. Yani en azından Xavier Dolan’ın çektiği klibiyle etkisi daha da pekişen Easy On Me’de öyle anlatıyor bize ve farklı duyguları aynı anda yaşatıveriyor: Onunla birlikte üzülürken yine onunla birlikte, daha doğrusu onun adına sevinirken kendimizi buluyoruz. (Xavier Dolan’ın klibi de zaten bu hisler peşinde siyah beyazdan renkliye dönüveriyor.) Of iyice hırpalandık yahu, ne zalim bir kadınsın Adele.19, 21, 25 derken şimdi de 30… Evet, her bir sayı aslında Adele’in albümleri yazdığı dönemlerdeki yaşına karşılık geliyor. Bu son albüm de 2018 yılında, yani Adele 30 yaşındayken yazılmaya başlıyor. Adele şimdi 33 yaşında… (Matematik ağladı be!) 19’dan 30’a Adele’in müziğinde ve şarkı sözü yazarlığında kritik bir değişiklik olmasa da hayatın ona getirdikleriyle birlikte şarkılarında anlattıkları da bambaşka bir yolda ilerlemeye başlıyor. Zihnindekileri bizimle paylaşmaktan hiçbir zaman çekinmeyen bir kadın olarak bu sefer bize bir anne ve bir eş olarak boşanma sürecinde yaşadığı zorluklardan bahsediyor(muş). Şimdilik sadece çıkış şarkısı Easy On Me’yi dinledik ama albümün genel olarak bu hatta ilerleyeceğini açıkça söylüyor bize Adele. Albümden ve parçadan önce <a fr-original-style="" href="https://www.vogue.com/article/adele-cover-november-2021" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Vogue İngiltere röportajı ve müthiş fotoğrafları düştü çünkü önümüze</a>.<a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/p/CUu7sXesFD1/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank"><img src="https://s3.eu-central-1.amazonaws.com/images.aposto.com/2021/9/0/1634462791046.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="0.80" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></a>Yine yeniden en sahici yerden sesleniyordu bize ve son altı yılın bir özetini geçiyordu verdiği cevaplarla. Kişisel olarak pek çok şey yaşadığı bu altı yılda, dünyadaki dinamikler de değişmişti. Sadece pandemiden bahsetmiyoruz; dijital son sürat içinde bulunduğu endüstriyi şekillendirirken bir müzisyen olarak bu hıza nasıl yetişeceğini bilemediğinden dert yanıyordu Adele bize. Hele ki albümün çıkışı bu kadar gecikmişken; bir taraftan beklenti yükselir, diğer taraftan da bazı dinleyiciler beklemeyi komple bırakmışken…<iframe title="Spotify Embed: Hello" width="100%" height="80" frameborder="0" allowfullscreen="" src="https://open.spotify.com/embed/track/1Yk0cQdMLx5RzzFTYwmuld?si=0df53f9e3277486f" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"></iframe>Epeydir gözlüyorduk sahiden albümün yollarını. İlk olarak 2018’de yeni albüm çalışmalarına başladığının müjdesi geldi. 2019’da Instagram paylaşımlarıyla beklentileri daha da yükseltti. Sonrası ise malum, pandemi… 2020 içerisinde yayınlanmasına kesin gözüyle bakılan albüm bir süre daha ötelendi böylece. Geçen yıl tam da bu zamanlarda <a fr-original-style="" href="https://www.dadanizm.com/adele-saturday-night-live-ile-donuse-hazirlaniyor" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Saturday Night Live’a konuk olduğunda</a> gecenin bir anında belki yeni albüm haberi gelir diye umduk ama o da olmadı. Bir sene daha beklememiz gerekiyormuş işte. Ve albümün çıkışının kesinleşmesiyle birlikte önümüzde arkamızda, hatta sağımızda ve solumuzda; baktığımız her yerde Adele’i görmeye başlamamız hiç de şaşırtıcı değil. Duygusal bağlar bir yana, ticari anlamda da yılın en çok ses getirecek albümlerinden biri 30. ‘‘-ecek, -acak’’ diyerek geleceğe dair bu kadar kesin bir şekilde konuşabilmemiz de elbette ki geçmiş deneyimlerimizden kaynaklı… Mesela <a fr-original-style="" href="https://www.nytimes.com/2015/11/30/arts/music/adeles-25-sells-record-shattering-3-38-million-copies.html" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">2015 tarihli 25 albümü, 3.38 milyonluk bir satışla rekor kırmıştı</a>. Albümün çıkış parçası Hello da yayınlanır yayınlanmaz Billboard Hot 100 listesinde bir numarayı görmüştü epey bir süre de orada kalmıştı. Grammy Ödüllerinden de elleri kolları altın heykelciklerle dolu bir şekilde ayrılmıştı Adele. Hatta böylelikle bir de tarihe geçmişti: Yılın Albümü, Yılın Şarkısı ve Yılın Kaydı olmak üzere, üç majör kategoride İKİNCİ KEZ ödül kazanan ilk müzisyen olmuştu. Daha önce bir de 21 albümüyle toplamıştı çünkü ödülleri…<img src="https://s3.eu-central-1.amazonaws.com/images.aposto.com/2021/9/0/1634462966162.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="0.80" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Ama bu sefer biraz daha alçakgönüllü takılıyor Adele. Vogue röportajında yeni albümdeki parçaların Hello gibi ‘bombastik’ bir etki yaratmayacağını söylüyor. (‘Bombastik’ bizim değil, onun ifadesi… Ama daha doğru bir şekilde ifade edilemezdi.) ‘‘O şarkıyla birlikte şöhretim de artık istemediğim, başka bir seviyeye taşındı’’ diyerek artık öyle bir parça yaratmak istemediğinden de bahsediyor. Bu sefer gerçekten de içine dönük ve özel bir yerden sesleniyor bize. ‘Olgunluk albümü’ demeyelim de, hayatta bazı şeyleri aştığı bir noktada müziğe eski bir dostu gibi sarılıyor.”Dost, dost” deyip durmamızın bir sebebi var tabii…Önce billboard’lara kocaman 30 diye yazılarak duyurulan albüm, sonrasında Adele’in Instagram hesabındaki paylaşımlarla müjdelenmeye devam etti. Hatta canlı yayın bile Adele Instagram üzerinden. Evinin bir köşesine kurulup başlattığı canlı yayını herkes için sürpriz olmuştu ve Easy On Me’yi ilk kez o canlı yayın üzerinden dinletmişti dünyaya. Hayranlarıyla konuşa konuşa… Bir sonraki Instagram paylaşımında ise içini döktüğü bir metinle albümün çıkış tarihini duyuruyordu: 19 Kasım…‘‘Üç yıl önce albümü kaydetmeye başladığımda, olmayı umduğum yerin yakınlarında bile değildim. Hatta tam tersi söz konusuydu’’ diyerek başlıyor metnine ve her ne kadar rutini ve istikrarı seven biri olsa da (çünkü boğa burcu) bu sefer bile isteye kendini karmaşaya bıraktığından bahsediyor. Upuzun bir metin tabii ama tüm bu sürecin ona ne kadar çok şey öğrettiğinden ve kendine dair yeni keşifler yapmasını sağladığından bahsediyor bir noktada ve hiç bu kadar huzurlu hissetmemiştim diyor. Zaten Easy On Me de bu huzura dair ilk sinyalleri çakıyor gibi: Ex-kocasına ve çocuğuna neden bu evliliğe son vermek istediğini anlatmaya çalışırken kararından oldukça emin olduğunu da belli ediyor. ‘‘Bu iyi düşünülmüş bir şey, yakıp yıkan bir karar değil, anlayın be beni’’ diyor. Üzülüyor tabii ama bu yola bile isteye giriyor.<img src="https://s3.eu-central-1.amazonaws.com/images.aposto.com/2021/9/0/1634462983223.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.01" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Albümün de tüm bu süreçte ona çok yardımcı olduğundan bahsediyor. Moral vermek için çat kapı elinde yemek ve şarapla geliveren, bilgece önerilerini sıralamaktan çekinmeyen, sabahlara kadar oturup teselli eden, çık da biraz D vitamini al diye evden dışarı sürükleyen bir dost gibi diyor hatta… Kadının kelimelerle arası iyi işte, daha bir sürü dostane betimleme yapıyor bu albümle ilgili ve yine her şeyi layıkıyla özetleyiveriyor.Bu dostuyla tanışmamız için biraz daha beklememiz gerekecek ve anlaşılan uzunca bir süre boyunca 30 ile kalkıp 30 ile yatmaya devam edeceğiz. Yanık sesi her yerden kulağımıza çalınmaya başlayacak. Her ne kadar artık pek umursamasa da maddi ve manevi bir sürü başarıyı da beraberinde getirecek belli ki 30. Rihanna tarafındaki bekleyiş de bir bitse keşke de havamızı bulsak...

Yansın yürekler 💥 

Adele Easy on Me parçasıyla büyük dönüşe hazırlanıyor

Herkese merhaba,Bir gündemden diğerine atladığımız şu dönemde, geçtiğimiz pazartesi gerçekleşen bir olay ne kadar da uzakta geliyor değil mi? Sonrasında Türkiye ve dünyada olan onca şeyin üzerine Facebook ürünlerinin saatler süren çöküşü epey eski bir tarihe ait sanki. Diğer yandan bu 'çöküş', küçük bir simülasyon gibiydi: Tüm bilgilerimizi, eğlencemizi, para kazanma yöntemlerimizi tekeline almış bir şirket tökezlerse neler olur? Şimdilik sadece küçük bir korku saldı ve bizi olası bir durumun nelere yol açabileceğini düşündürdü. Belki de biraz rahatlattı; sosyal medyanın çıkışıyla birlikte bitmek bilmeyen FOMO'muzu birkaç saatliğine rafa kaldırabilmek güzeldi. Yıllardır Instagram'da takipçi artırmaya uğraşırken Twitter'da dolanmayı da bırakmasaydık keşke diyenler de oldu. Merkür retrosuna hiç girmeyelim. Evet, kafamızda deli sorular Mark Zuckerberg'in yakasına yapışıyoruz bu hafta.&nbsp;İyi okumalar ve tatlı tatlı endişelenmeler...<img src="https://s3.eu-central-1.amazonaws.com/images.aposto.com/2021/9/0/1633859768692.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.00" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Yazı:&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/zepiy/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Zeynep Naz İnansal</a> Kolaj:&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/thisisthemakery/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Melis Gökçen</a>Hepimizin bizzat deneyimlediği üzere WhatsApp ve Instagram’ın da içinde bulunduğu <a fr-original-style="" href="https://www.dadanizm.com/ara?q=facebook" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Facebook</a> hizmetlerinde pazartesi günü dünya çapında yaklaşık yedi saatlik bir kesinti yaşandı. Hem de tam da Türkiye semalarında havanın karardığı, elimizde telefon bir taraftan Instagram’da story kovalamaya diğer taraftan da ekranda dönen diziye, filme konstantre olmaya çalıştığımız o kritik saatlerde! İnternetinin bozuk olduğunu sananların paniği yerini uygulamaların yasaklanıp yasaklanmadığına dair bir endişeye bırakırken sorunun dünya çapında olduğunu anlayanlar da çok daha büyük işler dönüp dönmediğiyle ilgili komplo teorileri üretmeye başladılar. Twitter’da ve başka platformlarda ciddi bir yoğunluk yaşanırken, platformların hep kapalı kalmasını isteyenler ile bu durumdan panik yaşayanlar da tartışmaya girdi. Tabii bu teknolojik sorunu Merkür retrosuna bağlayanlar da vardı. Durum ne olursa olsun bu birkaç saatlik kesinti, tüm iletişim kanallarının tek bir şirketin elinde toplanmış olmasının ne denli sonuçlar doğurabileceğine dair bir fikir verdi bize.&nbsp;Çoğumuzun The Social Network filminden öğrendiği üzere Facebook, öğrencilerin birbirini puanlaması için ortaya çıkan ve yalnızca bir üniversite bünyesinde başlayan bir uygulama. Daha sonra farklı okullara ve dünyaya yayılan Facebook, herkesin adı ve soyadıyla yer aldığı bu denli yaygın ilk sosyal medya platformu oluyor. Rakipleri ve alternatifleri çıktığında sonunun geleceğini sandığımız şirket, vahşice Snapchat ve TikTok gibi rakiplerini kopyalamaktan çekinmiyor ve savaşacak gücü kalmadığında da rakiplerini satın almayı tercih ediyor. Şimdilerde hem Instagram hem de WhatsApp’a sahip olan Facebook Inc, Amerika’da da haksız tekelleşmeyle ilgili bir davayla karşı karşıya. Facebook’un haksız büyümesinin ve tekelleşmesinin önüne geçmek isteyen Amerikan hükümeti, şirketi incelemeye aldı. Tabii eski çalışanlarının da şirket hakkındaki itirafları bu duruma yardımcı olmadı diyebiliriz. Peki ne oldu da bizi ilkokul arkadaşlarımızla buluşturma vaadiyle yola çıkan bir uygulama, dünyanın kaderini belirler hale geldi? Facebook Inc’e, Mark Zuckerberg’e ve teknoloji devlerinin sorunlarına dadanıyoruz.&nbsp;(Tadımız kaçtı.)<img src="https://s3.eu-central-1.amazonaws.com/images.aposto.com/2021/9/0/1633860702245.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.80" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">2004 yılında TheFacebook adıyla Harvard Üniversitesi kampüsünde kurulan şirket, birkaç yıl içinde hızla büyüyor. 2012’de Instagram’ı, 2014’te WhatsApp’ı satın alan Facebook Inc, geleceğe de yatırım yapmak için aynı yıl Oculus VR’ı da bünyesine katıyor. Her türlü rakibini alt etmeye kendini adayan şirket, Snapchat’in rekabetini yok etmek için tıpatıp kopyaladığı hikayeler özelliğini uygulamasına katıyor (tabii önce Snapchat’i satın almaya çalıştı ama başarılı olamayınca bu yola girişti) ve elbette IGTV ile de bir video platformu olmak için ilk adımlarını atıyor. Snapchat’i bir nevi yok etmeyi başaran Facebook, bu kez de en büyük rakibi olan TikTok’la mücadele için yine fazlaca esinlendiği <a fr-original-style="" href="https://www.dadanizm.com/tiktok-bir-kultur-olarak-instagramin-yeni-ozelligi-reels-sayesinde-herkesin-hayatina-girer-mi" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Reels’ı kullanıcılarına sunuyor</a>. Birçok influencer ve kullanıcı için aynı zamanda bir reklam platformuna dönüşen Instagram uygulamasına alışveriş özelliği de geliyor ve dönüşüm tamamlanıyor. Rekabet etmektense satın almanın daha kolay olduğunu söyleyen Mark Zuckerberg, yalnızca TikTok’la rekabet etmek için içerik üreticilerine bu yılın sonuna kadar toplam 1 milyar dolarlık bir bütçe ayırıyor. Facebook’un sahip olduğu uygulamalarda içerik üretilmesi için ayrılan bu bütçe, TikTok’un ayırabildiği bütçenin beş katı.&nbsp;<img src="https://s3.eu-central-1.amazonaws.com/images.aposto.com/2021/9/0/1633860790426.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.34" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Başlarda oldukça zararsız görünen bu arkadaşlık uygulamasının sandığımız kadar masum olmadığı 2018 yılında Cambridge Analytica skandalıyla ortaya çıkıyor. Aslen tüketicilerin ve seçmenlerin davranışlarını değiştirmek isteyen şirketlere ve politikacılara veri analizi hizmeti sunan Cambridge Analytica şirketi, Facebook’un 50 milyon kullanıcısının verisini topluyor. Usulsüzce kullanılan bu veriler, yalan haberlerle ve Facebook’un önerileriyle yönlendirmesiyle kullanıcıların davranışlarını etkiliyor. Şirketin ABD’de Trump’ın kazandığı seçimleri ve Brexit oylamasını da bu şekilde etkilemiş olabileceği iddia ediliyor. Amerikalıların üçte biri haber kaynağı olarak Facebook’u kullanırken inanması güç değil. Yani Facebook artık toplumun algısını yönettiği gibi, toplumsal olaylarda da yadsınamaz bir etkiye sahip, üstelik bunu manipüle etmekten de çekinmiyor. Hiçbir etik kaygı gütmeyen şirket, yalnızca kar etmek için çıktığı bu yolda her şeyin mübah olduğuna ikna olmuş. <a href="https://giphy.com/gifs/zuckerberg-cPNXOm7ln8HwK7UcbV" target="_blank" fr-original-style="" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;"></a><a href="https://giphy.com/gifs/zuckerberg-cPNXOm7ln8HwK7UcbV" target="_blank" fr-original-style="" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;"></a><a fr-original-style="" href="https://giphy.com/gifs/zuckerberg-cPNXOm7ln8HwK7UcbV" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank"> </a><img src="https://s3.eu-central-1.amazonaws.com/images.aposto.com/2021/9/0/1633860857884.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.37" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Bu skandal sonrası Zuckerberg’ün ifade verdiği oldukça medyatik bir dava süreci geçiriliyor ve Facebook bir para cezasına çarptırılıyor. Ancak birçok kişi Facebook’un yok daha büyük yaptırımlara maruz bırakılması gerektiğini düşünüyor. Bu dava Godzilla’yla masada oturup konuşmaya çalışan politikacılara benzetiliyor. Facebook tüm toplumu ezip geçen ve önüne gelen her şeyi kendi karı için yok eden bir canavar gibi ve karşısındaki hiçkimse onun tam olarak ne yaptığını anlayamıyor. Zuckerberg’ün dava sürecindeki kişilerin internet ve veri konusunda ne denli bilgisiz olduğu fazlaca eleştirilmişti zaten. Peki bu durumdan çıkabilmemiz, Facebook gibi bir devi durdurmamız mümkün mü?Facebook’un herhangi bir para cezasıyla durdurulamayacağını anlayan Amerikan hükümeti bu kez de tekelleşmenin önüne geçmeye karar veriyor. Aralık 2020’de Federal Ticaret Komisyonu (FTC) ve 46 eyaletin başsavcıları tarafından Facebook’a tekelleşme davası açılıyor, ancak dava talebi delil yetersizliğinden reddediliyor. Delil olarak önce sosyal medya sektörünün tanımlanması, daha sonra da Facebook’un bu sektörün yüzde 60’ından fazlasına sahip olduğunun kanıtlanması gerekiyor. Aslında Facebook’un sektördeki tekelleşmesinin en büyük kanıtı yıllık kârı. Beyaz Saray sözcüsü Jen Psaki de sosyal medya şirketlerine federal bir düzenleme getirmek istediklerini duyuruyor. Eski bir Facebook çalışanı olan Frances Haugen’in şirketle ilgili itirafları ve açıklamaları bu durumu hızlandırmış gibi görünüyor. İç düzenlemelerinin bir işe yaramadığını ve devletin el atması gerektiğini söylüyor. Haugen, Facebook’un uygulamaları daha güvenli hale getirebilecekken bunun kârı azaltacağını fark ettiğini, bu yüzden de kişisel verilerin güvenliğini umursamadığını itiraf ediyor.&nbsp;Tekelleşme neden kötü diye düşündüğümüzde aklınıza yalnızca tüm uygulamaların aynı anda kullanılamaz olması gelmesin, çünkü bu işin bir de çok ciddi bir güvenlik tarafı var. Tüm uygulamalarında 2.7 milyar kullanıcısı olan Facebook topladığı kişisel veri konusunda da tekelleşmiş durumda. Facebook’un herhangi bir hizmetini kullanan insanların kişisel bilgilerine sahip olan şirket; oylar, düşünceler ve satın alma kararları konusunda da söz hakkına sahip. Facebook danışmanlığına geçiş yapan eski bir CIA çalışanı Yael Eisenstat “Facebook sizi CIA’in tanıyabileceğinden çok daha iyi tanıyor, hatta sizi kendinizden de iyi tanıyor” demiş. Kanımız dondu ama bir yandan da biliyorduk durumun böyle olduğunu.<img src="https://s3.eu-central-1.amazonaws.com/images.aposto.com/2021/9/0/1633860919858.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.51" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Temmuz 2021’de Mark Zuckerberg, Facebook’un önümüzdeki beş yıl içinde bir sosyal medya şirketi olmaktan çıkıp ‘Metaverse’ şirketine dönüşeceğini duyuruyor. VR alanındaki yatırımlarıyla Facebook, her türlü şekilde deneyimlenebilen uygulamalarla dikkatimizin ve ilgimizin her kırıntısına talip anlayacağınız. Bu durumda yapabileceklerimiz de kısıtlı. Facebook uygulamalarına alternatifleri tercih etmek çözümlerden biri olsa da, tekelleşme bunu da etkiliyor. Çünkü herkesin bu uygulamaların yaygınlığından dolayı istemese de onları tercih etmek zorunda kaldığını görüyoruz.&nbsp;Yaşadığımız bu çağa ve sosyal medyanın yönettiği bu endüstriye ‘dikkat ekonomisi’ de deniyor. Çünkü yalnızca kullanıcıların bir dakikalık dikkatini daha alabilmek için milyonlarca dolarlık yatırımlar ve araştırmalar yapılıyor. Tek amacı kâr etmek olan ve farklı durumlarda bu amacını açıkça dile getirmiş Facebook gibi bir şirketten, dikkatimize talip olduğunda amacının iyi olmasını bekleyemeyiz. Bu zamandaki en kıymetli varlığımız olan dikkatimizi bilinçli bir şekilde bu uygulamalara vermemeyi, sosyal medya dışında da var olmayı hatırlamamız gerekiyor. Ancak asıl çözüm, bu uygulamaların at koşturmasını engellemekten ve onlara gerekli yaptırımların hazırlanıp sunulmasından geçiyor. Umarız Facebook’un dünyayı yönetmediği bir gelecek görebiliriz.&nbsp;<a href="https://giphy.com/gifs/vulture-mark-zuckerberg-the-social-network-we-dont-crash-ever-3o85xL7vu8vJKh71BK" target="_blank" fr-original-style="" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;"></a>

Facebook Inc.’in önlenemez yükselişi

İlkokul arkadaşlarımızı bulmanın iyi sonuçlar doğurmayacağı belliydi

New York semalarından havadisler var.

Sex and the City 2.0

Madem dördüncü sezon onayı da geldi...

Sex Education: Daha kişisel, yine eğlenceli ve fazlasıyla dürüst

Culture related articles and publications

Culture

Yazı:&nbsp;Özge AkkayaKolaj:&nbsp;Melisa Su Akar “Sayın mahkemenizin bu celsedeki duruşmasına katılamayacağım, canım sıkkın, aslında moralim de bozuk, keyfim hiç de yerinde değil. Bu celse mazeretimin kabulüne karar verilmesini talep ederim.”Bu cümleler bir avukatın mazeret dilekçesinden. Avukatlar da tıpkı diğer çalışanlar gibi hastalık, başka bir duruşmada bulunma zorunluluğu gibi sebeplerle mahkemeye dilekçe vererek izin kullanabiliyor. Tabii mazeretin hem karşı tarafın avukatı hem de hakim tarafından kabul edilmesi gerekiyor. Kalabalık bir sofrada, masamızdaki avukatın dahil olduğu davada, karşı tarafın avukatı biraz önceki cümlelerin yazılı olduğu dilekçeyle izin kullanmak istemiş. Avukat arkadaşımız ve müvekkili bu mazereti kabul etmiş ama hakim etmemiş. Oysa bu cümleler oldukça makul bizce. Hepimiz bazen canımız sıkkın olduğu için işe gitmek istemeyebiliyoruz; “Keyfim hiç de yerinde değil”, “Ateşim var”dan neden daha önemsiz olsun ki?Mesela alerji krizi geçirdiğimiz için işe gelemeyeceğimizi söylemekle ilgili hiçbirimizin bir sorunu olmaz muhtemelen, peki anksiyete krizi geçirdiğimiz için gelemeyeceğimizi söylemekle ilgili ne düşünüyorsunuz?Çoğumuz için ikinci mazereti dile getirmek imkânsıza yakın çünkü zihinsel sağlık konusu etrafında neredeyse kemikleşmiş önyargılarımız var. Zihinsel sağlık aslında tarih boyunca insanların konuşmaktan rahatsızlık duyduğu bir konu olmuş. Tabii ki psikolojik sorunlar yaşayanların suçlandığı, cezalandırıldığı, işkence gördüğü, hatta katledildiği zamanlardan bu yana epey yol kat edildi. Ancak 20. ve 21. yüzyıllarda psikolojik hastalıklara karşı olan tutumda ve tedavi yöntemlerinde büyük bir değişim yaşanmış olsa da, zihinsel sağlık konusu dünyanın pek çok yerinde hâlâ tabu olmaya devam ediyor. Zürih Üniversitesi’nden psikolog Wulf Rössler, 2016 yılında yürüttüğü araştırmayı şu cümleyle özetliyor:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(218, 44, 48); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(218, 44, 48); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Dünya üzerinde psikolojik hastalığı olan bir insanın, olmayan bir insanla aynı toplumsal değere sahip olduğu hiçbir ülke, toplum veya kültür yok.”</blockquote>Rössler’in söz ettiği şey “stigma”. Zihinsel sağlığın toplumdaki ve bireylerdeki olumsuz yansımaları için kullanılan “stigma” kelimesi, Merriam-Webster sözlüğünde&nbsp;“bir toplumun veya bir grup insanın bir şey hakkında sahip olduğu negatif ve sıklıkla haksız inançlar bütünü” olarak tanımlanıyor. Stigma aynı zamanda damgalama anlamına da geliyor. Ve bu damgalamanın iki boyutu var.Birincisi sosyal boyutu: Psikolojik bir hastalık tanısı konmuş insanların toplum tarafından önyargılı ve dışlayıcı davranışlara maruz kalması toplumsal damgalama&nbsp;(social stigma) olarak tanımlanıyor. İkincisi ise kişinin kendisine uyguladığı bir duruma işaret ediyor: Kendini damgalama (self-stigma) diğer insanların ötekileştirici düşüncelerini içselleştirmek anlamına geliyor.Bu konuyu düşünürken “psikolojik hastalık tanısı”na takılıp kalmayalım çünkü bir tanıya sahip olmasak da hepimiz zihinsel sağlık sorunları yaşayabilir ve bundan dolayı hem toplumsal damgalanma korkusu duyabilir hem de bu damgayı pekala kendi kendimize vurabiliriz. “Positive vibes only!” şimdilerde eskisi kadar kutsal bir cümle olmasa da hem toplumsal hem de bireysel yaşamlarımıza vurulmuş korkunç bir prangaydı aslında. Bir insanın sadece olumlu duygular yaşamasını, iyi bir hayatın ancak böyle yaşanabileceğini salık veren bu cümleye maruz kalırken “Nasılsın?” sorusuna “Çok iyi değilim,” diyebilmek bile başlı başına bir cesaret örneğiydi. Neyse ki rüzgâr tersine döndü,&nbsp;toksik pozitivite&nbsp;kavramının adı kondu da hepimiz biraz rahatladık.“Positive vibes only!”den toksik pozitivite kavramına uzanan yolculuk epey zorlu olsa da bu uzun yolun sonunda toplumsal yaşamda ve iş yaşamında birçok kazanım elde edildi. Zihinsel sağlık konusunda eskiye göre çok daha rahat konuşuyoruz bugünlerde. Bunda pandeminin de büyük bir etkisi var elbette çünkü hep birlikte ‘‘dibi gördük’’ diyebiliriz.Araştırmalar pandeminin başından itibaren terapiye başlayanların sayısında ciddi bir artış olduğunu, anksiyete ve depresyon vakalarının zirveyi gördüğünü gösteriyor. Zihinsel sağlık ortak bir mesele hâline gelince de değişim kaçınılmaz oluyor elbette. Mesela sosyal medyada artık insanlar terapilerini anlatıyor, en iyi sevgilinin terapiye giden sevgili olduğu yönünde yorumlar yapılıyor, “pozitif” olmayan duygulardan söz ediliyor, arkadaşlar birbirine terapist öneriyor, arkadaş ortamlarında terapist dedikodusu yapılıyor. Ve bu harika bir şey!<img src="https://s3.eu-central-1.amazonaws.com/images.aposto.com/2023/0/5/1674806238688.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.05" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Peki, bu değişim iş yaşamına nasıl yansıyor?</h3>Dünya hızla değişirken, iş yaşamı da aynı değişimden geçiyor tabii ki. Eskiden yalnızca fiziksel sağlık için haklar sunan şirketlerin çoğu artık zihinsel sağlığı da öncelikleri arasına almış durumda.İK profesyoneli ve kurumsal wellness&nbsp;danışmanı Eda Bostancı Yeşilkaya, özellikle pandemiyle birlikte kurumsal wellness&nbsp;uygulamalarının çok daha yaygınlaştığını söylüyor ve ekliyor:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(218, 44, 48); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(218, 44, 48); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Psikolojik iyi oluş bütünsel sağlığımızın ayrılmaz bir parçası. Nasıl ki fiziksel sağlık için şirketler çalışanlara sağlık sigortası sunuyorsa psikolojik iyi oluşu desteklemek için de benzer çözümler sunması aynı derecede önemli. Artık pek çok büyük şirkette psikolog desteğine ulaşmak mümkün hâle gelmeye başladı. Bununla birlikte stres azaltma teknikleri kapsamında mindfulness, yoga, meditasyon gibi uygulamalar ile pek çok farklı alanda psikoloji temelli seminerlere de yer veriliyor. Günümüz iş yaşamında oldukça geniş bir yer tutan tükenmişlik sendromuna dair bilinçlenme ve farkındalık da her geçen gün artıyor.”</blockquote>Bu değişimde Z kuşağının katkısı yadsınamaz çünkü bu kuşak zihinsel sağlık sorunlarını hem sosyal yaşamda hem iş yaşamında konuşmak konusunda önceki kuşaklara göre çok daha başarılı.Eda Bostancı Yeşilkaya,&nbsp;“Eskiden duyguları paylaşmak, hele ki psikolojik bir rahatsızlığı dile getirmek tabu iken, bugün Z kuşağı ile bu tabular ne mutlu ki yıkılıyor. Grip olmak kadar tükenmiş hissetmek de, stresi yönetememek de normal. Bunu içselleştirdiğimizde çok daha sağlıklı, mutlu ve verimli iş ortamları yaratmanın mümkün olacağını düşünüyorum,”&nbsp;diyor.Yeşilkaya’nın da söylediği gibi günümüzde pek çok şirket çalışanlara zihinsel sağlık izni, haftada dört gün mesai, mindfulness, yoga ve meditasyon uygulamalarına erişim olanağı gibi haklar sunuyor. Bunlar olumlu adımlar olsa da kalıcı bir iyi oluş hâli için kendi başına yeterli değil. Sağlıklı bir iş ortamı aslında her şeyden önce geliyor. Bu da ancak çalışma kültüründe köklü bir değişim yaratmakla mümkün olabilir.Mind Share Partners’ın 2021 yılında yayımladığı&nbsp;İş Yerinde Zihinsel Sağlık Raporu’na göre ABD’de 2019’a kıyasla çok daha fazla insan (milenyum kuşağının yüzde 68’i, Z kuşağının ise yüzde 81’i) fazla iş yükü kaynaklı zihinsel sağlık sorunları nedeniyle işten ayrılmış. Araştırmaya katılanların yüzde 91’i ise çalıştıkları şirketlerden zihinsel sağlığı destekleyen bir çalışma kültürü beklediğini dile getiriyor.Aslında araştırma çok basit bir gerçeği ortaya koyuyor: Her gün fazla mesai yaptığın veya mobbing’e maruz kaldığın bir işten çıkıp da eve gelince şirketinin sana sunduğu meditasyon app’ini açarak tükenmişlik sendromundan kurtulmak pek mümkün değil...2019’dan bu yana zihinsel sağlık konusunda yaşanan “aydınlanma”, şirketlerin çalışma kültürünü de, çalışanların zihinsel sağlık konusundaki algısını da büyük bir hızla değiştirmeye devam ediyor. Ve bizler bu değişimin tam ortasındayız şu an. Pandemi gibi küresel bir felaketle başlayan bu süreç, zihinsel sağlık konusunda güzel bir kapı aralamış olabilir. O aralığı her gün biraz daha genişleterek zihinsel sağlığımıza zarar vermeyen çalışma ortamlarının oluşmasını sağlayabilir, bunu talep edebilir, yaşadığımız zihinsel sağlık sorunlarından utanç duymadan konuşabiliriz. İşte o zaman, “Bugün canım sıkkın, aslında moralim de bozuk, keyfim hiç de yerinde değil,” diyerek işe gitmemek, nezle olduğumuz için gitmemek kadar “normal” olacak...

“İyi değilim” diyebilmek: Zihinsel sağlık hakkında konuşmaktan neden korkuyoruz?

Mağaradan 21. yüzyıla hediye: İyi bir hediye üzerine düşünceler

Tarihimizde tekerrür eden acı verici toplumsal olaylardan bir yenisi yaşandığında, geçmişteki benzer olayların yarattığı duygu bir anda tüm yoğunluğuyla gelip içimize oturuyor. Sonra o duyguyu yaratan olayları hatırlamaya çalışıyoruz. Belleğimizin kuytu köşelerinden bazı anılar çıkıp gözlerimizin önüne geliyor ama sadece bazıları, hepsi değil...Bu tür olaylardan sonra geçmişteki benzer olayların hatırlatıldığı sosyal medya gönderileri veya köşe yazıları çıkıyor karşımıza ve o “geçmişteki benzer olaylar” listesinin bizim hatırladığımızdan katbekat uzun olduğunu görüyoruz. Geçmişteki olayları hatırlatan bu aracılar, aslında çok tuhaf bir gerçekle karşı karşıya getiriyor bizi: “Asla unutmayacağız”&nbsp;dediğimiz pek çok olayın zihnimizin içinde bir karadelikte kaybolduğunu görüyoruz...&nbsp;“Aaa, nasıl da unutmuşum?”&nbsp;diye şaşırıyoruz. Biraz da naif bir şaşkınlık bu, çünkü bu tür olayları gerçekten zihnimizden söküp atabileceğimize dair çocuksu bir iyimserlik barındırıyor içinde. Bu olayları gerçekten hafızamızdan silmeyi başardıysak, her bir olayda zihnimizde uğuldayan kaygıları nasıl açıklayabiliriz? Yaşayıp da unuttuklarımızı gerçekten unutmuş olabilir miyiz?Hatırlamak, içinde aksini, yani unutmayı da barındıran bir eylem; bir şeyleri hatırlamaktan söz ederken hatırlamadıklarımızın varlığını da tanımış oluyoruz aslında. İşte bu yüzden hatırlamayı unutmaktan bağımsız bir şekilde düşünmek imkansız. Bireysel hayatlarımızda hafızanın ve unutmanın pek çok yansıması var, bunu günlük hayatta da hepimiz her an deneyimliyoruz. Sinemada ve edebiyatta da karşımıza sık sık çıkan bir tema bu. Çünkü hepimizin hatırlamak istediği güzel anıların yanı sıra canımızı yaktığı için unutmak istediği şeyler var...Şu an muhtemelen hepimizin aklına aynı film gelmiştir: Eternal Sunshine of the Spotless Mind. Ayrılık acısından kurtulmak için anıları silmek bir bilim kurgu fikri gibi görünse de bunu aslında zaten yapıyoruz sanki... Kimimiz tıpkı filmdeki gibi aniden “unutuyor”, kimimiz ise zamana yayarak.<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(218, 44, 48); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(218, 44, 48); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"Unutmak, bir tür savunma mekanizması gibi işliyor benim tarafımda. Bünyeye yüklenen acıları rafa kaldırmak için önce tüm yaşananlardan vazgeçmeye çalışıyor insan. Ki geriye hiçbir şey kalmasın... Toplumsal olaylarda acıyı da sevinci de bir arada yaşıyoruz; bu, yükü bir nebze olsun hafifletiyor gibi. Ama aşk acısı ya da sevilen birinin kaybı gibi daha bireysel şeyler söz konusu olduğunda kendisiyle baş başa kalıyor insan. İşte o tür anlarda Eternal Sunshine of the Spotless Mind geliyor aklıma. Keşke biri gelse de beynimdekileri, kalbimdekileri vakumlayarak çekip çıkarsa... Geçmiş sürekli kafamda dönüp durmasa...”</blockquote>diyor A.G. içinden geçtiği ayrılık sürecini anlatırken ve devam ediyor:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(218, 44, 48); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(218, 44, 48); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Şaka maka, vakumlamak gerçekten iyi bir fikir gibi geliyor. Komple kurtulmak için. Ama üstünü örtmek, Eternal Sunshine of the Spotless Mind’daki gibi silmek, yok saymak; insan beynine işleyen yöntemler değil belli ki. Unutmak her ne kadar anlık olarak bir ‘kurtuluş’ sağlasa da sonrasında geçmiş yine bir gece ansızın gelip buluveriyor sizi. Ben her ne kadar başta unutmayı tercih etsem de -acının büyüklüğünden ötürü- yüzleşmenin belki bir ‘çıt’ daha zor ama yarayı iyileştirmek açısından daha iyi bir yöntem olduğuna karar verdim. Hemen, şu an yüzleş; gör, bak, izle... Sonraya bırakınca en savunmasız yerden vuruveriyor çünkü bunlar sizi."</blockquote>Bir şeyleri geride bırakmaya çalışırken yaşadıklarımızı Psikoterapist Tuğçe Isıyel şöyle açıklıyor:&nbsp;“Aslında unutmuyoruz. Yüzleşmek istemediklerimizi inkâr edip, bastırıyoruz. Unutmak çok güçlü bir bastırma mekanizmasıdır. Neden bastırırız? Yüzleşmek istemiyorsak, kayıplarla baş edemiyorsak, yas tutamıyorsak var olan gerçeği inkâr edip onu bastırma yolunu seçebiliriz. Ama Freud’un dediği bir şey vardır, o da bastırılanın daha güçlü bir şekilde geri döndüğü… Unutmak diye bir şey yok aslında, unuttuğumuzu düşündüğümüz şey rüyalarla, birtakım bedensel rahatsızlıklarla, yaşadığımız nedeni bilinmez kaygılarla gelir bulur bizi. Psikoterapinin işlevi tam da burada devreye girer. Kafamızı kuma gömmeyip olan bitenle yüzleşme cesareti verebilmesiyle…”Bu noktada hatırlamanın ve unutmanın yalnızca bireyle sınırlandırılamayacağını, bu iki eylemin toplumsal bir izdüşümü olduğunu da konuşmak gerekiyor. Isıyel’in söz ettiği bu bastırma hâli bireysel acılarımızda olduğu kadar toplumsal acılarımızda da kendini gösteriyor aslında.“Kolektif hafıza”&nbsp;terimine hepimiz aşinayız. Beyoğlu’nun dönüşümünü anlatırken de kolektif hafızadan söz ediyoruz, 1999 depreminden söz ederken de, 2002 Dünya Kupası’nı anımsarken de... Peki ya kolektif unutma?Toplumsal hafıza dediğimiz şey toplum olarak hatırladıklarımız kadar toplum olarak unuttuklarımızı da kapsıyor aslında. Bazen bilinçli bir politikanın sonucu olarak kolektif unutmayı deneyimleyebiliyoruz, bazen de yaşadığımız acıyla baş edemediğimiz için...Bu yazıyı hazırlarken senarist ve yazar Ceyda Aşar'ın&nbsp;bir röportajına denk geldim, şöyle diyor Aşar: "Hatırladıklarımızdan ziyade unuttuklarımızla ilgileniyorum, bizim gibi trajedileri, travmaları biteviye sırtlanan, bünyeyi zorlayan acılara göğüs geren toplumlarda, bir savunma mekanizması olarak veyahut apolitikleşmiş bir kayıtsızlık olarak 'unutuş' o kadar hızlı cereyan eder ki bunun, birey olarak gündelik hayatımızı, kişisel hafızamızı da kapsadığını fark edemeyecek kadar devasa bir amnezi bulutunun içinde yaşarız. Çıkış noktam, hatırlamanın aktif bir eylem olduğu fikriydi. Yani, bir dış etkenle aniden hatırlamak yerine yavaş yavaş, çok içerilere dalarak, zihnin uzun yıllar karanlıkta kalmış bölgelerine doğru tek kişilik, cesaret dolu bir keşif yolculuğu yaparak anımsamak..."Yaşadığımız bir travmayı zihnimizde işleyip anlamaya zaman bulamadan yeni bir travmayla karşılaştığımızda zihnimiz topyekûn bir silme eylemine girişiyor olabilir. Veya zihnimiz hayatta kalmamız için bazı şeyleri unutmamız gerektiğine kani oluyor olabilir. Bu konuda pek çok farklı açıklama mevcut çünkü bilim unutmanın işleyişini henüz tam anlamıyla kavrayabilmiş değil. Ancak zihnimiz o veya bu nedenle tekil olayları silse dahi, bu olayların yarattığı duygular orada bir yerde gün yüzüne çıkmak için uygun anı bekliyor. Onun için yaşanan tek bir olay, geçmişteki tüm travmaların duygusal yükünü bir anda omuzlarımıza bırakabiliyor.<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(218, 44, 48); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(218, 44, 48); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"2015-2016 yıllarında yaşanan bombalı saldırılar zamanında psikolojim çok bozulmuştu, öyle ki otobüse bindiğimde birinden şüphelenip ilk durakta inebiliyordum. Sonra baktım dayanamıyorum İstanbul'dan gittim birkaç aylığına. O dönem sona erdikten sonra ara ara aklıma gelse de bir daha hiç durup düşünmedim o dönemleri. Düşünce gücümün sınırlarını aşan olaylardı zaten, onun için düşünmedim, düşünemedim. Ta ki son yaşanan bombalı saldırıya dek. Aradan geçen yıllarda günlük yaşantıma normal bir şekilde devam ettiğimi düşünüyordum aslında. Ama o olayla birlikte şöyle bir geriye dönüp baktım da, her ne kadar hayatıma normal devam ediyor gibi görünsem de fazla kalabalığa girdiğimde veya çok turistik bölgelerde gezerken kaygılanıyordum hep, tehlikeli olabilecek mekânlarda çıkış yollarını tespit etmeye çalışıyordum, ki bunu hâlâ yapıyorum. Yani aslında böyle bakınca normal hayatıma tam da devam edememiş olabilirim. Sokaklarda tamamen kaygısız gezen hâlimi hayal meyal hatırlıyorum,"</blockquote>diyor Ş.H.Jorge Louis Borges’in unutamamakla lanetli Bellek Funes’ini (Funes, el memorioso) hatırlatıyor bu asla yok olmayan anılar, duygular. Attan düştükten sonra hiçbir şeyi unutamamaya başlayan Funes, gördüğü, duyduğu, kokladığı, dokunduğu, işittiği ya da hissettiği her şeyi zihnine kaydediyor. Ama bu ona bahşedilmiş bir armağan değil, aksine bir lanet çünkü anıları ona huzur vermiyor, ona yük oluyor: “Belleğim, beyim, bir çöp yığını gibi,” diyor Funes.“Her şey çaya batırılan bir parça madlenle başlar. Ortaya çıkan tat ve koku beraberinde binlerce hatıra getirir,”&nbsp;diyen Marcel&nbsp;Proust’un&nbsp;tanımladığı şey hangimize yabancı ki? İzlediğimiz filmlerin, okuduğumuz kitapların konularını unutabiliriz ama duygusunu asla unutmayız. Bazen bir nesne, bazen bir cümle konusunu hatırlamadığımız ama duygusunu içimizde bir yerde taşıdığımız o filmleri, kitapları hatırlatır. Çocukluğumuz için de durum böyle. Sonra bir mekânda plastik yeşil bir tavandan süzülen güneş ışığı, bizi alıp Beşiktaş’taki Hakan Pastanesi’nde limonata içtiğimiz beş yaşımıza götürüverir. O ana dek hafızamızda ne Hakan Pastanesi ne de o yeşil ışık vardır oysa. Daha doğrusu biz öyle sanıyoruzdur. Oysa biz hatırlasak da hatırlamasak da beş yaşında Beşiktaş’ta Hakan Pastanesi’nde limonata içen çocuğun aradan yıllar geçmiş hâliyiz. O bizim varoluşumuzun ayrılmaz bir parçası. Her gün orada olan bir şeyi nasıl unutmuş olabiliriz ki? En fazla unuttuğumuzu sanmış olabiliriz.Limonata içen beş yaşındaki kız çocuğu tatlı bir anı ama aynısı korkunç anılarımız için de geçerli. Böyle ani hatırlama anlarında, yaşadığımız her şeyin zihnimizde durduğunu, görebilmemiz için doğru ışıkla, doğru kokuyla, doğru sesle veya doğru herhangi bir şeyle karşılaşmamız gerektiğini fark ediyoruz. Yani aslında hiçbir şeyi hiçbir zaman unutmuyoruz.Gelip göğsümüze oturmak için an kollayan, o iyileşemeyen tüm duygularla, Funes’le benzer bir makus talihi paylaşıyoruzdur belki de... Bu çöp yığınını ayıklamak için hem kişisel hem de toplumsal tarihimizin açtığı yaraları gömdüğümüz yerlerden çekip çıkarmayı, onlara yakından bakmayı, sonra da iyileştirmeyi en azından denemeliyiz gibi geliyor. Çünkü denemezsek Murathan Mungan’ın&nbsp;Yaz Geçer’inde dediği gibi “Gün gelir bir gün, başka bir mevsim, başka bir takvim, başka bir ilişkide o eski ağrı ansızın geri teper.”

Kalanlar: Janrası belli olmayan, düşük bütçeli bir Türkiye yapımı

Çevrimiçi flört uygulamaları ve sonsuz olasılıklar çağında bir ihtimal olarak aşk

<a fr-original-style="" href="https://link.aposto.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0by5jb20vY2xpY2s/c291cmNlPXdlYiZuZXdzbGV0dGVyPTYwNTM0NTc1OTEyODk0MDAwNmUyZmM2OCZpc3N1ZT02MTE4ZDYyMDUxNWQwYzAwMDY3YjA5Y2Ymc3Vic2NyaWJlcj11bmRlZmluZWQmdXJsPWh0dHBzJTI1M0ElMjUyRiUyNTJGd3d3LmRhZGFuaXptLmNvbSUyNTJG" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Dadanizm</a>, ilgi duyduğu her şeye sırılsıklam dadanan, bağımsız bir popüler kültür platformu. Popüler kültürün içinde bulunduğumuz çağı şekillendirdiğini kanıtlamak ve ‘tık’ odaklı internet ortamında, özgün ve keyiﬂe okunabilecek yazıların da var olabileceğini göstermek için yola çıktık diyebiliriz. Popüler kültür gündeminde yer alan her konu da bizim için göreceğiniz üzere, bir muhabbet vesilesi.&nbsp;‘‘Dadanalım sıkı sıkı’’ derseniz <a fr-original-style="" href="https://link.aposto.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0by5jb20vY2xpY2s/c291cmNlPXdlYiZuZXdzbGV0dGVyPTYwNTM0NTc1OTEyODk0MDAwNmUyZmM2OCZpc3N1ZT02MTE4ZDYyMDUxNWQwYzAwMDY3YjA5Y2Ymc3Vic2NyaWJlcj11bmRlZmluZWQmdXJsPWh0dHBzJTI1M0ElMjUyRiUyNTJGd3d3Lmluc3RhZ3JhbS5jb20lMjUyRmRhZGFuaXptJTI1MkY=" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Instagram</a>, <a fr-original-style="" href="https://link.aposto.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0by5jb20vY2xpY2s/c291cmNlPXdlYiZuZXdzbGV0dGVyPTYwNTM0NTc1OTEyODk0MDAwNmUyZmM2OCZpc3N1ZT02MTE4ZDYyMDUxNWQwYzAwMDY3YjA5Y2Ymc3Vic2NyaWJlcj11bmRlZmluZWQmdXJsPWh0dHBzJTI1M0ElMjUyRiUyNTJGdHdpdHRlci5jb20lMjUyRmRhZGFuaXptJTI1M0ZsYW5nJTI1M0Rlbg==" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Twitter</a> ve <a fr-original-style="" href="https://www.tiktok.com/@dadanizm" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">TikTok</a>&nbsp;hesaplarımızdan da bizi takip edebilirsiniz.

Orada, burada, her yerde!

Son iki hafta bizden ses çıkmamış olabilir ama gerçekten de tembellikten değil! Kültür sanat gündemi pandeminin etkisinden şöyle bir silkelenirken biz de kendimizi festivallerde, etkinliklerde bulduk. Özellikle de Başka Sinema Ayvalık Film Festivali ile buluşmak büyük bir sevinç oldu bizim için. Hem de Ayvalık’ın o aniden bastıran meşhur poyrazına rağmen. Dönerken de yanımızda (bolca zeytinyağı ile birlikte) bir film incelemesi bir de röportaj getirdik.&nbsp;<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Hazırlayan:&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://instagram.com/zepiy" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Zeynep Naz İnansal</a><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Ah&nbsp;Annette, vah Annette</h2>Annette henüz Türkiye semalarında vizyona girmedi ama Cannes’ı şöyle bir sallayıp geçtikten sonra yılın en çok merak edilen filmleri arasında yerini aldı çoktan. Türkiye’de de ilk kez Başka Sinema Ayvalık Film Festivali’nde gösterildi.<a fr-original-style="" href="https://www.youtube.com/watch?v=l_EaNpL16SU" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank"><img src="https://embed.apos.to/assets/2021/8/2021-09-17T17:11:51.714Z.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" alt="Annette" ratio="1.77" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></a>İlk andan itibaren tüm izleyicileri ve film yazarlarını ikiye bölen bir film Annette. Kimileri bir başyapıtla karşılaştıklarını anlatıp kendilerini şanslı sayarken, bir grup da filme tahammül etmekte zorlandığını anlatıyordu. Evet, gerçekten de alışılmışın dışında ve epey deneysel bir yapımla karşı karşıyayız. Peki biz bu tartışmaların neresindeyiz? Filmin söylemek istediklerine katılmıyoruz ve Annette’e pek bayılmadık, ama kesinlikle izlediğimiz için kendimizi şanslı saydığımız ve büyük ekranda deneyimlenmesi gereken bir film olduğunu söyleyebiliriz. Evet, size de söz verdiğimiz gibi bir süre uzaklara daldık ve artık hazırız.&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.dadanizm.com/canavarlari-iyilestirmek-zorunda-degiliz-annette-incelemesi" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Annette’e,&nbsp;Leos Carax’a ve seyirci ve sanatçının toksik ilişkisine dadanıyoruz.&nbsp;</a><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">İnsanlar İkiye Ayrılır (mı?)</h2>Filmin ortaya çıkış hikayesini yönetmeni ve yazarı Tunç Şahin ile konuştuk.7Yüz&nbsp;dizisi ve Karışık Kaset&nbsp;filmiyle tanıdığımız Tunç Şahin’in ikinci uzun metrajı İnsanlar İkiye Ayrılır gerilimi yüksek, günümüz finans dünyasında geçen bir kara film. Borçlu ve alacaklı rolleri içinde sıkışmış altı insanın sistemin karanlığında yollarını aramasını izlerken, bir yandan da kimin hangi tarafa ait olduğunu sorgulamaya başlıyoruz. BluTV ve Bir Film ortaklığında gerçekleştirilen&nbsp;İnsanlar İkiye Ayrılır, adının aksine insanların ikiye ayrılmadığını, ayrılsa da taraflarından emin olmanın imkansızlığını ortaya koyuyor. Burcu Biricik, Pınar Deniz ve Aras Aydın’ın şahane performansları da karakterlerin taraflarını belirlemeyi iyice zorlaştırıyor. Başka Sinema Ayvalık Film Festivali’nde izleme fırsatı bulduğumuz ve geçtiğimiz günlerde vizyona giren İnsanlar İkiye Ayrılır, yarattığı dünyayı her detayıyla destekleyen, etkileyici bir taşlama. Filmin yönetmeni Tunç Şahin’le filmi, 7Yüz’ü ve tabii insanların ikiye ayrılıp ayrılmadığını konuştuk. Bugün İnsanlar İkiye Ayrılır’a ve Tunç Şahin’e dadanıyoruz.<a fr-original-style="" href="https://www.youtube.com/watch?v=JEx6Lrxi4E8" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank"><img src="https://embed.apos.to/assets/2021/8/2021-09-17T17:12:31.329Z.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" alt="İnsanlar İkiye Ayrılır" ratio="1.77" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></a>

Geçen haftalarda nerelerdeydik?

Müziğin insan psikolojisi üzerindeki olumlu etkilerini hepimiz biliyoruz. Mutluyken de müziğe ihtiyaç duyuyoruz, üzgünken de… Bu iki zıt duyguya eşlik eden müziğin işlevi farklı olsa da aynı şeye hizmet ediyor aslında: İyi hissetmeye. Yaramıza tuz basarcasına dinlediğimiz damar şarkılar ne oluyor derseniz, onlar da aynı işlevi görüyor günün sonunda.Acı verici bir deneyimin ardından hangimiz en karanlık şarkıların girdabında kaybolmamıştır ki? Bile isteye… Kendi ellerimizle… Bu, hepimizin içinde var olan bir dürtü olduğu için bir nevi “hayatta kalma” stratejisi olabilir. Belki yaraya tuz basmak bir sağaltım yöntemidir. Acımızı doya doya yaşamak için dinlediğimiz karanlık şarkıların ardından iyileşmeye bir adım daha yaklaşıyoruzdur belki. Yani hüzünlü şarkılar dinleyip acı çekmek de “müzik ruhun gıdasıdır” teorisinin alanına dahil oluyor bu şekilde baktığımızda.Peki zehir diye söz ettiğimiz şey hüzünlü müzikler dinleyip acı çekmek de değilse, nedir?Çalanların ve dinleyenlerin akıl sağlığını yitirmesine neden olmakla suçlanan bir enstrüman ve dinleyenlerin intihar etmesine neden olmakla suçlanan bir şarkıyla bu zehir meselesi neymiş biraz daha yakından bakalım…Sanık kürsüsüne ilk önce cam armonikayı (glass harmonica), daha sonra ise Macar intihar şarkısı adıyla nam salmış Gloomy Sunday’i alacağız. Spoiler: İkisi de beraat edecek. Zehirli müzik mi olurmuş?<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Şarap kadehlerinden ses çıkarmayı sevenler bunu da sevdi: Cam armonika</h3>Kadehin ağzında parmağınızı dolaştırarak ses çıkarabildiğinizi fark ettiğiniz o ilk an yaşadığınız coşkuyu hatırlayın. Bir kere çıkan ses gerçekten büyüleyici, coşkunun ilk nedeni bu. İkincisi ise o sesi çıkarmak öyle kolay değil, her seferinde olmuyor yani. Bunlar benim kişisel deneyimlerim tabii, belki böyle şeyleri herkes yapmıyordur, bilemiyorum…Ama 1700’lerin ortalarında bu olay bayağı meşhurmuş. O yıllarda düzenlenen davetlerde müzisyenler “musical glasses” diye anılan, içi farklı oranlarda su dolu kadehlerle müzik yaparmış; dönemin modasıymış diyebiliriz. İşte böyle bir konsere kim gidip de cam armonikayı icat etmiş dersiniz? Benjamin Franklin. 100 dolardaki Benjamin Franklin.<img src="https://images.aposto.com/2021/4/2021-05-24T08:42:15.642Z_sm.png" style="width: 100%; max-width: 550px; vertical-align: middle; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="Infinity" fr-original-style="width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">O yıllarda Koloni Amerikası delegesi olan Benjamin Franklin sık sık Londra-Paris hattında seyahat edermiş. Bu seyahatlerinden birinde böyle bir konsere katılan Franklin, cam kadehlerden çıkan sesle büyülenerek kolları sıvamış. 1761 yılında su dolu kadehlerden esinlenerek çok daha gelişkin bir enstrüman olan cam armonikayı tasarlamış ve Londra’da bir cam üfleme sanatçısının emeğiyle bu büyülü enstrüman ortaya çıkmış.Franklin’in icadı 18. yüzyılda fırtına gibi esmiş. Hatta Beethoven, Mozart ve Donizetti gibi büyük kompozitörler de cam armonikaya özel kompozisyonlar yazmış. İcat edilir edilmez yıldızı parladığı için cam armonikanın kalıcı bir enstrüman olacağına herkes kesin gözüyle bakıyormuş ama enstrüman 1820’lere gelindiğinde neredeyse tamamen unutulmuş. Nedenine gelecek olursak…<img src="https://images.aposto.com/2021/4/2021-05-24T08:42:26.757Z_sm.png" style="width: 100%; max-width: 550px; vertical-align: middle; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="Infinity" fr-original-style="width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Enstrümanın meşhur olduğu yıllarda yaşanan bazı talihsizlikler cam armonikayla ilişkilendirilmiş. Kas spazmları, asabiyet, kramplar ve baş dönmesi gibi şikayetlerden mustarip bazı icracılar enstrümanı çalmayı bırakmış. Bazı dinleyiciler de bu hastalık belirtilerini gösteriyormuş. Cam armonikanın etrafında oluşan bu söylentiler bardağı epey doldurmuş, Almanya’daki bir performans sırasında bir çocuğun ani ölümü ise bardağı taşıran son damla olmuş. Bu trajik olay üzerine ülkedeki bazı şehirlerde cam armonika çalmak yasaklanmış.<a fr-original-style="" href="https://www.dadanizm.com/432-hertz-muzik-vs-440-hertz-muzik" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">İnsan beyni 4000 hertz’in üzerindeki sesleri algılayıp geldiği yönü tespit edebilirken, 1000 hertz’in altındaki seslerin sağdan mı soldan mı geldiğini ayırt edemiyor.</a> Cam armonikadan çıkan sesler genelde 1000 ila 4000 hertz aralığına denk düştüğü için beynimiz sesin nereden geldiği konusunda hiçbir zaman tam anlamıyla emin olamıyor. Enstrüman bu özelliği nedeniyle “semavi” duyguları çağrıştırıyor büyük ihtimalle. Franklin’in eşinin cam armonikayı “meleklerin müziği” olarak tanımlamasının ardında da yine bu neden yatıyor. Ve cam armonikanın suçlanmasının ardında da yine bu neden yatıyor.Enstrümandan çıkan ruhani seslerin ölülerin ruhunu uyandırdığı, büyülü bir güce sahip olduğu ve dinleyenlerin delirmesine neden olduğu iddia edilmiş o dönem. Bir diğer iddia ise icracıların, enstrümandaki cam kâselerin etrafındaki kurşun nedeniyle hastalandığı.Enstrümanın mucidi Franklin bu iddiaların hiçbirini ciddiye almamış ve hayatının sonuna dek hiçbir hastalık belirtisi göstermeden cam armonikasını çalmaya devam etmiş. Franklin, “Başkalarının icatlarının tadını doyasıya çıkarıyorsak, biz de kendi icadımızla başkalarına hizmet etme imkanı bulduğumuz için mutlu olmalı, bunu cömertçe ve bilâbedel paylaşmalıyız,” diyerek icadı için patent almayı reddetmiş. Franklin’in cümlelerinden enstrümanın kendisinden sonra da yaşamaya devam edeceğine inandığını anlamak mümkün. Cam armonika yaşamasına yaşamış ama Franklin’in hayatta olduğu yıllardaki gibi bir popülariteyi bir daha hiçbir zaman yakalayamamış.Cam armonikanın popülaritesini yitirmesinin nedeni muhtemelen performans anlayışının değişmesiydi. Eskiden küçük salonlarda çok da kalabalık olmayan kitlelere müzik yapılırken 19. yüzyılda performanslar çok daha geniş kitleleri kapsamaya başladı. Bu değişim sırasında cam armonika gibi çok yüksek sesi olmayan bir enstrüman muhtemelen sahnedeki yerini başkalarına bırakmak zorunda kaldı.Sayıları çok fazla olmasa da bugün hâlâ bu büyülü enstrümanı çalan müzisyenler var. Cam armonikanın büyülü melodilerine kulak vermek isteyenler videoyu izleyebilir. (Korkmayın, biz dinledik, bir şey olmuyor.)<a fr-original-style="" href="https://youtu.be/eQemvyyJ--g" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank"><img src="https://embed.apos.to/assets/2021/4/2021-05-24T08:42:45.840Z.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="Infinity" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></a> <h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Bir şarkının üzerine bu kadar da gidilmemeli: Gloomy Sunday</h3>Çoğumuz Macarca adı Szomorú vasárnap&nbsp;olan ve “Macar intihar şarkısı” olarak nam salan parçanın İngilizce versiyonu Gloomy Sunday’i biliyoruz. İkinci sanığımız işte bu milyonların Billie Holiday’in sesinden tanıyıp sevdiği şarkı. Şarkının Macarca versiyonu da İngilizce versiyonu da epey sansasyonel etkiler yaratmış dünyada. Billie Holiday ve daha pek çok önemli ismin seslendirdiği bu parçanın BBC’de 2002 yılına kadar yasak olduğunu, yalnızca enstrümantal versiyonun çalınmasına izin verildiğini biliyor muydunuz? <a fr-original-style="" href="https://youtu.be/9dZj7YW5oFQ" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank"><img src="https://embed.apos.to/assets/2021/4/2021-05-24T08:43:03.531Z.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="Infinity" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></a>1933 yılında Macar piyanist ve kompozitör Rezsö Seress tarafından bestelenen parça, şair Laszlo Javor’un sözleriyle ünlenmiş. Sevgilisinin ölümü üzerine intihar etmek isteyen bir adamın hikayesini anlatan şarkı, bu sözlerle yayınlandıktan sonra gerçekleşen pek çok intiharla ilişkilendirilmiş. Hatta şarkının yayınlanmasından 35 yıl sonra bestecisi Rezsö Seress de intihar etmiş.Karşımızda gerçek bir şehir efsanesi duruyor arkadaşlar. O yıllarda yaşanan intiharların nedeninin bir şarkı olduğunu düşünmek ve bu bilgiyi yaymak, gerçek anlamda bir “güzel sebebe bağlama sanatı” örneği. Parçanın yayınlandığı yıllarda Macaristan’da intiharlar zaten çok yaygınmış. Yoksulluk ve açlık nedeniyle büyük bir umutsuzluk içindeymiş halk. Bu intiharların gerçek nedenini kabullenmektense hüzünlü bir şarkının nasıl olduğu bilinmeyen bir şekilde intiharlara sebep olduğunu düşünmek, gerçeği olabildiğince yumuşatıyor. Ve sanık kürsüsüne insanları böylesi bir umutsuzluk girdabına sürükleyen sorumlular yerine, bir şarkı çıkıvermiş oluyor. Madem öyle biz de kendi kararımızı ilan edebiliriz: Sanık suçsuzdur.<a fr-original-style="" href="https://www.youtube.com/watch?v=KUCyjDOlnPU" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank"><img src="https://embed.apos.to/assets/2021/4/2021-05-24T08:44:15.778Z.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="Infinity" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></a>

Müzik ruhun zehirli gıdası olabilir mi?

Müziğin insan psikolojisi üzerindeki olumlu etkilerini hepimiz biliyoruz. Mutluyken de müziğe ihtiyaç duyuyoruz, üzgünken de… Bu iki zıt duyguya eşlik eden müziğin işlevi farklı olsa da aynı şeye hizmet ediyor aslında: İyi hissetmeye. Yaramıza tuz basarcasına dinlediğimiz damar şarkılar ne oluyor derseniz, onlar da aynı işlevi görüyor günün sonunda.Acı verici bir deneyimin ardından hangimiz en karanlık şarkıların girdabında kaybolmamıştır ki? Bile isteye… Kendi ellerimizle… Bu, hepimizin içinde var olan bir dürtü olduğu için bir nevi “hayatta kalma” stratejisi olabilir. Belki yaraya tuz basmak bir sağaltım yöntemidir. Acımızı doya doya yaşamak için dinlediğimiz karanlık şarkıların ardından iyileşmeye bir adım daha yaklaşıyoruzdur belki. Yani hüzünlü şarkılar dinleyip acı çekmek de “müzik ruhun gıdasıdır” teorisinin alanına dahil oluyor bu şekilde baktığımızda.Peki zehir diye söz ettiğimiz şey hüzünlü müzikler dinleyip acı çekmek de değilse, nedir?Çalanların ve dinleyenlerin akıl sağlığını yitirmesine neden olmakla suçlanan bir enstrüman ve dinleyenlerin intihar etmesine neden olmakla suçlanan bir şarkıyla bu zehir meselesi neymiş biraz daha yakından bakalım…Sanık kürsüsüne ilk önce cam armonikayı (glass harmonica), daha sonra ise Macar intihar şarkısı adıyla nam salmış Gloomy Sunday’i alacağız. Spoiler: İkisi de beraat edecek. Zehirli müzik mi olurmuş?<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Şarap kadehlerinden ses çıkarmayı sevenler bunu da sevdi: Cam armonika</h3>Kadehin ağzında parmağınızı dolaştırarak ses çıkarabildiğinizi fark ettiğiniz o ilk an yaşadığınız coşkuyu hatırlayın. Bir kere çıkan ses gerçekten büyüleyici, coşkunun ilk nedeni bu. İkincisi ise o sesi çıkarmak öyle kolay değil, her seferinde olmuyor yani. Bunlar benim kişisel deneyimlerim tabii, belki böyle şeyleri herkes yapmıyordur, bilemiyorum…Ama 1700’lerin ortalarında bu olay bayağı meşhurmuş. O yıllarda düzenlenen davetlerde müzisyenler “musical glasses” diye anılan, içi farklı oranlarda su dolu kadehlerle müzik yaparmış; dönemin modasıymış diyebiliriz. İşte böyle bir konsere kim gidip de cam armonikayı icat etmiş dersiniz? Benjamin Franklin. 100 dolardaki Benjamin Franklin.<img src="https://images.aposto.com/2021/4/2021-05-22T13:38:28.706Z.gif" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="Infinity" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">O yıllarda Koloni Amerikası delegesi olan Benjamin Franklin sık sık Londra-Paris hattında seyahat edermiş. Bu seyahatlerinden birinde böyle bir konsere katılan Franklin, cam kadehlerden çıkan sesle büyülenerek kolları sıvamış. 1761 yılında su dolu kadehlerden esinlenerek çok daha gelişkin bir enstrüman olan cam armonikayı tasarlamış ve Londra’da bir cam üfleme sanatçısının emeğiyle bu büyülü enstrüman ortaya çıkmış.Franklin’in icadı 18. yüzyılda fırtına gibi esmiş. Hatta Beethoven, Mozart ve Donizetti gibi büyük kompozitörler de cam armonikaya özel kompozisyonlar yazmış. İcat edilir edilmez yıldızı parladığı için cam armonikanın kalıcı bir enstrüman olacağına herkes kesin gözüyle bakıyormuş ama enstrüman 1820’lere gelindiğinde neredeyse tamamen unutulmuş. Nedenine gelecek olursak…<img src="https://images.aposto.com/2021/4/2021-05-22T13:39:00.913Z_sm.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="Infinity" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Enstrümanın meşhur olduğu yıllarda yaşanan bazı talihsizlikler cam armonikayla ilişkilendirilmiş. Kas spazmları, asabiyet, kramplar ve baş dönmesi gibi şikayetlerden mustarip bazı icracılar enstrümanı çalmayı bırakmış. Bazı dinleyiciler de bu hastalık belirtilerini gösteriyormuş. Cam armonikanın etrafında oluşan bu söylentiler bardağı epey doldurmuş, Almanya’daki bir performans sırasında bir çocuğun ani ölümü ise bardağı taşıran son damla olmuş. Bu trajik olay üzerine ülkedeki bazı şehirlerde cam armonika çalmak yasaklanmış.<a fr-original-style="" href="https://www.dadanizm.com/432-hertz-muzik-vs-440-hertz-muzik" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">İnsan beyni 4000 hertz’in üzerindeki sesleri algılayıp geldiği yönü tespit edebilirken, 1000 hertz’in altındaki seslerin sağdan mı soldan mı geldiğini ayırt edemiyor.</a> Cam armonikadan çıkan sesler genelde 1000 ila 4000 hertz aralığına denk düştüğü için beynimiz sesin nereden geldiği konusunda hiçbir zaman tam anlamıyla emin olamıyor. Enstrüman bu özelliği nedeniyle “semavi” duyguları çağrıştırıyor büyük ihtimalle. Franklin’in eşinin cam armonikayı “meleklerin müziği” olarak tanımlamasının ardında da yine bu neden yatıyor. Ve cam armonikanın suçlanmasının ardında da yine bu neden yatıyor.Enstrümandan çıkan ruhani seslerin ölülerin ruhunu uyandırdığı, büyülü bir güce sahip olduğu ve dinleyenlerin delirmesine neden olduğu iddia edilmiş o dönem. Bir diğer iddia ise icracıların, enstrümandaki cam kâselerin etrafındaki kurşun nedeniyle hastalandığı.Enstrümanın mucidi Franklin bu iddiaların hiçbirini ciddiye almamış ve hayatının sonuna dek hiçbir hastalık belirtisi göstermeden cam armonikasını çalmaya devam etmiş. Franklin, “Başkalarının icatlarının tadını doyasıya çıkarıyorsak, biz de kendi icadımızla başkalarına hizmet etme imkanı bulduğumuz için mutlu olmalı, bunu cömertçe ve bilâbedel paylaşmalıyız,” diyerek icadı için patent almayı reddetmiş. Franklin’in cümlelerinden enstrümanın kendisinden sonra da yaşamaya devam edeceğine inandığını anlamak mümkün. Cam armonika yaşamasına yaşamış ama Franklin’in hayatta olduğu yıllardaki gibi bir popülariteyi bir daha hiçbir zaman yakalayamamış.Cam armonikanın popülaritesini yitirmesinin nedeni muhtemelen performans anlayışının değişmesiydi. Eskiden küçük salonlarda çok da kalabalık olmayan kitlelere müzik yapılırken 19. yüzyılda performanslar çok daha geniş kitleleri kapsamaya başladı. Bu değişim sırasında cam armonika gibi çok yüksek sesi olmayan bir enstrüman muhtemelen sahnedeki yerini başkalarına bırakmak zorunda kaldı.Sayıları çok fazla olmasa da bugün hâlâ bu büyülü enstrümanı çalan müzisyenler var. Cam armonikanın büyülü melodilerine kulak vermek isteyenler videoyu izleyebilir. (Korkmayın, biz dinledik, bir şey olmuyor.)<a fr-original-style="" href="https://youtu.be/eQemvyyJ--g" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank"><img src="https://embed.apos.to/assets/2021/4/2021-05-22T13:40:02.186Z.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="Infinity" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></a><h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Bir şarkının üzerine bu kadar da gidilmemeli: Gloomy Sunday</h3>Çoğumuz Macarca adı Szomorú vasárnap&nbsp;olan ve “Macar intihar şarkısı” olarak nam salan parçanın İngilizce versiyonu Gloomy Sunday’i biliyoruz. İkinci sanığımız işte bu milyonların Billie Holiday’in sesinden tanıyıp sevdiği şarkı. Şarkının Macarca versiyonu da İngilizce versiyonu da epey sansasyonel etkiler yaratmış dünyada. Billie Holiday ve daha pek çok önemli ismin seslendirdiği bu parçanın BBC’de 2002 yılına kadar yasak olduğunu, yalnızca enstrümantal versiyonun çalınmasına izin verildiğini biliyor muydunuz?<a fr-original-style="" href="https://youtu.be/9dZj7YW5oFQ" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank"><img src="https://embed.apos.to/assets/2021/4/2021-05-22T13:41:12.330Z.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="Infinity" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></a>1933 yılında Macar piyanist ve kompozitör Rezsö Seress tarafından bestelenen parça, şair Laszlo Javor’un sözleriyle ünlenmiş. Sevgilisinin ölümü üzerine intihar etmek isteyen bir adamın hikayesini anlatan şarkı, bu sözlerle yayınlandıktan sonra gerçekleşen pek çok intiharla ilişkilendirilmiş. Hatta şarkının yayınlanmasından 35 yıl sonra bestecisi Rezsö Seress de intihar etmiş.Karşımızda gerçek bir şehir efsanesi duruyor arkadaşlar. O yıllarda yaşanan intiharların nedeninin bir şarkı olduğunu düşünmek ve bu bilgiyi yaymak, gerçek anlamda bir “güzel sebebe bağlama sanatı” örneği. Parçanın yayınlandığı yıllarda Macaristan’da intiharlar zaten çok yaygınmış. Yoksulluk ve açlık nedeniyle büyük bir umutsuzluk içindeymiş halk. Bu intiharların gerçek nedenini kabullenmektense hüzünlü bir şarkının nasıl olduğu bilinmeyen bir şekilde intiharlara sebep olduğunu düşünmek, gerçeği olabildiğince yumuşatıyor. Ve sanık kürsüsüne insanları böylesi bir umutsuzluk girdabına sürükleyen sorumlular yerine, bir şarkı çıkıvermiş oluyor. Madem öyle biz de kendi kararımızı ilan edebiliriz: Sanık suçsuzdur.<a fr-original-style="" href="https://www.youtube.com/watch?v=KUCyjDOlnPU" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank"><img src="https://embed.apos.to/assets/2021/4/2021-05-22T13:52:31.276Z.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="Infinity" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></a>

dadanizm

dadanizm

dadanizm

SON HİKAYELER

“İyi değilim” diyebilmek: Zihinsel sağlık hakkında konuşmaktan neden korkuyoruz?

Mağaradan 21. yüzyıla hediye: İyi bir hediye üzerine düşünceler

Kişisel hayatımızdan toplumsal alana: Unutmak

Kalanlar: Janrası belli olmayan, düşük bütçeli bir Türkiye yapımı

Çevrimiçi flört uygulamaları ve sonsuz olasılıklar çağında bir ihtimal olarak aşk

Orada, burada, her yerde!

Dört bir yandan sorularla dadandık: Sanat TikTok için midir?

Geçen haftalarda nerelerdeydik?

Müzik ruhun zehirli gıdası olabilir mi?

Müzik ruhun zehirli gıdası olabilir mi?

SON SAYILAR

31 Ara 2022

02 Ara 2022

16 Eyl 2022

19 Ağu 2022

22 Tem 2022

17 Eki 2021

10 Eki 2021

03 Eki 2021

26 Eyl 2021