🦸‍♀️ Stan: Berk Kır

“Hayran olduğum şey,” diye başlayan cümleyi nasıl devam ettirirsin?

Hayran olduğum şey çeşitlilik ve çokluk: Kavrayışın çokluğu, biçimin çokluğu, ifadenin çokluğu, üretmenin çokluğu.

Küçükken hayran olduğun evrenler var mıydı?

En iyi anladığımı varsaydığım şey kendi evrenim. Onu derinlemesine keşfederken farklı evrenleri ortaya çıkarmış olabilirim. Ancak bunun bir hayranlık üzerinden ilerlediğini hatırlamıyorum.

Balthazar konseri, 2021
Fotoğraf: Berk Kır

Hayran oldukları seni, hayatını ve üretimlerini nasıl etkiliyor?

Doğrudan etkiliyor—bunun kendiliğinden bir dengeyi yarattığına inanıyorum. Daha çok anlamaya çalışmak için daha çok üretmek gibi bir denge.

Hayran oldukların ürettiklerinle kesişiyor mu?

Kesinlikle kesişiyor. Akışın sirkülasyonu içerisinde bulunduğum biçimi ve biçimin bulunduğu yeri anlamlandırıyor olmak gerekiyor. Bunu hem seçiyor hem de seviyorum.

Kendilik yemeği, 2021 (Vogue İtalya)
Fotoğraf: Berk Kır

İçinde yaşamak istediğin evren hangisi? Orası nasıl bir yer?

O evrende yaşıyorum. Daha cömert, daha erdemli, daha şeffaf olması bakımından bunu ben inşa etmekteyim. Topografyanın dışında bir evreni var edebilmenin ölçülerini henüz keşfediyorum. 

✏️ Gizem Öğüt

Kadın bedeninin eril tahakkümden kurtuluşunu konu edinerek yaratmaya başladığım işlerimle kadınların, LGBTİ+'ların ve tüm “öteki”lerin vücudunun ve cinselliğinin fetiş hâline getirilmesini, özgürlüklerinin kısıtlanmasını ve kendilerine karşı uygulanan baskı politikalarını eleştiriyorum.

Toplumsal normların dışında bırakılmış tüm “ötekileştirilen”lerin var olma mücadelesi aynı zamanda kendi mücadelem olduğu için sanatıma yön veriyor. Kadının cinselliği ve bedeni hep müstehcen algılandığı için erotik bir objeden öteye geçemeyen zihniyetlerle üzerinde tahakküm kurulan ve namus meselesi hâline getirilen, eril olanın “dişil” üzerinde kurduğu hakimiyet işlerimin temelini oluşturuyor.

İllüstrasyon: Gizem Öğüt

Kadınlık atanan bir vücutla büyümek: Bir kadın olarak vücudumun gelişmeye başladığı ilk ergenlik yıllarımdan beri içinde bulunduğum toplumda kendimi rahat ve güvende hissedemeyişimle sorgulamaya başladığım bu mevzu, daha fazla okumaya, anlamaya, araştırmaya ve şahit olmaya başladığım yıllarda daha da içselleştirdiğim ve sesimi bir şekilde çıkarmak zorunda hissettiğim bir hâle dönüştü. Toplumsal cinsiyet eşitsizliği aşikâr olduğundan belki de gördüğüm en temel sorun bu olduğu için asıl mücadele alanımı bunlar oluşturdu.

İnsanlığın tarihi kadar eski olan ve Lilith’le başlayan eril tahakküm, yüzyıllar süren cadı avıyla birlikte günümüze kadar ulaşmış ve yeni boyutlar kazanmış durumda. Lola’s Works’te özellikle Habitat koleksiyonuyla yarattığım karakterler yıllar boyu gizlenen dünyalarını dışa vurmaya başlıyor.

Habitat koleksiyonu

Lola’s Works’ün Habitat koleksiyonu: İsyanı başlatmak

Lilith’le güç bulup bedenleri üzerindeki eril tahakkümü alt ediyorlar ve erkek egemen dünyanın normları dışında istisnayı bozmayan kaide olarak konumlandırılan kadın karakterler bedeninin çağrısına kulak vererek isyanı başlatıyorlar. Böylelikle Habitat koleksiyonunda tarih boyunca yalnızlığı ve bedeni lanetlenen, hazzı utanç sayılan kadınların özgürce ve cesurca bu duruma son vermesi tahayyül ediliyor. 

Tahayyül ettiklerini inşa etmek: Toplumsal baskılar, iktidar politikaları, sürekli gözlenen ve denetlenen olma hâlinden yola çıkarak kendi yaşam alanlarında izlenen karakterler kurguluyorum. Kendi habitatında kaldığı anlarda bile içgüdüsel olarak izlendiğini düşünen karakterler istemsizce geliştirdiği hem gözleyen hem de gözlenen kişilikleriyle var oluyorlar. Habitat, tüm bu rollerden sıyrılarak en doğal ve özgür oldukları halleri üzerine kurgulanıyor.

Gizem Öğüt, Paris, 2023

Yaratılan korkutma ve baskılama politikalarına, erkek olmayana reva görülen dünyaya karşı da rengarenk ve dikkat çekici kompozisyonlar yaratıyorum. Ne kadar görünmez olmamız istenirse o kadar görünür kılmaya çalışıyorum. 

Giyim kuşamı, cinsiyeti, nasıl göründüğü gibi sebeplerle yargılanıp sokakta özgürce yürümekten korkmak, bu korku ortamını doğuranlarla birlikte yargılayıcı bakışlarıyla buna ortak olanlardan soracak hesabımız var. Bu içgüdüyle ürün hâline dönüştürdüğüm işlerimi giyilebilir ve kullanılabilir hâle getirdim. 

Nasıl?: Giyilebilir ve kullanılabilir aktivizm

Görselleştirilmiş mesajlar veren panolar gibi giyip taşıdığımız bir hâle gelmesini istedim ve böylece sokaklarda kamusal alanlarda görünür kılmayı amaçladım. Neyi görmek istemiyorlarsa neyden rahatsızlık duyuyorlarsa hepsini rengârenk kompozisyonlarla dikkat çekici hâle getirip illüstratif şekilde göstererek bir karşı duruş yaratmak mücadelemde bana güç veriyor. 

Otobüste çantanın üzerindeki meme detaylarına merakla bakan gözler ya da yolda yürürken üstündeki tişörtte yer alan çıplak illüstrasyonlara bakanlar, hepsi bir şekilde Lola’s Works’le amaçladığım görünürlüğü sağlayabilmeye başladığımı hissettiriyor.

Sanata ve işe yansıyan feminizm: Kısacası feminist mücadelem sanatıma ve dolayısıyla işime de yansıdı böylece. Bu mevzular içerisinde daha birçok bahsetmek istediğim şey var eserlerimde. Hepsi zamanla gerçekleşmeyi, yaratılmayı bekliyor. 

Alara Demirel ve Türkü Ata, Lola's Works işleriyle
Fotoğraf: Deniz Sabuncu

Feminizm yalnızca kadınların kurtuluşu değil; tüm ötekileştirilenlerin, hakları gasp edilenlerin, varoluş ve özgürlük mücadelesi verenlerin kurtuluşu olduğu için daha çok üreterek söylenebilecek çok söz var kendi adıma. Lilith’ten bu yana güçlü ve özgür kadın karakterler toplumların standardize ettiği pasif rollerde olmayı reddettiği sürece cadı avına uğramaya devam ediyor. Her geçen gün çoğalarak güçleniyoruz. 

Feminist bir gelecek tahayyülü daha da anlam kazanıyor. Lola’s Works’le amaçladığım bu yolda toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlandığı, kabul edilegelmiş standartların yıkılabildiği, sınırların aşılabildiği, tüm bu düzende eril zihne bağlı hadsizliğin son bulduğu, tüm mücadelelerimizin sonuç verdiği bir gelecek umarım ki çok uzakta değil. Ve umuyorum ki tüm bu yaratımlar mücadelemizi kazanmamızda küçük de olsa bir adım oluyor.