🔴 Canlı Gündem

27 Kasım Çarşamba gününden herkese merhaba.

Piyasalar, ekonomi, iş dünyası, teknoloji, politika ve kültür-sanat gündeminin en önemli maddelerini Canlı Gündem ile anbean takip edebilirsiniz.

Bir adım geriden: Aposto Gündem'in güncel sayısına buradan ulaşabilirsiniz.

İyi okumalar.

•   Türkiye Yatırım Ofisi ile "Çin’in Silikon Vadisi" olarak adlandırılan Congguansun Bilişim Vadisi arasında, karşılıklı yatırımların desteklenmesi ve teknoloji alanında bilgi ve tecrübe paylaşımını öngören Stratejik İşbirliği Mutabakatı imzalandı. 

• Ayrıntılar: Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi Başkan Yardımcısı Bekir Polat öncülüğündeki heyet, Çin'deki temasları kapsamında başkent Pekin'de, Congguansun'un bulunduğu Haydien ilçesinin yerel yönetimi ve bilişim kenti yetkilileriyle bir araya geldi.

•   Londra'daki Tate Müzesi'ne İsrail ile mali bağları bulunan sanat kuruluşlarıyla ilişkilerini keserek "soykırıma suç ortaklığına" son vermeleri çağrısında bulunan bir açık mektubu, 900'den fazla sanatçı imzaladı. Mektubu imzalayanlar arasında Tate'in verdiği Turner Prize'ın mevcut adaylarından biri ve geçmiş ödül sahipleri de bulunuyor. 

• Ayrıntılar: İsrail'in Gazze'deki "soykırım" politikalarıyla bağlantılı olmakla suçlanan kuruluşların listelendiği mektupta, Uluslararası Adalet Divanı ve Birleşmiş Milletler'in İsrail'in askerî eylemlerini "olası soykırım" ve "apartheid" olarak nitelediği bulgularına da atıfta bulunuldu.

•   Danimarka, 60 yıl önce Burdur'daki Boubon Antik Kenti’nden kaçırılan Roma İmparatoru Septimius Severus'a ait bronz heykel başını Türkiye'ye iade edecek.

• Bununla birlikte: Pisidia Bölgesi’ne ait düver pişmiş toprak levhalarının Türkiye'ye geri döneceğini duyuran Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, “Ülkemizden iki parça hâlinde kaçırılan Septimius Severus heykeli yeniden tek parça olacak” diyerek heykelin yıllar önce kaçırılan gövdesinin de ABD'den geri getirildiğini hatırlattı.

•   Türkiye’nin caz sahnesindeki öncü isimlerinden davulcu ve besteci Ferit Odman, Ferit Odman Quintet ile Yapı Kredi 80. Yıl Sahnesi kapsamında 4 Aralık Çarşamba akşamı Yapı Kredi bomontiada’daki Babylon’da sahne alacak.

•   Avustralya'da Temsilciler Meclisi, 16 yaşından küçük çocuklar için sosyal medya yasağı teklifini onayladı. Küçük yaştaki çocukların hesap sahibi olmasını engelleyemeyen platformların 30 milyon avroya kadar para cezasına çarptırabilmesini öngören teklif, Senato'da onaylanması hâlinde yasalaşacak.

•   Gürcistan'da Rusya yanlısı popülist iktidar partisi Gürcü Rüyası, aşırı sağcı eski futbolcu Mikheil Kavelashvili'yi cumhurbaşkanı adayı olarak gösterdi. Gürcü Rüyası, parlamento üyeleri ve yerel yönetim temsilcilerinden oluşan seçim kuruluna hakim olduğu için Kavelashvili'nin 14 Aralık'taki oylamayı kazanmasına kesin gözüyle bakılıyor.

•   Ukrayna hava kuvvetleri, Rusya'nın rekor sayıda insansız hava aracı (İHA) ile düzenlediği saldırılarda 188 İHA'nın Ukrayna'nın 17 bölgesini hedef aldığını bildirdi.

• Bir adım geriden: Ukrayna tarafından fırlatılan ABD yapımı ATACMS füzeleri, Rusya'nın Kursk bölgesinde kritik altyapıya zarar vererek çok sayıda kişinin yaralanmasına neden olmuştu.

•   İsrail, Birleşik Arap Emirlikleri'nde işlenen Haham Zvi Kogan cinayeti şüphelilerinin Millî İstihbarat Teşkilatı (MİT) tarafından İstanbul'da düzenlenen bir operasyonla yakalandıklarını bildirdi. İsrail hükümeti, cinayeti "korkunç bir antisemitik terör saldırısı" olarak nitelemişti.

•   Londra'da terör örgütü PKK ile bağlantılı oldukları gerekçesiyle ikisi kadın 6 kişi gözaltına alındı. Polislerin arama yaptığı sekiz ayrı adresten biri olan Londra'nın kuzeyindeki Haringey'de bulunan Kürt Toplum Merkezi'nin soruşturma nedeniyle iki hafta kapalı kalacağı bildirildi.

• Ayrıntılar: Londra Metropolitan Polisi sözcüsü, operasyonlarda "grupla bağlantılı terörist faaliyetlere karıştığından şüphelenilen kişilerin hedeflendiğini" ifade etti.

•   AK Parti'nin "hastanelerdeki yoğunluğu azaltmayı" hedeflediği belirtilerek TBMM Başkanlığı’na sunduğu yeni teklife göre, "geleneksel tedavi" adı altında sunulan sözdebilim ürünü hacamat ve akupunkturun Aile Hekimlikleri tarafından uygulanması öngörülüyor.  

• Öte yandan: CNN Türk'e konuşan Aile Hekimleri Federasyonu Yönetim Kurulu Üyesi Dr. Ömer Ufkun Yıldırım, hekim sayısının yetersizliğine dikkat çekerek bu değişikliğin sağlıkta şiddet riskini artırabileceği konusunda uyarıda bulundu.

•   Dünyanın en yaşlı adamı unvanını 9 aydır elinde bulunduran John Alfred Tinniswood, 112 yaşında İngiltere'nin Liverpool yakınlarındaki bir bakım evinde yaşamını yitirdi.

• Geniş açı: Uzun yaşamasını "saf şansa" bağlayan Tinniswood, sağlıklı yaşamın sırrının ölçülü olmak olduğunu ifade etmişti. "Dünyanın en yaşlı kadını" unvanı ise Japonya'da yaşayan 116 yaşındaki Tomiko Itooka'nın elinde bulunuyor.

•   Pandemide sunduğu hizmetlerle öne çıkan görüntülü arama şirketi Zoom, "Zoom Video Communications Inc" olan yasal adındaki "Video"yu kaldırarak kendisini yapay zeka şirketi olarak yeniden konumlandırdı. 

• Geniş açı: Şirketin CEO'su Eric Yuan, blog yazısında "artık görüntülü toplantılardan çok daha fazlasını sunduğunu" savunduğu şirketin, "Zoom 2.0" adını verdiği süreçte "işbirliği yapmayı sağlayan, modern ve hibrit çalışma çözümleri sunan yapay zeka öncelikli bir şirkete dönüştüğünü" ifade etti. 

•   İsrail ile Hizbullah arasındaki ateşkes anlaşmasının bugün yürürlüğe girmesinin ardından siviller bir yılı aşkın süredir çatışmaların yaşandığı Lübnan’ın güneyine dönmeye başladı.

• Bununla birlikte: Lübnan ordusu, bugün yaptığı açıklamada, ülkenin güneyine konuşlanmaya hazırlandığını bildirdi. Ordu ayrıca, Hizbullah'a karşı birçok kez savaş açan ve Lübnan topraklarının yaklaşık 6 kilometre içine ilerleyen İsrail ordusu tamamen geri çekilene kadar sınır köylerinde yaşayanların evlerine dönmemelerini istedi.

•   VOA Türkçe'de yer alan habere göre, 20 Ocak’ta Beyaz Saray’a geri dönmeye hazırlanan Donald Trump’ın “Ukrayna’da bir ateşkes planı hazırlığı” içinde olduğunu değerlendiren Birleşik Krallık ve Fransa; “olası bir ateşkesi korumak için” Ukrayna’ya asker göndermeyi planlıyor. 

• Geniş açı: Polonya ve Rusya ile sınırı olan Baltık ülkelerinin de katıldığı görüşmelerde, Ukrayna'da ABD ve Rusya’nın yanısıra Avrupa’nın da söz sahibi olabilmesi hedefleniyor.

•   Uluslararası Ceza Mahkemesi (ICC) Başsavcısı Kerim Han, Myanmar askerî yönetim lideri General Min Aung Hlaing hakkında, Arakanlı müslümanlara (Rohingya) karşı işlediği suçlar nedeniyle tutuklama emri çıkarılmasını talep etti.

• Ayrıntılar: Başsavcı, Myanmar'dan Bangladeş'e gitmek zorunda bırakılan 1 milyondan fazla Arakanlı müslümandan toplanan tanık ifadeleri, belgeler, bilimsel kanıtlar, fotoğraf ve video materyallerinin delil olarak sunulduğunu kaydetti.

•   Partisinin grup toplantısında açıklamalarda bulunan Cumhurbaşkanı ve AK Parti Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan, "Sayın Bahçeli'nin tarihî çağrısından sonra DEM'den gelen açıklamalar aynı kafada olduklarını işaret etmiştir" dedi. 

"Sayın Bahçeli'nin çağrısına ortağız. Bu meseleyi tüm yönleriyle ele alıp değerlendiriyoruz. Sayın Bahçeli ile uyum ve eşgüdüm içinde hareket ediyoruz. Cumhur İttifakı yoluna pekleşerek devam ediyor."

•   Millî Savunma Bakanı Yaşar Güler, Türkiye'nin ABD’den hem F-35’teki üretim payını hem de 40 adet F-35 savaş jeti almak istediğini açıkladı. 

• Geniş açı: ABD’nin Yunanistan Dedeağaç’taki askerî konuşlanmasını eleştiren Güler, Türkiye’nin Rusya’dan satın aldığı S-400 hava savunma sistemleriyle ilgili artık ABD ile arasında bir sıkıntı kalmadığını söyledi.

•   RTÜK, yayınladıkları maçlarda gösterilen yasadışı bahis reklamlarını engellemeyen S Sport, TV8 ve EXXEN’e üst sınırdan yaptırım uygulama kararı aldı. RTÜK ayrıca Kanal D’de yayınlanan Arka Sokaklar dizisine yayın durdurma cezası vererek kanala da üst sınırdan idari para cezası yaptırımı uyguladı.

• Perde arkası: Kararda, dizi sahnelerinde toplumdaki inançların yalnızca bir kişi veya grubun elindeymiş gibi yansıtıldığı vurgulanarak dinî bir grubun devletin kolluk kuvvetlerine karşı tehditkar söylemlerde bulunduğu şeklindeki görüntülerin yayıncılık ilkelerine aykırı bulunduğu ifade edildi.

•   Okuldaki bazı bölümlerin erkek öğrencileri de kabul etmeye yönelik planlarını açıklamasının ardından Güney Kore'deki Dongduk Kadın Üniversitesi'nde 11 Ekim'de başlayan protestolar sürüyor. Eylemler nedeniyle dersler çevrimiçi yapılırken kampüste düzenlenecek bir iş fuarı gibi etkinlikler de iptal edildi. 

• Geniş açı: “Kapılarımızı açmaktansa yok olmayı tercih ederiz” sloganıyla plana tepki gösteren protestocular, oturma eylemleri kapsamında ana binayı işgal ederken, sınıflara girişleri de engelliyor.

•   Beşiktaş Jimnastik Kulübü Başkanı Hasan Arat, Futbol A.Ş.'deki görevinden istifa etti. Arat'ın kulüp başkanlığı devam ederken futbolda yönetim Hüseyin Yücel, Mete Vardar, Onur Göçmez ve Feyyaz Uçar tarafından yürütülecek.

•   Avrupa Merkez Bankası (ECB) Yönetim Kurulu Üyesi Isabel Schnabel, daha fazla faiz indirimi için sınırlı alan gördüğünü açıkladı. Bloomberg'ün anketine katılan ekonomistler, 2025'in ikinci yarısında faiz oranlarının %2'ye düşeceğini öngörüyor.

•   İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Şekib Avdagiç, "Enflasyonda kalıcı düşüşe asıl ve en büyük desteği üretim, istihdam, ihracat ve yatırımlar verecektir. Bunu da reel sektör ve ekonomi yönetiminin eş güdümlü çalışmasıyla başarabiliriz" değerlendirmesinde bulundu.

• Arka plan: Avdagiç,  İTO Yönetim Kurulu ile biraraya gelen Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz ile Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'e ziyaretleri için teşekkür etti.

•   Yapay Zeka Politikaları Derneği'nin (AIPA) 12 ilde 1225 işletmeyle yürüttüğü araştırmaya göre Türkiye'deki işletmelerin %17,5'i yapay zekadan yararlanırken bu teknolojinin en çok kullanıldığı alanlar %53 ile müşteri ilişkileri ve pazarlama oldu. Bu oran 2021'de %14,5, 2022'de ise %15,2 seviyesindeydi.

•   Sektör verilerini derleyen IDC'nin projeksiyonlarına göre, küresel akıllı telefon pazarı 2024 yılını bir önceki yıla göre %6,2 büyüme ve 1,24 milyar adet satış ile kapatacak. Aynı projeksiyonlar 2024 yılında iPhone satışlarının ise sadece %0,4 artacağını gösteriyor.

•   ABD'de Biden yönetimi, çip üreticisi Intel'e yaklaşık 7,9 milyar dolar değerindeki federal hibe sürecinin tamamlandığını bildirdi. Hibe, ABD'deki tesislerine 100 milyar dolar harcama taahhüdünde bulunan Intel'in Arizona, Oregon ve New Mexico'daki projelerine yönelik olarak sağlanacak.

•   Financial Times, ABD kaynaklarına atıfta bulunduğu haberinde Çin Savunma Bakanı Dong Jun'un yolsuzluk iddiaları nedeniyle soruşturma altına alındığını bildirdi. Dong, haber doğrulanırsa Çin'de yolsuzluk iddiaları nedeniyle soruşturma geçiren üçüncü savunma bakanı olacak. 

• Geniş açı: Gazete, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping'in Halk Kurtuluş Ordusu'na yönelik "bir dizi soruşturma yürüttüğünü" söylediğini aktardı. Ancak Dong'un ne tür yolsuzluk iddialarıyla karşı karşıya olduğu belirsizliğini koruyor.

•   Resmî Gazete'de yayımlanan yeni bir Cumhurbaşkanı Kararı ile yurt dışından yapılan alışverişlerde vergiye tabi olan toplam gümrük kıymetine kargo ücreti de dahil edilecek. Karar, 30 gün sonra yürürlüğe girecek.

• Bir adım geriden: Yurt dışından gümrüksüz alışveriş limiti Ağustos ayında 150 avrodan 30 avroya çekilmiş, gümrük vergisi ise AB'den gelen kargolarda %30'a, AB dışından gelenlerde de %60'a çıkarılmıştı.