🔴 Canlı Gündem

23 Mayıs Cuma gününden herkese merhaba. 

Piyasalar, ekonomi, iş dünyası, teknoloji, politika ve kültür-sanat gündeminin en önemli maddelerini Canlı Gündem ile anbean takip edebilirsiniz.

Bir adım geriden: Aposto Gündem'in güncel sayısına buradan ulaşabilirsiniz.

İyi okumalar.

•  Ahmet Özer hakim karşısında: Esenyurt Belediye Başkanı iken hakkında yürütülen terör soruşturması kapsamında 4 Kasım'da tutuklanarak görevden alınan ve yerine kayyum atanan Ahmet Özer, Cuma günü ilk kez Silivri'de hakim karşısına çıktı. 

• İfadeler: "Bizi bölücülükle suçlayanlar bölücülük yapıyor. Van'dan gelmiş bir Kürt olarak Esenyurt Belediye Başkanı olmamı hazmedemeyenler yüzünden buradayım" ifadelerini kullanan Özer, "Belediye başkanı olmasam büyük ihtimalle 10 yıl önce olduğu gibi bugün de Barış Süreci için benimle iletişime geçeceklerdi" dedi.

^{Cumhurbaşkanı Erdoğan, Uluslararası Aile Forumu'nda konuştu | AA}

•  Erdoğan'dan aile açıklaması: Cuma günü düzenlenen Uluslararası Aile Forumu'nda konuşan Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye'deki doğurganlık hızının tarihin en düşük seviyesine ulaşması ile ilgili endişelerini dile getirerek "2026-2035 dönemini 'Aile ve Nüfus 10 Yılı' ilan ediyoruz" dedi.

"Yıllar içinde refah seviyesi yükseldikçe birçok sebepten ötürü doğurganlık hızımız düşmeye başladı. Türkiye'nin doğurganlık hızı tarihimizde ilk kez 1,48'e gerilemiş durumda. Bu, bir felaket. Bu rakam kritik eşik olan 2,1'in çok altında bir seviyedir. Bu anlayışla son dönemde nüfusumuzu artıracak ve evliliği teşvik ederek en az 3 çocuk çağrımıza uygun şekilde evlat sahibi olmayı özendirecek çok önemli politikaları devreye alıyoruz."

•  Bahçeli'den Erdoğan'a adaylık çıkışı: Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın "Benim tekrar seçilme veya tekrar aday olma gibi bir derdim yok" sözlerine yanıt veren MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, Erdoğan'ın adaylığını destekleyerek bu açıklamanın adil ve hakkaniyetli bir yaklaşım olmadığını savundu.

• Ayrıntılar: Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'nin kurumsallaşması için daha yapılacak çok iş olduğunu vurgulayan Bahçeli, "Derdi vatan ve millet olan bir Cumhurbaşkanının yolundan caymaya hakkı yoktur" dedi. 
• Bir adım geriden: Macaristan gezisi dönüşü uçakta gazetecilerin sorularını yanıtlayan Erdoğan, "Yeni anayasayı kendimiz için değil, ülkemiz için istiyoruz. Benim tekrar seçilme veya tekrar aday olma gibi bir derdim yok" ifadelerini kullanmıştı.

•  Palyaço balıkları sıcaktan zayıflıyor: 2023 yılında dünya genelinde mercanların beyazlamasına neden olan yoğun sıcak hava dalgası sırasında Papua Yeni Gine kıyılarındaki turuncu çizgili palyaço balıklarını izleyen bilim insanları, 134 balığın 101’inin, "stres" nedeniyle zayıfladığını tespit etti. Zayıflama eğiliminde olan balıkların hayatta kalma olasılığı daha yüksek çıktı.

•  Tüketici örgütleri ucuz havayollarını AB'ye şikayet etti: Avrupa'nın dört bir yanından 15 tüketici hakları örgütü, düşük maliyetli havayolu şirketleri tarafından tahsil edilen usulsüz el bagajı ücretlerinin yasadışı olduğu ve tüketicileri istismar ettiği gerekçesiyle Avrupa Komisyonu tarafından soruşturulmasını istedi.

• Ayrıntılar: Tüketici örgütleri, aralarında Ryanair, Wizz Air ve EasyJet'in de bulunduğu 7 havayolunun uyguladığı el bagajı tarifelerinin Avrupa Adalet Divanı'nın "ağırlık ve boyutlar açısından makul gereklilikleri karşılaması ve geçerli güvenlik gerekliliklerine uyması koşuluyla, el bagajlarının taşınmasının ek ücrete tabi tutulamayacağına" yönelik hükmüne aykırı olduğunu savunuyor.

•  Gençler e-sigaraya yöneliyor: 37 Avrupa ülkesinden 15-16 yaşlarındaki yaklaşık 114 bin öğrenciyi kapsayan yeni bir çalışma, Avrupalı gençlerin giderek daha fazla e-sigaraya (vape) yöneldiğini ortaya koydu. Analize göre gençlerin e-sigara kullanması, uyuşturucu ve alkol deneme ihtimallerinden daha yüksek.

• Perspektif: Analiz, 1990'lardan bu yana sigara içme oranlarının düşmesine rağmen ergenlik çağındaki kızların günlük olarak sigara içme olasılığının son yıllarda arttığına işaret etti. Ayrıca, öğrencilerin neredeyse yarısı en az bir kez e-sigarayı denediklerini belirtirken beşte biri de düzenli olarak e-sigara kullandıklarını söylüyor.

•  Kent Lokantası'na sabotaj: Buca Belediye Başkanı Görkem Duman, belediyeye ait Kent Lokantası'nda kullanılmak üzere sebze meyve yetiştirilen seranın su deposuna kimliği belirsiz kişilerce tuz eklendiğini, bu nedenle 7,5 ton taze gıda elde edilecek bitkilerin köklerinin yanarak öldüğünü duyurdu.

•  Doping olimpiyatları: Avustralyalı milyarder iş insanı Aron D’Souza’nın tasarladığı "Doping Olimpiyatları"nın (Enhanced Games) ilkinin 2026 yılının Mayıs ayında Los Angeles’taki Resorts World Las Vegas’ta düzenleneceği açıklandı.

• Ayrıntılar: Aron D’Souza’nın “sporun bilimin ve insanlığın” geleceği olarak tanımladığı, spor otoriteleri tarafından tehlikeli ve gülünç bulunan oyunların sosyal medya hesabından yapılan paylaşımda “Dünya çapında atletizm, su sporları ve vücut geliştirme sporcularının, rekorları alt üst etmek, bir milyon dolara varan ödülleri kazanmak ve performans sınırlarını yeniden tanımlamak üzere mücadele edeceği” belirtildi.

^{Esenyurt Belediye Başkanı Ahmet Özer'in duruşmasını izleyen Özel, İmamoğlu ziyaretinin ardından basın mensuplarına açıklama yaptı | AA}

•  Özel'den İmamoğlu'na ziyaret: Ekrem İmamoğlu'nu Silivri cezaevinde ziyaret eden CHP Genel Başkanı Özgür Özel, İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı'nın İmamoğlu ve tutuklu belediye başkanlarının afiş ve görsellerinin toplu taşımada kullanılmasına yönelik yasak kararı hakkında “Tepemin tasını attırmasın giderim odasının kapısına asarım Ekrem Bey'in resmini! Arsızlığın da bir limiti var!” şeklinde konuştu.

• Bununla birlikte: Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın CHP'ye yönelik "el ele vererek yeni anayasa yapma" çağrısını da reddeden Özel, "Bunlarla müzakere edilmez, hukuk tanımayan adamlarla neyini müzakere edeceğim? Önce bir Anayasa Mahkemesi kararlarına uysun, AİHM kararlarına uysun. Anayasa’ya ilk Anayasa'yı çiğnemenin müeyyidesini yazmak lazım. Çünkü bu müeyyidesizlik şımarttı bunları bu kadar" ifadelerini kullandı.

•  Minguzzi ailesini tehdide 4 tahliye: Mattia Ahmet Minguzzi cinayeti sonrasında sosyal medya üzerinden aileyi tehdit eden 18 yaşından küçük beş sanıktan dördü "Suçu ve suçluyu övme" suçu nedeniyle 1 yıl 8 ay hapis cezası alarak adli kontrol şartıyla tahliye edilirken, bir sanığın ise tutukluluk halinin devamına ve 4 yıl 8 ay hapis cezasıyla cezalandırılmasına karar verildi.

•  OnlyFans satılıyor: Reuters'ta yer alan habere göre yetişkin içerik platformu OnlyFans'in sahibi Fenix International, şirketi 8 milyar dolar değerleme üzerinden bir yatırımcı grubuna satmak üzere görüşmelere başladı.

• Ayrıntılar: Gruptaki yatırımcıların kimliği açıklanmazken grubun Los Angeles merkezli bir yatırım firması olan Forest Road Company tarafından temsil edildiği belirtildi.

•  Ergenç ve Kocaoğlu'na hapis: Gezi Parkı soruşturması kapsamında tutuklanan Ayşe Barım ile ilgili yürütülen soruşturmada "yalan tanıklık" yapmakla suçlanan Halit Ergenç 1 yıl 10 ay, Rıza Kocaoğlu ise 1 yıl 8 ay ceza alırken hükümlerin açıklaması ise geri bırakıldı.

•  Apple Music’e zam: Apple, Türkiye’de dijital müzik platformu Apple Music’in abonelik paketlerine %67’ye varan zamlar yaptı.

• Ayrıntılar: Fiyat artışının ardından öğrenci paketi %65 zamla 20 liradan 33 liraya, bireysel paket %50 zamla 40 liradan 60 liraya, aile paketi ise %67 zamla 60 liradan 100 liraya yükseldi.

•  Meta’dan güneş enerjisi anlaşması: Meta, veri merkezlerine yenilenebilir enerjiyle güç sağlamak için ABD merkezli enerji şirketi AES ile yeni bir güneş enerjisi anlaşması imzaladı.

• Ayrıntılar: Anlaşma, Meta’nın bu yıl duyurduğu dördüncü güneş enerjisi anlaşması oldu. İşbirliği kapsamında AES, Teksas ve Kansas’ta inşa ettiği tesislerden Meta’nın veri merkezlerine toplamda 650 megavat (MW) güç sağlayacak.

^{Faye Iosotaluno}

•  Tinder CEO’su istifa etti: Flört uygulaması Tinder’ın CEO’su Faye Iosotaluno, Temmuz ayında görevinden ayrılacağını açıkladı.

• Ayrıntılar: Iosotaluno, Tinder’da toplam 8 yıl çalışmış ve yaklaşık 1 yıl CEO koltuğunda oturmuştu. Tinder’ın çatı şirketi Match Group’un CEO’su Spencer Rascoff, Iosotaluno’dan boşalan CEO’luk koltuğuna kendisinin oturacağını duyurdu.

•  Xiaomi’den mobil işlemci: Xiaomi, kendi geliştirdiği akıllı telefon işlemcisi Xring O1’i resmen tanıttı.

• Ayrıntılar: 8 çekirdekli işlemcinin, 3 nanometre fabrikasyon sürecinden geçtiği belirtildi. Xiaomi’nin kurucu CEO’su Lei Jun, kısa bir süre önce Xring O1’in seri üretimine başladıklarını ve çipin geliştirme çalışmalarına 1,87 milyar dolar yatırım yaptıklarını açıklamıştı. İşlemcinin kullanılacağı ilk iki cihaz, Xiaomi 15S Pro ve Xiaomi Pad 7 Ultra olacak.

•  Bluesky’da mavi tik başvuruları açıldı: Bluesky, hesabını doğrulatmak isteyen kullanıcılar için mavi tik başvurusunda bulunabilecekleri bir çevrimiçi form yayımladı.

• Ayrıntılar: Aktif ve profili eksiksiz bir şekilde dolu tüm gerçek kişi, işletme ve kuruluşlar, formu doldurarak mavi tik başvurusunda bulunabilecek. Bluesky, doğrulamaları yaparken hesapların kendi bölgelerinde ne kadar tanınır olduğunu, medyada yer alan kişi ve kurumlara ait olup olmadığını ve kamu yararı güdüp gütmediğini dikkate alacak.
• Önemli ayrıntı: Platform, hesaplara mavi tik eklemek için bağımsız kuruluşlarla çalışacak. Bu kuruluşların yaptığı doğrulamalar, Bluesky’ın moderasyon ekibinin kontrolünden de geçecek.

•  Devstral: Fransa merkezli yapay zeka girişimi Mistral, kodlama odaklı yeni yapay zeka modeli Devstral’i açık kaynaklı olarak yayımladı.

• Ayrıntılar: 24 milyar parametreye sahip modelin, 32 GB RAM kapasiteli bir Mac bilgisayarda çalışabilecek kadar hafif olduğu belirtildi. Mistral, Devstral’in kodlama odaklı performans testlerinde Google Gemma 3 27B, DeepSeek V3, OpenAI GPT-4.1 mini ve Anthropic Claude 3.5 Haiku gibi rakiplerini geride bıraktığına işaret etti.

•  Başsavcılıktan İBB'ye İmamoğlu talimatı: Cumhuriyet'te yer alan habere göre İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı İBB'ye yolladığı yeni talimatla İmamoğlu'nun fotoğraf, video ve sesini barındıran içeriklerin metro, metrobüs, otobüs ve vapurlarda kullanılmasına yasak getirdi.

• Bir adım geriden: Başsavcılık Mart ayında da İstanbul İl Emniyet Müdürlüğü'ne gönderdiği yazı ile "kanuna aykırı toplantı ve gösteri yürüyüşüne özendirici olduğu" gerekçesiyle İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu hakkındaki afiş ve pankartların toplatılmasını emretmişti. 

•  Orman kaybı rekoru: Yapılan yeni analiz geçen yıl yangın kaynaklı tropikal orman kaybının 2023’ün neredeyse iki katına çıkarak 6,7 milyon hektara (Panama’nın yüzölçümüne yakın büyüklükte alana) yükseldiğini ortaya koydu.

• Geniş açı: Analize göre ilk kez tropikal orman kaybının başlıca nedeni tarım ya da ormansızlaştırma değil, yangınlar oldu; dakikada 18 futbol sahası büyüklüğünde orman yok oldu. Yangın dışı nedenlerle gerçekleşen tropikal orman kaybı da %14 artarak 2016’dan bu yana en yüksek seviyeye ulaştı.

•  Trump'ın Harvard ile savaşı: ABD'de Donald Trump yönetimi, "antisemitizmi teşvik ettiği" ve "Çin Komünist Partisi ile kampüs içinde işbirliği yaptığı" gerekçesiyle dünyanın en prestijli okullarından Harvard Üniversitesi'nin uluslararası öğrenci kabul etme yetkisini iptal etti.

• Bununla birlikte: İç Güvenlik Bakanlığı'nın Perşembe günü yaptığı açıklamaya göre, hâlihazırda Harvard’da okuyan binlerce yabancı öğrencinin başka okullara geçiş yapması ya da ülkeyi terk etmesi gerekiyor.
• Harvard'ın tepkisi: Yürürlüğün durdurulması talebiyle federal mahkemeye başvuran Harvard yönetimi, kararı hükümetin yüksek öğrenim kurumlarının bağımsızlığını ortadan kaldırmaya yönelik son hamlesi olarak değerlendirdi. Yargıç, yürütmeyi durdurma kararı aldı.

•  Operasyonda dördüncü dalga: İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ne yönelik yolsuzluk iddiasıyla başlatılan soruşturmanın dördüncü dalgasında Ekrem İmamoğlu'nun özel kalemi ve koruma müdürünün de aralarında bulunduğu 49 kişi hakkında gözaltı kararı verilirken, 44 isim gözaltına alındı.

• Ayrıntılar: Soruşturma kapsamında İSTAÇ, KİPTAŞ ve Yol Bakım Daire Başkanlığı'nda yapılan incelemelerde bazı usulsüzlüklerin tespit edilmesi üzerine harekete geçildiği belirtildi.

•  Emniyet ve TSK'da FETÖ operasyonu: FETÖ'ye yönelik 36 ilde düzenlenen İstanbul merkezli operasyonda, haklarında gözaltı kararı verilen 63 muvazzaf askerden 56'sı gözaltına alınırken, Emniyet'e yönelik 5 ilde düzenlenen operasyonda ise 9 kişi gözaltına alındı.

^{Yaşamını yitirenler arasında The Devil Wears Prada'nın eski davulcusu Daniel Williams da yer alıyor}

•  Ünlü müzisyen uçak kazasına kurban gitti: ABD'nin Kaliforniya eyaletinde San Diego şehrindeki bir mahalleye düşen Cessna 550 tipi özel yolcu uçağı nedeniyle bir ev zarar görürken, 6 kişi de hayatını kaybetti.

• Ayrıntılar: Ölen 6 kişinin arasında The Devil Wears Prada grubunun kurucusu ve eski davulcusu Daniel Williams ile grubun menajeri Dave Shapiro'nun da. bulunduğu öğrenildi.