🪁 Gitmeler, kalmalar ve görmeler.

Doğum günümde, Kadıköy Sineması'nın o zaman tüneli görünümündeki salonundayım. Filmin birçok sahnesinde sessizliğin gücünü ve hiçbir şey söylemeden söylenenlerin değerini kavrayışımın sağlamasını yaparcasına, sessizlik, gözyaşları ve sessiz gözyaşlarıyla geçen iki saat elli dokuz dakikanın sonunda, sessizce bir hediye bırakılıyor kucağıma: Haruki Murakami'nin Drive My Car'ın da içinde bulunduğu öykü kitabı Kadınsız Erkekler'i birkaç hafta sonra açıp, filmle aynı adı taşıyan o ilk öyküyü okuduğumda, filmden yeterince etkilenmemiş, Hamaguchi'nin sinemasından yeterince büyülenmemişim gibi, bu kez uyarlamanın kusursuzluğuna hayran kalıyorum. Ryûsuke Hamaguchi ve Takamasa Oe'nin senaryosunun, öyküdeki her satırı, her diyalogu kullanarak, üstelik olabildiğince az değiştirerek aynı anda hem kökler salan hem de dallanıp budaklanan bir anlatı yarattığını görüyorum. 

Hamaguchi'nin diyalog yazmaktaki başarısını ve tek mekânda kısıtlı sayıda oyuncuyla geçen sahnelerin kendi içinde ne denli içine çeken hikâyeler anlatabildiğini görmek için çok uzaklara gitmeye gerek yok. Geçtiğimiz yılki Berlinale seçkisinde izlediğim Wheel of Fortune and Fantasy'i tamamen bu formüle sahip üç kısa hikâye üzerine kurgulayan yönetmen, Drive My Car'da yine bol bol diyalogla beslenen, bunun üzerine Rus edebiyatına aşina olmayanları dahi derinden yaralayacak Çehov referansları ve sessizliğin gücünden beslenen duygu yüklü sahneler ekliyor. Defalarca aynı yolu gidip gelen bir otomobille - öyküdekinin aksine sarı değil, kırmızı bir otomobil bu - izleyicisini upuzun bir yolculuğa çıkarıyor. Durakları arasında her karşımıza çıktığında biraz daha derinine inilebilen karakterler, ana karakterin geçmişine ve geleceğine dair ipuçları veren, her şeyi onun gözünden izlediğimiz ana karakterini kısa süreli ters köşelerle yardımcı karakter rolüne iten sahneler, Murakami dünyasından beslenen büyülü bir gerçeklik ve enfes görüntüler... Yalnızlık ve birliktelik, kaygı ve huzur, hayaller ve kurgu...

İki kişi arasındaki bağda sessizliğin her zaman olumsuz bir yük değil, huzur veren bir köprü de olabildiğini hatırlatıyor bana film, sessizliği seven biri olduğumdan, içimi rahatlatıyor. Birini gerçekten tanımanın, sahiden görmenin belki de en iyi yolunun sessizlikten geçtiğini, kendi içimize bakmamız olduğunu öğretiyor üstelik, mutlu oluyorum. Drive My Car, yılın en iyilerinden biri oluyor benim için; birkaç gün sonra En İyi Film dâhil aldığı dört Oscar adaylığına sessizce seviniyorum.

"...birbirine büyük aşk besleyen eşlerin bile, birbirinin yüreğindekileri bütün çıplaklığıyla görmesi mümkün değildir bence. Böyle bir şeyin olması için çabalasanız bile kendinizi üzmekle kalırsınız, o kadar. Ama bu niyetinizde samimiyseniz, gayret ettiğiniz takdirde, gayret ettiğiniz ölçüde karşınızdakinin içini görebilirsiniz. Zaten nihayetinde hepimizin yapması gereken kendimizle açık yüreklilikle uzlaşmayı başarmak değil midir? Karşımızdakini sahiden görmenin, kendi içimize, taa dibimize kadar dosdoğruca bakmaktan başka bir yolu yoktur." - Haruki Murakami

★★★★★

Önerilen filmlerin anında IMDb puanına bakıp, 7.0'ın altına burun kıvıranlara daima sinir oldum. Oysa altı-nokta-bir-şeylerde tatlı ve içten filmler, değerli keşifler, izleyene kişisel olarak dokunan hikâyeler vardır.

Fransız sinemasının kıyıda köşede kalmış yapımlarını izlemeyi seviyorum ama önümde iyi bir referans olmadıkça da açıp izlemeye cesaret edemiyorum. İşte filmle ilgili, tam bu bölümün adına ve konseptine uygun bir yorum duyduğumda, e film de Mubi'den bana baktığında izlemeye karar verdim Sous le ciel d'Alice / Skies of Lebanon'u. En etkilisiyse başrolde çok sevdiğim Alba Rohrwacher'in olması oldu tabii... Film, 1950'lerden 1970'lere uzanıp Lübnan'daki politik çalkantıları fona yerleştiriyor ve hiç sevmediği ülkesi İsviçre'den Lübnan'a göçmüş bir kadının aidiyet problemi, gitme ve kalma çatışması ve tüm bunların arasındaki gerçekleri görmezden gelmeyi tercih etme hâlini anlatıyor. Bir Michel Gondry filminden fırlamış gibi duran lirik ve sembolik anlarına göz devirmekle gülümsemek arasında kararsız kaldığım, politik fonu tasvir etmekte kullanılan geçiş sahneleri bir yana, ana karakterinin psikolojisini çok iyi hissettiren ve gitme/kalma çatışmasını yaşayanların empati kurmasını sağlayabilen ruh hâliyle beni çekti kendine. Sırf aşağıda paylaştığım iki kare ve filmin ortasındaki bir şarkı için bile izlemeye değer.

★★★½

Oscar törenine 3 hafta kala, kısalar dışındaki kategorilerdeki adaylardan izlemediğim, hepsi de yalnızca birer adaylığa sahip 3 belgesel ve 3 kurmaca film kaldı sadece. Bir sonraki sayıda son tahminlerimle ilgili daha detaylı notlarımı okuyacaksınız, fakat öncesinde yarışın şu an bulunduğu noktayla ilgili birkaç yorumumu yazmadan edemedim.

• Öncelikle En İyi Film kategorisindeki 10 adayı beğenime göre sıralayayım isterseniz: 
  • ★★★★★ | Drive My Car
  • ★★★★½ | Licorice Pizza, The Power of the Dog
  • ★★★★ | West Side Story, Don't Look Up
  • ★★★ | Belfast
  • ★★½ | Dune, King Richard, CODA
  • ★★ | Nightmare Alley
• Bir The Power of the Dog sweep'inin gerçekleşmesini çok isterim fakat ne yazık ki sezon ilerledikçe, Campion'un filminin yönetmen ve uyarlama senaryo dışındaki neredeyse tüm kategorilerde çok güçlü rakipleri olduğunu gördük. Öyle ki, Netflix'in ilk En İyi Film ödülünü alacağına olan inancım biraz sarsılmış durumda. Birkaç hafta önce çok ya da orta derecede olası bulduğum Benedict Cumberbatch (Will Smith), Kodi Smit-McPhee (Troy Kotsur), Kirsten Dunst (Ariana DeBose), Jonny Greenwood (Hans Zimmer) ve Ari Wagner (Greig Fraser) ödülleri, rakipleri karşısında çok güçsüzleşmiş gibi geliyor.

The Tragedy of Macbeth (2021, Joel Coen)

• Hayalini kurduğum fakat hiçbiri pek olası gelmeyen üç ödül var: The Worst Person in the World - En İyi Özgün Senaryo, Bruno Delbonnel (The Tragedy of Macbeth) - En İyi Görüntü Yönetmenliği ve The Mitchells vs. the Machines - En İyi Animasyon.
• Tahmin etmesi en güç kategori En İyi Kadın Oyuncu. Gerçekten hiçbir fikrim yok. Beş adayın beşi de kazanabilir: Jessica Chastain (The Eyes of Tammy Faye), Olivia Colman (The Lost Daughter), Penélope Cruz (Parallel Mothers), Nicole Kidman (Being the Ricardos) ve Kristen Stewart (Spencer). İçlerinden ben oyumu Colman'a verirdim, fakat Stewart'ın da kazanmasını çok isterim.
• En sevdiğim yönetmenlerden Paul Thomas Anderson'ın imzasını taşıyan Licorice Pizza, beni çok şaşırtan West Side Story ve tabii benim için bu yılın en iyi filmlerinden olan Drive My Car'ın alacağı tüm ödüllere mutlu olacağımı söyleyebilirim. Dune'u pek beğenmesem de, alacağı teknik ödüllerin hiçbiri beni rahatsız etmeyecek.
• Adaylar ve aday listesiyle ilgili notlarımı, önceki sayıda da paylaştığım, theMagger'daki bu yazımda okuyabilirsiniz.
• 20 kategorideki, yani kısalar hariç tüm kategorileri için "kim kazanır?", "kim kazanabilir?", "ben kime oy verirdim?" ve "adaylar arasında kimin eksikliğini hissediyorum?" sorularına verdiğim cevapları burada bulabilir, 
• Oscar Boy'da  Ali Ercivan, Aras Bayram, Aslı Ildır, Engin Ertan, Enzel Yılmaz, Kaan Denk, Melis Behlil, Seda Artar ve Umur Çağın Taş'ın yanında yer aldığım O Takım'ın kazanan tahminlerine ise buradan göz atabilirsiniz.

Paket servis. bölümünde, her sayıda, sizden gelen bir temada üç film önerisinde bulunuyorum. Önerdiğiniz temanın ne olduğunda hiçbir sınır yok: Somut ya da soyut herhangi bir sözcük, bir kavram ya da bir his, bir ülke ya da bir mekan, bir yönetmen ya da oyuncu... Bu e-postaya cevap vererek, siz de tema önerinizi paylaşabilirsiniz.

- paylaşabilirsiniz değil hatta, paylaşın. İstekler tükendi, yenileri lazım, çekinmeyin.

Sevgili arkadaşım İdil Orhon, Paket Servis siparişlerini ikidir sallamıyorum diye düşünüyor muhtemelen. İlk siparişi "terapi" idi ama onun bana örnek verdiği filmleri dahi izlemediğim için, kendimi bu siparişi hazırlamakta yetersiz hissettim - belki ileride. Sonra, yaraya tuz basarcasına "gitme/kalma hissi çatışması" diye ikinci bir sipariş geldi - kendisine içimden neler dediğimi bir ara yüzüne söylerim. Fakat geçtiğimiz hafta, yukarıda, Altı nokta bir şey. bölümünde daha detaylı söz ettiğim Skies of Lebanon'u izleyince "ah dedim, tam da İdil'in siparişine uygun bir film bu!"

Sous le ciel d'Alice / Skies of Lebanon'la (2020, Chloé Mazlo) ilgili yeterince konuştum. Onun yanına Meryl Streep'in Afrika'da kurduğu düzen ve dört dörtlük hayatla can güvenliği arasında kaldığı, En İyi Film Oscar ödüllü Out of Africa'yı (1985, Sydney Pollack) ve 1990'ların İstanbul'unun çekme kasetlerinin, yeraltı kulüplerinin ve punk karakterlerinin inanılmaz nostaljik ve ilgi çekici bir dünya yarattığı ve üstelik adını da tam da gitmekle kalmak arasında kalmaktan alan Arada'yı (2018, Mu Tunç) ekliyorum.