4 Eylül Pazartesi sabahından herkese günaydın.
Hafta başında sizlerle saha çalışanlarının güven problemi ve işgücüne dahil olan anne sayısında görülen artışa dair hikayeler sunuyor, havayolu sektöründeki problemleri ve çözümleri paylaşıyor, yurt içi ve yurt dışından şirket haberleri ve gündemin öne çıkan başlıklarını aktarıyoruz.
Haftanın beklenen verileri:
İçeriden: Bugün saat 10.00'da Ağustos ayı enflasyon verilerini karşılayacağız, Salı günü de TCMB'den enflasyon değerlendirmesi gelecek. Temmuz enflasyonu aylık bazda %9,49, yıllık bazda ise %47,83 olmuştu. Bloomberg HT'nin anketine göre Ağustos ayı enflasyonunun aylık %7, yıllık ise %55,9 olması bekleniyor.
Diğer taraftan: İTO verilerine göre, İstanbul’da aylık enflasyon %8,8 ile manşet enflasyon beklentilerinin üzerinde artış gösterdi. İstanbul'da Ağustos ayı yıllık enflasyon da %74,2 ile son altı ayın zirvesinde.
Buna ek olarak: Bugün, Ticaret Bakanlığı dış ticaret verilerini açıklayacak.
Yurt dışından: Salı günü Avro Bölgesi'nde Ağustos ayı üretici fiyat endeksi ve hizmet PMI rakamları açıklanacak. Perşembe günü de bölge ikinci çeyrek büyümesi verilerini izleyeceğiz.
ABD tarafında ise: Çarşamba büyük bir gün. Temmuz ayı ticaret dengesi, Ağustos ayı hizmet PMI ve ISM imalat dışı PMI raklamları açıklanacak.
Keyifli okumalar, keyifli haftalar
İdil
Pareto
İş dünyasından içgörü, sektör analizleri ve gelecek öngörüleri her pazartesi ve cuma e-posta kutunuzda.
Masasız çalışanlar yöneticilere güvenmiyor
İşine en az bağlı olan, tükenmişliği en fazla hisseden saha çalışanları küresel işgücünün %80'ini oluşturuyor.
Çalışanlar ve yöneticiler arasında ciddi bir güven eksikliği bulunuyor. Edelman tarafından paylaşılan 2023 Turst at Work raporuna göre, masa başında çalışanlar ile sahada çalışanlar –ya da rapordaki tanımıyla masasız çalışanlar– arasında gözle görülür bir güven uçurumu var.
Neden önemli? Sahada çalışanlar –fabrika veya perakende sektörü çalışanları gibi–, dünya genelinde işgücünün yaklaşık %80'ini oluşturuyor. Söz konusu grup çalışma ortamında en düşük güven düzeyine sahip, en az bağlı ve en fazla tükenmiş hisseden grup olarak öne çıkıyor.
Çıktılar: Edelman, Temmuz 20 ile 1 Ağustos tarihleri arasında yaklaşık 7 bin global çalışan ile gerçekleştirilen ankette, sahada çalışanlarının giderek daha fazla dışlanmış hissettiği ortaya çıktı.
- Çalışanların yarısından azı işverenlerinin iş yeri çeşitliliği, eşitlik ve dahil edilme konularını yeterince ele aldığına inanıyor ve sadece %41'i sahada çalışanlarının iklim girişimlerini anladığını düşünüyor.
- Sahada çalışanlar yöneticilerle etkileşimde bulunurken daha fazla güven duyuyorlar. Güven konusunda en düşük seviyede olsalar da, doğrudan yöneticilerinden gelen bilgilere CEO veya insan kaynakları temsilcilerinden gelen bilgilerden daha fazla güveniyorlar.
Ek olarak: Boston Consulting Group'un bir çalışmasına göre, "Yöneticilerinden memnun olmayan saha çalışanlarının tükenmiş hissetme olasılığı %50 daha yüksek, iş yerlerini çalışılabilir bir yer olarak nitelendirme olasılığı üç kat daha düşük ve işi terk etme olasılığı iki kat daha fazla"
Ne diyorlar? Edelman CEO'su Richard Edelman, "Çalışanlar dinlendiğini bilmek istiyor. Starbucks CEO'su Laxman Narasimhan, çalışanların görüşlerini duymak için mağazalara gitme konusunda gerçekten akıllıca davrandı. Bu, işçi deneyimini anlamakla ilgili" açıklamasında bulundu.
Perspektif: Tüm çalışanlar, şirketin genel hedeflerine nasıl katkı sağladıklarını anlama ve kurumsal stratejiye bağlı hissetme isteğinde.
Dikkat çekici: Her iki Z Kuşağı çalışandan biri, işyerinde değişiklik yapmak için kamuoyuna açık olma, ihbar etme, yazışma sızdırma, sosyal medyada paylaşma veya açıkça protesto etme gibi yollara başvurmaya istekli ve iş arkadaşlarını da aynısını yapmaya teşvik ediyor.
- Ayrıca: Daha genç çalışanlar, meslektaşlarını iş-yaşam dengesi, yeni teknolojiyi kabul etme, adil ücret skalası, kendini savunma ve işverenin toplumsal konulardaki rolünü yeniden değerlendirmeye gibi konularda öne çıkarıyor.
- Çalışanların %62'si, genç meslektaşlarının etkisi nedeniyle sendikalara veya işçi örgütlerine daha açık olduklarını bildiriyor.
Daha fazla anne işgücünde
5 yaşın altında çocuğu olan annelerin işgücüne dahil olma oranı hiç olmadığı kadar yüksek.
Hamilton Projesi tarafından hazırlanan yeni bir rapora göre, 5 yaşın altında çocuğu olan kadınların iş gücündeki yüzdesi, daha önce hiç olmadığı kadar yüksek.
Neden önemli? Brookings Enstitüsü'nde yer alan bu rapora göre, bu, iş hayatındaki anneler için potansiyel olarak daha yüksek gelir ve gelişmiş kariyer yolları gibi kalıcı sonuçlar doğurabilecek bir değişikliği temsil ediyor olabilir.
Geçtiğimiz Haziran ayında, 5 yaşın altındaki çocukları olan kadınların %70,4'ü iş gücüne dahildi. Pandemi öncesinde en yüksek seviye %68,9'a kadar çıkabilmişti.
Diğer bulgular: Rapor, ilkokul çağındaki çocukları olanlar ve genç çocukları olan kadınlar için de katılım oranlarını inceledi. Bu kategoriler, pandemi öncesi seviyelerinin üzerine çıkmadılar.
Yorumlar: Veriler şaşırtıcı olarak nitelendirildi, birçok kişi pandeminin daha fazla anneyi iş gücünden çıkarmasından endişe ediyordu.
Perspektif: Uzaktan çalışmanın bu rakamlarda büyük bir etken olduğu düşünülüyor, kesinlikle daha fazla kadının iş hayatına bağlı kalmasına yardımcı oldu.
Ayrıca: Diğer araştırmaların işaret ettiği gibi, pandemi ve uzaktan çalışma esnekliği, daha fazla ailenin bebek sahibi olma kararı almalarında rol oynamış olabilir.
Ne Bekleniyor? Covid-19, bazı çalışanlar için daha fazla esneklik sağlayan yeni normlar oluşturmuş gibi görünüyor.
Şimdi soru şu: Bu normlar kalıcı mı?
Zaptedilemez yolcular, gürültülü çocuklar
Problemli yolcu bildirimleri ve çocuk sesinden rahatsız olan yolcu sayısı artıyor.
Federal Havacılık İdaresi (FAA) verilerine göre 2023 Ocak ayından Temmuz ayına kadar havayolları, 1.123 adet sorunlu yolcu olayı bildirdi. Bu rakam 2021'deki 5.973 rekorunun altında olsa da, hâlâ yüksek.
Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA) verilerine göre ise, 2022 yılında her 568 uçuşta biri sorunlu olarak bildirildi. Bu rakam, 2021 yılında her 835 uçuşta bir olay seviyesindeydi.
Detaylar: Maske zorunluluğu çoğu uçuşta kaldırıldıktan sonra kurallara uymama olayları azalsa da, 2022 boyunca tekrar yükselerek yıllık bazda %37 arttı.
- En yaygın örnekler: Kabin veya tuvaletlerde sigara veya e-sigara kullanmak, talimat verildiğinde emniyet kemerini bağlamamak, taşıma hakkı aşımı, uçakta kendi alkollerini tüketmek.
Neler yapıldı? FAA, 2021 yılında sorunlu davranışlar konusunda sıfır tolerans politikası yayınlamıştı. İhlaller artık uyarı verme veya zorunlu danışmanlık yerine suç kovuşturması veya 35 bin dolara kadar para cezalarına yol açabilir. Ayrıca havayolları, gelecekte düzensiz davranan bir yolcunun kendi uçaklarında seyahat etmesini yasaklayabilirler.
Bir diğer gelişme: Türk-Hollandalı havayolu şirketi Corendon Havayolları, Amsterdam ile Curaçao arasındaki uçuşlarda çocuk seslerinin neden olduğu rahatsızlığı ortadan kaldırmayı hedefleyerek "yalnızca yetişkinlere özel" bir bölge sunmayı planlıyor. Söz konusu uygulamanın 3 Kasım'da başlayacağı bildirildi.
- Açıklamalar: Havayolu şirketinin basın açıklamasının tercüme edilmiş bir versiyonuna göre, "Uçaktaki bu alan çocuksuz seyahat eden yolcular ve sessiz bir ortamda çalışmak isteyen iş amaçlı seyahat eden yolcular için tasarlandı" açıklamasında bulunuldu.
- Ayrıca: Havayolu şirketi, ağlayan ya da oynayan çocuklarıyla ilgili diğer yolculardan gelebilecek tepkiler karşısında ebeveynlerin endişelerinin azalmasına yardımcı olacak uygulamanın, çocuklu yolcuların da yararına olacağının altını çizdi.
- Detaylar: Yalnızca yetişkinler bölgesi, uçağın ön bölümünde yer alacak ve dokuz ekstra geniş koltuk ile 93 standart koltuktan oluşacak. Havayolu şirketi, bölgenin geri kalan kısmından "fiziksel olarak ayrılacağını" ve duvarlar/ perdeler kullanarak "sessiz ve rahat bir uçuş sağlayan korunaklı bir ortam" oluşturacağını söyledi.
- Fiyatlandırma: Yalnızca yetişkinlere ayrılan alan için tek yönlü seyahat ücreti ek 45 avro –yaklaşık 49 dolar veya 1,300 TL– olarak açıklandı. Ekstra geniş koltuklar içinse ek fiyat 100 avro olarak belirlendi. Yetişkinlere özel alandan bilet satın alabilmek için yolcunun 16 yaş ve üzeri olması şartı bulunuyor.
• Küresel ödeme işlemcileri Visa ve Mastercard, birçok işyerinin müşterilerin kredi kartlarını kabul ettiklerinde ödedikleri ücretleri artırmayı planlıyor.
- Detaylar: WSJ'de yer alan habere göre, ücret artışlarının Ekim ve Nisan aylarında başlaması planlanıyor. WSJ, ücret artışlarının çoğunun online alışverişler için olduğunu belirtti.
• ABD'de Ağustos ayına ilişkin açıklanan tarım dışı istihdam verileri istihdam artışının piyasa beklentilerinin üzerinde geldiğini gösterirken, işsizlik oranındaki artış dikkat çekti.
- Detaylar: Ekonomistlerin beklentisi artışın 170 bin olacağı yönündeydi. Temmuz ayında 187 bin olarak açıklanan veri, 157 bine revize edildi.
- Dahası: Ülkede işsizlik %3,5'ten %3,8'e yükseldi. İşsizlik oranıyla ilgili beklenti %3,5 olarak belirlenmişti.
• Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), tarım kimyasalları üreticisi Tarkim'in ve kağıt ürünleri üreticisi Gıpta'nın halka arzına onay verdi.
- Detaylar: Tarkim'in halka arzında 1 TL nominal değerli hisse 10,7 TL'den satılacak. Hisselerin tamamının satılması halinde halka arz büyüklüğü 537,5 milyon TL, şirketin halka açıklık oranı %23,8 olacak.
- Ek olarak: Gıpta'nın halk arzında 1 TL nominal değerli hisse 20,9nTL'deb satılacak. Hisselerin tamamının satılması halinde halka arz büyüklüğü 836 milyon TL, şirketin halka açıklık oranı %30,3 olacak.
• Türkiye Çelik Üreticileri Derneği (TÇÜD), Türkiye'nin Temmuz ayına ilişkin ham çelik üretim, tüketim ve dış ticaret verilerini açıkladı.
- Buna göre: 2023 yılının Temmuz ayında Türkiye’nin ham çelik üretimi geçen yılın aynı ayına göre %7,7 oranında artışla 2,9 milyon ton oldu. Ocak-Temmuz döneminde ise üretim %13,3 oranında azalışla 18,8 milyon ton seviyesinde gerçekleşti. Veri 14 ay sonra üretimde ilk artış olarak kayıtlara geçti.
- İhracat: Temmuz ayında çelik ürünleri ihracatı, 2022 yılının aynı ayına göre, miktar yönünden yüzde 27,4 oranında azalışla 851,7 bin ton, değer yönünden ise %40,2 azalışla 675,5 milyon dolar oldu.
- İthalat: 2023 yılının Temmuz ayında çelik ürünleri ithalatı, 2022 yılının aynı ayına göre, miktar yönünden yüzde 16,1 artışla 1,5 milyon ton, değer yönünden ise %7,1 azalışla 1,4 milyar dolar olarak gerçekleşti.
• Resmi Gazete'de yayımlananan Cumhurbaşkanı Kararı ile KOBİ'lerin ve KOBİ dışı büyük işletmelerin kredi garanti limitleri artırıldı.
- Detaylar: Bir KOBİ’nin kredi garanti sisteminden kullanabileceği kredi garanti limiti 100 milyon TL’den 150 milyon TL’ye çıkarılırken, bu rakam KOBİ dışı büyük işletmeler için de 350 milyon TL’den 500 milyon TL’ye yükseltildi.
- Dahası: Karara eklenen geçici hükümle KOBİ tanımı dışında olan ancak yeni yönetmelikle KOBİ tanımına dahil olan işletmelere 31 Aralık 2023 tarihine kadar “KOBİ dışı işletmeler” için belirlenen kredi garanti limitlerinden yararlanabilme imkânı tanındı.
🎧 Pareto Spot'un üçüncü sezonuna Spotify üzerinden ulaşabilirsiniz.
Okuma önerileri:
🔖 Çalışanlar ofise dönecek mi?
🔖 Müşteriler, yanıltıcı fast-food reklamlarına savaş açtı
📱 Son olarak: Pareto'nun LinkedIn hesabını takip etmeyi unutmayın!
Mutlu haftalar.
