🤖 Quando yayında!

29 Temmuz'da Amazon, Apple, Facebook ve Google CEO'ları antitröst savunmalarıyla Meclis Yargı Kongresi karşısında ter döktü. Demokrat ve Cumhuriyetçi vekillerden oluşan Kongre grubu yüzlerce saat süren görüşmeler ve 1.3 milyon dökümanın incelenmesiyle geçen 13 aydan sonra CEO'lara sorularını yöneltti.

• Teknoloji Devri Duruşması; Cisco Webex ekranlarından gerçekleşen çevrim içi duruşmada, doğruyu ve sadece doğruyu söyleyeceklerine yemin eden Jeff Bezos, Tim Cook, Sundar Pichai ve Mark Zuckerberg; her bir Kongre üyesine ayrılan beş dakikalık sürelerle toplam altı saate yakın süren duruşmada sorulara yanıt verdi.
   
• Amacı nedir? Big Tech dörtlüsünün kullanıcılara ve rekabete zarar verip vermediğini anlamaya çalışan Kongre, duruşma sonrasında ABD antitröst yasalarının güncellenmesinin gerekip gerekmediğine karar verecek.
   
• Bir adım geriden: 2016 ABD Başkanlık seçimlerinin ardından gün yüzüne çıkan ve büyük endişe yaratan sosyal medya etkisiyle Kongre, Haziran 2019'da dört büyük teknoloji devi için soruşturma başlattığını açıklamıştı.
   
• Jeff Bezos / Amazon: Bağlantı sorunları sebebiyle duruşmanın 19 dakika kadar geç başlamasına neden olan Bezos, duruşma esnasında tükettiği atıştırmaları ve sesi kapalı iken konuşmaya başlaması ile tarihe geçti. Bezos, Amazon'un satış verisini kullanarak kendi ürünlerini geliştirdiği ve platformda öne çıkardığı iddialarını “Bu soruya ne evet ne de hayır diyebilirim” şeklinde yanıtladı. Platformda satış yapan satıcıların Amazon'la ilişkisini tanımlarken kullandığı "korku, panik ve zorbalık" iddialarını da yanıtlayan Bezos, kullanıcılar için en iyi ürünleri en iyi fiyata vermeyi hedefleyen platformun üçüncü parti satıcılarla en iyi şekilde çalışabilmek için fazlasıyla mesai harcadığını belirtti.
   
• Tim Cook / Apple: Çin merkezli arama motoru Baidu ve Amazon uygulamalarına Appstore içinde ayrıcalıklı davranıldığı iddialarını yanıtlayan Tim Cook, her uygulama geliştiricisine eşit davranıldığını ve hepsinden aynı miktarda (%30) komisyon alındığını vurguladı.
   
• Sundar Pichai / Google: Yelp'ten içerik alarak, kendi uygulamalarında kullandığı ve Google'ın arama sonuçları verisini kötüye kullanarak kendi ürünlerini öne çıkardığı iddialarını yanıtlayan Sundar Pichai, Google'ın arama motorundaki tekelleşme iddialarına katılmadığını, şirketin birçok alanda çok sayıda rakibi olduğunu belirtti. Ayrıca arama sonuçlarının önemli bir bölümünün reklamsız olduğunu ve kullanıcılara en iyi içeriği göstermeyi hedeflediklerini belirtti.
   
• Mark Zuckerberg / Facebook: Sosyal medya tekeli olduğu ve bunu sürdürebilmek için rakiplerini satın aldığı iddialarına cevap veren Mark Zuckerberg, Instagram'ı 2012'de 1 milyar dolar karşılığında satın alırken Instagram'ın CEO'su Kevin Systorm'u rakip bir ürünle tehdit edip etmediği sorularını yanıtladı. Satın almanın başarılı bir şekilde gerçekleştiğini ve Instagram'ın bir rakip olduğunu doğrulayan Zuckerberg, Facebook'un birçok rakibi olduğunu ve inovatif olmaya devam etmeleri gerektiğini belirtti.
   
• Bizde kalanlar: Amazon, Apple, Google ve Facebook’un kendi alanlarındaki tekelleşmenin, tek bir duruşmada topluca çözülmeye çalışılması fazla iyimser olsa da, genel olarak bu dörtlünün fazla güçlü olduğu ve arama sonuçlarında, e-ticarette, uygulama marketlerinde ve sosyal platformlarda gate-keeper'lık yaptığı yönündeki iddialar CEO’lar tarafından yanıtlanmış oldu. Demokrat ve Cumhuriyetçi vekillerin odaklandıkları sorunlar farklılık gösterse de (Demokratlar antitröst uygulamalara dikkat çekerken, Cumhuriyetçiler sosyal medyanın yanlı tavrına ilişkin sorular sordu), kongre üyelerinin derslerine iyi çalıştığını, CEO’ları zorladığını söyleyebiliriz.
   

- "O kadar da büyük değiliz" argümanını Zuckerberg 2 kere, Bezos 1 kere, Cook ve Pichai 3'er kere kullandı.

- Ekonomiye ve inovasyona olan katkılarını belirterek "Amerika için önemliyiz" argümanını Pichai 11 kere, Cook 6 kere, Zuckerberg 4 kere, Bezos ise 3 kere kullandı.

- Sorulan sorulara yanıtsız kalıp "Size geri döneceğim" cevabını Pichai 13 kere, Zuckerberg 7 kere, Bezos ve Cook ise 3'er kere kullandı.

• Peki şimdi ne olacak? Açıkçası kısa vadede bir şey olmayacak. Kongre'nin antitröst yasalarını nasıl değiştirmesi gerektiğini çözmesi kolay değil. Ancak teknoloji devlerinin bundan sonra atacakları her adımda Kongre'ye cevap vermeleri gerekebileceği gerçeğiyle hareket etmeleri iyi bir başlangıç olabilir.

Geçtiğimiz yıl Google’ın çatı şirketi Alphabet, akıllı saatleriyle tanıdığımız teknoloji şirketi Fitbit’i satın almak için 2,1 milyar dolarlık bir anlaşmaya imza atmıştı. Satın alıma onay verip vermeyeceği merak konusu olan Avrupa Komisyonu, konuyla ilgili kararını 20 Temmuz’dan 4 Ağustos’a ertelemişti. Konuya dair beklenen açıklama Salı günü geldi: Komisyon, Google’ın sağlık verilerini reklamlara hedef kitlesi belirlemek için kullanmama taahhüdüne rağmen, satın alım anlaşmasına yönelik daha detaylı bir inceleme başlatıyor.

Avrupa Komisyonu, salı günü yayınlanan açıklamasına göre:

• Google’ın, Portekiz hariç tüm Avrupa Ekonomik Bölgesinde çevrimiçi aramalara entegre reklam hizmetleri pazarında hâkim durumda olduğunu düşünüyor.
   
• Giyilebilir cihazlardan toplanan verilerin, veri toplayıcı şirkete çevrimiçi reklam pazarında çok önemli bir avantaj sağlayacağını düşünüyor.
   
• Google’ın, kullanıcılara gösterdiği reklamları kişiselleştirmek için kullanabileceği ve bu verilerin, piyasanın rekabet koşullarını Google lehine bozabileceğini; bu sebeple şirketle rekabetin zorlaşacağını düşünüyor.

Komisyon, 9 Aralık 2020 tarihine kadar sürebileceğini belirttiği detaylı incelemesi ile çevrim içi reklam verme hizmetleri piyasasının rekabet koşullarına dair endişelerinin haklı olup olmadığını araştıracak. Lakin inceleme kapsamı bununla sınırlı kalmıyor. Komisyon ayrıca,

• Google’ın Fitbit’i satın almasının Avrupa’da henüz yeni oluşmaya başlayan dijital sağlık hizmetleri sektörüne olası etkilerini ve bu satın alımın, Fitbit’in giyilebilir teknolojiler üreten rakiplerinin Android işletim sistemiyle çalışabilme ve bu iş birliğinin Google ile rekabet edebilme yeteneklerine zarar verip vermeyeceğini inceleyecek.
   
• Neden önemli? Günümüz akıllı saatleri, nabzımızdan uyku durumumuza kadar pek çok verimizi toplayabiliyor. Gün içindeki hareketlerimizi, nabzımızı, uykuya dalış süremizi, uyku kalitemizi ölçerek duygu durumumuza ve stres seviyemize dair çıkarımlarda dahi bulunabiliyor. Bu verilerin kullanılması, reklam sektörü dâhil birçok sektörde daha önce emsali görülmemiş avantajlar sağlayabilir.
   
• Örneğin karşımıza çıkan bir reklamın, okuduğumuz bir metnin veya izlediğimiz bir YouTube videosunun ilgimizi ne kadar çektiği, ne kadar heyecanlandığımız veya öfkelendiğimiz, nabzımızda yarattıkları değişikliklerden, kalp atışlarımızdan, hareketlerimizden öğrenilebilir. Bir meditasyon uygulamasının veya uykudan evvel sakinleştirici sesler çalan bir uygulamanın kullanıcılar üzerinde ne kadar etkili olduğu, akıllı saatimizin topladığı uyku verileriyle analiz edilebilir. Bunlar, dijital dünyada ürün satan ve reklam veren şirketler için inanılmaz değerli bilgiler. Bu bilgileri, ürünlerinin daha çok satılması için reklam veren şirketlere satabilecek bir platform, doğal olarak diğer tüm rakiplerinin büyük oranda önüne geçecektir.

Sosyal medya platformları, 2020 yılı itibarıyla kuşkusuz komplo teorilerinin de yayılması için en elverişli ortam oldu diyebiliriz. Bu durumun iki temel sebebi var; çok büyük kitlelerin artık buralarda aktif olması ve herhangi bir bilginin yayılma hızı. 

Komplo teori grupları arasında son dönemde öne çıkanlardan bir tanesi de QAnon’du. Geçtiğimiz haftalarda önce platformun çoklu hesap kullanımı ve bireylere karşı koordine saldırılar nedeniyle politikalarını ihlâl ettiği gerekçesiyle Twitter'ın, ardından yanlış bilgilendirme yaptıkları gerekçesiyle TikTok’un QAnon ile bağlantılı hesapları engelleyeceklerini açıklamasının ardından hem grubun kendisi, hem de dijital platformlardan komplo teorilerinin yapısı yeniden gündeme geldi.

• QAnon? QAnon 2017 yılının ekim ayında anonim bir kullanıcının 4chan üzerinden ABD, Donald Trump ve derin devlet üçgeninde bazı içerikler paylaşmaya başlaması ve paylaşımlarını “Q” imzasıyla yapmasıyla başladı.
   
• Ne söylüyorlar? ABD Başkanı Donald Trump’ı destekleyen QAnon takipçileri; Trump’ın içlerinde iş dünyası, medya ve eğlence sektörü elitleri, Satanist liberaller ve çocuk tacizi yapan siyasilerin bulunduğu bir grup azınlığın oluşturduğu “derin devlet”e karşı sürekli bir mücadele içinde olduğuna inanıyor.
   
• Oluşumun kısa geçmişi: Ortaya çıktığı tarihten bu yana QAnon sosyal medya üzerinden gazeteciler, farklı gruplar, ünlü isimler ve liberal politikacılara yönelik pek çok taciz girişimiyle gündeme geldi. Grubun gündeme gelmesinin bir başka ayağı ise Donald Trump’ın retweetlediği QAnon hesapları içerikleriydi. FBI ise geçtiğimiz yıl oluşumu, bir “iç tehdit” olarak tanımlayarak kategorize etmişti. Son olarak grup, birkaç hafta önce küresel çapta gündeme gelen Wayfair teorisi ve teorinin yayılımıyla adından söz ettirmişti.
   
• Mesenfermasyon ekosistemi: Stanford İnternet Araştırmaları Enstitüsü’nden Renee DiResta, QAnon benzeri oluşumların yalnızca kendi çevreleriyle değil, kullanıcıların farklı komplo teorileriyle de etkileşime geçmesine neden olduğunu ve bu durumun algoritma kaynaklı olduğunu belirtiyor. Örneğin, enstitünün yaptığı bir araştırma, aşı karşıtı Facebook gruplarıyla etkileşim içinde olan Facebook kullanıcılarının, Öneriler sekmesinde 2016 yılında gerçekleşen Pizzagate Skandalı ile ilgili öneriler de çıktığını ortaya koyuyor.
   
• Platformlar ne yapabilir? Bazı görüşlere göreyse bu tarz yasaklamalar ve engellemelerle ilgili akımların önüne geçmek çok da kolay değil. Bunun nedeni ise bu akımların, hızlı bir şekilde yeni hesaplar yeni kod isimler ve yeni hashtagler ile yeniden örgütlenebilmesi. MIT Technology Review ve The  Conversation’a göre sosyal medya platformlarının benzer gruplara ve oluşumlara karşı atabilecekleri farklı adımlar var:
  
  
  • Eğitim: İlk olarak Facebook ve Twitter gibi platformlar, kullanıcılarını yanlış bilgileri veya koordine gerçekleşen manipülatif akımları farketmeye yönelik bilgilendirici içerikler oluşturabilir.
     
  • Algoritmalar: İkinci bir yol olarak ilgil platformlar, algoritmalarında düzenlemelere giderek QAnon benzeri oluşumların içerikleri kadar, bu gibi gruplardan çıkmış olan kişileri tespit ederek onların da deneyimlerini paylaştıkları içerikleri ön plana çıkarabilir.
     
  • Moderasyon: Üçüncü bir yol ise moderasyon. Platformlar, daha çok moderatör ile çalışarak ilgili içeriklerin sürekli olarak tespit edilmesini ve gerekli adımların atılmasını sağlayabilir.