💰 Rezervlerde düşüş sürüyor

Yapı ve Kredi Bankası, Kamuyu Aydınlatma Platformu’na yaptığı açıklamada sendikasyon kredisinin yenilendiğini duyurdu. 201,5 milyon USD ve 353,4 milyon EUR tutarlı iki dilimden oluşan kredinin maliyeti USD dilim için SOFR + %4,25; EUR dilim içinse Euribor + %4,0 olarak gerçekleşti. Söz konusu krediye 21 ülkeden 35 finansal kurum katıldı. Kredinin maliyeti, önceki haftalarda yenilenen sendikasyon kredileri ile paralel ve olumsuz bir sapma söz konusu değil.

Türkiye ekonomisine ilişkin bir rapor hazırlayan Commerzbank Kıdemli EM Ekonomisti Tatha Ghose, raporunda Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın seçimi kazanmasının ardından ekonomi politikaları konusunda belirsizliğin ortadan kalktığını ve bu zaferin Erdoğan'a geleneksel olmayan ekonomi politikalarını sürdürme yetkisi verdiğini ifade etti. 

Raporla birlikte bankanın USD/TRY için yıl sonu beklentisi 25'e yükseltilirken, 2024 yıl sonu beklentisi ise 30 olarak belirlendi.

Ghose raporunda, “Türk lirası bir kez daha değer kaybetmeye başladığına göre, dövizin enflasyona geçişi yeniden hızlanacak ve sonuç olarak – görünüşte düşen enflasyon tersine dönmeye başlayabilecek” ifadelerini kullanırken, “Reel faize ilişkin görünüm bozulacak ve bu döviz kurundaki değer kaybını daha da artıracak - bildiğimiz enflasyon-döviz sarmalı - seçim sonrasında lira tahminlerimizi önemli ölçüde zayıflatmamızın nedeni de bu” diye de ekledi.

Ghose Mehmet Şimşek gibi isimlerin göreve getirilmesinin ya da dövizde değerlenmeyi önlemek adına yapılabilecek potansiyel faiz artışlarının ise piyasalar tarafından "geçici " olarak algılanacağı ve etkisiz kalacağı görüşünde.

"Mehmet Şimşek gibi ortodoks bir politika yapıcı sorumluluğu üstlenip faiz oranlarını artırsa bile, piyasalar bunu Erdoğan rejimi içinde ‘geçici’ olarak görecek ve bu nedenle faiz artırımları liranın değer kaybetmesini engellemede etkisiz kalacaktır (belki birkaç günden fazla)”

İstanbul Sanayi Odası (İSO), Türkiye’de imalat PMI’ın mayıs ayında değişim göstermeyerek 51,5 seviyesinde sabit kaldığını duyurdu. Böylece endeks, bir kez daha 50 eşiğinin üzerinde gerçekleşerek imalat sanayiinde genişleme trendinin sürdüğüne işaret etmiş oldu.

Verinin alt kırılımlarına bakıldığında katılımcı firmaların yaygın bir şekilde talepte ve yeni siparişlerde iyileşme olduğunu bildirdiği görüldü. Mayıs ayında takip edilen 10 sektörün 9’unda yeni siparişlerin arttığı görülürken, bu sektörlerin 8’inde üretimin de arttığı gözlemlendi. 

Yeni siparişler son 3 ay boyunca güçlü bir şekilde artarken, yeni ihracat siparişlerinde de artış kaydedildi. İmalatçılar üretim hacimlerini de son 3 ay boyunca genişletti. PMI anketine katılan bazı katılımcılar ise Şubat ayında gerçekleşen deprem felaketinden sonra faaliyetlerine henüz yeni dönebildiklerini belirtti.

Yeni siparişlerdeki yükseliş, imalatçıların istihdam düzeylerini son 3 aydır ilk kez artırmasına imkan sağladı. Bununla birlikte firmalar, erken emekliliklerin istihdamı sınırladığını bildirmeye devam etti.

İSO imalat PMI verisine ilişkin yorum yapan S&P Global Başekonomisti Andrew Harker ise, “Yeni siparişlerdeki yükseliş, imalatçıların istihdam düzeylerini son 3 aydır ilk kez artırmasına imkan sağladı. Bununla birlikte firmalar, erken emekliliklerin istihdamı sınırladığını bildirmeye devam etti.” ifadelerini kullandı.

Dünyadan PMI görünümleri

ABD Tedarik Yönetim Enstitüsü (ISM) imalat endeksi mayıs ayında 0,2 puan azalışla 46,9 seviyesine gerileyerek ülke imalat sanayiindeki daralma trendinin sürmekte olduğunu gözler önüne serdi. Endeks, 7 aydır daralmayı sürdürmekle birlikte mayıs ayında aldığı değerle pandemi dönemindeki seviyesinin bile altında seyretmeye devam ediyor.

Avro Bölgesi’nde imalat PMI, mayıs ayında bir önceki aya göre 1 puan azalışla 44,8’e düştü ve son 36 ayın en düşük seviyesini kaydetti. S&P Global tarafından yayımlanan nihai veriler, daha önce yayımlanmış olan öncü verileri doğrulamış oldu. Bölgedeki ülkeler arasından Almanya (43,2), İtalya (45,9), İrlanda (47,5) ve Hollanda (44,2) da imalat PMI değerleri de son 36 ayın en düşük seviyesinde gerçekleşti.

Çin’de Caixin imalat PMI mayıs ayında bir önceki aya göre 1,4 puan artışla 50,9 seviyesine yükselerek beklentilerin üzerinde gerçekleşti ve son 11 ayın en yüksek seviyesini kaydetti. Böylece endeks, bir ay aradan sonra daralma-büyüme eşiği olan 50 seviyesinin üzerine tekrar çıkarak büyüme bölgesine geçmiş oldu.

ABD özel sektör istihdamı

ADP tarafından yayımlanan verilere göre ABD’de özel sektör istihdamı mayıs ayında 278 bin kişi artış göstererek 170 bin kişi olan beklentilerin üzerinde gerçekleşti. Veri, 2 Haziran’da yayımlanacak olan Mayıs ayı tarım dışı istihdam verisinin yönüne ilişkin ipucu vermekle birlikte ülkede istihdam piyasasının her türlü sıkılaşmaya rağmen hâlâ sağlam olduğuna işaret ediyor.

Mayıs ayında yıllık ücret artış oranı ise %6,5 seviyesine geriledi. Artış oranı hâlâ %4,9 olan manşet enflasyon değerinin üzerinde bulunsa da yavaşlıyor olması ülkenin tüketim görünümünü etkileyebilecek bir etmen.

Bunların yanı sıra ülkede haftalık işsizlik maaşı başvuruları 27 Mayıs ile sona eren haftada 2 bin kişi artışla 232 bine yükseldi fakat beklentilerin altında kaldı. Bu durum, tek başına bir anlam ifade etmese de diğer verilerle birlikte istihdam piyasasının sağlamlığı konusunda oluşan kanıyı destekleyici nitelikte.

Avro Bölgesi

Avro Bölgesi’nde öncü enflasyon verisi açıklandı. Buna göre tüketici fiyat endeksindeki artış yıllık bazda %7,0’den %6,1’e geriledi. Aylık manşet enflasyon ise %0,0 olarak açıklandı. Veriye ilişkin piyasa beklentisi yıllık %6,3 seviyesinde bulunuyordu.

Enerji, gıda, alkol ve tütün ürünleri hariç olarak hesaplanan çekirdek enflasyonda ise düşüş serisi ikinci ayına taşındı. Bölgede yıllık çekirdek enflasyon %5,6’dan %5,3’e geriledi.

💉 Hatırlatma dozu: Bölgede manşet enflasyon ekim ayından bu yana düşüş trendinde olmasına karşın yıllık çekirdek enflasyon aynı dönemde %5,0’ten %5,7’ye kadar yükselmişti. Çekirdek enflasyonda uzun süre sonra görülen ilk düşüş nisan ayında 10 baz puan ile gerçekleşmişti.

Verinin detaylarında gıda, alkol ve tütün grubu yıllık %12,5’lik artış ile lider konumda. -%1,7 olan yıllık enerji enflasyonu ise manşet değeri lehte etkilemeye devam ediyor.

Bölge içinde ise ülkeler arası ayrışmanın devam ettiği görülüyor. Öncü verilere göre Slovakya ve Letonya’da yıllık manşet enflasyon %12,3 olurken İtalya’da %8,1 Almanya’da %6,3; Fransa’da %6,0  ve İspanya’da %2,9 oldu. Bölgede ölçülen en düşük yıllık enflasyon ise %2,0 ile Lüksemburg’da.

Avrupa Merkez Bankası

Avro Bölgesi’nde beklentilerin altında gelen öncü manşet ve çekirdek enflasyon verilerinin ardından Avrupa Merkez Bankası Başkanı Christine Lagarde açıklamalarda bulundu. Enflasyonun inatçı olduğu ve yüksek seyrini koruma ihtimali bulunduğunu ifade eden Lagarde, sıkılaştırıcı adımlara bir süre daha devam edeceklerini söyledi. Kurumun etkili isimlerinden olan Finlandiya Merkez Bankası Başkanı Olli Rehn ise faiz artırımlarına ara verme sürecinin ancak ve ancak çekirdek enflasyonda kalıcı bir düşüş gördüklerinde başlayabileceğini söyledi.

Söz konusu açıklamalar, Avrupa Merkez Bankası’nın politika faizini önümüzdeki en az iki toplantıda 25’er baz puan daha artıracağı senaryosunu destekliyor.

Türkiye

İstanbul Ticaret Odası, İstanbul’daki perakende fiyatlarını baz alarak gerçekleştirdiği İstanbul Ücretliler Geçinme Endeksi çalışmasının mayıs ayı sonuçlarını açıkladı. Buna göre, İstanbul’da aylık enflasyon %1,7 olurken, yıllık enflasyon %56,1 oldu. Söz konusu öncü veri, önümüzdeki hafta başında Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanacak mayıs ayı enflasyon verisine ilişkin beklentilerin (%40) üzerinde yer alıyor. Verinin detayında giyim harcamalarının aylık bazda %9,3 oranında arttığı ve bu alanda lider olduğu görülüyor.

Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, düzenlediği basın toplantısında market fiyatlarındaki gelişmelere değindi. Üretici ile market fiyatları arasındaki makasın yüksek olduğunu belirten başkan, mayıs ayında marketlerde yer alan 37 ürünün 23’ünde fiyat artışı; 14’ünde ise düşüşü izlendiğini açıkladı. Üretici fiyatlarında ise takip edilen 30 ürünün 10’unda fiyat düşüşü yaşandığını ifade eden başkan, gübre fiyatlarında ise aylık bazda düşüş yaşandığını söyledi.

Ekmek Üreticileri Sendikası Başkanı Cihan Kolivar, İstanbul’da 6 TL’ye satılan 240 gramlık ekmeğin gramajının 260’a çıkartılarak fiyatının 10 TL’ye yükseltilmesi gerektiğini söyledi. Başkan, bu zammın, temmuz ayında yapılması beklenen asgari ücret zammı öncesinde gerçekleştirilmesini istedi.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) haftalık para banka ve menkul kıymet istatistiklerini yayımladı. TCMB’nin döviz rezervindeki erime sürüyor.

🏦 Döviz rezervi: TCMB’nin toplam döviz rezervi 26 Mayıs ile biten haftada 4,3 milyar USD daha azalarak 98,5 milyar USD’ye geriledi. Veriyle birlikte, toplam rezervde son iki buçuk ayda yaşanan erime 28,0 milyar USD’ye ulaştı. Rezervde azalış trendi 14 Nisan ile biten haftadan bu yana devam ediyor. Veriyle birlikte 21 yılın ardından geçtiğimiz hafta ilk kez negatife dönen TCMB’nin net döviz rezervi -4,4 milyar USD’ye düştü. Swaplar hariç net döviz rezervi de -60,5 milyar USD.

💉 Hatırlatma dozu: Reuters, hafta içinde yayımladığı analizde TCMB’nin döviz rezervinin bu hafta 3 ila 3,3 milyar USD daha azalacağını tahmin etmişti. Önceki haftalarda yaşanan sert rezerv erimelerini de verilerden önce yayımlayan kurumun yerel kaynaklara dayandırdığı öncü analizler verilerle teyit edilmeye devam ediyor.

💶 Döviz tevdiat hesapları: Yurt içi yerleşiklerin döviz mevduat hacmi 26 Mayıs ile biten haftada 7,0 milyar USD daha azaldı. Veriyle birlikte toplam hacim 176,0 milyar USD’ye geriledi. Böylelikle hesaplarda üç haftada yaşanan erime 13 milyar USD’yi aştı. Bu hafta yaşanan düşüşün 3,9 milyar USD’lik kısmı gerçek kişi hesaplarından gerçekleşti.

💉 Hatırlatma dozu: Önceki hafta yaşanan 2,6 milyar USD’lik erimenin 2,4 milyar USD’lik kısmı gerçek kişi hesaplarından gelmişti.

Veriyle birlikte kıymetli madenler dahil döviz mevduatlarının toplam içinden aldığı pay %36,7 oldu.

🛡️ Kur korumalı mevduat: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) tarafından yayımlanan haftalık verilere göre toplam mevduat hacmi 10,3 trilyon TL olurken, kur korumalı mevduat hesaplarının (KKM) toplam hacmi 100 milyar TL daha artarak 2,5 trilyon TL’ye ulaştı. Veriyle birlikte kur korumalı mevduat hacminin toplam mevduat pastası içinden aldığı pay %24,2’ye yükseldi. Söz konusu hacimde artış trendi geçtiğimiz haftaya kıyasla güçlenmiş durumda ve trend devam ediyor.

💾 Cep bilgisi: TCMB, KKM hesapları için bankaların yaptıkları prim ödemelerini vade sonuna çekerek ve faiz hesaplamasına dahil etmek suretiyle TL cinsinden ödenmesine karar verdi. Söz konusu uygulama değişikliğine dair söylentiler bir süredir gündemde yer alıyordu. Hafta içinde yapılan haberler ise dövizden dönüşüm oranında gevşeme yaşanabileceğine işaret ediyor. Bu gelişmeler sisteme olan talebi törpüleme potansiyeli taşıyor.

👛 Portföy yatırımları: Yurt dışında yerleşik yatırımcılar, 26 Mayıs ile biten haftada son bir yılın en güçlü çıkışını gerçekleştirerek 387,7 milyon USD tutarında daha hisse senedi satışı yaptı. Böylelikle endekste çıkış serisi beşinci haftasına taşınırken bu süreçte yaşanan toplam satış 763,7 milyon USD oldu. Veriyle birlikte, yıl başından bu yana yaşanan çıkış 1,5 milyar USD’yi aştı. Yabancı yatırımcıların toplam stoku ise 21,4 milyar USD.

Devlet iç borçlanma senedi piyasasında ise 1,6 milyon USD tutarında bir alım söz konusu. Yabancı yatırımcıların devlet iç borçlanma senedi stoku 2,4 milyar USD seviyesinde.

Berna Önsel, Strateji ve Yatırım Danışmanlığı Uzmanı

Bu Hafta Piyasalarda Öne Çıkan Başlıklar

Borç tavanına ilişkin yasa Temsilciler Meclisi’nde onaylandı. Yasanın Senato onayı beklenirken, Temsilciler Meclisi Başkanı McCarthy ‘süreç bizler nezdinde tamamlandı’ açıklamalarında bulundu. ABD için temerrüt tarihi olarak gösterilen 5 Haziran için ise sayılı günler kaldı. Hatırlatmamız gerekirse, karar ABD’de Kasım 2024’te gerçekleşecek olan başkanlık seçimleri öncesinde Başkan Biden’ın elini güçlendirir nitelikte.

Çin verileri zayıf toparlanmaya işaret etmeye devam ediyor. Ülkede resmi kaynak olarak kabul edilen Ulusal İstatistik Bürosu’nun imalat PMI verisi 48,8 ile son beş ayın dip seviyesinde açıklandı. Öte yandan özel sektör tarafından yapılan imalat sektörü anketine göre yayımlanan Caixin İmalat PMI verisi Mayıs ayında 50,9 ile genişleme bölgesinde yer aldı.

Fed’den gelen sinyaller, Haziran toplantısında faiz artırımlarının duraklatılacağına işaret ediyor. ABD’de resesyon endişeleri devam ederken, Philadelphia Fed Başkanı Patrick Harker ve Fed Başkanı Philip Jefferson dün, merkez bankasının bir sonraki politika toplantısında faiz artışlarını durdurabileceğini öne sürdüler. Çarşamba günü açıklanan JOLTS verisi beklentilerin üzerinde gerçekleşti. Bu da Fed’in faiz artırımlarını durdurmak için tereddüt etmesine sebep olabilir. Ülkede açıklanacak olan istihdam verileri karar üzerinde etkili olacaktır.

ABD Bankalarında Mevduatlar Dördüncü Ayda da Düştü

Bank of America’nın geçtiğimiz hafta yayımladığı bir notta, yatırımcıların bu yıl nakit fonlara 756 milyar dolar giriş sağladığı belirtildi. Finansal veri şirketi EPFR'den alınan rakamlara atıfta bulunan BofA'ya göre, para piyasası fonlarına girişler, geçen hafta da devam etti. Yükselen faiz oranları, likit kısa vadeli borçlara yatırım yapan para piyasası fonlarının getirilerini artırdı. BofA'nın notu ayrıca teknoloji hisse senetlerine olan ilginin devam ettiği ve art arda altıncı haftada da teknoloji hisse senedi fonlarına 500 milyon dolar yatırım yapıldığına işaret etti. 

NASDAQ endeksi yapay zekâ harcamalarına artan talep ile bu yıl yaklaşık %25 arttı. ABD’de, FDIC Başkanı Martin Gruenberg, 2023 ilk çeyrek bankacılık verilerine ilişkin açıklamalarda bulundu. Gruenberg, mevduatların üst üste dördüncü çeyrekte de düşüş kaydettiğini belirtti. Toplam mevduatlar, bu yılın ilk çeyreğinde bir önceki çeyreğe kıyasla %2,5 azalarak 18,7 trilyon dolara geriledi. Bu da verilerin toplanmaya başlandığı 1984'ten bu yana kaydedilen en büyük düşüş. Başkan Gruenberg, ‘sektörün Mart ayında yaşanan krize karşı dayanıklılığını’ vurguladı. Esas etkinin ise ikinci çeyrek sonuçlarına yansıması bekleniyor.

Endekslerde Sektörel Bazda Ayrışmalar Derinleşiyor

Teknoloji şirketlerinin, ‘AI’ yatırımlarını artırdıklarını ifade etmeleri ile yaşanan yükseliş, 1990’larda görülen teknoloji balonuna benzeme yolunda ilerliyor. Apple, Microsoft, Nvidia, Meta, Tesla, Amazon ve Alphabet S&P 500′ün ilk çeyrekteki toplam getirisinin %95′ini oluşturdu. Bu bağlamda, net bir piyasa rallisinden ziyade bilişim teknolojileri hisselerinde kısa vadeli sert yükselişin itici güç olduğunun belirtebiliriz.

Ark Investment yöneticisi Cathie Wood, NVIDIA’daki keskin yükselişin ardından hisselerin oldukça pahalı işlem işlem gördüğünü ve Tesla’nın yapay zeka alanındaki son gelişmelerden en iyi fayda sağlayıcı olduğunu belirtti. Wood, Nvidia'nın 2023 için 25 kat satış artışı hedefini gerçekçi bulmadığını belirterek, fiyatlama olarak ucuz kalmış diğer emsallerin yapay zeka trendinden daha fazla yararlanacağını bildirdi.

Morgan Stanley, Güney Kore menşeili yapay zeka şirketlerine yönelik tavsiyesini ‘satın al’ olarak yükseltti. Morgan Stanley, Çin’in ABD merkezli büyük bellek yongası üreticisi olan Micron tarafından üretilen yongaları yasaklaması nedeniyle önemli büyüme potansiyeline sahip iki bellek yongası şirketine de atıfta bulundu. Bunlar arasında Samsung Electronic ve SK Hynix geliyor.

Kurumlardan gelen notlar dikkate alındığında, endekslerde önümüzdeki dönemde değerleme olarak ucuz ve endeksin altında performans gösteren hisselerin değer kazanabileceğini düşünüyoruz. Haftalık bazda 4200 direncinden kâr realizasyonları görülen S&P 500’de, sağlık ve gayrimenkul sektörleri pozitif ayrıştı.