Anadolu’da çok uzun yıllar, keşişlerin ve rahiplerin yaşadığı yüzlerce sayıda manastır varmış. Oruç ve perhizin bir arada yaşandığı Hıristiyan aleminde, en uzunu Paskalya’dan 7 hafta önce başlayan Büyük Oruç. Henüz küresel ısınımasının “k”sinin yaşanmadığı o günlerde Anadolu’nun soğuğunu hayal etmesi zor. Dönemin zorlu şartlarında keşişlerin ihtiyaç duyduğu enerjiyi karşılayansa; sıcacık topik. Yanlış okumadın. Bizim soğuk bildiğimiz topik, tülbentten henüz çıkarılmış sıcak hâliyle keşişlerin perhiz bozmaları için servis ediliyormuş.&nbsp;Aradan geçen zamanla ve yaşanan mecburi göçlerle bahsi geçen manastırlar kalmıyor. Anadolu’nun dört bir yanından İstanbul’a gelen Ermenilerden de kimi balıkçılığa kimi topiğe tutunarak yeni yaşamlarını inşa etmeye çalışıyorlar. Paskalya sofralarının olmazsa olmazı topik; Anadolu’dan sıcacık olarak çıktığı yolculuğunda vardığı İstanbul meyhanesinde soğuk meze olarak rakının ve şarabın olmazsa olmazına evriliyor.apéro’da kurulan sofra-i işar’da Levon Bağış’la Anadolu Ermenilerinden zamane İstanbul mutfağına uzanan bir sohbet, saray ve kültür tarihçisi Çağrı (Başkurt)’nın kaleminden Ermeni Cemaati’nin imparatorluk âdetlerine dair bilinmeyenler, tabaktaysa Foxy’de favorimiz topik var.Bu hafta apéro’nun menüsünde:<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Tabaktan: Topik</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Evvel taam sonra kelam:&nbsp;Sofra-i işar</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Sofrayı kuranlar: Levon Bağış’la:&nbsp;İstanbul Ermeni mutfağı</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Tarihten:&nbsp;Cemaat-i Ermeniyân-ı İstanbul’da sofra kültürü</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İştah açanlar: Takuhi Tovmasyan: Sofranız şen olsun (Mer şen seğanen)</li></ul>Afiyetler,Reyhan

<h1 dir="ltr" fr-original-style="" style="font-size: 2em; margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/theirishspirit/?utm_source=aposto" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Jam’s Space</a>&nbsp;ve <a href="https://www.instagram.com/kombolokal/?utm_source=aposto" target="_blank" fr-original-style="" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;"></a><a href="https://www.instagram.com/kombolokal/?utm_source=aposto" target="_blank" fr-original-style="" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;"></a><a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/kombolokal/?utm_source=aposto" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Kombo</a><a href="https://www.instagram.com/kombolokal/?utm_source=aposto" target="_blank" fr-original-style="" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;"></a><a href="https://www.instagram.com/kombolokal/?utm_source=aposto" target="_blank" fr-original-style="" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;"></a> ile kolektif bir dünya</h1><img src="https://s3.eu-central-1.amazonaws.com/images.aposto.com/2023/0/3/1673426409552.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="Infinity" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Bağdat Caddesi’nde ortak bir yaşam alanı sunan Vertical; özgün ve kolektif yapısıyla sürdürülebilirlik bilincine alan açmayı amaçlayan Jam’s Space ve müziği merkezine alan Kombo’yla güçlerini birleştirerek alışılmış mekân kalıplarının dışına çıkıyor.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Jam’s Space: Elif Boyner tarafından hayata geçirilen Vertical’da yer alan Jam’s Space, dikey tarım metotlarıyla üretilen malzemelerin başrolde olduğu kokteyl menüsüyle birlikte müzik, sinema ve sanatın iç içe geçtiği bir merkez olmaya hazırlanıyor.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kombo:&nbsp;Analog Kültür ve Dunganga Records birlikteliğiyle hayata geçen Kombo; canlı performanslara, tasarım, sinema, moda ve gastronomi gibi alanlarda çeşitli etkinliklere, atölye ve konuşmalara ve dönemsel olarak pop-up içeriklere yer açan bir alan olarak Jam’s Space içerisinde yerini alıyor.</li></ul>Neden önemli?&nbsp;Jam’s Space, Kombo ve Vertical birbirini tamamlayan ve birlikte üreten bir topluluk oluşturuyor. Pazartesi hariç haftanın altı günü açık olan Jam’s Space ve Kombo, çok sayıda farklı etkinlik ve içerikle ortak zevkler ve benzer ruhları bir araya getirirken, farklılıkları da aynı çatı altında buluşturmayı hedefliyor.Jam’s Space ve Kombo’da yer alacak etkinliklerden haberdar olmak için <a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/theirishspirit/?utm_source=aposto" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">burayı</a> ve <a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/kombolokal/?utm_source=aposto" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">şurayı</a> takip edebilirsin.

11 Ocak - Jam's Space - apéro

Bilgiye ulaşma biçiminde daha fazlasının mümkün olduğunu görebilmen için seni, kısıtlı sayıda yayın takip etmenin ötesini sunan abonelik modelimiz&nbsp;<a data-remove-tab-index="true" data-sk="tooltip_parent" data-stringify-link="https://link.aposto.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0by5jb20vY2xpY2s/aXNzdWU9NjM5YzU5ZmE0MWIxOTcwMDA2ODBhYjRmJnN1YnNjcmliZXI9NjFiYzQ2M2QxNDg2YTUwMDA2Mzc4ZWU0Jm5ld3NsZXR0ZXI9NjBhMmE1OTA2Mzg4NzEwMDA2ZWZkMmU2JnB1Ymxpc2hlcj02MGEyOWQ1ODQ2ODFlMTAwMDY2YTVlMWMmc291cmNlPWVtYWlsJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRmFwb3N0by5jb20lMjUyRmxvZ2lu&utm_source=aposto" fr-original-style="" href="https://link.aposto.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0by5jb20vY2xpY2s/aXNzdWU9NjM5YzU5ZmE0MWIxOTcwMDA2ODBhYjRmJnN1YnNjcmliZXI9NjFiYzQ2M2QxNDg2YTUwMDA2Mzc4ZWU0Jm5ld3NsZXR0ZXI9NjBhMmE1OTA2Mzg4NzEwMDA2ZWZkMmU2JnB1Ymxpc2hlcj02MGEyOWQ1ODQ2ODFlMTAwMDY2YTVlMWMmc291cmNlPWVtYWlsJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRmFwb3N0by5jb20lMjUyRmxvZ2lu" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" tabindex="-1" target="_blank">Aposto Premium</a>’a davet ediyoruz. 150'den fazla yayın ve podcasti, Aposto editörlerinin kaleminden özel dosyaları, sektör yayınları, köklü dergileri, gazetecilerin köşe yazıları ve uluslarası yayınlarla genişleyen derinlikli içerik kataloğunu bilgi alma tecrübesini yeniden inşa eden özelliklerle keşfedebilirsin.<p contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-wrapper fr-deletable" fr-original-style="text-align:center" style="text-align: center; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><a bgcolor="#DF9980FF" color="#FFFFFFFF" contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-link" fr-original-style="background-color:#DF9980FF !important;color:#090909 !important" href="https://aposto.com/n/apero?utm_source=aposto" rel="noreferrer" style="background-color: rgb(223, 153, 128) !important; color: rgb(9, 9, 9) !important; text-decoration: none; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Premium'a Katıl</a>

Aposto Premium 

<img lazy="loading" src="https://images.aposto.com/1200xauto/2023/0/3/1673439940003.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.67" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><h4 fr-original-style="text-align: center;" style="text-align: center; margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Foxy'nin topiği</h4><h4 fr-original-style="text-align: center;" style="text-align: center; margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Fotoğraf: Deniz Sabuncu</h4><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom-style: none; clear: both; -webkit-user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Nerede?&nbsp;Foxy, Harbiye Mah. Mim Kemal Öke Cd. No:1 Şişli/İstanbulNe zamandan beri? Aralık 2019Şefi: Ramazan KurtNeden burası? Foxy, “Local &amp; Real” mottosuyla unutulmaya yüz tutmuş üzümler ve geleneksel tekniklerle üretilen şarapları ulaşılabilir hâle getirme misyonuyla yola çıkıyor. Yerel şarapları rafine Anadolu lezzetleriyle bir araya getirerek sadece rakıyla değil şarapla da yapılabilecek en âlâ eşleşmeleri İstanbullulara sunuyor.Neden buranın topiği? Şahane bir vegan opsiyon, <a fr-original-style="" href="https://instagram.com/levonbagis?utm_source=aposto" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; background-color: transparent; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Levon</a>’un vazgeçilmezi.Foxy açılmadan birkaç yıl evvel <a fr-original-style="" href="https://instagram.com/takuhitovmasyan?utm_source=aposto" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; background-color: transparent; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Takuhi Tovmasyon</a> ve Levon Bağış’la Neolokal’de Ermeni yemekleri tadımı gerçekleştiriliyor. Takuhi, topiğin nasıl yapıldığını bütün ekibe öğretiyor ve kendisinden ilhamla topiğin Neolokal hâli yaratılıyor.Foxy açılacağı zaman, ekip bir araya geliyor ve diğerleri gibi klasik bir şarap barı olmayalım düşüncesiyle hep yemeyi sevdiğimiz şeyler neler diye kendilerine soruyorlar. Levon’un özel isteklerinden olan topik “Neolokal’in menüsünde başka bir uyarlamayla varken kardeş dükkan Foxy’de neden olmasın” denilerek Maksut Aşkar ve barın eski şefi Elif Umut tarafından menüye ekleniyor.

Tabaktan

<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Sofra-i işar (isim tamlaması)</h2><h4 fr-original-style="text-align: center;" style="text-align: center; margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;"><img lazy="loading" src="https://images.aposto.com/1200xauto/2023/0/3/1673450112941.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.80" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Tasarım: Kaan Walsh</h4><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom-style: none; clear: both; -webkit-user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Bir lezzete karışmış kültürlerin me'lûfâtlarını, anlatılarını katarak kurulan, her birlikte, her dem oturulan sofralar.“Patatesli boureka, karnabit taratoru, elmalı topik teşrif etti bugün sofra-i işar’ımıza.”

Evvel Taam Sonra Kelam

BUGÜNKÜ DESTEKÇİMİZ

İsa Mesih’in kutsadığı balığın Ermeni mutfağındaki yeri, Reşat Ekrem Koçu’nun unutma beni dolmasına duyduğu özlem ve Makedonya’daki Ermeni Hanedanlığı hakkında bir şeyler duymak ister misin?

Levon Bağış’la: İstanbul Ermeni mutfağı

Sofrayı Kuranlar

Yazı:&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://instagram.com/a.cagribaskurt?utm_source=aposto" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">A. Çağrı Başkurt</a>Osmanlı İmparatorluğu’nun geniş coğrafyasında hiç şüphesiz ki pek çok millet yaşamaktaydı. Bu milletler, âdeta birbirinden oldukça farklı özellikler gösteren imparatorluk coğrafyasının ete-kemiğe bürünmüş hâllerini temsil ederlerdi. Lâkin bu durum imparatorluk tarafından olağan karşılanır, İmparatorluk Sarayı’nın tebaaya bakışı bu kabulle şekillenirdi. Bu şekillenişin en belirgin hâli Roma tacını giyen İstanbul Fatihi Sultan II. Mehmed’in saltanatında ortaya çıkmış ve ardından yüzyıllara yayılarak devam etmişti.İstanbul halkı, tüm imparatorluğun en zengin şehrinde yaşadıklarından diğer coğrafyalardaki tebaaya göre çok daha şanslıydılar. Şehrin hâlinden memnun olan gayrimüslim ahalisi en büyük payla Rum, Ermeni ve Yahudi olarak üçe ayrılırdı. Her bir cemaatin varlığı gerek İstanbul’da gerekse sair yerlerde birbirleriyle yan yana ancak ayrıca devam eder, bu durum imparatorluğun renginin ve çok kültürlülüğün korunması için zaruri kabul edilirdi. Bunun sonucunda da Goffman’ın da dediği gibi “Ermeni, Rum, Yahudi ve Müslümanlardan oluşan halk mozaiğiyle İstanbul, kısa sürede tüketiciliğiyle ün kazanmış; bu bağlamda en iyi erzağı, en lüks malları ve en yetenekli insanları kendine çekmeyi başarmıştı.”İstanbul’un renklerinin başında, seyyahların da ifade ettikleri üzere Ermeni Cemaati gelmekteydi. Sahip oldukları yetenekler, ailelerinden intikal eden “zanaatın gizli incelikleri”yle birleştiğinde pek âlâ bir hâl vücut bulmuş oluyordu. Bu incelikler, sıkı sıkıya bağlı oldukları cemaatlerinin ve hanelerinin içindeki hayatlarında da aynıyla devam ediyor; haneleri içindeki incelikleri ağırlamalarından sofra ritüellerine kadar pek çok noktada temaşa edilebiliyordu.Bugünün Ermeni aileleri Miss Pardoe’nun (1806-1862) “Böyle beklenmedik tarzda tanıştığımız ailenin gösterdiği karşılamadan daha naziği düşünülemez. Gelin kınalı ve mücevherlerle kaplı elleriyle bize son derece hoş tatlılar ve lezzetli bir Yemen kahvesi takdim etti. Yiyeceklerin kaldırılmasından sonra bahçeleri gezdik; yeni dostlarımız kucaklarımızı sümbülteberler, portakal çiçekleri ve yeşil limonla da doldurdular. Hiçbir nezaket gösterisinden kaçınmadılar…” diyerek pek sıcak ve samimi bir ifadeyle bahsettiği Ermeni ailelerinden esas olarak pek de farklı değildi.<img lazy="loading" src="https://images.aposto.com/1200xauto/2023/0/3/1673440344850.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.77" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><h4 fr-original-style="text-align: center;" style="text-align: center; margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Konstantinopolis: Ermeni Gelin, 1873</h4><h4 fr-original-style="text-align: center;" style="text-align: center; margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Kaynak: Getty Research Institute</h4><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Bayan Eliza’nın XIX. yüzyılın ilk yarısında kaleme aldığı bir mektubunda “Büyük yemek davetleri verilirken masalar şaşaalı bir şekilde donatılıyor ve sayısız çeşit sunuluyor…” diyerek kaydettiği Ermeni sofralarındaki yemekler Türkler, Rumlar ve Yahudiler’de olduğu gibi hanenin kadınlarınca hazır edilmekteydi. Bununla birlikte Ermenilerin düğün cemiyetleri yahut büyük davetlerinde hane erkeklerinin de yardıma koştukları bilinen bir gerçekti.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">İmparatorluktan cumhuriyete: İstanbul Ermenileri’nin özel günlerinde yiyecekler</h2>Bir imparatorluğun başkentinde yaşamak milletlerin bazı yönleriyle aynılık içinde bulunmalarına vesile olurdu. Mesela tıpkı Osmanlı Sarayı’nda, sultan saraylarında, Türk ekâbirlerinin konak ve köşklerinde olduğu gibi İstanbul Ermenileri’nin de ileri gelenlerinin hanelerinde gerçekleşen misafir karşılamalarında kahve ve reçel ikramı yapılırdı. Kahveler gelen misafirin mevkiine göre değeri değişen fincanlarda servis edilirken yine misafirin kendisine ikram edilen reçelden/reçellerden tepside bulunan temiz kaşıklardan birini kullanarak tatması yerleşmiş bir kaide idi. Reçellerden bir kaşıktan fazla alınması, aynı kaşıkla reçel kâsesine yeniden dâhil olunması yakışık alır hâllerden değildi.Elbette ki payitahtta birlikte yaşayan milletler için yukarıdaki örnekte olduğu gibi benzerlikleri olan çok sayıda örf ve âdeti sıralamak mümkün ise de milletlerin esası, onları diğerlerinden ayıran ve asırlardır devamlılık gösteren örf ve âdetler ile ortaya konulur. Bu sebeple İstanbul Ermenileri’ni de hem diğer milletlerden hem de bugünkü payitaht dışındaki Ermenilerden ayıran pek çok hususun mevcut olduğunu söylemek mümkündür.Doğum, kutsal ve özel günlerle ölüm gibi daha pek çok zamandaki ağırlamalar da payitahttaki aynılıklar ve farklılıklar daha da belirginleşirdi. Her millette olduğu gibi doğumun Ermeni Cemaati için de hayatın başlangıcını ifade etmesi, hane içinde büyük bir heyecan sebebiydi. Annenin bebeğiyle misafirlerini karşılayacağı oda, İstanbul’daki cemaatten bazı kimseler tarafından Ermeni motifleri ve Hıristiyan unsurlar gözetilerek hazırlanırdı. Doğum esnasında Meryem Ana Eli (Anastatica Hierochuntica) adı verilen bitkinin konulduğu su anne adayına içirilirdi. Bu bitkinin suyun içinde açılmasının annenin doğumu kolaylıkla yapabilmesi için manevi bir destek sağlayacağına inanılırdı. Doğumun gerçekleşmesinden üç gün sonra “Kader Perileri”nin bebeklerinin kaderi rızık ve kısmetlerini belirlemek üzere geleceği inancı sebebiyle bebeğin bulunduğu evde toplanan akrabalar beraberlerinde somun ekmek, halkalar ve şaraplarla gelerek en eski çağlardan beri bereketin sembolü olan buğday ve üzümle bebeğin geleceğini uğurlu kılmaya niyet etmiş olurlardı. Ayrıca bebeğin evinde yapılacak büyük çörek için evde bulunan herkes, elenen unun kalburuna dokunarak şans diler, hamur içine atılan sikkelerle yoğurulup pişirildikten sonra bebeğin üstünde kırılarak sikkelerin buğdayla bebeğin üzerine dökülmesi mutlulukla seyredilirdi. Hoş geldin niyetiyle hazırlanacak yemekte topik ve geleneksel bir dolmaya muhakkak yer verilirdi. Annenin istirahat ettiği oda zeytin dalıyla tütsülenir; annenin sütü bol olsun diye imkân varsa dut yedirilir; loğusa anne bal, çeşitli ot ve baharatlarla hazırlanan bir merhemin şifa niyetiyle bedenine sürüleceği “Loğusa Hamamı”na götürülürdü.“Surp Zadik”in yani “Paskalya’nın arifesinde İstanbul Ermenilerinin sofralarında balık ve deniz ürünleri (çiroz, karides, tarak, pavurya, istiridye, midye dolması) bulunurdu. İçinde bulunulan miladi senenin son günündeyse yeni seneyi karşılamak için toplanılan akşam yemeğinde dolma, topik, tarama, anuşabur gibi yemekleri sofralarında hazır ederlerdi. Tıpkı bebeğin doğumunda olduğu gibi yeni seneyi karşılarken de evde taze ekmeğin pişirilmesi bereketli bir senenin dileğini temsil ederdi ve bu sebeple bahsi geçen ekmek “sene ekmeği” adıyla anılırdı. Pişirilmeden önce üzerine seneyi temsilen on iki çizgi atılarak, haç tasviriyle kutsanması ve dahası içinde muhakkak bir sikkenin bulundurulması mühimdi. Pişirilen ekmeğin içindeki sikkeyi bulan kişinin diğerlerine göre oldukça şanslı kabul edilmesi tabiiydi.Ermeni Cemaati’nden bir kimse vefat ettiği haftanın cumartesi günü, vefat eden kişi niyetine yemek verilmesi, ailenin çörek yaparak dağıtması hayatın başlangıcında olduğu gibi sonunda da yemeğin yerini işaret etmektedir. Yardıma muhtaç olanlara sadaka ve yiyecek verilmesi de böyle zamanlarda önemli işlerden görülürdü. Böylece tabiat ananın kucağından yükselen nimetlerle hayat bulan insan, pek çok millette olduğu gibi Ermeni Cemaati’nde de onun kucağına dönerken yine onun nimetleriyle uğurlanarak hayatlarını tamamlarlardı. Yemeğin sevgisiyle var olan yine onun sevgisiyle bir başka varlığa ererdi.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Sofranın şükrüyle şekillenen bazı batıl inançlar</h2>Tabağa düşen yemek mutlak olarak bitirilmelidir. Nimeti kabul ettikten sonra geri çevirerek tabağında bırakan kişinin eşinin güzellikten yoksun olacağına, bitirenlerinse güzellikten yana mahrumiyete uğramayacağına inanılırdı.Sofrada kötü söz söylemek yahut kahkaha atmak, diğer dinlerde olduğu gibi nimete karşı girilen bir saygısızlıktan da öte günah olarak kabul edilirdi.Ekmeğin yanık tarafının da tüketilmesi nimete duyulan şükrün bir ifadesi olmakla birlikte bu parçanın ancak ve ancak sofradaki en cesur kimse tarafından yenilebileceği, mükâfat olarak da güzel bir eşe sahip olacağı zikredilirdi. Bunun karşılığında o kişiyi ayı ve aslan gibi büyük yırtıcılara galip gelebilecek bir kuvvete eriştireceğine yahut bu hayvanların kendisine saldırmaya cesaret edemeyeceği bir ruhani korumaya vesile olacağına inanılırdı.

İstanbul Ermenileri’nin sofralarına dair birkaç söz

Cemaat-i Ermeniyân-ı İstanbul’da sofra kültürü

Tarihten

<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Takuhi Tovmasyan:&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.arasyayincilik.com/urun/sofraniz-sen-olsun-ninelerimin-mutfagindan-damagimda-aklimda-kalanlar/?v=ebe021079e5a&utm_source=aposto" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Sofranız şen olsun</a>&nbsp;(Mer şen seğanen)</h2>Trakya Ermenisi bir ailenin kızı olan Takuhi Tovmasyan, Paskalya haftası dünyaya geliyor ve onun gelişiyle beraber evde çifte bayram havası esiyor. Kendisi için İstanbul’un en kadim semti olan, Yedikule’de doğup büyüyor. Rumların çoğunlukta olduğu mahallede onlardan öğrendiği, Rumca büyükanne demek olan “yaya” diline yerleşiyor. Kocaman ve hep bir arada olan bir ailede yetişen Takuhi, bu kalabalığı çok seviyor. Geçmişten gelen alışkanlığıyla beraber en sevdiği şey çok kişilik yemek pişirmek. Hatta bundan o kadar keyif alıyor ki “2 kişilik yaptığım yemeklerin lezzeti dahi aynı olmaz” diye belirtiyor.Bütün ailenin bir arada yaşadığı 3 katlı evlerinin giriş katı isminin de kaynağı olan Takuhi yayasının evi. Anlattığı aile anılarından öğreniyoruz ki babaannesinin katının ne zili ne kapısı varmış, hep açıkmış. Sadece geceleri kapının arkasından sürgü çekilirmiş. O katta sadece küçük bir oda ve günün başlayıp bittiği kocaman bir mutfak varmış.Takuhi Tovmasyan’ın 2004 yılında çıkardığı Sofranız Şen Olsun: Ninelerimin mutfağından damağımda, aklımda kalanlar&nbsp;kitabıyla Tovmasyan ailesinin hikâyesini dinleme, eski İstanbul ve Trakya’ya retrospektif yapma şansı yakalıyoruz. Ailenin hem günlük yemeklerinin hem de kutlama sofraları menülerinin tariflerini hikâyeleriyle paylaşırken bir yandan da yapmayı ve yemeyi en sevdiği yemeklerin püf noktalarını bizimle paylaşıyor. Türkçe ve Ermenice yayımlanan kitapta kurulan sofraların ötesinde sadece bir ailenin değil, İstanbul’un anıları anlatılıyor.

İştah Açanlar

İştah ve ufuk açan yemek yayını. Her çarşamba ve cumartesi önlüğünü giyer.

Kültür hakkında yayımlanan makaleler ve yayınlar

Kültür

Yemek ve içecek hakkında yazılar ve yayınlar