ABD'de nasıl şirket kurulur?

Fikrini şirket aşamasına getirmiş her girişimcinin ideali, işini uluslararası çapta yapmaktır dersek yanlış olmaz. Bunun ilk adımı yurtdışında, daha çok ABD'de şirket kurmak olur. Girişimcilerin hatta yatırımcıların popüler ülkesi olan ABD, son yıllarda gerek verdiği girişimci teşvikleriyle gerekse hukuksal ve vergisel kolaylıklarla oldukça revaçta. Öte yandan, pazarın büyüklüğü, 425 milyonluk Güney Amerika pazarına yakınlığı ve sektör liderlerinin ABD’de bulunması burayı daha da gözde yapıyor. Fakat girişimcilerin finansal kaynağı tedbirli kullanması gerektiği malum. Dolayısıyla yurtdışında ve özellikle ABD’de şirket kurmaya girişmeden evvel bürokratik süreçleri ve gereklilikleri dikkatlice incelemekte fayda var.

Şirket kurulumu ve vergi kimlik numaraları

Girişimcilerin ABD’de şirket kurmadan evvel hakkında karar vermesi gerektiği iki husus var: Şirketin kurulacağı eyalet ve şirket türü.

ABD'de kurulacak şirket eğer aktif olarak ABD’de işletilecekse, yani orada fiziki bir varlık olacaksa, çalışmaların yürütüleceği eyalet şirketi kurmak için en doğru yer olur. Delaware ve Wyoming iş yapabilme anlamında diğer eyaletlere göre daha avantajlı. Bu iki eyalet de vergi açısından girişimcilere büyük fırsatlar sunuyor. Delaware, vergi konusunda Wyoming’e nazaran bir miktar daha pahalı olsa da eyaletin deneyimi ve işveren yanlısı yasaları sebebiyle daha tercih edilebilir. Social Enterprises, Delaware eyaletinde Türkçe hizmet vermeye yetkilendirilmiş tek kurum. Ayrıca, talep doğrultusunda bizzat eyaleti ziyaret ederek işlemlerin süresini 1 saate kadar indirebiliyoruz.

Şirket türü ise karar verilmesi gereken ikinci konu. Eğer şirket kurma amaçları arasında şirkete yatırım almak ve uzun vadede borsaya açmak gibi planlar varsa “corporation” türü şirket kurmak en doğrusu olur. Zira bu şirket türünde hisse alım satımı gibi imkanlar mevcut. “LLC” şirket türü ise direkt ticaret yapacak kişiler için daha uygun.

Öte yandan, EIN (şirket vergi kimlik numarası) ve ITIN (bireysel vergi kimlik numarası) vergi kimlik numaralarını da almak oldukça mühim. Süreçlerin uzun olması ve bu iki numara olmadan ticarete başlanılamaması bunların önemini arttırıyor. IRS nezdindeki bu numaraları bir yetkili acentayla almak zaruri.

Muhasebe ve vergi

“Nothing is certain except death and taxes.” 18'inci yüzyılda yaşayan Benjamin Franklin’e atfedilen bu sözün üzerinden takribi 250 yıl geçse de değişen pek bir şey yok aslında. ABD, vergiler konusunda hala çok hassas ve oldukça amansız. Zira vergi beyanlarını zamanında vermeyen, eksik yahut hatalı veren şirketler ve şirket sahipleri 500 bin dolara kadar vergi cezalarıyla karşı karşıya kalabiliyor. 

Aslında konuyu şöyle netleştirebiliriz. ABD’de gelir vergisi, satış vergisi ve eyalet vergileri olarak üç ana vergi türü var. Bu vergilerin dışında bazı ürünler özel ek vergilere de tabi olabilir. Gelir vergisi direkt IRS’e ödenen bir vergi ve şirket türüne ve ortak sayısına göre doldurulacak formlar farklılık gösteriyor ve yine vergi beyan tarihi şirket türüne ve ortak sayısına göre farklılık gösteriyor. Satış vergisi ve eyalet vergileri ise eyalete ödenen vergiler. Eyalet vergileri "franchise tax" yada "annual report" olarak adlandırılıyor. 

Satış vergisini şöyle açıklayabilirim. Örneğin New York’ta bir elektronik mağazasına sahipsiniz diyelim ve bir müşteri gelip mağazanızdan ürün satın alıyor. Bu durumda ürünün fiyatına %8.875 satış vergisi oranı da eklemeniz gerekecektir. Akabinde de, New York eyaletine satış vergisi bildiriminde bulunmalısınız.