BeReal ne kadar *Real* ?

Geçenlerde arkadaşımla metrodaydık. Sosyal medyadan konuşurken ‘BeReal’ı biliyor musun?’ diye sordu. Telefonumdan Snapchat’i silmeyi başarmanın verdiği gazla kendimi sadece Instagram ve Twitter’la sınırlandırma kararı aldığım için ilgisizce ‘yoo’ dedim. Telefonunu cebinden çıkardı ve ilk defa duyduğum bu uygulamayla beni tanıştırdı. 

Fransa’da başlayan BeReal, şimdilik Avrupa ve Amerika’da popülerliği artan ve 2020’de çıkan yeni bir fotoğraf paylaşımı uygulaması. Uygulamada eklediğiniz arkadaşlarınızla her gün bir fotoğraf paylaşıyorsunuz. Bu fotoğrafı çekerken hem ön, hem arka kamera açık oluyor böylece hem kendinizi hem de karşınızda olan biteni çekiyorsunuz. Her gün farklı bir saate telefonunuza fotoğraf çekme vakti olduğunu söyleyen bir bildirim geliyor, siz de ‘editlenmemiş’ ve doğal bir görüntü paylaşıyorsunuz. 

BeReal, uygulamanın sizi “ünlü” yapmayacağını açıkça söylüyor ve Instagram ya da TikTok’a nazaran daha rahat bir ortam yarattığını paylaşıyor. Bunlar iyi güzel de, böyle bir uygulamaya gerek var mı? 

Instagram’da bir ara çıkan ve ana Instagram hesabımıza göre daha komik/doğal/saçma resimler paylaştığımız Finsta konsepti, ya da Snapchat’ten farkı ne? Bence pek de bir farkı yok. BeReal da tüm bu diğer sosyal medya hesapları gibi, bir süreklilik üzerine kurulu; sürekli paylaşıp, sürekli birbirimiz hakkında bilgi edinme ihtiyacını karşılıyor. Bence bu ihtiyaçları tatmin etmeye yer veren daha çok uygulama çıkarmaktansa, bu ihtiyacımızın temeline inmemiz gerekiyor. 

“Social: Why Our Brains are Wired to Connect,” kitabının yazarı ve UCLA’de psikoloji ve psikiyatri profesörü olan Matthew Lieberman, çevrim içi paylaşmanın nedenlerinden birinin bir arayış olduğunu paylaşıyor. 

Durmadan tükettiğimiz ve deneyimlediğimiz şeylerin bir anlamı ve yararı olmasını istiyoruz. Kısaca, birazcık ‘an’ dan çıkarıp devamlılığını getirmeye çalışıyoruz. Dönemimizin lanetlerinden biri de burada kendini gösteriyor: anda kalamıyoruz. Anda.mısın’la yaptığım video serisinde şunu demiştim: “Anı kaybetmekten o kadar korkuyoruz ki, anı kaydediyoruz. Ama anı kaydederken de anı kaçırıyoruz.” Evet kendimi alıntıladım, devam edelim…

Neden her şeyi paylaşmak istiyoruz? Bu bir kontrol ihtiyacı mı? Herkesin ne yaptığını görmek, karşılığında da bizim ne yaptığımızı paylaşmak istiyoruz. New York Times’in yaptığı bir araştırmada katılımcıların %68’i sosyal medyada paylaşım yapmalarının nedeninin takipçilerine kendilerini tanıtmak olduğunu paylaştı.

 Psikolog Carl Rogers’ın da söylediği gibi kişiliğimiz gerçek ve ideal olarak ikiye ayrılıyor. Sosyal medyada gerçekten kim olduğumuzu göstermektense, idealde ne olmak istediğimizi paylaşıyoruz.  Tabii, bence idealimizdeki ‘biz’ de öyle çok sahte bir şey değil, o da bizim bir parçamız. Ama unutulan şey bu gerçeklik ve idealin bir dengede olduğu; sosyal medyada gerçeklikten çok ideale kayıp bir parçamızı, o daha ham halimizi unutabiliyoruz; bu da aslında birazcık kendimizi unuttuğumuz anlamına geliyor. 

BeReal’ın da belki bu ‘gerçekliğe’ daha yakın olsa da tamamen gerçek olamayacağını düşünüyorum. Ayrıca her sene farklı bir uygulamanın bizi daha çok fotoğraf paylaşmaya itmesini sıkıcı buluyorum. Sosyal medyadan böyle bir gerçeklik beklemek saçma zaten, tamamen kurma bir evrende nasıl %100 gerçeklik sağlanabilir ki? Kameranın görüş açısı belli, programları kodlayanlar belli… 

Siz ne düşünüyorsunuz? BeReal'ı yükleyecek misiniz?