AB’nin yasa teklifleri

Avrupa Birliği’nin (AB) yeşil sanayi devrimine öncülük etmesi için önerilen AB Yeşil Mutabakat Sanayi Planı’nın (GDIP) temel taşları olan Net Sıfır Enerji Yasası (NZIA) ve Kritik Hammaddeler Yasası iklim, yatırımlar ve büyümeyi ele alıyor. Uzmanların yorumları, bu adım ile AB’nin Yeşil Mutabakat Hedefi’nin daha da ileriye taşındığı yönünde.

• Yeşil Mutabakat: 2019 tarihli Avrupa Yeşil Mutabakatı (European Green Deal), bölgeyi iklim nötr hale getirmeyi amaçlayan bir dizi dönüştürücü politikayı kapsıyor. Avrupa’nın 2030 yılına kadar karbon salınımlarını %55 oranında azaltması ve 2050 yılına kadar dünyanın ilk karbon-nötr kıtası olması hedefleniyor. Bu plan kapsamındaki ana başlıklar ise şöyle sıralanıyor: Kirliliğin ortadan kaldırılması, sürdürülebilir sanayi ve üretim, biyoçeşitliliğin korunması, sürdürülebilir ulaşım, temiz enerji ve doğa dostu inşaat.
• Yeşil Mutabakat Sanayi Planı: Sanayi Planı’na ise AB’nin ABD ve Çin başta olmak üzere diğer ülkelerle temiz teknolojilerin hâkim olduğu bir ekonomide rekabet edebilme gücünü artırabilmesi ve iklim krizinin etkilerinin azaltılması bakımından önem atfediliyor. Plan, kısmen Next Generation EU (AB’nin 800 milyar Avroluk COVID kurtarma fonu) ve REPower EU (AB’yi Rusya’dan doğal gaz ithalatından bağımsız hâle getirmeyi amaçlayan acil müdahale paketi) gibi mevcut blokların yanı sıra Global Gateway (AB’nin küresel yatırım stratejisi) üzerine inşa ediliyor.

Yasa tekliflerinin, 23-24 Mart tarihlerinde Brüksel’de yapılacak olan ve Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri António Guterres’in de katılacağı Avrupa Konseyi toplantısında görüşülmesi planlanıyor.

Net-Sıfır Sanayi Yasası

Net Sıfır Enerji Yasası, Avrupa’nın emisyonlarını azaltarak karbonsuz enerji üretimine geçmesine yardımcı olacak kilit teknolojilere yönelik destek sağlıyor. 2030 yılına kadar temiz teknolojilerin en az %40’ının AB’de üretilmesi amaçlanıyor. Başta güneş, rüzgâr ve batarya olmak üzere “stratejik teknolojiler” için izin ve finansmana erişimin iyileştirmesi merkeze alınıyor. Üye devletlere, net sıfır sanayi tedarik zincirinin üretim tesislerinin inşası veya genişletilmesi için arazi üzerinde uygun alanları belirleme izni veriyor. 

Kritik Hammaddeler Yasası

Bu yasa ile AB ekonomisi için stratejik olarak kabul edilen 30 kritik hammaddenin kaynağının çeşitlendirilmesi ve bu hammaddelerdeki dış bağımlılığın üstesinden gelinmesi amaçlanıyor. 2030 yılına kadar AB’nin stratejik hammadde tüketiminin %10’unun AB’de çıkarılması, yasanın odağını oluşturuyor. Her kritik hammaddenin yıllık tüketiminin %15’inin geri dönüşümden sağlanması gerektiği belirtiliyor. 

Bu noktada, Avrupa Komisyonu ve henüz kurulmamış olan Avrupa Kritik Hammaddeler Kurulu’nun kamu desteği alabilecek “stratejik projeleri” belirlemesi bekleniyor. Üçüncü ülkelerde de Çin’in “Kuşak ve Yol” girişimine karşı 300 milyar avroluk büyük bir girişim olan Küresel Geçit Stratejisi'nin mali gücüne dayanarak stratejik projelerin tespit edilmesi ve desteklenmesi öngörülüyor. 

Değerlendirmeler

Yapılan değerlendirmelerde enerji güvenliğinin ancak yenilenebilir enerji kaynaklarının yaygınlaştırılmasını hızlandırarak, enerji talebini azaltarak ve temiz çözümler geliştirerek sağlanabileceği belirtiliyor. Yenilenebilir enerji ve net sıfır teknolojileri, bölgenin rekabet gücünün ve enerji güvenliğinin temeli olarak değerlendiriliyor. Yenilenebilir enerjiye rekabetçi fiyatlarla erişim ve sanayinin hızlı bir şekilde karbonsuzlaştırılması için finansman ve altyapı bu kapsamda önemli hâle geliyor. Enerji verimli ısı pompaları, temiz bataryalar, yenilenebilir enerji şebekeleri başta olmak üzere küresel temiz teknoloji standartlarının belirleyicisi olma hedefiyle AB’nin güçlenmesi gerektiğinin altı çiziliyor.