Ahmet Uluğ’dan Omni'ye uzanan yol

Bu söyleşiye başlayacağımda kuşkusuz duyacaklarımdan dolayı çok heyecanlıydım. İçinde pek çok sihirli anın olduğu aşikârdı. Üstelik anların yaratıcı ve en yakın tanığı da karşımdaydı. Bir saati aşkın sohbetimizde zihnimde dönen tek kelime “karma” oldu. Budist öğretilerden hayatıma katılan çok şey var. Dönüp dönüp en başa geldiğim ya da gelmediğim yerler var. Tıpkı Nick Cave’in son albümü Ghosteen’de yer alan ve arşivindeki en özel şarkılarından biri olan Kisa Gotami’nin hikâyesinden çıkma Hollywood gibi. 

Bir diğeri, Hermann Hesse’nin Siddhartha kitabı. Döngüler içinde ruhuna katmanlar ekleyerek yolunda devam eden bir hikâye. Kitaptan notlarımın arasına eklediğim “İnsanların büyük çoğunluğu Kamala, düşen bir yaprak gibidir, kapılıp gider rüzgarın önüne, havada süzülür, dönüp durur, sağa sola yalpalar vurarak iner yere. Pek az kişide vardır, yıldızlara benzer, belli bir yörüngede ilerler durur, hiçbir rüzgâr varamaz yanlarına, kendi yasalarını ve izleyecekleri yolu kendi içlerinde taşırlar.” kısmı da bu yazıda hemen yerini buldu. Hiçbir rüzgârın yanına varamadığı isim Sun Ra. İzleyeceği yolu kendi içinde taşıyanlardan biri de hikâyenin kahramanlarından olan Ahmet Uluğ. Şimdi o karşımda. Dharma’nın dediği gibi, “Bir insan, sadece kendi varlığıyla ya da ruhuyla ifade edilmesinden çok daha fazlasıdır.” Konuşacak çok şey var.

^{Ahmet Uluğ'la Galata'da sokaklarında | Fotoğraf: Deniz Sabuncu}

Belki pek çoğumuz hafızasında unutulmaz konserler, Babylon’lu Asmalımescit, Rock’n Coke’lar ya da diğer özlem duyulan “o anlardan" dolayı Pozitif’i, onu var edenleri anmaktan hiç vazgeçmedik. Ancak Ahmet Uluğ, 2018’de Pozitif’e vedasının ardından bir süre ortalarda pek yoktu. Ta ki yapımcılığını üstlendiği Sun Ra Arkestra’nın yeni albümü ve beraberinde tanıttığı plak şirketi Omni Sound’dan haber alana kadar. “Nasıl geçti aradaki zaman? Dinlenebildin mi?” diye sordum ilk olarak. Önce kendine verdiği sözlerden bahsetti. Sonra ekledi: “Stres istemiyordum. Başarılı olmak için çok çalışmak lazım. Ve dönem dönem de agresif olmak gerekiyor. O tarafımı sevmiyorum. Dolayısıyla o agresif yanımı ortaya çıkartacak bir yapının içinde olmak istemiyordum.” Geride kalan 30 yıl belki bir dolu unutulmaz an yaşattı ancak alıp götürdükleri de oldu. Hele ki bu ayrılığın ardından yaşamının son bir yılında babasının yanında olabilmişken. 

Öbür dünyaya hoş geldin
Geleceğin belirsizliğinde daha görünür hâle gelen tarih, bireysel olarak baktığında mazi, kendini hatırlamak için en uygun zamandı. Ahmet için de öyle oldu. 1996 yılından 2003’e kadar, onun değimiyle çocuklar doğana kadar, aralıksız devam ettirdiği Açık Radyo’daki Öbür Dünya isimli programı değişmeyen bir tutkunun eviydi. Pandemide Ahmet o eve geri döndü. Aslında bir yanı o evden hiç ayrılmadı. Programı bıraktığından beri sanki her hafta yeni bir yayın hazırlayacakmış gibi yeni müziklerin peşinden gitmeye, sık sık güzel şarkılar biriktirdiği arşivine uğramaya devam etti. Nihayetinde sabit kalabilmenin açtığı zaman tüneli, bir dönemin alışkanlıklarını ve eskide kalan hareketli müzik çalma arzunu soydu. Altından çıkan daha dingin, daha yumuşak ve daha atmosferik seslerden oluşan müzik, sakinleşmeyi, stresten arınmayı ve daha da önemlisi iyileşmeyi hatırlattı.

^{Omni Sound'un iki kişilik dev kadrosu: Ahmet Uluğ ve Rana Uludağ}

Mayıs 2020’de Öbür Dünya tekrardan Açık Radyo’da yayımlanmaya başladı. İki radyo dönemi boyunca Ahmet, beğendiği şarkıların yaratıcıları olan müzisyenlerle iletişim kurmaya ve aynı hislerle yan yana koyduğu caz, neoklasik, indie ve dünya müziklerinin diyaloğuna tekrardan hayran kaldı. Ne de olsa insandan insana olan mesafe her zaman kısaydı. Önemli olan duyguları yakalamaktı. Tabii bir de o duyguları paylaşabilmekti. Pozitif döneminde stajyeri olan, hem birlikte çalışmaktan hem de fikirler deryasına birlikte yelken açmaktan keyif aldığı Rana Uludağ tam da bu sırada Amerika’da eğitimini bitirip İstanbul’a geri döndü. Pek çok açıdan tek başına bir yola çıkmaması gerektiğinin farkında olan Ahmet için bu buluşmanın bir anlamı vardı. İçinde bir süredir döndürdüğü Doublemoon Records döneminden kalma müzik yayıncılığı hevesi, “Bir yola çıktığınızda birazcık ne istediğinizi biliyorsanız hayat sizin karşınıza çıkartıyor o şeyi.” sözünden de anlaşılan o beklenen karşılaşmayı sağladı. “Suç ortağım” dediği Rana, ekibe katıldı.

^{Sun Ra Arkestra'nın İstiklal Caddesi'nde bir kamyonun arkasında gerçekleştirdiği performanstan bir kare | Fotoğraf: Cem Akkan}

Omni'ye yolculuk
Her başlangıcın bir isme ihtiyacı vardır. O isim de hep en başta saklıdır. Yıllar önce Pozitif’in Cihangir’deki üç katlı ofislerisinin kapısındaki zilde üç isim vardı. En altta Bob Marley, ortada Pozitif, en üstte Sun Ra. Bob Marley’in Positive Vibration şarkısından ismini alan Pozitif, İstanbul’da Sun Ra konseri yapabilme hayaliyle kuruldu. O hayalin gerçekleştiği 1990 yılındaki konserden önce Sun Ra’nın el yazısıyla yazdığı “Omniverse is the totality of all the universes and you are welcome to be citizens of the omniverse.” notu da Omni Sound’u yarattı. Sun Ra’nın ölümünden sonra bile yaymaya devam ettiği birleştirici güç, Ahmet’in türler ötesine geçen kapsayıcı müzik yaratımına eşlik etme amacının merkezindeydi. Kuşkusuz akışın tersine giderek ticari kaygıdan öte kaliteli müziği önceliklendirerek çalışan iki kişilik dev kadro için bu iyi bir sığınaktı.

Yola başka bir albüm projesi için çıkan Omni ekibi, ister kozmik ister karmaya dair sebeplerden deyin, uzun süre farkında olmadan tek bir gerçeğe doğru ilerledi. Çağrışımların ve hatırlamaların ardından Ahmet, bir anda kendini Sun Ra Arkestra’nın menajerini yeni bir albüm için ikna ederken buldu. Çoğu üniversite yılları olmak üzere, Sun Ra’nın New York’ta ve Philadelphia’da verdiği 50’den fazla konserine giden Ahmet’in her seferinde yaşadığı deneyim birbirinden farklıydı. Zaten öyle olmasa bu buluşmalardan Mehmet Uluğ ve Cem Yegül’le birlikte zihinlerine atılan bereketli tohumların her biri, başta İstanbul olmak üzere tüm Türkiye’de 1990’lardan bugüne müzikle büyüyen görkemli bir ormana dönüşmezdi.

^{Sun Ra Arkestra, Living Sky albümünün kaydında. Tarih: 15 Haziran 2021, Yer: Rittenhouse SoundWorks | Fotoğraf: Vladimir Radojicic}

Şifalı bir albüm
Dünya bir süre yaşam üflemeyi bıraktığında Ahmet Uluğ iyileştirici gücü yüksek olan seslerin peşindeydi. Sun Ra Arkestra’nın menajerinden albüm kaydı için bir tarih almayı başardı. Grubun Grammy’e aday gösterilen 2020 çıkışlı Swirling albümündeki geleneksel yaklaşımın ve vokal ağırlıklı müziğinden daha farklı bir akış istedi. Seneler önce Cappadox’ta Babylon TV’ye verdiği röportaj sayesinde diyaloğunun arttığı Marshall Allen’a menajerinin de önerisiyle hayalindeki albümü anlatan bir mektup yazdı. “Bir enstrümental albüm kaydetmek istiyoruz. Manevi ve hipnotik. Bu nedenle de düşük tempoda melodik ve ritmik. Koradan EVI’ya, geçmişten geleceğe. Erişilebilir ve şifalı bir albüm.” cümleleri Ahmet’in isteklerinden daha çok sıkışan ruhların tek bir ağızdan yaptığı yardım çağrısı gibiydi.

^{Marshall Allen, Living Sky'ın kayıt seansında | Fotoğraf: Vladimir Radojicic}

Döngüler arasında bir kayıt
15 Haziran 2021'de Marshall Allen ve beraberindeki 19 müzisyen Philadelphia'daki Rittenhouse SoundWorks stüdyosunda buluştuğunda Ahmet için bir döngü daha tamamlandı. İlk kez 1985 yılında yine aynı şehirde dinlediği, beraber aynı heyecanı yaşadığı yol arkadaşlarıyla eşsiz bir yolcuğa sebep olan Sun Ra’nın değerli mirasına o da bir ekleme yaptı. 6 saatlik kayıt seasının ardından yedi şarkıdan oluşan Living Sky albümü ortaya çıktı. Öncesinde paylaşılan mesajlar, yapılan tüm yazışmalar, süreçteki belirsizlik ve nihayetinde ihtimallerin güzelliğinde ortaya çıkan bir albüm. O güne dair Ahmet’ten cümlelere taşan hislerin tarifi şöyle: “Duygusal tarafı çok muhteşemdi. Birkaç sebebi var bunun. Bir kere stüdyoyu çok seviyoruz. Stüdyoda olmak istiyoruz. Omni Sound diye bir şey başlattık. İlk albümümüz. Tüm bunların yanında Sun Ra Arkestra ile stüdyoyadayız. Philadelphia’dayız. İşin mutfağında, onlarla aynı odada, aynı amaç için oradayız. Kendimizi çok şanslı hissettik ve çok mutluyduk.” Müzikal taraftaki yoğunluğu da “Bazı motifler, bazı ritimler ve bazı dokular o kadar genlerine işlemiş, o kadar doğal bir akışları var ki Sun Ra Arkestra’nın, hangi parçayı çalarsa çalsınlar bu devam ediyor.” cümlesinden anlamak mümkün.

^{Sun Ra Arkestra, Living Sky | Sanat tasarım: Damon Locks}

Bugüne inat telaşsızlık
Bu yazıyı yazarken Living Sky’ı defalarca dinledim. Dünyanın sıkıntıyla içine çektiği derin nefesler, şimdi 98 yaşında olan Marshall Allen’ın alto saksofonuyla geri üflenerek yaşam enerjisine dönüştü. Özenle takip edilen ses motiflerinin zarifliği ve kompozisyonlardaki bugüne inat telaşsızlık, zamandan kopmamı ve tarifli hislere tekrardan kavuşmamı sağladı. Bir özden çıkan sesler, etrafında toplanlarla birlikte değişim gücünü ortaya çıkarır. İçgüdüsel olan, iyileştirici ve hayat vericidir. Marshall Allen’ın öncülüğündeki Sun Ra Arkestra, bu albümde o özü bir kez daha evrenle paylaştı. Üstelik bunu türlerin ötesine geçerek hem nitelikli ve derinliği olan hem de dinlenebilir ve erişilebilir bir müzikle başardı. Nitekim bundan 30 yıl önce vefat etmiş Sun Ra’yı özellikle gençlere ulaştırmak isteyen Ahmet Uluğ için Living Sky albümü çok kıymetli.

Sun Ra'ya giden yol
Living Sky’ı geride bırakmadan önce albümün Bandcamp’te paylaşılan künyesinde “anısına” başlığı altında yer alan iki ismi Ahmet Uluğ’a sormak istedim. İlki Hartmut Geerken. Kendisi bugüne kadar Sun Ra üzerine yazılan en kapsamlı kitabın yazarı. Ahmet’le Living Sky albümü üzerine olan yazışmalarından kısa bir süre sonra vefat etti. Sun Ra mirasını taşıyan önemli isimlerden biri olarak künyeye yerleşti. Diğeri ise “Omni'nin Sun Ra'ya giden yolu.” notuyla Mehmet Uluğ. Ahmet’in kendi başlangıç noktası: "Bugün geldiğim noktaya baktığımda beni bu yola sokan, bu vizyonu omuzlarında taşıyan kişi Memo’dur. Yani Memo olmasa ne yapıyor olurdum bilmiyordum. Memo’nun açtığı yolda kendimi mutlu ve çok şanslı hissediyorum.”

Hipnotik sesleri keşfetmek
Bu sihirli yolculuktan ayrılmadan önce “Dünyanın dört bir yanından ve ötesinden hipnotik sesleri keşfetmek.” amacında olan Omni Sound’un geleceğine dokunmak isterim. Plak şirketinin bir sonraki durağı yine Sun Ra. Bu sefer odakta onun kozmik ses evreninde değil, kelimelerle oyunlar oynayarak zihinlere sızdığı şiirleri var. Sun Ra’nın kaleminden çıkar şiirler, Amerika’da yaşayan 12 caz müzisyeni tarafından okundu. Bir şiir ayrıca Marshall Allen’in performansı eşliğinde Knoel Scott tarafından seslendirildi. Albüm, önümüzdeki yıl 23 Nisan’da gerçekleşecek Record Store Day’de satışa çıkacak. Omni’nin dünyasında Mulatu Astatke’yle Etiyopya’daki kabile müziklerini kendi besteleriyle birleştirdiği bir proje, Danûk isimli bir grubun 1902-1912 yılları arasında Kudüs'te bir kilisede ve Gaziantep'de Zincirli Höyük'te kaydedilen seslerin 100 yıl sonra Snarky Puppy’den tanıdığımız Michael League ile birlikte yeniden bestelenip aranje edildiğ bir albüm de var. 

Ahmet ve Rana’nın kanatları altındaki Omni’nin yolculuğu başladı. Özenle seçilmiş projelerle eşsiz bir müzik kataloğu derleyerek disiplinlerarası ve kültürel olarak aşkın işbirlikleriyle evreni beslemeye devam edecekler. 

Takipte kal: Omni Sound’u Instagram ve Facebook hesaplarından takip edebilirsin.