Blokajları bir bir aşmak için

Öykü ile tanışmam "Mesafeler" filminde onu izlememle olmuştu. Sonrasında "cehennem boş, tüm şeytanlar burada" setinde tanıştık ve performansını filmde izledim. Setteki duruşuna ayrı, filmdeki Gülşah'a ayrı hayran kaldım derken Uçan Süpürge'den En Genç Cadı ödülü haberi geldi. Süpürge arkadaşımla hem oyunculuğa başlamasını hem de filmi konuştuk.

Öykü, filmdeki karakterin oyuncu olma yolunda ilerleyen bir kadın. Bu yüzden ben önce senin oyuncu olmaya karar verdiğin o anın peşine düşmek istiyorum. Nasıl karar verdin?

23 yıllık şu kısa hayatımda bu sorunun cevabı oldukça eskiye dayanıyor aslında. 2004 yılında annem bir gazetede Ayla Algan’ın yaratıcı drama ve çocuklar üzerindeki faydaları hakkında bir yazı okuyor ve araştırmaya başlıyor, tesadüf ki o yaz Ekol Drama Sanat Evi çocuklar için bir yaratıcı drama yaz okulu başlatıyor ve annem beni oraya gönderiyor. Eğitmenlerimden gelen geri dönüşler "bu çocuk bu işi yapmalı" şeklinde olunca Ekol Drama Sanat Evi’nde drama ile başlayan eğitimim yerini tiyatroya bırakıyor ve lise yıllarıma kadar orda eğitim almaya ve sahneye çıkmaya devam ediyorum. Çocukluğum boyunca her hafta sonu tiyatroya gittiğimi hatırlıyorum, yine bir çocuk oyununda sahnedeki oyuncu beni kucağına alıyor ve ben sahneden ışıkları ve insanları görüyorum. O kadar büyülenmişim ki o an aynı canlılıkta duruyor beynimde. Oyuncu olmaya karar verdiğin an bu, 8 yaşındaydım karar verdiğimde. Buradan canım anneme yaptığı her şey için teşekkürlerimi iletmek isterim bu vasıtayla, beni soktuğu yol olmasaydı belki hiç bu olmazdı yolum.

O zaman oyunculuk eğitim sürecini biraz daha açmak istiyorum önce Ekol Drama Sanat Evi'nde, sonrasında ise Sahne3’te ve Kadir Has Üniversitesi’nde eğitim aldın. Farklı ekolleri görmek sana ne kattı?

Her oyuncunun kullandığı farklı yöntemler yöntemler, senaryoda yazılmış karaktere hayat verirken güç aldığı çok farklı etkenler oluyor. Bence bu mesleği bu kadar özel kılan etkenlerden biri de bu. Senin de belirttiğin gibi bu üç kurumda çok farklı ekoller ve oyunculuk anlayışlarını denemek hem oyuncu olarak bedeninde neyin çalışıp neyin çalışmadığını görmeye hem de ilerlediğin meslekte sana özel bir formül yaratmana yarıyor bence. Declan Donellan’ın “The Actor And The Target” isimli kitabında okuduğum bir cümle vardı “Kötü oyuncu yoktur, blokajları olan oyuncu vardır” diyordu, buna katılıyorum. İşte farklı ekollerle çalışmak bence bu blokajların açılmasında büyük bir etken çünkü aldığın her eğitim senin güvenli alanına hizmet etmiyor ve mecburen zorlanıyorsun. Bu zorlanma da uzun vadede bu blokajların azalmasına fayda sağlıyor.

cehennem boş, tüm şeytanlar burada filmden bir sahne.
Yönetmen: Özgürcan Uzunyaşa

"cehennem boş, tüm şeytanlar burada" filmi, plan sekans bir film. Bu da bana tiyatro ile sinemanın iç içe geçmesi gibi geliyor. Özellikle oyuncular için bu iki sanat dalı temelde performansta ayrılır. Bu filmde ikisini birden deneyimlemene dair neler söylemek istersin?

Film, senaryosu gereği zamanın, mekânın ve Gülşah’ın içinde bulunduğu anların ve duygu durumunun sürekli değiştiği bir film. Bu durum da filmi benim için sahneden biraz farklı kılıyor çünkü sahnede -metinden metne tabii ki farklılık gösterir ama- karakterin ihtiyaçları tiyatronun doğası gereği bu kadar hızlı değişim göstermiyor. Plan sekans yapısı gereği kesintisiz olması sebebiyle tiyatro performansına benzese de aslında bir o kadar da farklı çünkü sahnede dekorlar değişse de içinde bulunduğun mekân ve oyuncu olarak iletişimde kaldığın seyirci sabit, fakat filmde peşinden gelen koca bir ekip ve aynı ritimde olman gereken bir kamera var. Biraz kafa karıştırıcı bir deneyim bu sebeple. 😊

Özgürcan’ın filmde kurduğu bu oyuncaklı yapı da oyuncunun her anı bilmesini ve orda olmasını gerektiriyordu, yani Gülşah’ın kafası karışsa da senin karışamaz, bu yapıda kendi adıma benim en üzerinde durduğum şey duygu ve ihtiyaç geçişlerinin temiz olmasıydı. Bu incelikli iş gerektiren yapı her oyuncu için inanılmaz bir deneyim ve kendine bir meydan okuma bence. Benim için de hiç unutmayacağım bir süreç oldu.

Filmin final sahnesinden bir set fotoğrafı, Öyküsu filmin yönetmeni Özgürcan Uzunyaşa ile.
Fotoğraf: Khaled Nadeem

Filmin sınav sahnesinde tül perdelerden yapılmış bir kostümün var ve onu oyuna da katıyorsun, ben izlerken bu sahnede özellikle zorlandığı düşündüm, öyle mi oldu?

Bu soru beni gülümsetti, evet zorlandığım bir sahne oldu. Filmimizin kostümlerini tasarlayan sevgili Nilsu Baldan gerçekten inanılmaz bir iş çıkardı, tasarladığı kostüm çok detaylı ve birbirine belirli yerlerden bağlı bir kostüm bu sebeple üstünden tek hamlede çıkması için belirli bir yerden “yırtmak” gerekiyordu. İzlediğimiz hâliyle aklımıza ilk gelenler bunlar olmasa da yüzünün tam önündeki bir kamerayı, gözünün bakış açısını, kostümü doğru yolla ve şiddetle çıkarabilmek ve o andaki sahne gerekliliğini aynı anda gerçekleştirmek biraz zorlayıcı elbette. Mesleğim bu olsa da insanız ve devreler karışabiliyor.😊 Bu sahne benim için çok önemliydi -biraz da mükemmelliyetçi biriyimdir ne yazık ki- ben de yaşadığım zorluğu Gülşah’a da katmak istedim, çıkarmadan önceki oyunlar biraz da bundan. O sahnede sevgili yönetmenim Özgürcan’ın beni “canım oluyor işte bak , rahatla” diye ikna etme çabasını hiç unutmam.

Afiş fotoğrafı: Ahmet Kıran.
Tasarım: Bengisu Köse

Filmde iç içe geçen iki dünya var, izleyici hayatla sahne, gerçekle rüya arasında arafta kaldığını hissedebiliyor. Filmin temel noktasına baktığımda da bir kadın izleyici olarak sendeki gerilimi seziyoruz. Filmi izleyen pek çok kadından benzer şeyler duydum. “Kendimi izledim sanki.” diyenler de oldu. #susmabitsin ile başlayan hareket hepimize bir konuşma alanı açtı zaten. Sorum şu; tabii ki Özgürcan’ın sana getirdiği bir senaryo vardı ama senin okuma provalarında Gülşah’ı anlamamız için diyaloglara ya da hareketlere neler katmayı teklif ettin?

Öncelikle bu tepkilere çok çok sevindim, "Yaptığım iş yerine ulaştı" demek benim için bu. Maalesef olumlu bir ortaklık olmasa da, her coğrafyada seviyeleri farklı olsa da kadınlar olarak ortak hafızamız Gülşah’ın yaşadıkları. Özgürcan’ın senaryoyu yazarken ve yazdıktan sonra bu konu hakkında çalışmalar yapan akademisyen kadınlara danıştığını ve bu metni çok dikkatli bir şekilde oluşturduğunu söylemek isterim. Çoğu kadının katılacağı üzere erkek gözünden yazılan kadın karakterlerden ve dilden farklı bir dil kurdu bence, buna çok değer veriyorum ben. Provalar boyu sürekli iletişim hâlindeydik zaten, ben “Ya Özgür sanki burada bu replik çok çalışmadı şu şekilde adapte mi etsek?” diye talep ettiğimde bu talebim hep karşılık buldu. Özellikle Gülşah’ın erkek arkadaşı ile olan sahnede katkım olduğunu hatırlıyorum, bazı replikleri çıkarıp prova sürecinde benden çıkan tepkilerle değiştirdik. Bahsettiğim gibi bu travmalar hepimizin bedeninde kayıtlı olduğu için Gülşah’ın beden dili de sahnenin gerekliliği ile kendiliğinden ortaya çıktı. Provasını aldığımız sahne sonrası Özgürcan’ın verdiği direktifler ile şekillendi ama o büyük çoğunlukla bana bıraktı. Tabii birbirimize dayattığımız şeyler oldu, üzerine beyin fırtınası yaptık ve ortaklaştık. Bu aşamalarda da bence birbirimize karşılıklı güvendik. 

Öyküsu Özyürek

Ben tam da sorularımı hazırlarken Uçan Süpürge Film Festivali'nde Genç Cadı Ödülü’nü alacağını öğrendim ve “İşte bu!” dedim. Bu filmle pek çok ödül aldın, hepsi için tebrik ederim. Bu ödül de çok özel bir ödül. Nasıl hissediyorsun? Hislerini de kayda geçirelim isterim.

Çok teşekkür ederim. O kadar mutluyum ki. Uçan Süpürge Vakfı çalışmalarını takip ettiğim ve hayranlık duyduğum çok özel bir vakıf. Buradan onlara da teşekkürlerimi ileteyim bu seçimleri için. Tam da yazdığın cümle üzerine, aslında ben yalnızca bir adet oyuncu ödülü kazandım. Tabii ki şöyle anlaşılmasın “E ben çok iyiyim, neden ödül verilmiyor?” Fakat bu sene de şahit olduğumuz üzere kadın başroller hiç yokmuş gibi davranıldı çoğu festivalde ve sadece benim değil, diğer meslektaşlarımın yaptığı işler görünmez sayıldı. Tam da bu noktada bu ödül benim için çok kıymetli, amacı o kadar güzel ve destekleyici ki... Hem benden önce bu ödülü alan meslektaşlarıma hem de bu sene aynı sahneden ödül alan isimlere baktığımda doğru yolda olduğumu görüyorum. Bu sektörde genç bir kadın olarak kimsenin tahmin bile edemeyeceği deformasyonlara uğruyorsunuz erk düşünce sebebiyle, kariyer adımları bir savaşa dönüşebiliyor maalesef. Bu yüzden uçan süpürgem bir kalkan oldu benim için...🧹