Elon Musk'ın Çok da Gizli Olmayan Gündemi

Yazan: Jason Stanley

NEW HAVEN – Elon Musk neden Twitter'ı satın aldı? İfade özgürlüğünü ve demokrasiyi savunmak için verdiği resmi cevap o kadar inandırıcı değil ki, bu soru hiç kaybolmayacak. Musk'ın, devraldığından beri aldığı önemli kararları haklı çıkarmak için bu ideallere tekrar tekrar başvurması o kadar kafa karıştırıcı ki, motivasyonları hakkında derin şüpheler uyandırıyor.

Örneğin, Musk, eski ABD Başkanı Donald Trump'ın hesabını kaldırma kararını kınadı ve "ifade özgürlüğünün güçlü bir demokrasinin temel taşı olduğunu" savundu. Ancak Trump'ın hesabı, seçimle ilgili komplo teorilerini giderek şiddetlenen bir dille geniş bir kitleye yaymak için kullandığından kaldırıldı. Demokrasiyi baltalamak için ABD başkanına, kaybettiği özgür ve adil bir seçimin "çalındığını" iddia etmek için bir platform vermekten daha etkili bir yol hayal etmek zor. Hala Cumhuriyetçi Parti'nin lideri ve demokratik bir ülkenin eski lideri olan Trump'ın demokrasiye saldırmak için Twitter'ı kullanmasına izin vermek demokrasiyi nasıl daha güçlü hale getirir?

Demokratik bir sistem, kurallarının meşruiyetinin yaygın olarak kabul edilmesine dayanır. Bu meşruiyet, en bariz şekilde, oylamada ifade edilir. Dolayısıyla, demokrasinin meşruiyetini yok etmeye çalışanların, seçim sistemine olan güveni sarsan dezenformasyon yaymaları tesadüf değil.

Ancak demokratik meşruiyeti baltalamanın başka yolları da var. Demokrasi siyasi eşitlik üzerine kuruludur. Bunun en açık ifadesi "bir kişi, bir oy" ilkesi. Ancak siyasi eşitliğin daha büyük bir önemi var – bu, her birimizin sesinin duyulabileceği anlamına geliyor. Filozof Stephen Darwall'ın savunduğu üzere, bir demokraside ne pahasına olursa olsun gerçeği söylemek mümkün olmalı.

Demokratik meşruiyeti korumak, demokratik bilgi alanını da korumak anlamına gelir. Demokratik bilgi alanıysa vatandaşların gerçeklik hakkında ortak bir fikir birliği temelinde özgürce tartışabileceklerinden ve eleştirebileceklerinden emin oldukları karşılıklı güven alanı demek. Ortak bir gerçeklik duygusunu zayıflatmak ve dolayısıyla demokratik bir bilgi alanı olasılığını yok etmek için iyi kurulmuş yöntemler var. Ölçüyü kaçıran komplo teorileri yayan nüfuzlu insanlara bir platform vermek bunlardan biri.

Ve daha birçoğu... Sırasıyla Harvard ve Caltech’ten tarihçiler Naomi Oreskes ve Erik Conway, Merchants of Doubt (Şüphe Tüccarları) adlı kitaplarında hem tütün endüstrisinin hem de fosil yakıt endüstrisinin, sigara ve iklim değişikliği konularında bilimsel fikir birliği hakkında şüphe yaymayı amaçlayan araştırmaları nasıl finanse ettiğini gösterdi. Sonuç politika felci oldu. Gayrimeşru şüphe ekerek halkın güvenini sarsmak, bu konular hakkında müzakere etmek için demokratik bir bilgi alanı oluşturma olasılığını ortadan kaldırdı. İklim değişikliği konusunda endişeli olsanız bile, hafifletme çabalarının arkasındaki gerçek gündemin eko-totaliter bir rejim altında insanlığa boyun eğdirme amaçlı bir komplo olduğuna inanıyorsanız, bu çabalara karşı çıkabilirsiniz.

İklim değişikliği gibi belirli siyasi konular için demokratik bir bilgi alanı oluşturma olasılığını yok etmek için gereken tek şey, propagandacılar için bir platform sağlamak ve onlara meşruiyet kazandırmak. Ancak bu stratejiyi genellemek mümkün – herhangi bir konuda uzlaşma olasılığını yok ederek, demokratik meşruiyeti direkt olarak hedef almak. Bunu yapmak için akla gelebilecek her türlü kamusal siyasi kaygı konusu hakkında komplo teorileri yayan tüm seslere eşit ağırlık veren bir platforma ihtiyaç duyulacaktır. Kremlin ajanları RT televizyon kanallarıyla bunu denediler. Musk şimdi bu stratejiyi Twitter ile deniyor.

Fosil yakıt endüstrisinin iklim değişikliği konusunda demokratik olarak onaylanmış eylem olasılığını neden baltalamak istediği açık. Fakat dünyanın en zengin insanı neden demokrasinin meşruiyetini baltalamak istesin ki?

Cevap, şimdiye kadar belli olmalı. Sağlıklı bir demokraside, ortaklaşılan bir demokratik bilgi alanı, herkesin herkesle gerçeği konuşmasına izin verir. Siyasi eşitliğin özü budur. Sağlıklı bir demokraside, orta sınıf bir gazeteci, eylemlerini kısıtlamak, vergilerini artırmak veya başka şekillerde hesap sormak için yaygın bir fikir birliğine katkıda bulunan çok uluslu şirketlerin veya çok varlıklı bireylerin iyi araştırılmış ifşa metinlerini yayınlayabilir. Eğer kitlesel şüphenin yayılmasının beslenmesiyle bu bilgi alanı yok edilirse, vatandaşları bu şekilde güçlü kesime karşı yönlendirmek artık mümkün olmaz.

Güçlü bireyler için demokratik meşruiyet bir tehdittir, çünkü onların gücünü kontrol eder. Neden dünyanın en güçlü insanlarından biri demokratik meşruiyeti ortadan kaldırmak istemesin ki?

Yale Üniversitesi Felsefe Profesörü Jason Stanley, How Fascism Works: The Politics of Us and Them (Random House, 2018) kitabının yazarı.

Telif hakkı: Project Syndicate, 2022.

www.project-syndicate.org