İstanbul Modern'in Renzo Piano imzalı yeni binası ve beş yeni sergisi

1998 yılında Pritzker Ödülü’ne layık görülen Renzo Piano’nun kurduğu ve kültür-sanat yapılarıyla tanınan Renzo Piano Building Workshop (RPBW) tarafından tasarlanan İstanbul Modern binası, Boğaziçi ve Haliç’in buluşma noktasında konumlanıyor. Binanın beş katında ve 10.500 metrekarelik kullanım alanında sergi salonlarının yanı sıra çok amaçlı mekânlar ve faaliyet alanları bulunuyor. Renzo Piano’nun Türkiye’deki ilk projesi olan ve şehre nitelikli mekân kazandırma amacıyla tasarlanan binanın yapımına 2016’da başlandı.

^{İstanbul Modern | Fotoğraf: Deniz Sabuncu}

Binaya dair

Üç boyutlu biçimlendirilmiş alüminyum panellerle kaplı cephesiyle güneş ışığı ve Boğaziçi’nin pırıldayan sularından gelen yansımalarla ışık ve gölge oyunları yaratan binanın zemin katı ücretsiz olarak kurgulandı. Ziyaretçilerin Tophane Parkı ve kıyı şeridi arasında güçlü bir bağ kurmasını hedefleyen zemin katı şeffaf bir tasarıma sahip. Bu katta kütüphane, bilgilendirme noktaları, eğitim atölyeleri, kafe ve restoran yer alıyor. Birinci katta fotoğraf galerisi, kısa süreli sergi salonu, eğitim ve etkinlik odaları; ikinci katta ise koleksiyon ve süreli sergi salonları bulunuyor. Müzenin çatısında bir yansıtma havuzu ve üzerine yerleştirilen platform yer alıyor. Böylelikle suyun üstündeki kent yansımaları yapının seyir terasında bütünleşiyor.

^{İstanbul Modern Seyir Terası | Fotoğraf: Cemal Emden}

Özel yapıtlar

Müzede İstanbul Modern’in yeni bina için özel olarak davet ettiği Olafur Eliasson’un mekâna özgü bir yerleştirmesi yer alıyor. İzleyiciye dinamik bir müze deneyimi sunan Senin beklenmedik seyahatin adlı bu yapıt, üç parçadan oluşuyor ve binanın merkezindeki merdiven boşluğunda farklı katlara yayılıyor.

Bir diğer mekâna özgü yerleştirme ise Refik Anadol imzası taşıyor. Refik Anadol’un Sonsuzluk Odası: İstanbul Boğazı adlı mekâna özgü yerleştirmesi İstanbul Boğazı’ndaki anlık meteorolojik dönüşümle ilgili veri ve temalara odaklanıyor. Yapıt, 360° aynalı bir odada anlık verileri dijital teknolojiler kullanarak işliyor ve hareketli görseller yaratıyor.

^{İstanbul Modern'in girişinde Tony Cragg imzalı Runner yer alıyor. | Fotoğraf: Deniz Sabuncu}

Heykel sanatından örnekler

Yeni müze binasının girişinde Tony Cragg’in İstanbul Modern’e uzun süreli ödünç verdiği heykeli Runner bulunuyor. Müzenin Beyoğlu’ndaki geçici mekânında ağırladığı ve 2018’de İnsan Doğası sergisinde yapıtlarından bir seçkiyi izleyiciyle buluşturduğu Cragg, 6 metrelik bu yapıtıyla “katı bir yüzeyin altında içsel bir yaşam olduğunu göstermek, bu enerji ve hareketi algılanabilir kılmak” niyetini taşıyor.

Adrián Villar Rojas’ın 14. İstanbul Bienali kapsamında Büyükada’da sergilendikten sonra İstanbul Modern’in koleksiyonuna dâhil edilen Tüm Annelerin En Güzeli (I) adlı yapıtı ile Richard Deacon’un Ev Modeli, Anselm Reyle’nin Yeraltı Dünyasının Üstünde ve Toz Çökerken, Yılmaz Zenger’in Bence Ayça ve Selma Gürbüz’ün Avrupalılar başlıklı çalışmaları da müzenin ev sahipliği yaptığı heykeller arasında. Zemin kattaki lobide ziyaretçileri Richard Wentworth’ün Sahte Tavan adlı yerleştirmesi karşılıyor.

Yeni sergiler

İstanbul Modern’in yeni müze binası; Yüzen Adalar, Nuri Bilge Ceylan: Başka Bir Yerde, Hep Buradayız, Renzo Piano: Yerin Ruhu ve Mimarinin İnşası sergileriyle açıldı.

^{Han Kahvesi (1973), Bedri Rahmi Eyüboğlu & Toprak Adam (1974), Neşet Günal | Fotoğraf: Deniz Sabuncu}

İstanbul Modern’in dokuzuncu koleksiyon sergisi Yüzen Adalar, 110 sanatçı ve 2 sanatçı ikilisine ait 280’den fazla yapıtı koleksiyon ve süreli sergi salonları ile yeni binanın farklı mekânlarında bir araya getiriyor. Koleksiyon sergi salonunda 1945’ten bugüne Türkiye sanat ortamının gelişim ve dönüşümüne odaklanan müze koleksiyonundan kronolojik bir kesit bulunurken süreli sergi salonunda ağırlıklı olarak 2000 sonrası sanat çalışmaları tematik bir yönelimle ele alınıyor.

^{Nuri Bilge Ceylan: Başka Bir Yerde | Fotoğraf: Deniz Sabuncu}

Nuri Bilge Ceylan’ın daha önce gösterilmemiş fotoğraflarına ev sahipliği yapan Nuri Bilge Ceylan: Başka Bir Yerde sergisinde yönetmenin seyahat ettiği ülkelerin, yani “başka yer”lerin yanı sıra filmlerinde sıkça karşımıza çıkan “başka bir yerde” olma arzusuna gönderme yapan 22 portre yer alıyor. Ceylan’ın Türkiye, Hindistan, Gürcistan, Çin, Fas ve Rusya’da çektiği fotoğraflarda sanatçının biçimsel diline ve farklı coğrafyaların insanlarının ortak duygularına bakıyoruz.

^{Akıntıya Karşı (2013), Güneş Terkol | Fotoğraf: Deniz Sabuncu}

Feminist sanat tarihçisi Linda Nochlin’in 1971 yılında Artnews dergisinde yayınlanan “Neden Hiç Büyük Kadın Sanatçı Yok?” makalesine atıfta bulunan Hep Buradayız’da İstanbul Modern Kadın Sanatçılar Fonu’yla müze koleksiyonuna eklenen yapıtlar bir araya geliyor. Hep Buradayız; farklı kuşaklardan Türkiye sanat tarihinde önemli yere sahip kadın sanatçıların araştırdığı beden politikaları, bellek ve tarih yazımı gibi temalar çerçevesinde bir kurgu sunuyor.

Müzenin ücretsiz erişime açık olan zemin katında bulunan kütüphanenin girişinde ziyaretçileri Renzo Piano: Yerin Ruhu sergisi karşılıyor. Sergide Pritzker Ödüllü mimar Renzo Piano’nun kurucusu olduğu Renzo Piano Building Workshop (RPBW) tarafından tasarlanan İstanbul Modern’in yeni müze binasının hikâyesi ve Renzo Piano Building Workshop’ın öne çıkan diğer kültür-sanat yapılarının mimarisini görme şansı yakalıyoruz.

^{Mimarinin İnşası | Fotoğraf: Deniz Sabuncu}

İstanbul Modern’in yeni müze binasının yapım sürecine odaklanan bir diğer sergi de Cemal Emden’in fotoğraflarından oluşan Mimarinin İnşası sergisi. Emden’in seçkisinde Renzo Piano imzalı yeni müze binasının inşa sürecinden fotoğraflar yer alıyor.

Ziyaret

The New York Times editörlerinin hazırladığı “2023’te görülmesi gereken 52 yer” haberinde Feshane, Yedikule Gazhanesi, Botter Apartmanı ve Haliç Tersanesi’nin yanı sıra İstanbul Modern’in yeni müze binasına da yer verilmiş; Fahrelnissa Zeid ve Erol Akyavaş’ın eserlerinin bulunduğu müze koleksiyonundan bahsedilmişti. Ziyaret etmek isteyenler için birkaç pratik bilgi verelim: Salıdan pazara ziyaret edebileceğin müzenin 120 TL olan giriş ücreti öğrenci, öğretmen, emekli ve 65 yaş üstü vatandaşlar için 80 TL olacak. Salı günleri 14.00 - 18.00 saatleri arasında 18 - 25 yaşında ve Türkiye’de ikamet eden gençlere, perşembe günleri ise Türkiye’de ikamet eden tüm ziyaretçilere giriş ücretsiz.