Microsoft-Activision: Tarihi anlaşmada son durum ne?

Microsoft, 18 Ocak 2022’de Call of Duty, World of Warcraft, Overwatch ve Diablo gibi oyun dünyasında sağlam bir yere sahip olan oyunları bünyesinde bulunduran Activision Blizzard’ı satın alacağını duyurdu. Buna göre, Microsoft’un Activision Blizzard’ı hisse başına 95 dolar olmak üzere tamamı nakit bir işlemle 68,7 milyar dolara satın almak için anlaşmaya vardığı bildirildi.

Anlaşma, Blizzard'ın yanı sıra Infinity Ward ve Sledgehammer gibi Call of Duty geliştiricilerini de içeren tüm Activision Blizzard stüdyolarının Microsoft’un video oyun konu Xbox’ın başkanı Phil Spencer'a rapor vereceği anlamına geliyordu. Anlaşmanın ana itici gücü ise Xbox'ın mümkün olduğunca çok sayıda Activision Blizzard oyununu Xbox Game Pass abonelik hizmetine dahil etmek için çalışacağını duyurması oldu.

Gelgelelim, anlaşmanın duyurulmasının üzerinden 1 yılı aşkın süre geçmesine rağmen Microsoft, Activision Blizzard’ı hâlâ satın alamadı. Dahası, güncel durumda satın almanın akıbeti de belirsizliğini koruyor. Satın almanın gerçekleşmesinin önündeki en büyük engel ise düzenleyici kurumlardan gelen itirazlar olarak öne çıkıyor.

İnceleme ve davalarla geçen bir yıl: Neler oldu?

Microsoft ile Activision Blizzard arasındaki satın alma anlaşması hem Avrupa hem de ABD’de inceleme ve davalarla karşı karşıya kaldı. Son olarak, geçtiğimiz haftalarda Birleşik Krallık’ın antitröst düzenleyicisi Rekabet ve Piyasalar Kurumu’nun (CMA) satın almayı engellediğini açıklaması, 1 yıllık süreçte Microsoft’un aldığı en sert darbe oldu. Konuya ilişkin açıklamasında CMA, satın almanın bulut platformları arasındaki rekabeti bozabileceği endişesiyle engellendiğini ifade ederken Microsoft ve Activision Blizzard, satın alma konusunda kararlı olduklarını belirterek temyize gideceklerini bildirdi.

Karara ilişkin olarak Call of Duty serisine diğer bulut oyun platformlarında da erişim sunma taahhüdünün endişeleri etkili bir şekilde gideremediğini belirten CMA, ellerindeki kanıtların “Microsoft’un Activision’ın oyunlarını kendi bulut oyun hizmetlerine özel hâle getirmeyi ticari açıdan faydalı bulacağını gösterdiğini” kaydetti. 

• Bununla birlikte CMA, anlaşmanın konsol oyun pazarındaki rekabeti bozacağı konusunda bir endişe olmadığını da sözlerine ekledi.

CMA’nın bu kararının ardından Microsoft’un Başkan Yardımcısı ve Başkan’ı Brad Smith ise Activision Blizzard oyunlarını 150 milyon cihazda daha kullanılabilir hâle getirmek için hâlihazırda sözleşmeler imzaladıklarını belirterek CMA’nın kararının “pazarın ve ilgili bulut teknolojisinin gerçekte nasıl çalıştığına dair kusurlu bir anlayışı yansıttığı” ve “Birleşik Krallık’ta teknoloji inovasyonu ve yatırımını caydırdığı” açıklamasında bulundu.

BBC’ye verdiği demeçte Smith, CMA’nın anlaşmanın küresel olarak devam edemeyeceği anlamına gelen hamlesinin “Birleşik Krallık için kötü” olduğunu ve kararın Microsoft'un ülkedeki kırk yıllık çalışma hayatının "en karanlık günü" olduğunu kaydederken, Activision Blizzard'ın iletişim sorumlusu Lulu Cheng Meservey de Birleşik Krallık’a yönelik büyüme planlarını yeniden değerlendireceklerini belirterek "Büyük ve küçük ölçekli yenilikçiler, tüm söylemlerine rağmen Birleşik Krallık'ın açıkça iş dünyasına kapalı olduğunu dikkate alacaktır." ifadelerini kullandı. 

Tehdit niteliğindeki bu açıklamaların, Birleşik Krallık için oldukça ciddi sonuçları olabilecek gibi duruyor. Her ne kadar CMA “ticari çıkarları olan firmaları birleştirmek yerine” insanlar için en iyi olanı yapmakla sorumlu olduklarını belirtse de, Birleşik Krallık'ın başbakanı Rishi Sunak’ın kısa bir süre önce ülkeyi “Unicorn Krallığı” ilan ettiğini ve Birleşik Krallık’ın yeni girişimler için yeni bir ev olduğunu söylediğini düşündüğümüzde Microsoft ve Activision’ın tehditleri daha ciddi bir anlam kazanıyor.

Bir adım geriden: CMA, Temmuz 2022’de 68,7 milyar dolarlık anlaşmaya yönelik bir inceleme yürütüleceğini duyurmuş; Ocak ayında ise incelemeyi genişletme kararı almıştı. Şubat ayında incelemeye yönelik bir rapor yayımlayan CMA, raporda satın almanın gerçekleşmesinin Birleşik Krallık’taki oyuncular için daha yüksek fiyatlar, daha az seçenek ve daha az yenilik gibi çeşitli sonuçlar doğrulabileceği ifadelerine yer vermişti.

• Microsoft’un Activision Blizzard’ı satın alma yolculuğunda satın almanın gerçekleşmesine en çok karşı çıkan taraf ise PlayStation ile Microsoft’un Xbox’ına en büyük rakip konumunda bulunan Sony oldu. Sony, anlaşmanın “oyuncular için büyük olumsuz etkileri” olacağını ve bazı oyunların Xbox’a özel hâle gelmesi durumunda doğal olarak kendi işinin de zarar göreceğini belirtirken Microsoft, PlayStation’ın başarısız olmak için fazla büyük olduğunu belirterek bu iddialara karşı çıkmıştı.
• Genellikle Call of Duty serisi özelinde dönen bu endişeleri dindirmek amacıyla Microsoft, serinin satın alma sonrasında bile PlayStation’da yer alacağına dair garanti vermek için Sony’e, satın almanın gerçekleşmesi hâlinde on yıllık bir anlaşma önermişti. Bu anlaşma, Sony’nin seriyi PlayStation’da tutmak için hâlihazırda var olan üç yıllık anlaşmasına yedi yıl daha ekleneceği anlamına geliyordu. Buna ek olarak Xbox CEO’su Phil Spencer da serinin PlayStation üzerinden erişilebilir olmaya devam edeceği yönünde bir açıklama yapmıştı; ancak bütün bunlara rağmen endişeleri dinmeyen Sony, satın almanın “rekabete onarılmaz şekilde zarar vereceği” yönündeki ısrarlarını sürdürmüştü.
• Sony ile hemen hemen aynı endişelere sahip olan Nvidia ve Nintendo da olası bir satın almanın rekabeti bozabileceğini söylemiş; ancak Brad Smith’in Xbox PC oyunlarını Nvidia’nın bulut oyun hizmeti GeForce Now’a getireceğini söylemesi ve Nintendo ile de Sony’e sunduğu anlaşmayla benzer şekilde 10 yıllık bir anlaşma imzalamasının ardından bu şirketlerle anlaşmaya varılmıştı.

Bununla birlikte, Microsoft ile Activision Blizzard arasında anlaşmanın tehlikede olduğu tek yer Birleşik Krallık da değil. Bloomberg’ün 26 Ocak’ta bildirdiği üzere, ABD Federal Ticaret Komisyonu (FTC) da satın almayı engellemek amacıyla dava açmıştı. Buna göre, FTC’nin anlaşmaya yönelik bahara kadar herhangi bir aksiyon almasının beklenmediği; ancak komisyonun, Microsoft ve Avrupa Birliği (AB) arasındaki olası bir uzlaşmayı engellemek için AB’yi uzlaşmayı kabul etmekten caydırmak amacıyla erken hareket etmeye karar verdiği bildirilmişti.

Gelgelelim, işler pek de FTC’nin planladığı gibi gitmedi ve daha önce Microsoft’a konuyla ilgili olarak resmî bir antitröst uyarısında bulunan Avrupa Birliği, geçtiğimiz hafta Microsoft-Activision Blizzard anlaşmasını onayladığını açıkladı. AB’nin yürütme organı olan Avrupa Komisyonu tarafından yapılan açıklamada, Microsoft’un bulut oyun alanında antitröst endişelerini ortadan kaldıran çözümler sunduğu belirtildi. Özellikle de Birleşik Krallık’ın satın almayı engellemesinin ardından Microsoft kanadında bir zafer olarak değerlendirilen bu onayın, anlaşmanın diğer düzenleyici kurumların da onayından geçmesinde etkili olabileceği düşünülüyor.

• Microsoft’un AB’ye sunduğu taahhütler arasında, Activision oyunlarını satın alan ya da alacak kişilerin bu oyunları istedikleri herhangi bir bulut oyun platformunda oynayabilmesi ve bulut sağlayıcılarına oyunları AB pazarında yayınlamaları için lisans verileceğini garanti etmesi gibi maddeler bulunuyor.

Microsoft’un Activision Blizzard’ı satın alması oyun dünyası için ne anlama geliyor?

Kendini kanıtlamış oyunlarıyla oldukça geniş ve değerli bir oyun kataloğuna sahip olan Activision Blizzard, buna ek olarak en büyük e-sporlardan bazılarını yönetiyor ve her yıl en çok satanlar listesinde ilk sıralarda yer alıyor. Gelgelelim, bütün bunlar, Call of Duty serisinin tek başına Activision’a kattığı değerin yanında oldukça önemsiz kalıyor. 

Yazının başlarında da bahsettiğimiz üzere, Call of Duty, Microsoft’un Activision’ı satın almasına yapılan itirazların odağında yer alıyor. Sadece Warzone çok oyunculu modu ilk 24 saat içinde 6 milyondan fazla kişi tarafından oynanan ve son on yılın dokuzunda en çok satan oyun unvanını kazanarak dünya çapında bir fenomen olan Call of Duty’nin tamamen Microsoft kontrolünde olması ve Sony’nin de korktuğu gibi sadece Xbox’a özel bir şekilde yayınlanması ihtimalinin, konsol pazarına ciddi bir zarar verebileceği ve rekabeti bozabileceği değerlendiriliyor. 

Call of Duty’e ek olarak, satın alma sonucunda Microsoft’un Candy Crush Saga ve World of Warcraft da dahil olmak üzere daha pek çok popüler oyunu da bünyesine katacağını düşündüğümüzde bu, Microsoft’un oyun pazarını tek başına domine edeceği; insanların PlayStation yerine Xbox satın almaya yöneleceği ve PlayStation Plus yerine Microsoft'un Game Pass abonelik hizmetine kaydolmayı tercih edebileceği anlamına geliyor. Bu da, Microsoft’un bulut ve konsol alanındaki en büyük rakibi diyebileceğimiz Sony’nin endişelerinin pek de yersiz olmadığını gösteriyor.

Bilgi notu: Microsoft, 2020 yılında Fallout ve Skyrim gibi devasa oyunların yapımcısı Bethesda'yı 7,5 milyar dolar karşılığında satın almış; satın alma sonrasında Bethesda’nın Redfall, Starfield ve Elder Scrolls 6 gibi yeni oyunlarının Xbox’a özel olacağı duyurulmuştu.

Devler arasındaki rekabeti bir kenara bırakacak olursak, söz konusu satın almanın oyuncular için de birtakım sonuçları olacağına dikkat çekiliyor. Satın almanın oyuncuları iyi yönde etkileyeceğini iddia eden Microsoft, amacının Activision oyunlarını daha fazla yerde daha fazla erişilebilir kılmak olduğunu belirterek mobil cihazlarda daha fazla oyun sunulmasının ve Game Pass’in güçlendirilmesinin de oyuncular için bir ‘artı’ olacağını belirtiyor.

Öte yandan, PlayStation ve dolayısıyla da Sony, anlaşmanın, Activision oyunlarını oynamak isteyen oyuncuları Xbox almaya zorlamak da dahil olmak üzere oyunculara çeşitli şekillerde zarar vereceğini savunuyor. 

Şimdi ne olacak?

Microsoft'un AB'deki zaferine rağmen, CMA'nın engeli ve FTC'nin devam eden devası nedeniyle anlaşma belirsizliğini korumaya devam ediyor. Her ne kadar bu durumdaki gibi çelişkili düzenleyici kararlar için kesin bir yasal emsal olmasa da, geçmişteki benzer durumlar bir anlaşmayı batırmak için sadece bir ülkenin yeterli olabileceğini gösteriyor:

Örnek vermek gerekirse, 2021 yılında Meta'nın Giphy'i satın alması, ABD'li düzenleyiciler satın almayı onayladıktan sonra bile CMA tarafından engellenmişti. Uzun bir temyiz sürecinin ardından Meta, CMA'nın kararını konuyla ilgili "son söz" olarak kabul ettiğini belirterek geçtiğimiz sonbaharda Giphy'i satmayı kabul etmişti. 

Microsoft'un AB kararında de etkili olan tavizlerinin, CMA'ya karşı yürüttüğü temyiz sürecinde önemli bir fark yaratabileceği değerlendiriliyor. Ancak, anlaşmanın ne yönde şekilleneceğini görmek için FTC'nin davasının da sonuçlanmasını beklememiz gerekiyor gibi duruyor.