Yasama yılı kapandı

Nisan’ın ilk haftasında Meclisin faaliyetlerini seçim nedeniyle durdurduğundan bahsetmiştik. Bu yasama yılının başladığı 1 Ekim gününden kapandığı 6 Nisan gününe kadar Meclis belki de dönemin en yoğun temposuyla çalıştı. Önceki yazılarımızda da belirttiğimiz gibi bu bu temponun yaşanmasının en önemli nedeni yaklaşık iki hafta sonra yapılacak olan seçimlerdi.

Kanunlaşan teklifler

Bu yıl görüşülüp kanunlaşan tekliflerin hepsinin Cumhur İttifakı milletvekilleri tarafından Meclise sunulduğuna ve kanun görüşmelerinde muhalefet tarafından verilen önergelerin de kabul edilmediğini belirtmek gerekiyor.

• Detaylar: Bu duruma verilebilecek en güzel örnekler emekli maaşı ve EYT’de kademeli geçiş düzenlemeleri olurdu kuşkusuz. Muhalefet milletvekilleri tarafından en düşük emekli maaşıyla alakalı birçok önerge verilmiş ancak bunlar görüşmelerde reddedilmiş aradan geçen birkaç ayın ardından ise en düşük emekli maaşı başka bir torba teklife dahil edilip yükseltilmişti.
• Neden önemli? Yine EYT düzenlemelerinde birçok eksiklik hakkında önergeler gündeme gelmiş ancak kabul edilmemişti, bu eksiklere yönelik düzenlemelerin seçim vaadi olarak vatandaşa sunulduğunu görüyoruz.
• Dahası: Asgari ücret ya da emekli maaşları gibi bazı düzenlemelerin Meclisin onayından geçmesi kuraldır. Bununla birlikte seçimlere yönelik olarak aboneliklerden kaynaklı borçlar, EYT, kur korumalı mevduat gibi birçok konuya ilişkin teklif kabul edilip kanunlaştı. Muhalefet ise bu tarz düzenlemelere genelde “yetmez ama evet” tavrıyla kabul oyu verdi.

Araştırma önergeleri 

Her yasama yılında olduğu gibi bu yıl da araştırma önergeleri Meclis gündeminde önemli bir yer kapladı. Araştırma önergelerinin amacı teklif edilen konu ile alakalı bir araştırma komisyonunun kurulmasıdır. Bu komisyon milletvekillerinden oluşmakta olup, teklif konusunun derinlemesine bir araştırma yapmakla sorumludur. Bahsettiğimiz bu komisyonlar yetkileri dahilinde araştırmalarını raporlaştırır ve gerektiği takdirde de konu hakkında politika önerisi oluştururlar. Ancak sunulan bu raporlar, Meclisin yasama faaliyetleri için bağlayıcılıktan ziyade öneri niteliği taşır.

Bu önergelerin pratikteki kullanım amaçları ise güncel konularda muhalefetin eleştirilerinin Meclis kürsüsünden yapılmasıdır. Seçimler nedeniyle erken biten bu yasama yılında 200’den fazla araştırma önergesi gündeme gelmiş, bunlardan sadece 4 tanesi kabul edilmiştir.Kabul edilen araştırma önergelerine bakıldığında ise bu sene çokça yaşanan büyük çaplı krizler yada farklı dünya görüşlerine sahip partiler tarafından kabul edilmiş genel problemler göze çarpıyor.

Yıl içinde kabul edilen önergeler ise şu şekilde;

• Bartın'ın Amasra ilçesinde meydana gelen maden kazası başta olmak üzere ülkemizde yaşanan maden kazalarının nedenlerinin araştırılarak bu kazaların önlenmesi için yapılması gerekenlerin belirlenmesi amacıyla bir Meclis araştırması açılmasına ilişkin önergeler 19 Ekim’de kabul edildi.
  • Ne olmuştu? 14 Ekim’de Bartın Amasra’da meydana gelen maden kazası sonucu birçok maden emekçisi hayatını kaybetmişti. Gerek Bartın Amasra’da yaşanan faciayla alakalı araştırmaları yapmak gerek tüm ülkede yer alan farklı madenlerdeki güvenlik önlemlerinin geliştirilmesi adına her gruptan verilen araştırma önergeleri birleştirilerek Mecliste kabul edilmişti.
• Altı yaşındaki bir kız çocuğunun istismara maruz kalması olayının tüm yönleriyle araştırılarak çocuk istismarının önlenmesi için alınması gereken tedbirlerin belirlenmesi amacıyla bir Meclis araştırması açılmasına ilişkin önergeler 3 Ocak’ta kabul edildi.
  • Ne olmuştu? 6 yaşındaki bir çocuğun evlendirilip yıllarca istismara maruz bırakılması olayı 2022’nin sonlarına doğru ülkenin en önemli gündem maddelerinden biri olmuştu. Olayın ardından tarikatların işleyişleri kamuoyunda sorgulanır hâle gelmişti. Yargı mercilerinin ardından Mecliste de her gruptan verilen araştırma önergele birleştirilerek kabul edilmişti.
• 6 Şubat 2023 tarihli merkez üssü Kahramanmaraş olan ve 10 ili etkileyen depremin ardından yaşanan eksikliklerin tespit edilerek sonraki depremlerde benzer sorunların yaşanmaması için yapılması gerekenlerin belirlenmesi amacıyla bir Meclis araştırması açılmasına ilişkin önergeler 2 Mart’ta kabul edildi.
  • Ne olmuştu? 6 Şubat tarihinde Türkiye tarihinin en büyük felaketlerinden biri yaşandı. Resmi rakamlara göre 50 binden fazla vatandaşımız hayatını kaybetti. Depremlerin bu kadar yıkıcı yaşanmasının ardından imar düzenlemeleri, birkaç yılda bir yapılan imar afları ve devletin müdahalelerin yetersizliği gündeme geldi. Özellikle AFAD ve Kızılay yönetimleri üzerinde kamuoyundan birçok eleştiri geldi.
• Ülkedeki balıkçıların, su ürünleri sektörünün ve paydaşlarının sorunlarının araştırılarak alınması gereken önlemlerin belirlenmesi amacıyla bir Meclis araştırması açılmasına ilişkin önergeler birleştirilerek 20 Mart’ta kabul edildi.
  • Detaylar: Özellikle CHP Sinop Milletvekili Barış Karadeniz’in şahsi çabaları sonucu ülkede balıkçılığın geliştirilmesine yönelik tüm gruplar tarafından verilen araştırma önergeleri birleştirilerek kabul edildi.