Şehirler dünyada, yani bildiğimiz yaşama sahip tek gezegende, sadece %1 oranında yer kaplasa da, yüksek nüfus, tarım dışı üretim ve karmaşık ekonomileri nedeniyle gezegenin %100’ünü ilgilendiren can alıcı değişimlere yol açıyor. Özellikle karbon emisyonu, çevre kirliliği gibi gezegene zarar veren birçok tehdit nedeniyle büyük şehirler hedef tahtası haline geldi.Bunun yanı sıra, son 6 bin yıl boyunca şehirler insana statü, güç, zenginlik ve ayrıcalık vaat etmiş olsa da gerçeğin böyle olmadığını görüyoruz. Yapılan araştırmalar, bu şehirlerde “vadedilen zenginliğin” adil bir biçimde dağılmadığını, katmanlar arasında büyük uçurumlar oluştuğunu gösteriyor. Kırsal kesimlerden büyük şehirlere göç eden kalabalıklar, şanslarını büyük şehirlerde denemek istese de önemli bir bölümü derin yoksulluk içerisinde yaşıyor. Zaman zaman açlıkla mücadele ederek oldukça kötü kentsel yaşam alanlarında, sağlıksız koşullarda yaşıyor. Eğitim olanaklarından yoksun kalıyor. Elektrik, su gibi yaşamsal kaynaklara ulaşamıyor. Diğer yandan iklim krizi de şehirlerin kapılarını ısrarla çalıyor. Daralma baskısıyla bitki türlerinin %40’ı yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. 2050’ye kadar 1,2 milyar insanın iklim nedeniyle yerinden olacağı tahmin ediliyor. Peki bu insanlar nerelere göç edecekler, halen birçok sorununu çözememiş büyük şehirlere mi? Şehirler böylesine bir nüfus hareketliliğine hazır mı?Cevaplanması gereken sorular her geçen gün çoğalıyor. 2050 yılı tek yuvamız olan gezegenimiz için çok önemli bir tarih ve sadece 29 yıl kaldı. O zaman ne yapacağız?Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum’a göre, Türkiye, iklim değişikliğinin olumsuz etkilerinin hemen her alanda en yoğun şekilde görüldüğü ülkelerden biri. Bu çerçevede Türkiye’nin Ulusal İklim Değişikliği Stratejisi ve Ulusal İklim Değişikliği Eylem Planı 2050 hedefi ile güncelleniyor. İstanbul’u sürdürülebilir prensipler doğrultusunda her açıdan ulaşılabilir ve erişilebilir bir kent yapmak için çalışan İstanbul Büyükşehir Belediyesi, şehrin değişen iklim şartlarına dirençli ve dayanıklı olmasını sağlamak için İklim Değişikliği Eylem Planı hazırlıyor. İzmir Büyükşehir Belediyesi ise, İzmir Yeşil Şehir Eylem Planı ve İzmir Sürdürülebilir Enerji ve İklim Eylem Planı’nı tamamladı. Aynı şekilde yakın bir zamanda Ankara Büyükşehir Belediyesi de bu çerçevede hazırlık çalışmalarını başlattı.C40 Büyük Kentler İklim Liderlik Grubu’nun (C40 Cities) stratejik ortakları arasında yer alan Arup, şehirlerin hedeflerine ulaşabilmesi için bir çok alanda büyük şehirlere hizmet sunuyor. Bu çerçevede Birleşik Krallık Dışişleri ve Kalkınma Bakanlığı (FCDO) tarafından yürütülen Küresel Geleceğin Şehirleri Programı’nın Türkiye’de yüklenici ortaklığını yapıyor. Ekonomik büyümeye daha kapsamlı ve sürdürülebilir bir yaklaşım sunan güvenli ve dayanıklı kentsel ortamlar oluşturmak hedefiyle Türkiye’de başlatılan program, kentsel planlama, ulaşım ve dayanıklılık üzerine projeleri kapsıyor. Projelerin Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları (SKA) ile uyumunu değerlendirmek için, programın stratejik ortağı UN-Habitat tarafından geliştirilen ve kapsamlarına göre her proje için ayrı ayrı özelleştirilen bir araç kullanılıyor.Önerilen stratejilerin fayda sağlaması, sürdürülebilirliğinin ve etkisinin uzun vadede güvence altına alınması amacıyla yerel yönetimlere teknik destek ve kapasite geliştirilmesine odaklanan program, Türkiye’de sürdürülebilir kentsel kalkınmayı teşvik etmek, kapsayıcı uygulamalar aracılığıyla kent yoksulluğunun azalmasını sağlayarak refahın artmasına destek olmayı amaçlıyor. Program kapsamında, İstanbul, Ankara ve Bursa’da, bu şehirleri geleceğe hazırlayacak stratejiler geliştiriliyor. Önümüzdeki haftalarda SKA’lar doğrultusunda bu şehirlerde gerçekleştirilen projeleri sizinle paylaşacağız.Kalkınmaya güç veren fiziksel, sosyal ve ekonomik altyapıyı etkileyen ve şekillendiren şehirlerin sahipleri BİZLERİZ, daha iyiyi, daha adaletliyi ve daha sürdürülebilir olanın tercih edilmesini talep ediyoruz. Bizler bu mücadelede önümüze gelen her seçeneği toplumda cinsiyet de dahil tüm eşitsizlikleri azaltmak için, ve sadece şehir değil sudaki, karadaki yaşamları koruyup geliştirmek için kullanacağız. Bunu hep birlikte başaracağız.Ersoy Pehlivan, Arup Sürdürülebilir Şehirler ve Planlama Bölümü Akıllı Şehirler ve Topluluklar Lideri olarak çalışmaktadır.

Yerel ve uluslararası gündemi yakalamak için bir başucu kaynağı; her hafta seçim dosyaları, kamuoyu araştırmaları, analizler ve Son Düzlük podcastle yayında!