Son zamanlarda sıkça duyduğumuz sürdürülebilirlik kavramının ilk olarak 1713 yılında Hans Carl von Carlowitz tarafından Saksonya bölgesindeki ormanların zarar görmesi ile ilgili olarak kullanıldığı belirtilir.Sürdürülebilirlik üretim, tüketim, iç ve dış ticaret, siyaset, kültür, ekonomi ve toplum alanları gibi pek çok başlıkta önem arz etmekle beraber, sürdürülebilirliğin temel şartı sürdürülebilir bir çevredir. O yüzden son zamanlarda bu kavram yoğun olarak çevresel anlamda kullanılmaktadır.&nbsp;1980’lerde uluslararası çevre bilimciler tarafından yaygın kullanıma açılan sürdürülebilirlik, insanlık için ekosistem fonksiyonlarını koruma, kullanma kadar kültürel ve rekreasyon fonksiyonlarını da içeren konuları kapsamıştır.&nbsp;Bu kavram Birleşmiş Milletler’in 1987 yılı tarihli Brundtland komisyon raporunda “Gelecek nesillerin ihtiyaçlarını karşılama imkanlarını azaltmadan kalkınmanın sağlanması” olarak kabul edilmiş olup bu tanımlama kabul görmüş ve kavrayıcı ilk tanımlama olmuştur.Birleşmiş Milletler raporunu da dikkate aldığımızda bu kavramın özü, her alanda bugünkü mevcut durumumuzun kayıpsız ve daha da üzerine ilave ederek gelecek nesillere aktarımıdır. 20. yüzyılın son çeyreği ve 21. yüzyılın ilk çeyreğinde hızla öne çıkan bu kavram günümüzde tüm disiplinlerde en çok kullanılan kavramlardan biri hâline gelmiştir.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Sürdürülebilir finans nedir? </h2>Sürdürülebilir finans, geleneksel finanstan farklı olarak çevresel ve sosyal etkileri dikkate alır ve finansal değer yaratma sürecinin başlangıç noktası olan sermayeyi doğal sermaye, finansal sermaye ve sosyal sermaye olarak kategorize eder. Bu kategorizasyon, sürdürülebilir yatırım ve harcama-tüketim ile uzun vadeli değer yaratmayı ve kapsamlı sürdürülebilir kalkınmayı teşvik eder ve sürdürülebilir bir kazanç modeli sunar.Sürdürülebilir finans, işletmelere finansal risk ve getirilerin ötesinde, sürdürülebilirlik temelli kararlar alarak geleceklerini şekillendirme getirisi kazandırır.Sürdürülebilirliğin finansmanında sadece kaynağın sağlanması yeterli olmayıp, sürecin teknik, hukuksal ve çevresel uygunluk kriterlerinin izlenmesi gerekmektedir.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Sürdürülebilir yatırımın güç birliği</h2>Sürdürülebilir yatırımlar, finansal kuruluşlar ve diğer paydaşlar aracılığıyla gerçekleştirilir ve çevresel, sosyal ve yönetişim (ESG) kriterlerine uygun olarak yapılmaktadır.Bankalar ve diğer finansal kuruluşlar, sürdürülebilir yatırım ürünleri sunarak katkıda bulunurken, sermaye piyasası araçları da yatırımcıların şirketlere sermaye sağladığı ve sürdürülebilir yatırımları teşvik ettiği önemli araçlardır.Avrupa Birliği fonları, IPA ve Horizon gibi programlar aracılığıyla sürdürülebilir projelere destek sağlarken, kamu kaynaklı krediler ve hibeler çevre koruma ve sosyal hizmetler gibi alanlarda kullanılır.Uluslararası kalkınma kuruluşları ve kurumsal yatırımcılar da sürdürülebilirlik odaklı projelere finansal destek sağlayarak, çevresel ve toplumsal fayda sağlamayı hedeflerler.Bu paydaşlar arasındaki işbirliği, gelecek nesillerin ihtiyaçlarını gözeterek sürdürülebilirlik alanında önemli adımların atılmasına olanak tanır.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Finansal alanda ilk sürdürülebilir uygulamalar</h2>Türkiye’de reel sektörde sürdürülebilirlik bilincini artırmayı amaçlayan sürdürülebilir finansman temalı çalışma ve ürünler, son yıllarda artan bir farkındalıkla gelişmektedir.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">2017 One Planet Summit Eylem Planı:</h3>Bu temadaki kapsamlı çalışmalardan Türkiye dahil 50’den fazla ülkenin katıldığı Dünya Bankası ve Birleşmiş Milletler tarafından Paris'te düzenlenen "One Planet Summit" (2017) etkinliğinde, sürdürülebilir finans konusunda bir eylem planı açıklanmıştır. Plan, enerji verimliliği ve düşük karbonlu yatırımların finansmanı için teşvik programlarına ihtiyaç olduğunu vurgulayarak küresel finans sisteminin gözden geçirilmesi gerektiği çağrısında bulunmuştur. Ayrıca, çevresel, sosyal ve yönetişim (ESG) kriterlerini dikkate alan ve düşük karbonlu yatırımları destekleyen sürdürülebilir finansal ürünlerin çeşitlendirilmesi gerektiğini belirtmiştir.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">2017 Global Compact Türkiye Sürdürülebilir Finansman Bildirgesi:</h3>BM’nin 2016’da yürürlüğe giren ve 2030’a kadar yoksulluğu ortadan kaldırmak, dünya gezegenini korumak ve tüm insanların barış ve refah içinde yaşamasını sağlamak olarak kısaca özetlenebilecek, Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarına (SKA’lar) erişebilmek ve 2030 gündeminin yakalanabilmesi, yıllık 2,5-3 milyar ABD doları civarında bir yatırımı gerektirmektedir.UN Global Compact üyesi bankalar, 2017'de Global Compact Türkiye Sürdürülebilir Finansman Bildirgesi’ne imza atarak alt limiti 50 milyon ABD dolarına kadar olan kredi süreçlerinde çevresel ve sosyal riskleri değerlendirme taahhüdünde bulunmuştur. Daha sonra buradaki alt limit önce 20 milyon dolara (2018), ardından 10 milyon dolara (2019) kadar indirilerek değerlendirmenin kapsamı genişletilmiştir.&nbsp;2018 Yüksek Düzeyli Siyasi Forum'da örnek uygulama olarak tanıtılan bu bildirge, tahvil piyasasının&nbsp;SKA'lara ulaşmada önemli bir sermaye kaynağı olabileceğini vurgulamaktadır.Bu çalışmalar, iklime uyumlu teknolojiler ve uygulamalarla daha fazla bilinç ve işbirliği için katkı sağlamaya devam ediyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Sürdürülebilir yatırım ürünleri ve sermaye araçlarından bazıları</h2><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Dünyada ilk yeşil tahvil 2008 yılında Dünya Bankası tarafından ihraç edilirken Türkiye’de ise 2016 yılında ihraç edilmiştir. Hazine ve Maliye Bakanlığı, 5 Nisan 2023 tarihinde uluslararası sermaye piyasalarındaki ilk yeşil tahvil ihracını gerçekleştirmiştir.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Borsa İstanbul’da Sürdürülebilirlik Endeksi 2014 yılında hayata geçirilmiş olup işlem kodu XUSRD’dir. BİST 30 endeksindeki şirketlerin değerlemeye alınması ve hesaplaması ile oluşmuştur. Sürdürülebilirlik performansını iyileştiren şirketlerin yer aldığı bir endeks olmuştur.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bu adım, Türkiye’nin sürdürülebilir finansman alanında daha fazla katkı sağlama yolunda önemli bir adımdır. Endeksin bugünkü hacim büyüklüğü, yaklaşık 1 milyar 350 milyon TL’dir.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Türkiye’de ilk yerel yönetim yeşil tahvili İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından 29 Kasım 2023 tarihinde 5 yıl vadeli 715 milyon dolar olarak Londra borsasında çıkarılmıştır.</li></ul>Bunların dışında toplumsal fayda sağlama amacıyla ortaya konan çeşitli sosyal projeleri finanse etmek için ihraç edilen tahviller, bankalar tarafından sunulan ve ESG kriterlerine uygun yatırım yapan fonlar, bankaların, çevre dostu projelere yönelik sunduğu özel krediler olan yeşil krediler&nbsp;örnek verilebilir.Türkiye'de sürdürülebilir yatırımların nasıl çeşitlendirildiğini ve farklı finansal araçlar kullanılarak nasıl desteklendiğini gösteren bu örnekler, Türkiye'de çevresel ve sosyal faydaların artmasına ve ekonomik kalkınmanın sürdürülebilir temeller üzerine oturtulmasına önemli katkılar sağlamaktadır.Sürdürülebilir yatırım ürünleri ve sermaye araçlarının yaygınlaşması, yaratılan finansal değerin tekrar sermayeye dönüşümü döngüsünde yenilenebilir enerji ve enerji verimliliği projelerini destekleyerek, ülkenin karbon ayak izini azaltırken çok ihtiyaç duyulan döviz ihtiyacına da kaynak sağlar.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"> Bu makale, Aposto'nun&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.linkedin.com/company/finanskulup/?utm_source=aposto" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Türkiye Finans Yöneticileri Vakfı - Finans Kulüp</a>&nbsp;ile işbirliği çerçevesinde yayımlanmıştır.

Tarımdan enerjiye, kozmetikten turizme geniş bir perspektiften, uzman yorumlarıyla sürdürülebilirlik haberleri.

Pareto Sürdürülebilirlik

Sürdürülebilir yatırımlar, finansal kuruluşlar ve diğer paydaşlar aracılığıyla gerçekleştirilir ve çevresel, sosyal ve yönetişim (ESG) kriterlerine uygun olarak yapılır.

Halit Yıldız