1 Nisan Perşembe sabahından herkese merhaba. Topluluğumuzun yeni yayıncıların, okurların ve diğer paydaşların aramıza katılmasıyla günden güne büyümesinin heyecanını yaşıyoruz. Topluluğumuzla birlikte gerçekleştirmeyi planladığımız çalışmaların detaylarını yakında sizlerle paylaşacağız.
- Bir davet: Aposto! olarak uzun süredir üzerinde çalıştığımız ürünlerimizi yeni nesil yayıncılarla paylaşıyoruz. Hâlihazırda bir yayınınız varsa ya da yeni bir yayın başlatmayı düşünüyorsanız sizi aramızda görmeyi çok isteriz. Başvurularınızı buradan yapabilirsiniz.
- Güne başlarken: Bugünkü çalma listesi önerimiz, bu bülteni oluşturduğumuz saatlerde odaklanmamıza yardımcı olan Creative Focus. Keyifli dinlemeler.
Herkese güzel günler!
Aposto Gündem
Her sabah 06.30'da 5 dakikalık gündem özeti e-posta kutunda. Piyasalar, ekonomi, iş dünyası, politika, teknoloji ve hafta sonu ekleri; kısa, yalın, öz bir şekilde.
• Anayasa Mahkemesi, HDP'nin kapatılmasına ilişkin dava açılması istemiyle hazırlanan iddianameyi eksik bularak Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına iade etti. Oy birliğiyle alınan kararın gerekçesinde partinin yetkili organlarıyla "terör örgütünün odağı olma" fiili arasında gerekli ilişkilendirmenin yapılamadığı belirtildi.
- Bahçeli'den tepki: MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, iade kararına ilişkin olarak "Anayasa Mahkemesi hukukun üstünlüğünden mi yanadır, yoksa bölücülüğün mü şakşakçısıdır? HDP'nin kapatılması kadar Anayasa Mahkemesi'nin de kapanması artık ertelenemez bir hedef olmalıdır," açıklamasını yaptı.
- AK Parti'nin yanıtı: AK Parti Genel Merkez Seçim işleri Başkan Yardımcısı Samir Altunkaynak, Bahçeli'nin açıklamasının ardından yaptığı açıklamada "Verilen kararlara ilişkin eleştiriler hukuk çerçevesinde kalmalı ki yargıçlar vereceği kararlarda dosyada mevcut delillere ve vicdani kanaatlerine göre karar verebilsinler. Hukuk güvenliği bu ülkenin birliğinin ve varlığının en esaslı teminatıdır," ifadelerini kullandı.
- Öte yandan: Anayasa Mahkemesi, HDP'li Ömer Faruk Gergerlioğlu'nun milletvekilliğinin düşürülmesinin iptali istemiyle yapılan başvuruyu yetkisizlik nedeniyle oy birliğiyle reddetti. Konuyu Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine taşıyacaklarını söyleyen Gergerlioğlu, ceza dosyasıyla ilgili yapılan esas başvuru için hâlen karar beklediklerini açıkladı.
• Hazine ve Maliye Bakanlığı verilerine göre 2020 sonu itibarıyla Türkiye'nin brüt dış borç stoku 450 milyar dolar, net dış borç stoku 268,9 milyar dolar seviyesine yükseldi. Brüt dış borç stokunun millî gelire oranı, %62,8'e gelerek tarihin en yüksek seviyesine çıktı.
• Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), Halk TV'de yayınlanan bazı programlarda kullanılan ifadelerin "inanç ve manevi değerleri dalga konusu yaptığına" ve "yayın ilkesi ihlali" teşkil ederek 6112 sayılı Kanun'a aykırı olduğu gerekçesiyle kanala idari para cezası verdi. RTÜK, TELE 1'de yayınlanan bir programda kullanılan ifadelere ilişkin olarak da bunların "toplumun dini hassasiyetlerine aykırı" ve "yayın ilkelerine aykırı" olduğu gerekçesiyle kanala idari para cezası uygulama kararı aldı.
• Önceki hafta Naci Ağbal'ın Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın kararıyla Merkez Bankası Başkanlığından alınmasına dair Reuters'a açıklama yapan kaynaklardan üçü, Ağbal'ın eski Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak döneminde Türk lirasının değerini korumak için rezervlerden yaklaşık 130 milyar dolar satılmasına ilişkin inceleme başlatmasının Erdoğan'ı rahatsız ettiğini söyledi. Kaynaklardan ikisi, Ağbal'ın karardan haberi olmadığını ve resmî açıklamadan birkaç saat önce makamında çalışmaya devam ettiğini belirtirken bir diğeri, Ağbal'ın görevden alınmadan iki gün önce politika faizini önemli ölçüde artırmasının "bardağı taşıran son damla" olduğunu ifade etti.
• DEVA Partisi Genel Başkanı Ali Babacan, partisinin Kırklareli il kongresinde "parlamenter sistem ile ilgili kendi çalışmalarını tamamlayınca bir vizyon belgesi çıkartıp bu belgenin üzerinde diğer siyasi partilerle bir diyalog ve istişare süreci başlatma kararı aldıklarını" söyledi. Daha sonra CHP, İYİ Parti, Gelecek Partisi ve Saadet Partisi genel başkanlarının söz konusu süreci başlatma teklifini kabul ettiğini belirten Babacan, "yakında trafiğin başlayacağını" ifade etti.
• Pfizer, ABD'de 2.200'den fazla katılımcıyla gerçekleştirdiği klinik çalışmalarda BioNTech'le ortak geliştirdikleri Covid-19 aşısının 12-15 yaş grubunda %100 etkili olduğunu açıkladı. Pfizer CEO'su Albert Bourla, en kısa sürede ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) başta olmak üzere düzenleyici kurumlara acil kullanım onayı için başvuracaklarını söyledi. Onay alındığı takdirde bu yaş grubundaki çocuklar önümüzdeki okul yılı başlamadan aşılanabilecek.
• Dünya Ekonomik Forumu, yayımladığı Küresel Cinsiyet Eşitsizliği 2021 raporunda cinsiyet eşitliğinin sağlanmasının mevcut ilerleme hızında 135,6 yıl süreceğini belirtti. Pandemi öncesinde bu sürenin 99,5 yıl olması bekleniyordu. Diğer yandan, kurumun hazırladığı cinsiyet eşitliği endeksinin ilk üç sırasında İzlanda, Finlandiya ve Norveç yer alırken Türkiye, endekste 133'üncü sırada yer aldı.
• Avrupa Komisyonu, Polonya'da Aralık 2019'da çıkan ve Şubat 2020'de yürürlüğe giren bir yasanın yargı bağımsızlığını zayıflattığı iddiasıyla Polonya hükümetini Avrupa Adalet Divanı'na şikâyet etti. Komisyon, Adalet Divanı'ndan konuyla ilgili nihai karar verene kadar söz konusu yasaya karşı geçici tedbirler almasını istedi.
- Polonya'dan tepki: Hükümet sözcüsü Piotr Müller, Twitter hesabından yaptığı açıklamada Avrupa Komisyonu'nun iddialarının "yasal ve olgusal dayanağının olmadığını" belirterek "adaletin idaresi ile ilgili alanın düzenlenmesinin yalnızca ulusal hükümetlere ait olduğunu" ifade etti.
- Öte yandan: Polonya'da parlamento, İstanbul Sözleşmesi'nden çekilmeye yönelik bir yasa tasarısını incelenmek üzere ilgili komitelere gönderme kararı aldı.
• ABD Dışişleri Bakanlığı, ülkelerin 2020'deki insan hakları uygulamalarına dair yayımladığı raporlarda Çin'i "Uygur Türklerine soykırım uygulamak" ve "insanlığa karşı suçlar işlemekle" suçladı. Diğer yandan, Türkiye'yle ilgili raporda 2018'de yeniden düzenlenen terörle mücadele kanunu kapsamında hükümetin temel özgürlükleri sınırlandırmaya devam ettiği ve hukukun üstünlüğünü zayıflattığı belirtildi.
- Dışişleri'nden tepki: Dışişleri Bakanlığı, konuya ilişkin yaptığı açıklamada "Türkiye İnsan Hakları Raporunun bu yıl da kaynağı belirsiz iddialar temelinde, objektiflikten uzak bir şekilde kaleme alındığı ve ülkemize yönelik asılsız iddialar ve ön yargılı yorumlar içerdiği görülmektedir," ifadelerini kullandı.
• ABD merkezli yatırım bankası Goldman Sachs, yılın ikinci çeyreğinde özel varlık yönetimi bölümünün müşterileri için Bitcoin ve diğer dijital varlıklara dayalı yatırım araçlarını hizmete sunacak. Goldman, ilerleyen aşamalarda bu alandaki ürün gamını genişletmeyi ve müşterilerine tam kapsamlı yatırım seçenekleri sunmayı hedefliyor.
• Reuters'ın Hindistan hükümetinden iki yetkiliye dayandırdığı haberine göre hükümet, ülkede fabrika kuracak her yarı iletken üreticisine 1 milyar doları aşkın nakdî teşvik verecek. Kaynaklardan biri, hükümetin alıcı olma güvencesi vereceğini ve özel sektör şirketlerini de ülkede üretilen çipleri almaya yönlendireceğini belirtirken diğeri, teşviklerin nasıl dağıtılacağının henüz kesinleştirilmediğini ve hükümetin sektörden geri bildirim istediğini ifade etti. Hindistan, bu hamleyle elektronik üreticileri ve telekomünikasyon endüstrisi için güvenilir tedarikçilere kavuşarak bu alanda Çin'e olan bağımlılığını azaltmayı hedefliyor.
• ABD Başkanı Joe Biden, altyapı harcamalarına yönelik 2,3 trilyon dolarlık tasarının detaylarını kamuoyuyla paylaştı. 8 yılda tamamlanması öngörülen plan, dört kısımdan oluşuyor: Biden yönetimi, ulaşıma 620 milyar dolar, temiz su ve geniş bant internet erişimi gibi yaşam kalitesini artırmaya yönelik girişimlere 650 milyar dolar, yerel üretimi güçlendirmeye 580 milyar dolar ve yaşlı ile engelli nüfusa bakım kalitesini artırmaya 400 milyar dolar kaynak ayırmayı planlıyor. Beyaz Saray, kurumlar vergisini %21'den %28'e çıkararak planın 15 yıl içinde kendini finanse etmesini öngörüyor.
Bahar kombininin vazgeçilmez parçası: Germirli Ceket Gömlek
Havaların yeni yeni ısınmaya ya da serinlemeye başladığı mevsim geçişlerinde doğru kombin tercihleri yapmak, gün içi konforunu doğrudan etkiliyor. Aniden bastıran yağışlar, gölgelerde serin güneşte sıcak havalar, gündüz ve gece arasındaki sıcaklık farkları doğru seçimler yapmayı zorlaştırıyor. Zira bazı havalar kaban için sıcak, ince bir hırka için soğuk olabiliyor. Böyle durumlarda gardıropların vazgeçilmez parçaları olarak hibrit ürünler, yani iki ürünün temel özelliklerini bir araya getiren yenilikçi parçalar kurtarıcı oluyor. Ceket gömlekler ya da gömlek ceketler de tam olarak bu hibrit ürünlerden biri olarak konumlanıyor. Fakat bu ürünlerle ilgili bazı adlandırma farklılıkları görülüyor. Farklı markalar, bu hibrit ürünleri tanımlamak için farklı isimler seçebiliyor. Gelin, bu farklara yakından bakalım.
Gömlek ceket mi, ceket gömlek mi?
Söz konusu gömlekler ve ceketler olduğunda; iki farklı ürünün temel karakteristiklerini tek potada eriten ürünler daha spor, daha gündelik bir kullanım vadediyor. Bir ürünün karakterini ve ne olarak tanımlandığını üretilirken seçilen kumaşlar, astarlar, kullanılan dikiş ve kalıp teknikleri gibi ayrıntılar belirliyor. Kimi markalar bunu "shirt jacket", yani gömlek ceket olarak adlandırıyor ve aslında bu ürünler, astarı azaltılmış ve ceket dikim teknikleriyle üretilmiş giysileri tanımlıyor. Tam olarak gömlek ve ceket arasında bir inceliğe denk gelen bazı ürünler ise kimi markalarca "shacket" olarak tanımlanıyor. Tişört ya da gömlek üzeri giyilebilen bu ürünler; konforu ve şıklığı aynı anda vadediyor.
Germirli’nin Ceket Gömlekleri
Germirli, bu adlandırmalar arasında Ceket Gömlek adlandırmasıyla özdeşleşse de overshirt, jac shirt, heavy shirt gibi isimleri de tercih edebiliyor. 1974'ten bugüne lüks erkek giyimi erişilebilir kılan ve kendi markasıyla ürettiği gömleklerle öne çıkan Germirli; mevsimsiz ve zamansız olarak tanımladığı Germirli Ceket Gömlek ürünlerini gramajlı kumaşlarla ve gömlekçi teknikleriyle dikmeyi tercih ediyor. Germirli'nin Ceket Gömlekleri bir ilkbahar sabahı tişörtle, bir kış sabahı gömleklerle ya da ince kazaklarla kombinlenebiliyor; sizi bir temmuz gecesi yaz akşamı serinliğinden koruyabiliyor. Germirli'nin mavi, bej, füme, çivit mavisi, haki füme, gri ve lacivert gibi alternatif renk seçenekleriyle sunduğu Ceket Gömlekler, Germirli markasının yıllar içinde edindiği ustalığın ısmarlama kalitesinde üretilmiş bir çıktısı hâline dönüşüyor.
Germirli
1974'ten bu yana "farklı olanı" arayan müşterileriyle dünyaca ünlü lüks erkek giyim markalarını ve kendine ait yenilikçi çözümleri buluşturan Germirli; bugün bu buluşmaları Teşvikiye ve Palladium Alışveriş Merkezi'ndeki mağazalarında ve internet mağazasında sürdürüyor. Gömlek, pantolon, ceket, ayakkabı, takım elbise, yelek, triko, mont, kaban ve tişörtlerin yanı sıra cüzdan, kravat, kemer, çorap, kol düğmesi, kaşkol gibi birçok aksesuara erişilebilen Germirli'nin ısmarlama kalitesinde, en kaliteli kumaşları deneyimi ve usta tekniğiyle bir araya getirdiği gömlekleri de öne çıkıyor. Germirli’nin önemli bir iş toplantısından uzun bir seyahate, şık bir akşam yemeğinden hafta sonu boş vakitlerine her zamana hitap eden ürünleriyle tanışmak ve Ceket Gömleklerle ilkbahar kombininize uzun ömürlü bir parça katmak isterseniz için bu bağlantıyı ziyaret edebilirsiniz.
Pandemi ve nefretin kıskacında LGBTİ+’lar
Covid-19 pandemisinin yarattığı koşullar, Türkiye'deki kutuplaşma ve nefret söylemleriyle birleşince LGBTİ+'ları toplumda çok daha dezavantajlı bir yere konumladı.
Lezbiyen, gey, biseksüel, trans ve interseksler (LGBTİ+) sosyal hizmetlere ve sağlık hizmetlerine erişmede, istihdam ve eğitim konularında en büyük engellere sahip toplumsal gruplardan biriyken küresel çapta dünyayı etkileyen Covid-19 pandemisi, bu anlamda alınan önlemler ve buna karşın verilen hizmetler bakımından, LGBTİ+’ları toplumda çok daha dezavantajlı bir yere konumlanmalarına sebep oldu.
Hizmetlere erişim, hedef göstermeler ve nefret kampanyaları
Pandemi karşısında başta Sağlık Bakanlığı ve Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın LGBTİ+’lar özelinde herhangi bir planlaması olmadı. Dahası; siyasi iktidar temsilcileri, onun atadığı kamu görevlileri ve iktidar destekli medya kuruluşları, yer yer pandemiyle de ilişkilendirerek LGBTİ+’ları açıkça hedef gösterdi. Türkiye’de ilk vakanın görülmesinin üzerinden 45 gün geçmişken, 24 Nisan 2020 tarihinde Türkiye’deki bütün camilerde aynı anda yayınlanan bir Cuma hutbesinde Diyanet İşleri Başkanı Ali Erbaş, "eşcinselliğin hastalıkları beraberinde getirmesi" ifadesiyle LGBTİ+’ları ve HIV ile yaşayanları hedef gösterdi ve toplumu bu gruplarla mücadele etmeye çağırdı. Diyanet İşleri Başkanı’nın ilk olmayan bu hedef göstermesi pandemi koşullarında ve giderek kutuplaşmanın da etkisiyle sokağa hızlıca yansıdı. Osmaniye’de Keyf-i Künefe isimli bir tatlıcı, mekân girişine “LGBT’ye kapalıyız” yazısı astı. İstanbul’un Beylikdüzü ilçesinde ve Maçka Parkı’nda cinsel yönelim sebebiyle iki farklı nefret saldırısı gerçekleşti. Sosyal Politika, Cinsiyet Kimliği ve Cinsel Yönelim Çalışmaları Derneği’nin (SPoD) pandeminin ilk üç ayını değerlendirdiği Pandemi Raporu’na göre, Diyanet İşleri Başkanı’nın açıklamasını izleyen ilk 45 günde SPoD’un danışma hattına gelen çağrılarda, cinsel yönelim ve cinsiyet kimliği temelli ayrımcılık ve şiddet konulu başvurularda %100 artış oldu ve hukuk ve adalet erişim başvuruları iki katına çıktı. Diyanet İşleri Başkanı Ali Erbaş’ın hedef göstermesini kınayan barolar hakkında soruşturmalar açıldı; sosyal medyada LGBTİ+’lara karşın pek çok nefret kampanyası gerçekleşti. Yine pandemi döneminde, BBC Türkçe'ye açıklama yapan üst düzey bir RTÜK yetkilisi Netflix Türkiye yapımı Aşk 101 dizisindeki eş cinsel bir karakterin senaryodan çıkarılmasını "İkili görüşmelerle o karakter konusundaki sıkıntı giderilmiştir" cümleleriyle ifade etti. İstanbul Bayram Sokak’ta yaşayan trans kadınlar “pandemi tedbirleri” gerekçesiyle polis tarafından gözaltına alındı, hem sokak hem de evleri mühürlendi. SPoD’un Şubat 2021 tarihinde yayımladığı ve Türkiye’nin farklı coğrafyalarından toplamda 856 LGBTİ+’nın katıldığı anketten yola çıkarak hazırladığı LGBTİ+’ların Sosyal Hizmetlere Erişim Raporu’nda, LGBTİ+’ların büyük bir çoğunluğunun sunulan sosyal hizmetlerden haberdar olmadığı, haberdar olanların da hizmetlere erişimde cinsel yönelim ve cinsiyet kimliği temelli pek çok bariyerle karşılaştığı saptandı. Yine aynı raporda LGBTİ+’ların büyük bir çoğunluğunun hizmetler ve sosyal yardımlarla ilgili herhangi bir sorunla karşılaşıldığında başvurabilecek yerler olmadığını ve pandemi sürecinde LGBTİ+’ların özel ihtiyaçlarına yönelik çalışmaların kurum ve kuruluşlar tarafından gerçekleştirilmediğini düşündüğü yer aldı.
Boğaziçi protestoları ve LGBTİ+’lar
2021 yılının ilk günlerinde Cumhurbaşkanı tarafından Melih Bulu’nun Boğaziçi Üniversitesi’ne rektör olarak atanmasıyla başlayan protestolar sürerken LGBTİ+’lar bir anda hedef gösterilen bir grup hâline geldi. Protestoların parçası olan anonim bir resim sergisi için üretilen bir kolaj görselinin sosyal medyaya düşmesinden sonra başta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan olmak üzere İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, Diyanet İşleri Başkanı Ali Erbaş, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun ve CHP Sözcüsü Faik Öztrak’ın da dâhil olduğu devletin en yüksek kademelerinde görev yapanlar ve siyasiler LGBTİ+’lara karşın yürütülen nefret kampanyası ve hedef göstermelere dâhil oldu. Hedef göstermeleri takiben Anadolu Gençlik Derneği Beyazıt Meydanı’nda nefret saikli bir gösteri düzenledi, Mil-Diyanet Sendikası İçişleri Bakanlığı’na "LGBTİ+ örgütlerinin kapatılması" talebiyle bir dilekçe sundu.
Protestolar bir aya yakındır sürerken 1 Şubat 2021 tarihinde Boğaziçi Üniversitesi’ne atanmış Rektör Melih Bulu, üniversite içinde yıllardır faaliyet gösteren Boğaziçi LGBTİ+ Çalışmaları Kulübü’nü kapattı. Bu kararı ilk olarak Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun kendi Twitter hesabından duyurdu.
Temmuz 2020’den bu yana ara ara gündeme gelen, İstanbul Sözleşmesi olarak da bilinen Kadınlara Yönelik Şiddet ve Ev İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye Dair Avrupa Konseyi Sözleşmesi tartışmalarının merkezinde de LGBTİ+’lar vardı. 20 Mart 2021 tarihinde sabaha karşı Resmî Gazete’de yayımlanan kararın ardından Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı’nın resmî internet sitesinden hem Türkçe hem de İngilizce yapılan açıklamada, sözleşmeden çıkma gerekçesi olarak “Türkiye’nin toplumsal ve ailevi değerleriyle bağdaşmayan eşcinselliği normalleştirmeye çalışan bir kesim tarafından manipüle edilmesi” gösterildi. 25 Mart 2021 tarihinde Boğaziçi Üniversitesi’nde sadece gökkuşağı bayrağı taşıdığı için dört öğrenci gözaltına alındı. Aynı gün Fırat Delikanlı kullanıcı adlı bir şahıs Instagram’da eş cinsel bir kişiye saldırdığı ve işkence uyguladığı görüntüleri yayımladı.
Yazarın yorumu
2015’teki İstanbul LGBTİ+ Onur Yürüyüşü’ne yönelik gerçekleşen ilk polis müdahalesinden bu yana siyasi iktidar, onun atadığı bürokratlar ve desteklediği medya kuruluşları ısrarlı ve şiddeti artırarak LGBTİ+’ları hedef göstermeye ve LGBTİ+’lara karşı ayrımcı ve düşmanlaştırıcı politikalarının dozunu artırmaya devam ediyor. Kaos GL Derneği tarafından yapılan başvuru sonucu 2019'da kaldırıldığı duyurulsa da 2017’de başkent Ankara’da LGBTİ+ temalı etkinliklere getirilen süresiz yasaktan bu yana neredeyse bütün onur yürüyüşleri valilikler ve kaymakamlıklarca yasaklanıyor. Şu anda ülke genelinde herhangi bir LGBTİ+ temalı etkinlik, film gösterimi, panel ve organizasyonun yapılıp yapılamayacağına dair derin endişeler mevcut. LGBTİ+’lar nefret söylemlerinin tetiklediği saldırıların hedefi olurken LGBTİ+ hak savunucuları ve örgütleri, kendilerini nefretin hakim olduğu çetin şartlarda çalışırken buluyor.
İstanbul Bilgi Üniversitesi Karşılaştırmalı Edebiyat bölümü mezunu olan Marsel Tuğkan Gündoğdu, aynı üniversitede Sosyal Projeler ve STK Yönetimi alanında yüksek lisansına devam etmektedir. Sosyal Politika, Cinsiyet Kimliği ve Cinsel Yönelim Çalışmaları Derneği (SPoD) ve Uluslararası Af Örgütü Türkiye Şubesi Yönetim Kurulu üyesidir. Aynı zamanda Avrupa Birliği Sivil Düşün Programında Program Destek Uzmanı olarak çalışmaktadır ve Aposto! platformunda Purgatorio adında Türkiye’den ve dünyadan sivil toplum ve insan haklarına dair gelişmeleri uzman görüşleriyle derlediği bir bülten hazırlamaktadır.
