^{Öne çıkan hisse senetlerinde haftalık değişimler}

• Apple'ın piyasa değeri, salı günü hisselerindeki yaklaşık %4'lük değer kaybının ardından 1,99 trilyon dolara düştü. Gerilemede birkaç gün öncesinde Nikkei'in yayımladığı, Apple'ın talepteki azalma nedeniyle bazı tedarikçilerine daha az parça üretmelerini söylediğine dair haberin etkili olduğu aktarıldı.

• Bir adım geriden: Apple 2022'nin başında 3 trilyon değerlemeye ulaşan dünyanın ilk şirketi unvanını kazanmıştı.

• Baykar, 2022'ye dair ihracat verilerini açıkladı. Buna göre şirket, geçtiğimiz yıl 18 ülkeyle yeni ihracat sözleşmesi yaptı ve toplam 1,18 milyar dolar ihracat geliri elde etti. Baykar'ın ihracat sözleşmesi imzaladığı ülke sayısı 27'ye yükselirken sözleşmelerindeki ihracat oranı %99,3 olarak aktarıldı.

• SDT Uzay ve Savunma Teknolojileri, çarşamba günü Borsa İstanbul'da (BIST) "SDTTR" sembolüyle işlem görmeye başladı. ODTÜ Teknokent'te kurulan şirketin halka açıklık oranı %21,12, halka arz büyüklüğü 392 milyon lira olarak gerçekleşti. 

• Ayrıca: ABD merkezli havacılık ve enerji şirketi General Electric'in (GE) sağlık birimi GE HealthCare, Nasdaq'ta "GEHC" sembolüyle bağımsız bir şirket olarak işlem görmeye başladı.

• Fibabanka ve HDI Sigorta, 50-50 ortaklık yapısıyla "Fiba Sigorta" adında malların sigortalanması alanında faaliyet gösterecek bir şirket kurdu.

• Huawei, Türkiye'deki ikinci Ar-Ge merkezini Ankara'da açtı. İlk aşamada 50 mühendis ve araştırmacı ile hayata geçen merkezin, büyük ölçüde yapay zeka projeleri ve yeni nesil kablosuz iletişim sistemlerine odaklanacağı belirtilirken işgücünün bu yıl 150'ye çıkarılacağı aktarıldı.

• Twitter'a, San Francisco'daki bazı ofislerinin kirasını ödemediği gerekçesiyle mülk sahibi tarafından dava açıldı. Şirketin 136 bin 260 dolar değerinde kira borcu olduğu aktarılan davada mülk sahibi, aralık ayının ortasında Twitter'ı beş iş günü içinde ödemesi yönünde uyardığını bildirerek sözleşmeyi ihlal etmekle suçladı.

• McDonald's'ın restoran operasyonlarını genişletmek için yeniden yapılanmaya gideceği ve bu kapsamda 3 Nisan'da açıklanacak işten çıkarmalar yapılacağı aktarıldı. CNBC'nin haberine göre, 119 pazarda faaliyet gösteren şirket kasım ayında, yeni birimlerin 2022'de satışların artışına yaklaşık %1,5 katkıda bulunacağını söyledi.

• Öte yandan: Nevada, Arizona ve California'daki 18 McDonald's lokasyonunun franchise işletmecisi, restoranlarında cinsel tacize izin verdiği nedeniyle yapılan suçlamaları düşürmek için ABD Eşit İstihdam Fırsatı Komisyonu'na (EEOC) yaklaşık 2 milyon dolar ödemeyi kabul etti.

• Hepsiburada'nın yeni CEO'su Nilhan Onal Gökçetekin temmuz ayında görevi Murat Emirdağ'dan devralacağının açıklanmasının ardından göreve başladı.

• Akbank'ta Teknoloji ve Operasyondan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı olarak çalışan İlker Altıntaş istifa etti. Birimin Teknoloji fonksiyonlarının yeni kurulacak Teknoloji İş Birimi altında yürütüleceği ve şu anda Mimari ve Veri Teknolojileri Bölüm Başkanı olarak görev yapan Gökhan Gökçay'ın bu birimin Genel Müdür Yardımcısı olacağı bildirildi.

• P&G Türkiye, Kafkasya ve Orta Asya Kurumsal İletişim ve Medya Direktörlğüne, 2017'den bu yana şirkette benzer görevler yapan Nesli Kılıçal atandı.

• Alibaba'nın kurucusu Jack Ma'nın, yine kurucusu olduğu dijital finansal hizmetler şirketi Ant Group'taki kontrol haklarını devredeceği aktarıldı. Ma ve yöneticilerin sahip olduğu kontrol hakkının 10 bağımsız paydaşa devredileceği yeni bir yapı kurulacağı belirtildi.

• Yandex'in kurucusu Arkadiy Voloj'un şirketten ayrıldığı öne sürüldü. Voloj, haziran ayında Avrupa Birliği'nin yaptırım listesine alınmasının ardından şirketin genel müdürlük ve yönetim kurulu üyeliği görevlerinden istifa etmişti.

Enerji verimi yüksek konutlar için: Dalmaçyalı İleri Isı Yalıtım Sistemleri

_{Termal kamera}

Dünyanın en önemli gündemlerinden küresel ısınma, etkilerini her geçen gün daha fazla hissettiriyor. Dünya Meteoroloji Örgütü’nün bu yüzyılın sonunda sıcaklıkların 2 - 5 derece artabileceği öngörüsünün gerçekleşmesi durumunda ölümcül sıcaklık ve nemden yaklaşık 1 milyar insanın etkilenmesi bekleniyor.

Ne yapmalı? Dış cephe ısı yalıtımı, küresel ısınmanın ve sebep olduğu iklim krizinin önüne geçebilmek için tüm dünyanın gösterdiği mücadelede önemli yöntemlerden biri olarak dikkat çekiyor. Dalmaçyalı İleri Isı Yalıtım Sistemleri kamuoyunu doğru ısı yalıtımı hakkında bilinçlendirmek için 2003 yılından bu yana önemli çalışmalar yürütüyor ve ısı yalıtımsız konutlarda oturan herkesi binalarına özel enerji tasarruf miktarını ve doğru ısı yalıtım sistemini öğrenmeleri için ücretsiz analiz formunu doldurmaya davet ediyor. Dalmaçyalı’nın ileri ısı yalıtım sistemiyle enerjiden tasarruf ederek dünyanın geleceğine katkıda bulunabilirsiniz.

Neden önemli? TÜİK verilerine göre, toplam enerji üretiminin %31’inin binalarda kullanıldığı Türkiye’de 25 milyona yakın konutun %70’ten fazlasında ısı yalıtımı bulunmuyor. Konutlarda ısı yalıtımı yapılarak %60’a varan miktarda enerji tasarrufu yapılması, hem dünyanın geleceğine hem Türkiye ekonomisine yarar sağlıyor.

• Shopify, çalışanlarının toplantıda geçirdiği süreyi kısaltmak için yeni planlar açıkladı. Şirketin CEO'su ve kurucu ortağı Tobi Lutke, çarşamba günleri toplantı yapılamayacağı kuralını yeniden gündeme getirirken ikiden fazla kişinin katıldığı tekrar eden tüm toplantıların “kalıcı olarak” kaldırılacağını söyledi. 50'den fazla kişinin bulunduğu büyük toplantılar ise haftada bir defa olmak üzere perşembe günleri altı saatlik bir aralıkta yapılacak.

• Geçtiğimiz hafta Kaliforniya'da yürürlüğe giren ve ücret şeffaflığını desteklemeyi amaçlayan yeni yasa kapsamında, 15 veya daha fazla çalışanı olan şirketler, işverenin "ödemeyi beklediği makul ücret" tahminini yayınlamaya başladı. Ancak yeni uygulama aynı roller için çok geniş aralıkların belirlenmesi üzerine eleştirileri beraberinde getirdi. 

• Neden? Tesla'da yazılım mühendisi olarak çalışacak biri, 83 bin 200 dolar ila 417 bin 600 dolar arasında kazanabilir. Netflix'te çalışan bir kişiyse 90 bin dolar ila 900 bin dolar veya 50 bin ila 600 bin dolar ücret alabilir. Üstelik Comprehensive.io'nun analiz ettiği 700 teknoloji şirketinin açtığı yaklaşık 53 bin iş ilanında ortalama ödeme aralığı 130 bin ila 200 bin dolar arasında.

•Amazon'un 18 binden fazla çalışanını işten çıkaracağı ve işten çıkarmaların büyük ölçüde kurumsal seviyelerden yapılacağı ortaya çıktı. Bunun, Kasım ayında 10 bin kişiyi işten çıkaracağı belirtilen Amazon'un tarihindeki, hatta teknoloji sektöründeki en büyük işten çıkarma olduğu ifade edildi.

• Bir adım geriden: Geçtiğimiz hafta Amazon, DBS Bank ve Mizuho Bank'in de içlerinde olduğu bankalar ile toplamda 8 milyar dolar değerinde teminatsız kredi üzerine anlaşmaya vardığını açıklamıştı.
• O sırada: Salesforce'un iş gücünün 8 bin kişiye denk gelen %10'unu işten çıkarmayı ve bazı ofislerini kapatmayı planladığı bildirildi. Yazılım devinin Eş CEO'su Marc Benioff, konu hakkındaki açıklamasında "Bunun sorumluluğunu alıyorum. Pandemide gelirimiz hızla arttı ve çok fazla işe alım yaptık. Şu anda müşterilerimiz satın alma kararlarında daha ölçülü bir yaklaşım izliyor." ifadelerini kullandı.
• Ayrıca: South China Morning Post'un haberine göre, TikTok'un Çin merkezli çatı şirketi ByteDance, maliyet düşürme önlemleri kapsamında 2022'nin sonunda birden fazla departmanda yüzlerce çalışanını işten çıkardı.

• Migros ocak ayında temel ihtiyaç ürünlerinin yer aldığı Migros markalı 419 ürünün fiyatını sabitleyeceğini, 3 binden fazla markalı üründe devamlı indirim yapacağını ve yaklaşık 20 bin üründe %25 ila %50 arasında indirimler sunacağını açıkladı. Ayrıca CarrefourSA bu ay boyunca 20 bin üründe %20 ila %40 oranında indirimler uygulayacağını; Happy Center gıda ve gıda dışı ürünlerde etiket fiyatlarını %10 ila 20 düşürdüğünü; A101 de ocak ayının sonuna kadar 2023 üründe fiyatları sabitleyeceğini duyurdu.

• Apple'ın premium iPhone modellerinin montajı için Çin merkezli Luxshare Precision ile anlaşma yapacağı belirtildi. Financial Times'ın haberine göre bu, Tayvan merkezli Foxconn'un rakibi ve 2011'den bu yana Apple'ın tedarikçisi olan Luxshare Precision'dan aldığı ilk büyük sipariş olacak.

• Bir adım geriden: Geçtiğimiz aylarda Foxconn'un Çin'deki fabrikasında, Covid-19 vakaları, uygulanan karantina önlemleri ve ekstrem kısıtlamalar nedeniyle işçiler protestolar gerçekleştirmiş ve üretimdeki aksaklıklar iPhone kıtlığına yol açmıştı. Bu süreçte Luxshare Precision Çin'deki tesisinde sınırlı miktarda iPhone 14 Pro Max üretmişti.

• Alibaba Grup Başkanı Michael Evans, geçtiğimiz günlerde Ankara'da Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati ile görüştü. Evans, görüşmelerinin ardından Sabah gazetesi ile röportajında İstanbul Havalimanı'nda bir lojistik merkezi ve Ankara yakınlarında bir veri merkezi açmak için 1 milyar doların üzerinde yatırım yapacaklarını belirtti. 

• Düzenleme çağrısı: "İstanbul Havalimanı'ndan Avrupa, Orta Doğu ve Uzak Doğu'ya yönelik e-ihracat planlarını değerlendirebiliriz," diyen Evans, yetkilileri sektörde adil rekabetin sağlanması için "bazı eksiklikleri" gidermek üzere e-ticaret düzenlemelerini iyileştirmeye çağırdı.
• Destek sinyali: Evans, Bloomberg HT'nin programında Ankara'daki görüşmeleri hakkında "Trendyol’un Türkiye hükümetinden ciddi destek alacağı hissine kapıldım. Toplantının altyapı ve bulut gibi alanlarda ileriye dönük yatırımlar yapmamız adına bizi cesaretlendirdiğine inanıyorum." açıklamasında bulundu.

• Otomotiv Distribütörleri ve Mobilite Derneği'nin (ODMD) 2022'ye dair otomobil ve hafif ticari araç satış verilerine göre, 2022'de otomotiv satışları yıllık bazda %6,2 oranında artarak 783 bin 283 adet oldu. Otomobil satışları 2021'e kıyasla %5,5 artışla 592 bin 660 olurken hafif ticari araç pazarı %8,6 artışla 190 bin 623 adet olarak gerçekleşti.

• Öte yandan: Aralık ayı verilerine göreyse otomobil ve hafif ticari araç satışları, geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre %85,1 artışla 115 bin 220 oldu. Bunda ocak ayı zamları öncesinde kısa süreli olarak artan talebin etkili olduğu aktarıldı. ekonomim.com'dan Hilal Sarı'nın sektör analizlerine yer verdiği haberinde, 2022'de arz problemi yaşayan sektörün yılı talep sorunuyla kapattığı belirtildi.
• Editörün önerisi: Sektör liderlerinden görüşler ışığında, otomotiv sektörünün karşı karşıya olduğu darboğazlar ve gelecek öngörülerini Pareto'nun cuma günkü bülteninde okuyabilirsiniz.

• Toyota, 2022’nin ocak ayında General Motors’un (GM) 1931’den beri sahip olduğu “ABD’nin en çok satış yapan otomotiv şirketi” unvanını devralmasının ardından çarşamba günü bu unvanı GM’e geri verdi. GM 2022'de bir önceki yıla göre %2,5 artışla 2,27 milyon araç satarken Toyota için bu sayı, %9,6 düşüşle 2,1 milyona geriledi.

• O sırada: Birçok otomotiv devi, 2022'de ABD'deki satışlarının bilgisayar çipleri kıtlığı ve diğer tedarik kesintilerinin üretimi yavaşlatmasının etkisiyle düştüğünü bildirdi. BMW Group, 2022'de 2021'e kıyasla yaklaşık 100 bin daha az araç satışı yaptı ve toplam 2,4 milyon araç sattı. Ford ABD'deki satışlarının %2, Stellantis %13, Nissan %25 ve Honda %33 düştüğünü açıkladı.

• Tesla aralık ayında Çin'de, yıllık bazda %21, aylık bazda %44 düşüşle yaklaşık 56 bin araç sattı. China Passenger Car Association'ın verilerine göre, 2022'de Tesla'nın Çin'deki satışları yaklaşık %50 arttı. Son zamanlarda düşen satışlarda azalan talep ile şiddetlenen rekabetin etkili olduğu bildirildi. 

• O sırada: Son dönemlerde Çin'de sattığı araçların fiyatlarında çeşitli indirimler, promosyonlar ve teşvikler uygulayarak düşen talebi yükseltmeye çalışan Tesla, hafta sonu "gereğinden fazla para ödediklerini" belirten eski müşterilerinin protestolarıyla karşı karşıya kaldı. Cumartesi günü, Model Y ve Model 3 sahibi yaklaşık 200 müşteri, şirketin cuma günü açıkladığı ve üç ay içinde ikinci kez uyguladığı indirim kararını protesto etmek için Şanghay'daki bir Tesla mağazasında toplandı.

^Reuters

• Taliban yönetiminden yetkililer, Çin merkezli petrol şirketi Xinjiang Central Asia Petroleum and Gas ile Afganistan yakınlarında petrol çıkarma anlaşması imzalanacağını açıkladı. Bunun, Taliban yönetiminin Afganistan'da iktidarı ele geçirmesinin ardından yabancı bir şirketle imzalanan ilk büyük emtia çıkarma anlaşması olacağı belirtildi.

• Norveç merkezli enerji şirketi Equinor ile Almanya merkezli RWE,  düşük karbonlu hidrojen üretimi ve kullanımı için tedarik zinciri kurmayı planladıklarını açıkladı.

• Kariyer.net'in 2022 yılının istihdam verilerine yer verdiği raporunda, yayımlanan yeni ilan sayısının 2021’e kıyasla perakende sektöründe yaklaşık %35, turizmde %33, enerji sektöründe ise %19 arttığı belirtildi. İlan sayısında öne çıkan sektör bilişim olurken en çok başvurulan pozisyonlar Teknoloji Danışmanlığı, Veri Girişi ve Veri Yönetimi oldu.

• Deloitte'un Türkiye'nin de dahil olduğu çeşitli ülkelerde gerçekleştirdiği 2023 Küresel Otomotiv Tüketici Araştırması'na göre, Türkiye’deki tüketicilerin %54’ü bir sonraki aracının benzin/dizel ile çalışan bir araç; %30'u hibrit, %10'u tamamen elektrikli olmasını tercih ettiğini söyledi. Elektrikli araç tercihini etkileyen faktör ise maliyet avantajı olarak öne çıktı.

• Uluslararası Çalışma Örgütü'nün (ILO) küresel ölçekteki çalışma süreleri ve iş-yaşam dengesini incelediği raporu, çalışanların üçte birinden fazlasının haftada 48 saatten fazla çalıştığını; küresel işgücünün beşte birinin ise haftada 35 saatten az saatler çalıştığını ortaya koydu.

🔮 Pareto'da gelecek cuma, ilk yazımızda e-ticaret sektörünü ele alacak, sektör oyuncularından içgörüleri sizlere aktaracağız. İkinci yazımızdaysa yakın zamana kadar birçok şirketin üretim merkezi olan Çin'in son dönemlerdeki düşüşünü ve yeni merkezler olma potansiyeli taşıyan ülkeleri ele alacağız.

🎧 Pareto Spot'un 3'üncü sezonu çok yakında sizlerle! O sırada, sektör temsilcileri ve akademisyenler ile evrim geçiren iş modellerini, yıkıcı inovasyonları ve iş dünyasının güncel dertlerini konuştuğumuz podcast serimizin önceki bölümlerini Aposto Radyo ve iOS mobil uygulamamızdan dinleyebilirsiniz.

Cuma günü tekrar buluşmak dileğiyle!

Mutlu haftalar,

Beste