İran, ABD&nbsp;ve Türkiye, 3 farklı kıta, 3 farklı kültür ve 3 farklı yönetim; bu birbirinden farklı ülkelerde yakın zamanda birbirinden farklı olaylar meydana geldi. İran'da başörtüsü kuralına karşı kadınlar protesto düzenledi. Türkiye'de geçtiğimiz günlerde LGBTİ+'lara karşı miting yapıldı. ABD'de ise ülke genelinde kürtaj hakkının yasaklanması gündemde. Birbirinden bu denli farklı meselelerinin ortak yanı, hepsinin yaşam tarzına ve tercihlerine müdahalede&nbsp;bulunması.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">İran'da neler oluyor? -Başörtüsü</h2>İran'da başörtüsünü düzgün takmadığı gerekçesiyle ahlak polisleri tarafından gözaltına alınan Mahsa Amini, 13 Eylül'de hastaneye kaldırıldı. Polis Amini'nin "ani kalp rahatsızlığı" nedeniyle hastaneye kaldırıldığını açıkladı, ancak Amini'nin ahlak polisi tarafından dövüldüğü ve işkenceye maruz kaldığı iddia edildi. Masha Amini, hastanede komaya girdi ve ardından geçtiğimiz günlerde hayatını kaybetti.Amini'nin cenazesine katılanlar yetkilileri ve hükümeti protesto etti. "Kahrolsun şeriat", "Zalimlere ölüm" ve "Diktatöre ölüm" gibi sloganlar atıldı. İran'da halk, hükümetin "başörtüsü" kuralının yanı sıra ahlak polislerinin şiddetli tavrını da protesto etti. Ülkenin belirli bölgelerinde toplanan kalabalıkların "Kadın, hayat ve özgürlük"&nbsp;sloganları attığı, eylemlere katılan kadınların başörtülerini çıkarıp salladıkları veya yaktıkları görüldü. Protestolarda 30'dan fazla kişinin yaralandığı bildirildi. Sosyal medyada ise İran vatandaşı kadınlar saçlarını kestikleri videoları paylaştı.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2022/8/1/1663607529736.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.51" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yastan tepkiye:&nbsp;Oyuncu Anahita Hemti, kültürlerinde saç kesmenin yas sürecinin bir parçası olduğunu ifade ederken sosyal medyada bu hareketin bir tepkiye dönüştüğünü de ifade etti.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Hükümetin cevabı: Tahran polisi yetkilisi Hüseyin Rahimi ise tepkilerin ardından Amini'nin ölümüne ilişkin açıklamasında yaşananları "tekrarlanmaması gereken talihsiz bir olay" olarak tanımladı. Rahimi "İran polisine karşı korkakça suçlamalar yöneltildi. Mahkeme gününe kadar bekleyeceğiz ancak emniyeti sağlama görevimizi bırakamayız." dedi.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Geniş perspektif:&nbsp;İran'da 1979 yılındaki İslam Devrimi'nden bu yana katı kıyafet kuralları uygulanıyor. İslami ceza yasasının 638. maddesi de kadınların başörtüsü olmadan sokaklarda ve toplum içinde görünmesinin suç olduğunu söylüyor. Özellikle büyük şehirlerde kadınların başörtüsü zorunluluğuna uyup uymadığı ahlak polisi tarafından sıkı şekilde denetleniyor. İran'da yasalar toplumun belirli kesimi tarafından sıklıkla eleştirilirken bunun yanında polisin haklarının genişliği de ülkede eleştirilen konular arasında yer alıyor.&nbsp;</li></ul><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">ABD'de neler oluyor? -Kürtaj&nbsp;</h2>ABD'de Cumhuriyetçi Senatör Lindsay Graham, kürtajın ülke genelinde hamileliğin 15. haftasından sonra yasaklanması için senatoya bir tasarı sundu. Tasarıya göre hamileliğin 15. haftasından itibaren kürtaj yasaklanacak, ancak ensest ya da tecavüz sonucu oluşan gebelikler ya da annenin hayati tehlikesi olan gebelikler istisna olarak kabul edilecek. Tasarının yasalaşması için önce senatonun, ardından Temsilciler Meclisi'nin, en son da ABD Başkanı Joe Biden'ın onayını alması gerekiyor, bu nedenle Demokratların yönetimde olduğu sürece yasanın onaylanmayacağı öngörülüyor.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2022/8/1/1663607623807.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.55" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bir adım geriden:&nbsp;ABD Yüksek Mahkemesi, 24 Haziran'da ülkede 1973'ten bu yana kürtajı yasal hâle getiren "Roe v. Wade" isimli yasayı iptal etmiş, böylece kürtajın yasal bir hak olarak tanımlanıp tanımlanmayacağı eyaletlere bırakılmıştı. 13 eyalet de Yüksek Mahkeme'nin kararının ardından kürtajı yasaklayacak yasalar getirmişti. Eyaletlerin bu şekilde engelleyici yasaları yürürlüğe koymaya devam edeceği öngörülüyor.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ya sonra? Bu kararın ve eyaletlerin alacağı kürtajı yasal hak olmaktan çıkarma kararlarının en çok yoksul kadınları etkileyeceği vurgulanıyor. Yüksek Mahkeme'nin kararının ardından ABD'de yaşayan 21 milyon civarında, doğurganlık çağındaki kadının yaklaşık üçte birinin kürtaja erişimini kaybettiği <a fr-original-style="" href="https://www.wsws.org/en/articles/2022/08/29/ickq-a29.html" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">belirtiliyor.</a></li></ul><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Türkiye'de neler oluyor? -LGBTİ+ karşıtlığı&nbsp;</h2>Yesevi Alperenler Ocağı Eğitim Kültür ve Yardımlaşma Derneği'ne bağlı Fikirde Birlik ve Mücadele Platformu’nun düzenlediği "Büyük Aile Buluşması" isimli miting, geçtiğimiz gün İstanbul'daki Saraçhane Parkı'nda düzenlendi. LGBTİ+'lara karşı düzenlenen yürüyüşte "aile kurumunun saldırı altında olduğu" iddia edildi. Mitingde İstanbul Sözleşmesi de hedef alındı. LGBTİ+ bireyleri doğrudan hedef alan etkinlik büyük tepki topladı. Mitingde bazı katılımcıların&nbsp;"Böyle saçmalık olmaz, biz buraya gitar dinlemeye mi geldik?" diyerek müziğin kapatılmasını istediği de aktarıldı.<img src="https://images.aposto.com/2022/8/1/1663607705582.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.65" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">#NefretYürüyüşüneHayır: Twitter'da "#NefretYürüyüşüneHayır" etiketiyle yapılan paylaşımlarda yürüyüşe tepki gösterildi. Çok sayıda siyasetçi, sanatçı, kurum ve kuruluş yürüyüşün "ayrımcı ve kutuplaştırıcı olduğunu" savundu. Tepkilerde "LGBTİ+ hakları insan haklarıdır." denildi.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Valilik ve RTÜK: Mitinge ilişkin şaşırtıcı unsurlardan biri de Onur Haftası Yürüyüşü’nü yasaklayan İstanbul Valiliği'nin bu yürüyüşe izin vermesi oldu. Toplumu ayrıştıran ve doğrudan hedef gösteren bu etkinliğin bir videosu ayrıca RTÜK'ün internet sitesinde kamu spotu bölümünde yer aldı.&nbsp;</li></ul><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Müdahaleler birer hak ihlali</h2>Farklı ülkelerde yaşanan bu üç farklı durum da yaşam tarzına ve tercihlere müdahale olmasının yanında aslında herkesin doğuştan edindiği hakları olan insan haklarına karşı da bir ihlal barındırıyor. İnsan hakları evrensel bildirgesi, her bireyin vicdani ve fikrî özgürlüğü olduğunu ve herkesin eşit olduğunu savunuyor. Herkesin fikrî özgürlükleri, karar verme özgürlüğü ve seçim özgürlüğü bulunuyor.Bu bakış açısıyla değerlendirildiğinde, insanların eşit olduğu inancıyla her zaman bu eşitliği koruyacak, herkesi kapsayacak politikaları hayata geçirmek günümüzde yaşanan hak ihlallerinin önüne geçebilir. Daha da önemlisi öncelikle devletlerin, ardından toplumların kutuplaştırıcı, ayrımcı ve insanları zorlayıcı tavırlardan sıyrılarak herkesin özgürlüğüne saygı göstermeyi öğrenmesi ve uygulaması gerekiyor. Çünkü günümüzde dünyanın her yerinde farklı insanların farklı hakları ihlal edilmeye devam ediyor.

İRAN' ile ilgili hikayeler