Sosyal medyada gezinirken saç dökülmesi ya da kellikle alakalı gönderilerin altında “Türkiye’ye seyahat” temalı yorumlara denk gelmiş olabilirsiniz. Bu durum artık basit bir tavsiye olmaktan çıkıp evrensel bir fenomen hâline geldi. Türkiye turizmi, doğal ve tarihî güzellikleri kadar estetik operasyon fırsatlarıyla da anılır oldu. Artık Boğaz'ı, İstiklal Caddesi’ni ya da Kapadokya’yı görmek, Antalya'da denize girmek ya da Efes Harabeleri'nde gezinmek; saç ekimi, diş operasyonu veya burun estetiğinin yanında promosyon olarak geliyor.Bu fenomen öyle yaygın hâle geldi ki geçen yıl GQ dergisi yazarı Alex Hawkins <a fr-original-style="" href="https://www.gq.com/story/how-istanbul-became-the-global-capital-of-the-hair-transplant" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">“İstanbul Nasıl Saç Ekiminin Küresel Başkenti Oldu?”</a> başlıklı bir yazıyla hem kendi saç ekimi sürecini hem de Türkiye’nin bu konuda geldiği noktayı anlattığı bir yazı kaleme aldı. Hawkins, New York’ta 20 bin doları bulan bu ameliyatın İstanbul’da 2 bin dolara mal olduğunu belirterek dünyanın dört bir yanından insanla birlikte İstanbul’a geldiklerini aktarıyor ve ekliyordu:&nbsp;<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Buraya üzgün saç çizgileri ve cılız saç telleriyle geliyoruz. Tıraş edilmiş, kızarmış ve kabuk bağlamış kafalarımızla ve yeniden genç olma umuduyla buradan ayrılıyoruz.”</blockquote><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Kelliğin tarihi</h2>Burada kısa bir mola verip başka bir soru sorabiliriz: Kellik ne zaman tedavi edilmesi gereken bir "rahatsızlığa" dönüştü? Tarihe baktığımızda, kelliğin tedavi edilmesi gereken, endişe verici bir durum olarak değerlendirildiği pek az durum görüyoruz. Özellikle eski tablo ve fresklere bakıldığında, tam tersine kelliğin tanrısallığın bir işareti olduğunu anlıyoruz. Sosyal psikolog Glen Jankowski, günümüzde büyük bir dezavantaj olarak görülen kelliğin kültürel olarak inşa edilmiş kolektif bir estetik algıya bağlı olduğunu <a fr-original-style="" href="https://theconversation.com/the-art-of-balding-a-brief-history-of-hairless-men-199531" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">söylüyor</a>.Ancak tarihte bazı büyük figürlerin kelliğini gizlemeye çalıştığı örnekler de var. Jül Sezar, dökülmeye başlayan saçlarına çare arayan bu örneklerden yalnızca biri. Peter G. Homan'ın kellik üzerine <a fr-original-style="" href="https://www.ingentaconnect.com/contentone/bshp/ph/2019/00000049/00000001/art00003?crawler=true&mimetype=application/pdf" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">makalesinde</a> aktardığına göre Sezar, bizim Esat Kıratlıoğlu'ndan hatırladığımız seyrelen yelesini kafa derisinde boşalan bölgelere doğru tarama metodunun ilk uygulayıcılarından biriymiş. Başka metodları denese de sonunda kafa derisini defne çelengiyle kapatmakta karar kılmış.Martin Johnes, Gender and History dergisinde yayımlanan <a fr-original-style="" href="https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/1468-0424.12580" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">makalesinde</a> erkeklerin genel olarak estetik kaygıları "feminen" bulurken saçsızlığa dair bir komplekse sahip olmalarını "maskülenite krizi" kavramıyla açıklıyor. Johnes'a göre her ne kadar medya tarafından dayatılan estetik standartlar kelliğe dair anlatıyı değiştirse de kellik, erkekliğin tutarsız yönlerini açığa çıkartıyor.&nbsp;Ancak kelliğin hikayesini kozmetik pazarının ve medyanın gücü olmadan düşünmek zor. Reklamlardan kültür-sanat üretimlerine, pek çok alanda yeniden inşa edilen estetik standartlar, kelliğin kolektif anlatıdaki yerini radikal bir şekilde dönüştürdü. İmajın tarihte hiç olmadığı kadar önem kazandığı günümüzde kellik artık endişe edilmesi gereken bir “dezavantaj”a, tedavi edilmesi gereken bir "hastalık"a dönüşmüş durumda.&nbsp;Dilbilim profesörü Kevin Harvey, kellikle ilgili çevrimiçi reklamların saçlı erkekleri çekici, başarılı ve mutlu olarak nitelendirdiğini <a fr-original-style="" href="https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/10350330.2013.777596" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">gözlemliyor.</a> Kevin Harvey’e göre, reklamlardaki söylemsel ve semiyotik stratejiler, saçları dökülen erkeklerde özgüven problemini tetikleyerek onları çeşitli çareler aramaya yöneltirken bu, gündelik hayatın tıbbileştirilmesini yeniden üreten bir mekanizma işlevi de görüyor.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">‘Turkish Hairlines’</h2>Saç ekimi, saçın uzun tarihine nispeten yeni girdi; Türkiye ise bu resmin tam ortasında duruyor. Özellikle İstanbul’da tarihî mekanlarda gezen beyaz bandajlı turistler, artık gündelik hayatın içinde sıradan bir görüntüden ibaret. Peki Türkiye nasıl bir saç ekimi cenneti hâline geldi?Saç ekimi dünya çapında çok hızlı büyüyen bir sektör olsa da Türkiye’yi bu sektörün en popüler konumu hâline getiren, fiyat avantajı. United Care Clinic’in&nbsp;aktardığı <a fr-original-style="" href="https://www.unitedcareclinic.com/blog/hair-transplant-cost/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">verilere göre</a> dünyada bu hizmetin en ucuza sağlandığı yer ortalama 2.676 dolarla Türkiye. Bu fiyat Kanada’da 22.277, ABD’de 15.559, Almanya’da ise 7.756 dolar olarak hesaplanmış. Rakamlar aynı zamanda pazarın genişliğini de gösteriyor. Türk Sağlık Turizmi Derneği Başkanı&nbsp;Servet Terziler, 2022’de yaklaşık 1 milyon kişinin Türkiye'ye geldiğini ve saç ekimi için yaklaşık 2 milyar dolar harcadığını söyledi. Bu, sağlık turizminden elde edilen cironun yarısını teşkil ediyor. Terziler, 2023 yılında verdiği bir demeçte Türkiye’de günde ortalama 2 bin saç ekimi yapıldığını aktarıyor.&nbsp;Uygun fiyatlarının yanında Türkiye'de saç ekimi operasyonunun tek başına sunulmaması da ilgiyi artırıyor. Özellikle yurt dışından saç ektirmek için gelenlere promosyon olarak bir de "tatil paketi" sunuluyor. Örneğin bazı klinikler 300-400 dolar ek ücretle Kapadokya’da beş yıldızlı bir otelde konaklama ve gidiş-dönüş uçak biletini de paketin içine ekliyorlar. Ayrıca İstanbul'un yanında İzmir ve Antalya gibi kentlerde de saç ekim klinikleri artıyor. Döviz kriziyle beraber doların Türk lirası karşısındaki muazzam yükselişi de Türkiye’yi bu konuda yabancılar için cazibe merkezi hâline getiren faktörlerden.&nbsp;Saçın kültürel anlamları ve tarihsel pozisyonu değişirken, gençlik kültü etrafında dönen heves değişmiyor. Özellikle internet ortamında rastladığımız kişisel deneyimler, belirli bir yaşın üstündeki erkekler için saç ektirmenin yaşlanmaya karşı bir çeşit "zaman makinesi" işlevi gördüğünü gösteriyor. Türkiye de devlet destekli yatırımlar ve giderek gelişen teknolojiyle bu gençlik kültünü beslemek için saç köklerini güçlendiren bir cennet olarak daha fazla insanı çağırıyor.

Aposto Gündem

Saç ekiminin küresel başkentine dönüşen Türkiye, bir süredir dünya genelinde "Turkish Hairlines" adıyla anılıyor. Türkiye'nin sağlık ve estetik turizminde öne çıkışının ve erkeklerin geriye giden saç çizgileriyle mücadelesinin hikayesi...

Alex Hawkins ile ilgili hikayeler