Türkiye'nin tam üyeliğe başvurduğu 1987'de başlayan ve 2005'te tam üyelik müzakerelerine geçilmesiyle hızlanan Avrupa Birliği üyeliği süreci, Gezi olayları sırasında sekteye uğramış; Aralık 2021'de ise Avrupa Konseyi'nin 2018’de dondurulan üyelik müzakerelerinin bu şekilde kalması yönünde aldığı kararla tamamen kopma noktasına gelmişti.Ancak İsveç'in NATO üyeliğine başvurusuna ilişkin müzakereler çerçevesinde geçtiğimiz Temmuz ayında düzenlenen Vilnius Zirvesi öncesinde Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın “Önce gelin Türkiye'nin Avrupa Birliği'nde önünü açın, ondan sonra biz de Finlandiya ile ilgili nasıl onun önünü açtıysak, İsveç'in de önünü açalım” ifadelerini kullanmasıyla birlikte AB üyeliği konusu yeniden gündeme gelmişti.Zirve dönüşü gazetecilerin sorularını yanıtlayan Erdoğan, Avrupa Birliği üyelik sürecinin yeniden canlandırılması konusunda olumlu bir kanaatin hakim olduğunu belirtmiş, Cumhurbaşkanlığı Başdanışmanı Akif Çağatay Kılıç’ın da üyelik süreci, vize serbestisi ve Gümrük Birliği gibi konuları görüşmek üzere Brüksel’e gittiğini açıklamıştı. Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ile görüşmesinde Leyen’in de olumlu görüşler paylaştığını ifade eden Erdoğan, “Bunların Türkiye lehine olacağına inanıyorum” demişti.Dışişleri Bakanlığı tarafından önceki gün yapılan açıklamada ise AB’nin Genişlemeden Sorumlu Komiseri Oliver Varhelyi'nin Türkiye'ye geldiği ve bugün Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ile görüşeceği öğrenildi.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Uzmanlar ne diyor?</h2>Ancak BBC Türkçe'ye konuşan uzmanlar, İsveç’in NATO üyeliğiyle ilgili krizin çözülmesi sonrası Türkiye-AB ilişkilerine yeniden hakim olan iyimserliğin dondurulmuş durumdaki tam üyelik müzakerelerinin yeniden ivme kazanmasını tek başına sağlamasını beklemek için erken olduğu görüşünü paylaşmıştı.Uzmanlara göre vize serbestisinin de kısa vadede gerçekleşmesi zor; ancak vize kolaylığı ve Gümrük Birliği antlaşmasının yenilenmesi için müzakerelerin başlaması ihtimal dahilinde.TEPAV AB Çalışmaları Merkezi Direktörü Nilgün Arısan Eralp, Türkiye'nin AİHM kararlarını uygulamamaya devam etmesi hâlinde üyelik müzakerelerinin yeniden başlamasının mümkün olmadığını söylerken; Yıldız Teknik Üniversitesi'nden Doç. Dr. Çiğdem Nas da son 5-6 yıldır AB reformları konusunda atılmış adım olmadığını vurgulayarak, özellikle demokrasi ve insan hakları konularında reform gelmesinin beklenmediğini sözlerine ekliyor:<blockquote fr-original-style="" style="margin: 0px 0px 1em; border-left: 2px solid rgb(94, 53, 177); padding-left: 5px; color: rgb(94, 53, 177); box-sizing: border-box;">“Ama eğer AB tarafı Türkiye’den gördüğü bu daha ılımlı havaya bir karşılık vermek isterlerse o zaman belki bazı adımlar da atılabilir. Yani o taraftan bir yeşil ışık yakılırsa Türkiye'de de demokratikleşmede, temel hak ve özgürlüklerde belki belli adımlar atılabilir. Ama bunun için de AB’nin Türkiye’ye bir teşvik yaratması gerekir.”</blockquote>Vize serbestisi içinse Türkiye’nin 66’sını hayata geçirdiği 72 kriterden geri kalan 6'sının da tamamlaması gerekiyor. Ancak Eralp, kişisel verilerin korunması, yolsuzluk ve terörle mücadele mevzuatı gibi konulardaki kriterler ile Türkiye'nin Kıbrıs Cumhuriyeti olarak tanımadığı Güney Kıbrıs Rum Yönetimi'nin de işin içine girmesiyle vize serbestisi yerine vize kolaylığını daha gerçekçi bir ihtimal olarak görüyor. Nas da AB’nin göçmen politikaları, iltica başvuruları ve güvenlik endişelerinin vize serbestisini zora soktuğu yönünde görüş bildiriyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">AB yetkilileri neler dedi?</h2>Avrupa Birliği Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Josep Borrell de Brüksel'deki AB Dışişleri Bakanları toplantısı sonrasında birliğin Türkiye ile nasıl yeniden iletişime geçeceğini ele aldığını açıklamış; AB'nin Türkiye'den AB üyesi Güney Kıbrıs Rum Yönetimi konusunda adımlar beklediğini kaydederek Kıbrıs meselesinin Türkiye’nin AB ile ilişkilerinde kilit rol oynadığını vurgulamıştı. Borrell, Türkiye’nin AİHM tarafından tanımlanan temel özgürlük ve değerleri savunmasının da önemine dikkat çekmişti.Avrupa Konseyi Başkanı Charles Michel, geçtiğimiz hafta yaptığı açıklamada Batı Balkan ülkeleri ile Ukrayna ve Moldova'ya atıfta bulunarak 27 üyeli AB'nin 2030 yılına kadar genişleme için kendisini hazırlaması gerektiğini söylemiş, Sırbistan ve Kosova gibi ülkelerin ismini vermeden “Geçmişteki anlaşmazlıkların AB içine taşınmadığından emin olmalıyız” diyerek AB üyesi ülkelerin komşularının katılımını engellememesinin önemine vurgu yapmıştı. Ancak “Ukrayna'nın da Batı Balkanlar gibi hızla AB'ye üye olması gerekiyor” diyen Michel, açıklamasında Türkiye ve Kıbrıs meselesine değinmedi.Avrupa Parlamentosu Türkiye Raportörü Nacho Sanchez Amor ise “Güçlü ve demokratik bir Türkiye'nin, bu güçlü ülkenin aramızda olmasının Avrupa Birliği için mükemmel bir şey olacağını düşünüyorum” ifadelerini kullanıyor. Ancak Amor, Kopenhag kriterlerini işaret ederek “Mevcut durumda hiçbir değişiklik yok. Hiçbir reform yok. Aksine, insan hakları ve hukukun üstünlüğü alanlarında tam bir geriye gidiş söz konusu” diyor.AB’de genişleme tartışmalarının hızlandığı bir dönemde Ankara’ya giden Varhelyi’nin ziyaretinin zamanlaması, AB Komisyonu’nun Türkiye raporu öncesine denk gelmesi açısından önem taşıyor.

Aposto Gündem

Müzakerelerin dondurulması ile durma noktasına gelen Türkiye-AB üyeliği görüşmeleri; Erdoğan’ın, İsveç’in NATO üyeliği başvurusu dönemindeki açıklamalarıyla yeniden gündeme geldi. AB’nin genişlemden sorumlu komiseri, Dışişleri Bakanı Fidan ile görüşecek.

Avrupa Birliği üyeli ile ilgili hikayeler