İran parlamentosu, Mahsa Amini'nin ölümünün birinci yıl dönümünde yeni başörtüsü yasasını kabul etti. Geçtiğimiz Çarşamba günü onaylanan "başörtüsü ve namus" yasasına göre ihlalciler&nbsp;10 yıla kadar hapis cezasına&nbsp;çarptırılabilir ve binlerce dolar para cezasına&nbsp;tabi tutulabilir. Düzenleme, ilk etapta üç yıllık bir “deneme süreci” olarak uygulanacak.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yeni yasa ile birlikte kadınlar İran’da kıyafet kurallarına uymadıkları takdirde, ülkede&nbsp;uyuşturucu kaçakçılarına uygulanan cezalardan daha ağır cezalarla karşı karşıya olacaklar.</li></ul>"Başörtü ve namus" yasası ile beraber sokakta “uygunsuz kıyafet” giydiği tespit edilen kadınlar ve erkekler, ihlal derecelerine göre artan ağır para ve hapis cezaları ile karşı karşıya.Konu hakkında ABD merkezli bir uzmanın görüşlerini aldık. İran içindeki aktivistler ve sivil toplum liderleri ile doğrudan çalıştığı için anonim kalmak isteyen kaynağımız, yeni başörtü yasası hakkında şunları söyledi:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"İranlı kadınların bu yeni yasayı ihlal ettikleri durumda ağır para cezaları, mülklerine el koyma ve uzun hapis cezaları gibi ciddi cezalarla karşılacakları için çok üzgünüm. Yeni yasaların uygulanması, devlet görevlilerinin büyük ölçüde fiziksel şiddetle başvurmasını da gerektirecek"</blockquote>“Uygunsuz kıyafetler” neler? Kadınlar için başörtüsü dışında uygunsuz sayılan kıyafetler; kısa kollu giysiler, yuvarlak yakalı bluzlar, üç çeyrek boy pantolonlar ve yırtık pantolonlardan oluşuyor. Erkekler için ise düşük belli pantolon giymek yasak.&nbsp;Yasa nedir?&nbsp;İran'ın Şeriat yorumuna dayalı olarak; genç kızlar ergenliğe girmelerinden itibaren başlarını bir başörtüsü ile örtmek zorunda olup, vücut hatlarının gizlenmesi için de uzun ve bol kıyafetler giymelidirler.&nbsp;Şu ana kadar cezalar nasıldı? "Başörtüsü ve namus" yasasından önce bu kurala uymayanlar 10 gün ile iki ay arasında değişen hapis cezası veya 5 bin ila 500 bin riyal (0,10 – 10 dolar) arasında değişen para cezalarıyla karşı karşıya kalıyorlardı.&nbsp;Peki şimdi nasıl olacak? 152'ye karşı 34 oyla milletvekilleri tarafından kabul edilmiş olan yeni yasa, kamusal alanlarda "uygunsuz" kıyafet ile yakalanan kişilere "dördüncü derece" ceza uygulanacağını belirtiyor. Ceza kanununa göreyse, bu kural 5 ila 10 yıl arasında değişen hapis cezası ve 180 ila 360 milyon riyal (yaklaşık 3 bin – 7 bin dolar) arasında değişen para cezası anlamına geliyor.&nbsp;Yeni yasanın kadınlar üzerinde toplumsal ve duygusal olarak nasıl bir etki oluşturabileceği ile ilgili değerlendirmede bulunan kaynağımız, şu ifadeleri kullandı:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"Eğer rejim bu yasayı tamamen uygulamayı başarırsa, İranlı kadınlar için toplumsal sonuçlar cinsiyet ayrımcılığına eşdeğer olur. Anayasal eşitlik garantileri olmalarına rağmen, kadınlar Şeriat'a dayalı yasalar altında ikinci sınıf vatandaşlar olarak görülür."</blockquote><blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"İran rejiminin kadınları kamusal yaşamdan silme tarzında Taliban tarzı bir sonuç elde etme yeteneğine sahip olacağını düşünmüyorum, ancak kadınları daha fazla izolasyona itebilir ve eğitim ve istihdam fırsatlarından mahrum bırakabilir."</blockquote>Dahası:&nbsp;70 maddelik yasa ile beraber, vatandaşlara da kıyafet kurallarına uymayan insanları ihbar etme görevi&nbsp;ve yetkisi veriliyor. Kaynağımızın da aktardıklarına göre, yeni yasa ayrıca başörtüsünü uygulamayan özel ve kamu kuruluşlarını cezalandırma hükümleri içeriyor.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Örneğin, işletmeler büyük para cezaları veya tamamen kapatma ile karşı karşıya kalabilir, devlet memurları ise işten çıkarılabilir ve emeklilik haklarını yitirebilirler. Yeni yasa ayrıca üniversiteler, işyerleri, kamu alanları ve hatta hastanelerde daha fazla cinsiyet ayrımı için yeni standartlar belirliyor.</li></ul><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Amini'nin ölümünden bugüne: Neler yaşandı? &nbsp;</h2>Geçtiğimiz sene Eylül ayında başörtüsünü “doğru” takmadığı için ahlak polisleri tarafından gözaltına alınan 22 yaşındaki Mahsa Amini, gözaltı sırasında şüpheli bir şekilde hayatını kaybetmişti.&nbsp;Amini’nin ölümü, İran halkının son 40 yıl içinde gerçekleşen en büyük rejim karşıtı ayaklanmalarından&nbsp;birine sebep olmuştu.&nbsp;Bu yasa, Mahsa Amini'nin ölümüne yönelik bir yıl devam eden protestoların ardından geldi. İran’da kadınlar, ülkedeki dini yetkililere karşı düzenlenen protestolarda başörtülerini çıkarmış, yakmış ve tepki olarak makaslarla saçlarını kesmişlerdi. Giderek büyüyen protestolar karşısında İran güvenlik güçlerinin yüzlerce kişiyi öldürdüğü bildirilmişti.&nbsp;Ülkede rejim karşıtı gösterilerin artması ile beraber, İran sokaklarında ahlak polisi varlığını azaltmaya başlamıştı. Bunun üzerine birçok kadın halk içinde başlarını örtmeyi tamamen bırakmıştı. Fakat kadınların her geçen gün daha özgür giyinmesi ile beraber güvenlik güçleri, sokaklara gözetim kameraları kurmak konusunda ısrarcı oldu. Kameraların da yeterli olmadığını öngören hükümet yetkilileri, Amini’nin ölümünden tam bir yıl sonra yeni bir yasa tasarısıyla geri döndüler.Avrasya politikaları üzerine çalışan kaynağımız, Amini'nin ölümünden bu yana yaşanan olaylar hakkında ise şu yorumda bulundu:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"Duygusal olarak, zaten çalıştığımız sivil toplum liderleri arasında zihinsel ve duygusal tükenmişlik gözlemliyoruz. Hükümet tarafından yeniden başlayan çaba, kendi halkının büyük çoğunluğunun gözünde neredeyse hiç meşruiyeti olmayan bir rejimin kontrolünü yeniden sağlama girişimidir."</blockquote><blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"Başörtüsü yasası, insanları boyun eğmeye zorlamada rejimin başarısızlığından sonra gelir, çünkü başörtüsü takmamak için direnen kadınların sivil direniş eylemleri, rejimin en belirgin otorite sembolünü erozyona uğratıyor."</blockquote>

Aposto Gündem

İran parlamentosu, Mahsa Amini'nin ölümünün birinci yıl dönümünde yeni başörtüsü yasasını kabul etti. Konu hakkında ABD merkezli bir uzmanın görüşlerini aldık.

Başörtüsü Ve Namus ile ilgili hikayeler