📌Bu sayı 2022 Ekim ayının ilk yarısında yapılan yürüyüş gözlemlerimden derlenmiştir. Yazıdaki tüm olaylar ve kahramanlar gerçek hayattan alınmıştır.&nbsp;İtinayla, tek seferde tüketiniz.Bengisu 💌

Kimler çiçek açtı? Kimler tohuma kaçtı? Bu ay neleri ekmeli? Kimleri kimlerle dikmeli? 
Bitkiler dünyasından en güncel havadisler ve sezona uygun ekim-dikim önerileri her ayın ilk haftası e-posta kutunda.

Bitkiler dünyasından en güncel havadisler

Bitkiler Eşrafından Dedikodular

🍂 🍂 🍂 

Ekim'in yapılacaklar listesi

Selam olsun güzel okuyucu!Pek sık yapmıyorum ama bugün içimden geldi. Bu bültene ve yeni mevsime şu aşağıda gördüğünüz albümle melankolik ama kaygısız bir adım atalım isterim, iyi dinlemeler!<a data-type="embed" fr-original-style="" href="https://open.spotify.com/album/4XUQIBFGgxMSlkMZzjNWpj?si=VlYhhl8DQJ6agu4G0yeqKg" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank"><img src="https://embed.apos.to/assets/2022/8/2022-09-19T14:47:43.112Z.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.59" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></a> Şemsiyenizin ters dönmediği, kapüşonlarınızın içini gülücükle doldurduğunuz ve her şeyden önemlisi, en az bir çeşit turşu kurduğunuz bir sonbahar olsun!Sevgiyle,Bengisu

Sahip olmak, ait olmak ve birlikte var olmak üzerine

Sonbahara Hoş Geldiniz!

Merhaba!Geçenlerde evimin yakınlarında gerçekleşen bir partinin yüksek desibellerinden sebep, gecenin sabaha kıvrılan saatlerinde, uykusuz, tavanımı izliyordum. Saçma saatlerde uyanık olursanız aklınıza saçma şeyler üşüşür malum. Aklıma şu tek harfli akrostis düştü:Günün Gününden Güzel Geçsin GüzelimGenelde 90lar çocuklarının ilkokul hatıra defterlerinde kocaman yazılan bir G harfinin sağına doğru işlenen bu güzide dizeler, neden o an benim aklıma gelmeyi seçmişti bilemiyorum. Belki benim dışımda başka uykusuz akılları da ziyaret etmiştir, kim bilir. Velhasıl bu alakasız dize gecemi ufak bir oyunla renklendirmeme ilham oldu.Kafamdan bir harf seçip, o harfle başlayan 5 kelimelik şiircikler yazmaya başladım. Oyun o kadar hoşuma gitti ki, bir noktada yataktan kalkıp çıkanları not etmeye başladım. Ne yalan söyleyeyim, partinin müzikleri de fena değildi.Oyunu biraz daha iyi anlayabilmeniz için o gece çıkan bir kaç örneği paylaşayım. Önce N harfini seçtim:Neticede Niyetim Naylon Nergislerin NemalanmasıSonraki seçimim H idi:Habersizce Hapşırdım Huzursuz Hayalet HopladıSonra G için romantik bir alternatif hasıl oldu ve onu B için ürettiğim absürtlükle birleştirmeye karar verdim:Gümüşi Gökyüzünün Göğsünde Gölgeler Geriniyordu -ve ben- Bilhassa Bermudanın Bacağını Barakada Bırakmıştımİsterim ki -A- için de siz bir şeyler yazın, içinde Ağustos olsun, bolca absürtlük olsun. Instagram hesabından <a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/bitkileresrafindandedikodular/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bize</a> yollayın. Ağustosa ufak bir sözlü-sergi bırakalım.Her şey gönlünüzce olsun!Bengisu

Ve günün gününden güzel geçsin güzelim

'Re-wilding'

Akşamın 6 buçuğunda içilen bir 'cappuccino' marifetiyle, normalde yarın yazmayı planladığım bu satırları, gecenin köründe kağıda döküyorum.Gündüzleri miskin anlarımda uykumu açmak konusunda asla işe yaramayan kahvenin, geceleri uykumu kaçırmak konusunda bu kadar başarılı olması, beni hem hüzünlendiriyor hem de işkillendiriyor.Neyse.Aşağıdaki yazıyı okumadan evvel durup derin bir nefes almanız beni mutlu ederdi.&nbsp;Gününüz parlak, geceniz ışıltılı geçsin!Bengisu

2022'nin ikinci yarısından merhaba

Ihlamur Sayısı

Merhaba!Bu bülteni 21 Haziran'ı anmadan geçemeyeceğim için, girizgahı ufak bir 'en uzun gün reçetesi'ne dönüştüresim var. Belki şöyle bir şey,<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 206, 20); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 206, 20); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">Haftaya bugün, yılın en uzun gündüzünü yaşarken; güneşin altında, şöyle bir durun.Kendi içinizde bir azınlık bulun; siz ve başkaları tarafından çok da görülmeyen bir yön.&nbsp;O gün tamamen o yönünüz olun.Sonra da bırakın (tutturduklarınızı mesela);Nasıl bir yaz geçirmeye ihtiyaciniz varsa öyle bir yaz olsun,&nbsp;</blockquote>Sevgilerimle,Bengisu

🌞🌞🌞

Haziran Bülteni '22

Merhaba saygıdeğer okur!Dünya üzerindeki bazı sınırlar yakın geçmişe göre daha katı, bazılarıysa daha geçirgen. Ben insan çizimi sınırlardan çok anlamam ama özetle bir takım sıfatlarımın bana geçirgen kıldığı sınırlardan geçerek kendimi Amsterdam'da buldum. Bir süre buralarda olacağım. Canını yediğim İstanbul'un bitkilerinden ilk elden haber verme lüksümü yitirmiş olsam da, bitkiler eşrafında konu bitmez. Hepimiz birbirimize bir şekilde bağlıyız ne de olsa. Buradaki huş ağacıyla benim Tarabya'daki ladinimin konuşmadığı ne malum?&nbsp;Bir de zamansal öpüşmeler var. Zira tesadüflere inanmam. Buradan alacaklarım ve buradan aktaracaklarım varmıştır. Böyle akmıştır. Hayat neticede bir dansmıştır. Melodiyi duymaya bakalım.&nbsp;Bu yer değişimini kapak resmine yansıtan <a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/abohemianpeasant/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">A Bohemian Peasant</a>'a kucak kucak sevgiler.Yolunuz buralara düşerse, ya da hali hazırda yakınlardaysanız ses edin.Hepinize mis kokulu bir bahar dilerim!&nbsp;Sevgiyle,Bengisu

Adı olmayanlar

Nisan Bülteni '22

Yazın köşesi olur mu emin değilim. Veranda, dam, çayır, çim... Pek köşe kovalanmaz yazın, sere serpe, gelişine... Açık, geniş alanlar vardır. Ama kış, köşeli bir mevsimdir. Kışın bir köşe aranır. Bazı kışlar bulunur, bazı kışlar bulunmaz... Bazı kışlarsa o sizi bulur.&nbsp;Bu kış köşesiyle ilgili mühim bir mevzu, geceyi gece gibi yaşayabileceğiniz bir köşe olması gerekliliğidir. Kış dediğinin gece ile bir münasebeti vardır. Aynı hamurdan yoğrulmuş olabilir, bilemiyorum. Yapay ışıktan azade bazı gecelerde, bazı köşelerde, genişlemekte olan kışı şöyle bir süzün derim. Zira kıştan faydalanmak için onunla senkronize olmak gerekir. Durup, onun soğuk ama derin nefes alıp verişlerinin ritmine tutunmak gerekir. Gözünüz ister seçsin ister seçmesin, yaşayan her şey kıştan çıkarken bir beden büyür, içinde ya da dışında. Bilmeyen gözün bunu algılaması baharı bulur. Bilen gözse yer altındakini görür. Ki kış aslında şeylerin doğduğu mevsimdir.&nbsp;Sağlıkla,Bengisu

Kış kaç köşelidir? 🌬

Şubat Bülteni // Fraktallar

Merhaba!Aralık ayının başından beri, 'bu ay kenar etkisi üzerine yazacağım' diye dolanıp duruyorum. Karşılaştığım herkese de söylemiş olabilirim.Yazamadım arkadaşlar.Kendi kenarlarımla uğraşmaktan oturup iki kelam yazamadım. O yüzden o konu ocak ayına devroldu. Affola.&nbsp;Fakat bu yıl bitmeden kenar hadisesine bir giriş yapmak isterim. Zira yazamasam da üzerine epey kafa yordum.&nbsp;Hazırsanız, en sürreal görünümünüzü alın, ikinci bir uyarıya kadar asla rahat olmayan ve olmayacak bir pozisyona geçin ve kavramsallaştırma şölenime dahil olun. Sizi burada çok tutmayacağım. Hızlı ama başdöndüren bir zihin yolculuğu olacak. Zira ben bunları barfiks direğinde tepetaklak asılırken kurguladım.&nbsp;Bir parmak hareketiyle aşağı buyrun.

📝 🙋🏻‍♀️ 🚪

2021 ile Helalleşme Bülteni

Merhaba!Bu taslak sayfasına her geldiğimde, zaman binlerce beyaz pikselde somutlaşıyor.&nbsp;Yeni bir ay...&nbsp;Ya da daha dürüst bir tabirle, yeni bir ayın yazı yazmaya vakit bulduğum ilk günü. Kimi kandıracağım? Aramızdaki mesafe, benim bunu yazdığım anla sizin bunu okuduğunuz anın arası kadar. O arayı doldurmanın en pratik yolu, bir fiske samimiyet değilse nedir..&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/abohemianpeasant/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank"><img src="https://images.aposto.com/2021/10/2/1637094737719.jpeg" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="2.17" width="550" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></a> Bu ay İstanbul'da gözüme çarpan bitki ahvallerinden bazıları şöyle,1. Şehirdeki böğürtlenler toplamalık oldu. Kendinizi bu güzelliklere denk getiriniz.2. Kuşburnu için hasat zamanı. Onunla da şehirde karşılaşmak zor değil. Ona sorarsanız, kırmızı meyveleriyle gözünüzden kaçmamak için elinden geleni yapıyor. Kendisinin aslında bir çeşit yabani gül tomurcuğu olduğu bilgisini de yeri gelmişken araya sıkıştıralım.3. Sonbaharın en estetik bitkilerinden biri olan <a fr-original-style="" href="https://www.google.com/url?sa=i&url=https%3A%2F%2Fen.wiktionary.org%2Fwiki%2FClematis_vitalba&psig=AOvVaw086eDFSDxG5AokPsAdvVVs&ust=1637178912524000&source=images&cd=vfe&ved=0CAwQjhxqFwoTCJCT1_PUnfQCFQAAAAAdAAAAABAE" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">duman asması</a>, bu aylarda adına ilham olan dumansı hale bürünmekte... Kasım sonlarında şıklığının doruklarına ulaşacak. Büyülü bir şey olduğu kesin.&nbsp;4. Meyve ağaçlarından, belki de kokusuna en meftun olduğum malta eriği, çiçekte. Hayatınızın bir noktasında 'Ay ne güzel bir şey koktu!' diyerek yanından geçmiş olduğunuza eminim ama kanıtlayamam. Özellikle geceleri yaydığı şahane koku, beni bir yerlere götürüyor, asla geri getirmiyor. Şansıma, evimin yakınında bir malta eriği ağacı mevcut. Şu sıralar içme suyuma çiçeklerinden katık yapıyorum. İçim, dışım öyle koksun...Listeyi siz uzatın..''Çünkü bunun sırrı söylemek değil varolmaktır.''*--İnsanın kafası çorba. Halka açık yazı yazmaksa, bu çorbayı karşıdakinin anlayabileceği bir çorba haline getirmekle ilgili zannediyorum.. Bu noktada çıktının çorbalık özelliğini kaybetmemesi önemli. Yazdıklarımı okuduktan sonra, sizin de kafanız çorba oluyorsa ne âlâ. Zira işin bütün sihri orada. Bulaşmayan düşü kim ne yapsın?..&nbsp;Bu ayki çorbama tekrar hoş geldiniz!--Sonbaharın ikinci yarısında kendini hissettiren, yüz ısıran soğuk, İstanbul'a geldi. Kapının, camın hemen ötesinde.. Bilmem bu tip havalarla aranız nasıl ama ben kendisine karşı boş değilim.Bugün soğukta otururken, soğukla olan ilişkim üzerine biraz düşündüm. Bana hissettirdiklerini biraz kavramsallaştırmaya çalıştım ve neticede şöyle bir akışa evrildi:Soğuk --&gt; konforsuzluk --&gt; &nbsp;dirilik &amp; dirayet --&gt; güç &amp; metanet = 'gelsin hayat bildiği gibi' güveniZannediyorum ki biraz açmamın zararı olmaz. Ne zaman hava halk ağzında 'b.k gibi' olsa, dışarıda olma, o havaya meydan okuma deneyimini canlandırıcı bilhassa eğlenceli bulurum. Bugün, aldığım bu hazzın (mazoşist bir yerden gelmediğini umarak) arkasını biraz kazıyınca farkettim ki asıl sevdiğim şey, zorlu havaların insan zihninde yarattığı ufak ilüzyon.Fena bir rüzgar, yoğun bir yağış gibi çetrefilli hava şartlarından geçerek yürüdüğünüzü ve sonrasında kapalı bir mekana girdiğinizi hayal edin. O mekandaki deneyimleriniz ılık bir güne kıyasla çok daha lezzetli gelecek. Zira zorlu soğuk sizin ödül ve tehdit parametrelerinize ufak bir dokunuş yaptı. Konforsuz bir deneyimin ardından yaşayacaklarınızı pek tabii normalden konforlu bulacaksınız.&nbsp;Koşulların sert olmasıyla, ödül eşiğiniz düşüp, tehdit eşiğiniz yükseldiği için, hem ufak şeylerden daha kolay mutlu olacaksınız hem de tatsız şeylere karşı toleransınız artmış olacak. Velhasıl, soğukta yürürken bir markete girme deneyimi bile size haz verebilecek.&nbsp;Aslında tabiattaki herhangi bir deneyim, bizi hiper-konforlu dünyalarımızdan çıkardığı için aynı etkiyi yaratabiliyor. İlk uzun kamp deneyimimden döndüğümde, sifon ve kanalizasyon olgusunun ne kadar büyük bir konfor olduğuna günlerce tekrar tekrar şaşırdığımı hatırlıyorum. Karanlıkta kürekle gidip, çukur kazıp, popom donarak ve görmediğim bilimum irili ufaklı canlının vücuduma yakınlığından çekinerek yaşadığım tuvalet deneyimlerinden sonra 'sifon' benim için büyük bir dopamin kaynağı olmuştu. Ta ki bu konfora tekrar alışana kadar (ki insan zihninin içinde bulunduğu koşulları normalleştirmesi bir kaç güne bakıyor ne yazık ki/ ya da çok şükür ki, duruma göre değişir...).&nbsp;Neticede şu an sifona dair hiç bir heyecan hissetmiyorum (ne yazık ki..).P.S. Kapak resmi aslında <a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/abohemianpeasant/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">A Bohemian Peasant</a>'ın elinden bir 'teaser'. Bitkiler Eşrafıyla Yürüyüşler yakında. Takipte kalın :)&nbsp;P.P.S. Tez yazmasına ve tüm yoğunluğuna rağmen kapaklarımızı süslediği için kendisine ayrıca şükran! Bu vesileyle tüm tez yazanlara da kolaylık dileyelim. İyisiniz. Az kaldı!Tekrar görüşünceye dek konforu abartmayın, sevgiyle kalın!Bengisu--*John Fowles

Yürüyelim mi?

Kasım Bülteni

Gece, çoğu şeyi ustaca örterken bazı şeyleriyse ayyuka çıkarır. Gecenin ortaya çıkardığı, bazen büyüleyen, bazen sürükleyen, genelde de körükleyen bir yerden gelebilir. Farklı yerlerden, farklı hallerden paylaştığımız bu günde ve gecede, içinizden geçen, taşan ya da kendine yer bulamayan tüm duygulara selamla!Bengisu

<img src="https://s3.eu-central-1.amazonaws.com/images.aposto.com/2021/9/3/1634745149242.png" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="0.80" alt="No 12 Gümüşlük" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Sizlere bu ayın bir kısmını geçirmekte olduğum bir güzel mandalina bahçesinden bahsetmek isterim: <a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/no12gumusluk/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">No.12 Gümüşlük.</a>Bodrum'un Gümüşlük beldesinde denize 5 dakika mesafede yeni açılmış bir glamping*&nbsp;alanı olan No.12 Gümüşlük, denize ve gökyüzüne yakın, geri kalan her şeye ideal bir mesafede olmasıyla, doğa tatili meraklıları için şık bir alternatif sunuyor. Kış ayları haricinde açık olan glamping, şu an için 5 çadıra sahip. Önümüzdeki sezonda çadır sayılarını artırmayı planlayan bu büyülü mekanı, tatilleriniz için, grup etkinlikleriniz ve inzivalarınız için rezerve edebilirsiniz. Çadırların kendi duş ve tuvaletlerinin olduğunu da belirtmeden geçmeyeyim. Detaylı bilgi için <a fr-original-style="" href="https://www.no12gumusluk.com/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">web sitelerini</a> ziyaret edebilir, Instagram üzerinden iletişime geçebilirsiniz. Bitkiler Eşrafı'nın selamını söyleyip %10 indiriminizi talep etmeyi unutmayın :) *Glamping kelimesi, "glamour" ve "camping" kelimelerinin birleşiminden meydana geliyor.

No 12 Gümüşlük - Bitkiler Eşrafından Dedikodular

Ay Bahçeleri 🌝

Ekim Bülteni

Kültür hakkında yayımlanan makaleler ve yayınlar

Kültür

Yazıya girmek çetrefilli. Şöyle 'Bismillah deyip sağ ayağınızla giriniz' gibi genel geçer uğurlu bir seçenek de yok. Herkes başının çaresine bakacak. Şu sıralar okuduğum bültenlerde, köşe yazılarında insanların yazılarına nasıl başladıklarına dikkat ediyorum. Yazarlar farklı taktiklerle okuyucuyu ilk iki cümlede yakalamaya çalışıyor. Zor iş.&nbsp;Derken... Sanırım yazıya girdim. Hadi geçmiş olsun. Buradan sonrası kafamda hazır efendim. Siz de hazırsanız şuradan aşağı süzülelim.🍂Ekim enteresan bir ay. Eylül ayında serin fakat üzmeyen akşamlar, rutine dönüşün acı-tatlı heyecanı, dolapta öne taşınan hırkalar ve belki mumlar vardı. Ekim ise romantizmden bir tık daha uzak. Memeli, memesiz, omurgalı, omurgasız pek çok hayvanın ve kıymetlimiz bitkiler eşrafının top yekün afalladığı bir ay. Yaşayan her şey canhıraş bir adaptasyon halinde. Dereceler düşüyor, günler kısalıyor. Kış uykusuna yatanları seneye görüşmek üzere uğurluyoruz. Yenisini açmak üzere, bir perdeyi daha kapatıyoruz.Hızla kısalan günlere adapte olmanın yolunu, sabah uyandığımda kendimi dışarı atmakta buluyorum. Kısa bir yürüyüşle, gün ışığını ve sabahın temiz havasını şöyle ilk elden deneyimlemek günün geri kalanını daha enerjik ve keyifli geçirmeme yardimci oluyor. 10 dk bile olsa, uyandığınız ilk bir saat içinde direkt gün ışığı almak biyoritminizin kendi kendini akortlaması için kritik. Ben demiyorum, <a fr-original-style="" href="https://open.spotify.com/episode/4JIM6biMG5CQDsSMQFwG3O?si=507fee21a4dc484a" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Huberman</a> diyor.&nbsp;Velhasıl, gelelim işin magazin kısmına. Ekim ayı bize epey malzeme sunuyor. Ortamlarda satabileceğiniz havalı bilgileri aşağıya bırakıyorum.&nbsp;Köstebek tepeleri<img src="https://images.aposto.com/2022/9/3/1665581842433.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.75" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"> Bir son bahar alameti farikası olarak köstebek tepecikleriyle başlayalım. Şu sıralar tazecik biçilmiş çimenliklerin orta yerinde bu&nbsp;tepeciklere rastlama ihtimaliniz yüksek. Genelde bahar ve sonbahar aylarında aktif olarak yeni tüneller oluşturan köstebekler kazdıkları tünellerden çıkardıkları toprakları yeryüzüne itelemek suretiyle bu tepecikleri oluşturuyorlar. Köstebekler normalde kendi aralarında da pek haşır neşir olmasalar da bahar aylarında eş arayışı sebepli yeni tüneller kazma, gezip tozma moduna giriyorlar. Sonbaharda ise bu çiftleşmelerin meyvesi genç köstebekler yerleşecek yeni alanlar arıyorlar ve şu sıralar şahit olduğumuz tepecikleri oluşturuyorlar. Bu tepeciklerdeki tazecik havalandırılmış verimli toprağı alıp saksılarınızda keyifle kullanabilirsiniz. Zira köstebeklerin iteledikleri o toprakla artık bir işleri yok. Passionfruit, nam-i değer çarkıfelek meyvesi<img src="https://images.aposto.com/2022/9/3/1665581862303.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.75" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"> Çarkıfelek çiçeği ya da passiflora olarak bildiğimiz tırmanıcı bitkinin meyvesinden bahsediyoruz. İnsanı başka başka alemlere götüren bu sofistike çiçeğin böyle lezzetli bir meyveye dönüşmesine şaşırmamak gerek. Bu bitki gerek görünüşü gerek besin değeriyle, masallardaki sihirli sarmaşıkları aratmıyor. Ben tabiata büyülenmeye yer arıyorum o ayrı ama bu çiçeği görüp de şöyle bi yakından bakma ihtiyacı duymayan görmedim. Neyse, kendisine olan aşkımı itiraf ettikten sonra neden şu an bu bitkiden bahsettiğime geçeyim. Şu sıralar bu sarmaşığın meyve verdiği zamanlar, uzunca bir süre yeşil kalan meyveler iyice olgunlaştıklarında türüne göre mora ya da sarıya dönüşüyor. Azıcık yumuşayıp derileri buruşmaya başladığındaysa hasada hazır oluyor. Çoğu zaman olgunlaşan meyve siz toplamadan kendini yere atabiliyor, o yüzden sarmaşığın altını da ara ara kontrol etmenizi öneririm. Ben çiçekleri açık yakalayamadım ama çizerimiz Melisa'dan gelen passiflora fotoğrafını da şöyle bırakıyorum.<img src="https://images.aposto.com/2022/9/5/1665746650813.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.75" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"> Çiğdem Çiçeği<img src="https://images.aposto.com/2022/9/3/1665581879709.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.75" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"> Ekimin havalı isimlerinden birisi de bu harika renk uyumuyla sonbahar çiğdemi. Soğanlı bitkiler, çiçek açmadıklarında toprağın altında uyurlar. Ve vakit geldiğinde yerin altından fışkırarak insanlığı 'bunlar burada miymis yahu?!' gibisinden şaşkınlığa sürüklerler. Yaşadığım yerin etrafında bir hafta içinde o kadar çok çiğdem belirdi ki, pek keyifliyim, her birine gidip 'hoş geldin!' diyesim var.&nbsp; Kuşburnu <img src="https://images.aposto.com/2022/9/3/1665581911118.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.75" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"> Hangi kuşun burnuna benzediğini bir türlü çözemesem de beni mutlu eden bir başka sonbahar rengi, kuşburnu. Kendisini çay olarak ve marmelat olarak tüketmeye alışığız. Taze kuşburnunu çay için tüketmek isterseniz 10-15 dk kaynatmanız yeterli. Eğer marmelat yapmak isterseniz iş biraz daha meşakkatli. Uç kısımlarını kesmek ve içindeki çekirdekleri ayırmak biraz vakit alıyor. Fakat ben şahsen kuşburnu marmelatını sonsuz seviyorum. Bulduğunuz yerde toplayın derim. Bitkinin üzerindeki tüm tomurcukları toplamamaya, her bir bitkiden onu üzmeyecek kadar tomurcuk almaya dikkat edin. Ki onlar da hayatlarına çoğalarak devam etsin.Her şey devamlı bir dönüşüm halindeyken sonbaharda gökyüzü de farklı hallere bürünüyor. Güneşin ufka yakın geçirdiği süre arttıkça gün batımlarına ve gün doğumlarına şov yapmak için daha çok vakit kalıyor. Bilimsel deyişle, güneş ışığı daha kalın bir atmosfer tabakasında daha çok vakit geçirdiği için düşük dalga boylu renkler dağılırken, dalga boyu yüksek olan kırmızı ve turuncu renkler gözümüze ulaşmayı başarıyor. Kanvasa farklı bulut formasyonları da eklenince, epey lezzetli gökyüzü tablolarına denk gelebiliyoruz.&nbsp;Hepimiz için gün batımlarını görebildiğimiz, gördüğümüzde fark edebildiğimiz bir sonbahar olsun!Sağlıcakla,Bengisu

Ekim ayı 

Öne çıkanları ve gözden kaçanlarıyla 

Geçenlerde Candan'cım Erçetin Amsterdam'a gelmişti. Kendisi yaklaşık 5 yaşımdan beri favori sanatçım olur. Etkinlik sektörü dostlarından güzel arkadaşım Laçin sağolsun çat diye davetiye ayarladı ve bir diğer güzel arkadaşım Eda ile konsere gittim.&nbsp;Senfoni eşlikli bir konserdi. Orkestranın şefi konserin ortalarında bir yerde dünya hali, ülkeler arası çekişmeler vs. üzerine naçizane bir konuşma yaptı ve konuşmasının bir yerinde şöyle bir şey söyledi:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9);" style="color: rgb(9, 9, 9); margin: 0px 0px 1em; border-left: 2px solid rgb(94, 53, 177); padding-left: 5px; box-sizing: border-box;">The land does not belong to the people, the people belong to the land.</blockquote>Kendi kelimelerimle Türkçe'ye çevirecek olursam:&nbsp;Toprak insanlara ait değildir, insanlar toprağa aittir. Ait olmakKonserin üzerinden bir kaç ay geçti. Bu alıntıyı sonuna soru işareti iliştirip cebe atmıştım. Şimdi buraya çıkarıp sizinle birlikte evirmek isterim.&nbsp;'Şey'lerin ardına soru işareti eklemek, 'şey'i evirip çevirmek adına size bir tutamak, bir kulp sağlar. Soru işaretini severim. Tavsiye ederim.Ait kelimesi arapça kökenli. 'Dönen, geri gelen' anlamına geliyor. Bu dil ve anlam özelinde düşününce insanın toprağa aidiyeti, toprağın insana aidiyetinden daha makul duruyor. Toprak kendi kendine, bize geri dönmüyor.Peki, 'şey'lerin bize ait olabildiği günümüzün anlam dünyasında toprağı biraz metalaştırıp 'yer' olarak ifade edelim: Bir yerin size ait olması, sizin de o yere ait olduğunuz anlamına gelir mi?&nbsp;Bu bence biraz topal bir soru. Topal olduğu için, çok güzel bir soru.&nbsp;Zira bir yerin bana ait olmasındaki aidiyetle, benim bir yere ait olmamdaki aidiyet iki farklı anlam dünyasından besleniyor. İlkinde kastedilen, sahip olma temelinden gelen, içinde hiyerarşi barındıran bir aidiyet. Diğeriyse parçası olmayı ima ediyor. Birinde ben 'yer'e sahip olabilen üstel bir konumdayken, diğerinde ben, o 'yer'in bir parçası konumundayım.&nbsp;Gelelim kendimizi yücelte yücelte yarattığımız düzenlerde aitliğin karşısına koyduğumuz sahipliğe.Sahip olmakŞu anki bakış açımızla, insan şeylere sahip olabilir. Aynı zamanda insan şeylere ait olabilir. Peki insan aslen ait olmanın mı, sahip olmanın mı peşindedir?Bu soruyu etrafa sorduğumda çoğunlukla 'ait olmanın' cevabını aldım. Ama 'sahip olmanın' cevabı da azınlıkta değildi. Sanırım işin özünde, insan ait olmayı arasa da, bunu sahip olma üzerinden sağlamaya çalışıyor. Bu da işleri biraz karıştırıyor.&nbsp;Aidiyet bir bütün-parça ilişkisi sunabiliyor. Fakat sahiplik üst, alt hiyerarşisini beraberinde getiriyor. Sahip olmak bizim insan dünyamıza ve sistemlerimize has. Bizim dışımızdaki tabiatta pek de karşılığı yok.&nbsp;Birlikte var olmak? (Co-existing)Tabiat insan ilişkisini incelerken, aitlik de sahiplik de biraz yavan kalıyor gibi hissediyorum. Sanki daha ziyade her şeyin aynı seviyede durduğu, her şeyin birbirine bağlı olduğu bir birlikte var olma hali olan. Ve hatta bana sorarsanız -şu an bu bültende o derine inersem beni kimse çıkaramaz ama-, birlikte var olmanın da bir adım ötesi aslolan: Bir olma hali.Ee ne dedin şimdi?Kısaca özetlemek gerekirse, tabiatı ve insanı birbirine göre, birbirine karşı, birbiri içinde nasıl pozisyonladığımız yaşadığımız hayatlarda çok kilit öneme sahip. Bir toprak parçasına, bir ağaca sahip olabileceğinizi düşünerek yaşadığınız bir hayatla, bir toprağın parçası olduğunuz, bir ağacın arkadaşı olduğunuz bir hayat, hem size hissettirdikleri hem de sizin dünyaya sunacaklarınız açısından çok farklı olacak.&nbsp;Toplumsal mekanizmalar sizi her zaman doğru yere koymayabilir. Siz kendinizi nereye koyuyorsunuz? Gönlünüzce bir sonbahar olsun,Bengisu--İlüstrasyon: <a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/abohemianpeasant/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">A bohemian peasant</a>

Her canlı potansiyel bir arkadaştır

Uyandım. Ansızın ve nadiren gelen Türkiye politikası ilgisiyle kendime YouTube'dan bir Bekir Ağırdır videosu açtım ve güne başladım. Biraz Türkiye ve yakın geleceği üzerine kafa yorduktan sonra en sevdiğim anahtar kelimelerden olan -rewilding- yani 'yeniden yabanlaştırma' üzerine bir kaç video izledim. 'Wild' kelimesinin türkçe karşılığı olan 'yabani'yi ve olumsuz tınısını sorguladım.Bu esnada kahvaltım bitmişti.Ülke gündemi, seçimler, gezegenin akıbeti, bir insan canlısı olarak bütündeki yerim vs. derken, not defterimin başına oturup terapistimin bana verdiği haftalık ödevlerden birini yapmaya başladım. Ülkeyi de gezegeni de bırakıp içime baktım.Bu esnada çayım da bitmişti.--ÖZE insan şaşırıyor, biz her gün, tüm bu ölçeklerin hepsinde zihnen nasıl var oluyoruz? Hepimiz gün içinde, duygu dünyamızdan çıkıp, ülke gündemine girip, tabiat özlemine selam verip, ekonomik kaygılara bürünüp, sonra da spiritüel pratiklere gömülebiliyoruz. Algımız, odağımız bir fare gibi, kuyruğunun girdiği her delikten geçebiliyor, şekilden şekle girebiliyor. Sonra da kendi kapasitesine şaşırabiliyor.&nbsp;İnsan kendisi için bile çok enteresan bir hadise. Böylesine değişip dönüşebilen lakin ileriye ya da geriye gitmeyen...Düşünsel düzlemlerde sıçramalar yapmayı, sıkça da kaybolup gitmeyi severim. Başka türlüsünü bildiğimden de emin değilim, neticede bildiğim tek zihin kendi zihnim. Fakat bazen bu uçuş uçuş zihin halinden yoruluyorum. Nihayetinde ayağımı yere basmam gerekiyor.&nbsp;Böyle zamanlarda tutunduğum bir yön var. Hepimiz için erişilebilir bir yön. Bana, size ve dünyaya ait olan bir yan ya da bir yön. Bu yöne, anlatımın selameti için 'öz' diyelim. Kendimizi indirgeyerek merkezimizde kalmamızı mümkün kılan bir öz. Bu öz, yaban-yabani-vahşi-'wild' gibi kelimelerde de karşılık bulabiliyor. Öze gidiş, insan özelinde, son düzlükte medeniyetle giydiğimiz kıyafetleri farkındalıkla soyunma pratiğinden geçiyor.&nbsp;Bu ne demek?Muhakkak ki herkes için farklı bir şey demek. Benim için yabani ot toplamak, ormanda çıplak ayak gezmek, ateş yakmak, kendi yetiştirdiğim sebzelerle yemek yapmak, sezgilerimi dinlemek, koklamak, koparmak, gözlerimi kapatmak, tırmanmak, bir yerlere asılmak ve nicesi... Zihinden çok bedene ağırlık veren bir var oluş paleti.Kimisi için koşmak, balık tutmak, kimisi için çakıl toplamak, ağlamak, sarılmak ya da dans etmek... Herkesin kendi içindeki yabani olanla bağ kurmak için tutunduğu, keşfettiği başka başka araçları var. Ve kimse bu yabani olandan azade değil, zira o en içte. Bedenden sonra. Zihinden önce. Kimisinde daha derinlerde, örtük, kimisinde daha yüzeye yakın, görünür.Bu katmanla bağ kurmak istisnasız herkese iyi geliyor. Kimileri daha çok, kimileri daha az farkında, ama herkes farkında. Orada, az derinde, konforun dozunu kaçırıp, pamuklara sarmalayıp sardığımız yabani ve hayatın sihrine denk bir öz var. Bu renkli öz, sadece içimizde değil dışımızda da, yarattığımız bazı katmanlar altında geri gelmeyi bekliyor.--ÇİMENLİKLERİN ÖZÜ17. yüzyılda ilk olarak İngiltere'de bir nevi statü göstergesi olarak ortaya çıkan çimenlikler ne yazık ki halen şehirlerin bir normu olarak hayatlarına devam ediyor. Çimenliklerin zenginlik göstergesi olmasının sebebi ise malum. Bir çim alanı homojen bir şekilde yeşil ve canlı tutmak için epey iş gücüne ihtiyaç var. Zira tabiatın tersine gitmek enerji istiyor.&nbsp;Eskiden zengin arazi sahipleri için hizmetlerindeki çalışan sayısını göstermenin bir yolu olan bu kültür, tüm batı dünyasında yayılıp günümüz şehirlerinde de sıklıkla uygulanır hale geliyor. Fakat zamanla anlaşılıyor ki, monokültür bir alanı daima yeşil tutmak için harcanan su, ilaç, sentetik besin ve kas gücü uzun vadede kimse için hayırlı değil. Aynı zamanda koskoca alanlarda çimen dışındaki otlara, hele de oranın yerli türlerine izin vermemek, alandaki biyoçeşitliliği de olumsuz etkiliyor.Peki hali hazırda yaratmış olduğumuz ya da maruz bırakıldığımız çim alanlara özlerini nasıl kazandırabiliriz? Bugün çimenlik alanları çayırlara çevirmenin bir kaç ipucunu vereceğim. Tabiatın kendi kurallarını işlemesine 'izin vermek', günümüzün şehirlerinde de yavaş yavaş karşılık bulan bir yaklaşım. Biz bunun neresinden tutabiliriz?Erişimiznizde ve sorumluluğunuzda golf sahasına benzeyen monokültür çimenlik alanlar varsa ve bu alanların fazla kaçan makyajının altındaki özlerini açığa çıkarmaya istekliyseniz aşağıdaki maddeler nereden başlayacağınıza dair fikir verebilir: 1. İlaçlamayı ve sentetik gübre eklemeyi bırakın.2. Çıkan yabanı otları yolmayı bırakın. Bakalım hangi türler doğal olarak kendini gösterecek?3. Sıradaki ekim sezonunda çimenlerle birlikte büyümek üzere yonca tohumları serpiştirin.4. Çimlerinizi biçme sıklığını azaltın. Uzamalarına izin verin. Biçeceğiniz zaman bahçedeki belli alanları uzun bırakın. Bu alanlar kuşlar ve böcekler için kıymetli habitatlar olacak.5.Çim alanın tamamına ya da seçtiğiniz bölgelere iklime uygun yabani çiçek tohumları atın. Gelincik, papatya, keten tohumu, kadife çiçeği, hodan, aynısefa... Karışık satılan yabani çiçek tohumlarını da deneyebilirsiniz.6. Alanın tamamını yabanileştirmek zorunda değilsiniz. Bir kısmını düzenli olarak biçip, seçtiğiniz bazı bölgeleri yabani bırakırsanız alıştığınız düzenden de kopmamış olursunuz.7.Geceleri bahçe aydınlatmalarınızı mümkün olduğunca azaltın. Karanlık kısımlar bırakın. Bahçenizi paylaştığınız diğer canlılar için geceyi ışıkla kirletmemeye özen gösterin.8.Hayvanlar için küçük alanlar oluşturun. Kuş banyosu, kuş yemliği ya da böcek oteli ilk akla gelenler..Sonra da tabiatın hızını kucaklayın. Yavaş yavaş gerçekleşecek değişimlerin, doğacak çeşitliliğin ve bu çeşitliliğin getireceği dayanıklılığın tadını çıkarın.&nbsp;Sevgiyle!Bengisu

Yeniden yabanlaştırma

Re-wilding

Bendeniz ıhlamurları bahar sonu koklamaya alışığım. Fakat şu an Türkiye'den yaklaşık 10 enlem kuzeyde bulunmamdan sebep, kendilerini ancak bu ay koklayabildim. Ve bu vakte kadar her yerde olduğunu farketmediğim ıhlamur ağaçlarının gerçekten de HER YERDE olduğunu farkettim.Kendimde ve çevremde gözlemlediğim üzere, ıhlamur ağaçları temelde 3 şekilde farkedilir:-Burnunuzdan kaçmayacak bir koku bulutu vesilesiyle-Gözden evvel kulağa çalınan arı uğultusu vesilesiyle. Çünkü ıhlamur çiçekleri arılar için bir şölen, büyük bir ziyafet...-Altına park ettiğiniz arabanın yapış yapış olan camı vesilesiyle. Burada yaprak bitlerini ve şekerden oluşan dışkılarını anıyoruz.Dünyayı görsel ağırlıklı algılayan biriyseniz, bu ağacı rüzgarda ışıldıyormuş gibi gözüken yapraklarından ötürü de fark edebilirsiniz. Ama bu daha nadir görülür.Tüm bu sıraladığım fark ediş anları ağaç çiçekteyken vuku bulur. Zira bitki zaman kiplerinde çiçeklenmek 'fark edilme' zamanıdır. En havalı kıyafetlerinizi giyip, kokular sürünüp, salına salına yürümek gibi bir şeydir yani çiçeklenmek.Kil ağırlıklı alkali topraklarda huzurla yaşayan ıhlamur ağacı, yaprak bitlerinin vakit geçirmeyi en sevdiği ağaçlardan biridir. Yaprak bitleri ıhlamur ağacının şeker oranı yüksek yapraklarını kemirirken bir yandan da fazla şekeri dışkılamak suretiyle bırakırlar. Dolayısıyla ıhlamur ağacının altında uzun süre kalırsanız arabanız da siz de yapış yapış olabilirsiniz.&nbsp;Arılar ve yaprak bitleri gibi uğur böceklerini de bu ağacı düzenli ziyaret ederken görmek mümkün. Arılar çiçeklerin nektarı için gelirken, uğur böceklerini çeken şey ise yaprak bitlerinin varlığıdır. Neden? Çünkü yaprak bitleri pek hoş sohbettir, demek isterdim lakin asıl sebep uğur böceklerinin yaprak bitlerini yemekten büyük keyif almasıdır.Tabiatta her şey birbirini yiyedursun, bizler de insan evlatları olarak ıhlamurun kokusundan ve lezzetinden geri duramamışız pek tabi. Ihlamur çiçeklerini çay olarak tüketmek bu ağacın yetiştiği tüm coğrafyalarda var olan ortak bir kültür. Eskilerin deneyimlerinden sakinleştirici, yatıştırıcı olarak bildiğimiz ıhlamur yapraklarının gerçekten de tansiyon düşürmeye ve kas gevşetmeye olan katkıları farklı bilimsel çalışmalarla da kanıtlanmış. Ben şahsen henüz denemedim ama, ıhlamur yapraklarını salatalarına doğrayan insanlar da biliyorum. Alternatif bir tüketim yöntemi olarak denenebilir.&nbsp;Ihlamur, gövdesi kolay şekil verilebilen bir odun cinsi olduğundan, bu anlamda da insalık tarafından ilgi görmüş bir ağaç. Özellikle oyma ahşap objeler için en popüler tercihlerden birisi. Uygun koşullarda 2000 yıla kadar yaşayabilen bu ağacın her katmanı ayrı kıymetli. Bahçeniz varsa, hava ve toprak şartları da uygunsa bir düşünün derim. Gününüze ve geleceğe hoş kokulu bir katkı olur.Eski kültürlerde dürüstlük ve ölümsüz aşkla özdeşleştirilen bu ağacın köy meydanlarına dikilmesinin yaygın olduğunu duyuyorum. Genelde evlilik törenleri bu ağacın altında gerçekleştirilirmiş. Kalbe benzeyen yaprakları ve iki cinsiyetide bünyesinde barındıran çiçekleriyle uygun bir seçim gibi. Ayrıca sorgulamalar ve davalar da bu ağacın altında olursa kimsenin yalan beyanda bulunamayacağına inanılırmış.Yazın ortasında ıhlamur da ıhlamur dedik. Eğer çayını demleyip içesiniz gelmezse soğuk olarak tüketebileceğiniz bir alternatif tarifi aşağıya bırakıyorum:-Bir cam kavanozun ya da cam şişenin yarısını; soyup, daireler olarak doğradığınız limon parçalarıyla doldurun-İkinci yarısını kurutulmuş ya da yaş ıhlamur yaprakları/çiçekleriyle doldurun. Ufalamak suretiyle tıkıştırabilirsiniz :)-Bu cam şişenin/kavanozun üzerine kaynar su dökün ve ağzı açık bir şekilde dinlenmeye bırakın-Su ılıklaştığında canınızın dilediği miktarda bal ekleyin. Ağzını kapatın. Ve bir gün buzdolabında bekletin-Serin ıhlamur içeceğininizi süzüp, bir kaç buz ekleyip afiyetle içebilirsinizŞifa olsun!&nbsp;Bengisu

🍃🍃🍃🍃🍃

Önüm arkam sağım solum IHLAMUR

<div dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İnsanın küçüklüğü ve büyüklüğü arasında çok şey değişse de bazı zevkler, bazı keyifler aynı kalıyor. <a fr-original-style="" href="https://www.imdb.com/title/tt0032455/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Fantasia</a>'yı 7 yaşımda izlerken nasıl büyülendiysem hala öyle büyüleniyorum. En sevdiğim kısmı 'Dance of the Sugar Plum Fairy' bölümüydü, hala da öyle. Bu arada 1940 yapımı olan ilk Fantasia'dan bahsediyorum. Fantasia 2000 de kesinlikle izlemeye değer, o ayrı...&nbsp;Ne dediğim hakkında hiç bir fikriniz yoksa, 2 buçuk dakikalık 'Dance of the Sugar Plum Fairy' kesitini göz ve ruh zevkiniz için <a fr-original-style="" href="https://www.youtube.com/watch?v=mQqbnMSm2aQ&ab_channel=JuliaDavila" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">şöyle</a> bırakıyorum.&nbsp;Bu kesitte tanıdık bitkiler görmek mümkün. 46. saniyede, peri tozuyla karışık çiy damlalarına bulanmış bir karahindiba, bu sihirli anlatımın bir parçası olmakta hiç de zorlanmamış görünüyor.--Farklı deneyimlerle, farklı zamanlarda, tekrar tekrar anladığımız üzere, hayat biraz açık olmayı ve açık uçlu sormayı gerektiriyor.&nbsp;Biz de gıyabında konuşmak yerine Karahindiba'yı bültenimize konuk etmeye karar verdik. Uçuş uçuş bir sohbet için aşağı buyurun. <img src="https://images.aposto.com/2022/5/2/1655196071410.jpeg" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="2.81" width="550" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"> Bengisu: Merhaba sevgili Karahindiba, tüm karahindibaları temsilen bültenimize hoşgeldin!Karahindiba: Çok teşekkür ederim. Ama okuyuculara yalan olmasın, aslında sen bana geldin.&nbsp;Bengisu: Eh doğru. Burası Amsterdam’da güzel bir park. Bir huş ağacının altındayız. Ne zamandır buradasın?Karahindiba: Pek bilinmez ama, bizler epey uzun yaşayabiliyoruz. Çok yıllık bitkileriz. Eğer rahatsız edilmezsek 10-13 yıl hayatta kalabiliyoruz. Kökümüz sabit, her bahar toprağın üzerinde çiçeklerimizle görünür oluyoruz diyelim. Ben genç sayılırım, 2 yıldır buradayım. Annem de yakınlarda, bu parkın içinde. Çok hatırlamıyorum tabi tohum olduğum zamanları, ama sanıyorum ufak bir fırtınada annemin tohum başından savrularak geldim ve burada hayatımı inşa ettim.&nbsp;Bengisu: İnanılmaz. Peki annenin tohum başında kaç kardeştiniz? Takribi kaç tohum yer alıyor o pofidik beyaz halinizde?&nbsp;Karahindiba: Yaklaşık olarak 150-200 kadar tohum oluyor her bir beyaz başımızda. Bir tüm karahindiba bitkisinde ise 10 taneye kadar çiçek olabiliyor. Yani tek bir karahindiba bitkisi 10x200 tohum üretebiliyor diyelim.&nbsp;Bengisu: Yayılmakta zorlanmıyorsunuz. Gerçekten güçlü, mütevazi biraz da sihirli bir duruşunuz var bu hayatta. Peki nedir bu ekosistemdeki rolünüz?Karahindiba: Evet bu kadar dayanıklı olmamız senin türünü bazen gıdıklıyor ama biz bütünün hayrı için buradayız. Sanırım en kıymetli özelliklerimizden biri baharda açan ilk çiçeklerden olmamız. Arılar, böcekler, kuşlar ve pek çok başka canlı için kıştan sonraki ilk lezzetli ve besleyici öğün biz oluyoruz. Aylardır uykuda olan bünyeleri bahara hazırlıyoruz. Bizim uyanışımız pek çok böceğin ve arının da kış uykusundan uyanışına tekabül ediyor. Ayrı ayrı organizmalar gibi gözüksek de hepimiz aynı büyük organizmanın parçasıyız işte.&nbsp;Bengisu: Aynen öyle. Baharın ilk besinleri senin bünyende. Ben de siz çıkar çıkmaz çayınızı yapmayı çok seviyorum. Bir nevi bahara giriş iksiri.Karahindiba: Doğru, her bir parçamız insan vücudu için epey kıymetli besinlerle dolu. Kökümüz, yapraklarımız ve çiçeklerimiz hepsi yenilebilir. Genel olarak anti-oksidan ve anti-inflamatuar özelliklerimizle biliniyoruz. Bu özellikleri sağlayan polifenol bileşeni açısından en zengin kısmımız çiçeklerimiz. Yapraklarımızı da körpeyken hasat edip yiyenler, hiç de fena olmadıklarını söylüyor. Karıştırın salatalara derim.Bengisu: Peki, elbette pek çok bitki farklı evrelerden geçerken farklı görünümlere bürünüyor. Tohum evresine geçerken sendeki dönüşüm ise özellikle çarpıcı. Bunca farklı maskeyi bünyende birleştirmek nasıl bir duygu? Arada ben kimim sorgulamasına düşüyor musun?Karahindiba: Tüm karahindibaların üzerine epeyce kafa yorduğu bir konudur bu. Öncelikle bunu sorduğun ve bana paylaşma şansı verdiğin için teşekkür ederim. Bu konuda biraz kırgınız aslında, özellikle insan canlısına karşı. Tüm insanlar bizim tohumlarımızı üfleyerek dilek dilemiş olsa da, neredeyse çoğu, sarı halimizle beyaz halimizin aynı bitkiye ait olduğunun farkında bile değil. Bu bülteni okuyanları ayrı tutuyorum. Büyük ihtimalle onlar biliyorlardır.Bengisu: İnşallah. Birilerini utandırmadık. :)Karahindiba: Bilmemek değil öğrenmemek, diyip devam edelim. Şimdi biz karahindibaların farklı maskelerinin ardında, kıymetli bir dönüşümün adımları gizli. Çiçekten tohuma evrilmek, sanıyorum insanlar için ebeveyn olma deneyimine benzetilebilir. Hayat amacınızın, odağınızın değiştiği, yeni işlevler edindiğiniz büyük bir dönüşüm. Biz karahindibalar bunu yavrularımıza şu hikayeyle anlatmayı seviyoruz:Bir karahindiba doğar. Önce güneştir o. Sapsarı yapraklarıyla. Herkes onun etrafında döner. Arılar, kuşlar ve kelebekler…Gün geçer, ay geçer. Çiçek yavaş yavaş ruhunu teslim eder. Gitmek için değil. Başka bir şey olarak dönmek için…Ve döner, bembeyaz, yusyuvarlak hafif mi hafif bir dolunay olarak . Tohumların birlikteliğinden doğan bir ay. En ufak esintide titrer, olduğu halde uzun kalamaz. Bilir.. Hayat, dönüşmektir.&nbsp;Bir meltem, bir insan nefesi, bir kanadın rüzgarı yeter. Şimdi vakit yıldızlara dönüşmek vaktidir. O beyaz yumuşak yuvarlak ansızın dağılır. Ve yol verir nereye konacağından habersiz süzülen kardeş yıldızlara.. Başlatsınlar diye, her biri, bu masalı, yeniden...Bengisu: &nbsp;Ne güzel anlattın. Güneş oldun, ay oldun, yıldız oldun. Tüm karahindibalar gibi… Mikroda makro oldun.&nbsp;Karahindiba: Eh. 'Bir söylene dönüşmek içindir dünya'. :)&nbsp;Bengisu: İlhan Berk bir otun kendinden alıntı yaptığını duysa eminim çok mutlu olurdu. Bazı insanların sizlerden çekindiklerini duyuyorum, özellikle onların tarlasında ya da bahçesindeyseniz. Bu konuda ne söylemek istersin.Karahindiba: Evet ilk duyduğumuzda bu bizi epey şaşırtmıştı. Zira bahçelere, tarlalara zararımız olmadığı gibi aksine faydamız var. Öncelikle epey derine inen güçlü köklerimizle toprağı havalandırıyoruz. Ayrıca toprağın alt katmanlarındaki besinleri yukarı taşıyıp, o kadar derine gidemeyen bitkiler için erişilebilir hale getiriyoruz. İlla bizi ortadan kaldıracaklarsa bari yesinler.Bengisu: Belki bu röportajin sayesinde daha çok insan tüm bunlardan haberdar olur :) Harika bir sohbetti. Bu bültene konuk olan ilk bitki olman tesadüf değil biliyorsun. Seni ilklerle özdeşleştiriyorum. Neredeyse her gün görüşüyoruz, o yüzden cok dramatik bir veda olmayacak ama kendine iyi bak! Son olarak, okuyucularımıza söylemek istediğin bir şey var mı?Karahindiba: Ben de davet edilen ilk bitki olduğum için çok mutluyum. Okuyuculara da kocaman teşekkürler. İnsanlığa genel olarak karşılaştıkları her problemi teknolojiyle çözme eğilimlerinin altını kısmalarını öneririm. Herkese harika bir yaz mevsimi diliyorum. Ha bir de, ne yazık ki dilekleri gerçekleştiremiyoruz. Ama dileğiniz bütüne faydalı bir yerdense, onu evrene yaydığımıza ve bir gün size geri dönme ihtimalini artırdığımıza emin olabilirsiniz. Karahindibalar olarak ‘<a fr-original-style="" href="https://www.sheldrake.org/research/morphic-resonance" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">morfik rezonans</a>’a inanıyoruz.&nbsp;</div>

Açık uçlu sohbet

Karahindiba

Bu köşeyi de ufak bir güncel haberle şenlendirelim. Güzel arkadaşım Begüm'ün botanik dükkanı yeni yerini yeşillendirmeye başladı. Bu sefer, aynı zamanda bir kafe olarak hizmet veren bu vahayı benim yerime de ziyaret ederseniz pek mutlu olurum, zira İstanbul çıkartmam sonbaharı bulacak gibi. Güzel kahvelerinizi yudumlarken bitkilerle ilgili tüm sorularınızı Begüm'e sorup onu çıldırtabilirsiniz. Fakat çıldırmayacaktır. Zira ben yıllardır sorarım. Çıldırmadı.&nbsp;Adres mi?Şurada: Sahrayı Cedit Mah. Sinan Sk. No:3D Kadıköy-İstanbul

'Aylenizin' botanikçisi Sahrayı Cedit'te 

Niwa Botanic

Şimdilerde, içinde yeni olduğum bu şehirde bol bol keşif yürüyüşü yapıyorum. Bazen kendim, bazense sevdiğim birileriyle..&nbsp;Başka insanlarla, ormanlık bir alanda vakit geçiriyorsam bir konuda kendimi tutamam. Adını bildiğim tüm bitkileri işaret ederim. Ki ortalama bir şehir insanına kıyasla daha çok bitki tanıdığım için bu genelde bana 'havalı bir statü' kazandırır. Ne yalan söyleyim, bunu severim. Hele de insanlara daha önce yemedikleri, yenilebilir yabani bitkileri tattırmaya bayılırım. Yüzlerindeki tedirginlik/şaşkınlık/memnuniyet geçişine sırasıyla şahit olmak, hiç bir zaman sıkılmayacağım bir hobi.Gelgelelim, yeni bir coğrafyadayım ve bildiğim bitkilerin oranı azalmış durumda. 'Havalı statüm'den bir şeyler kaybettiğim kesin. Şimdi işin içine bir de dil meselesi girmiş durumda. Zaman zaman bitki isimlerinin Türkçe'sini bilsem de İngilizce'sini bilmediğim için hava atamadığım oluyor. Bir yanım bu durumdan gergin, elimde bitki tanıma uygulamasıyla yürüyüşlere çıkıyorum.&nbsp;Bilmem size de olur mu, herhangi bir -negatif- duygu hissetmeye başlarsam, o duyguyu hissettiğim için kendime sinirlenmekle başlayarak, kendi kendime karşıt argüman girdabına kapılırım. Bu girdap genelde bir kaç dakikalık bir monolog kadar sürer.&nbsp;<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 206, 20); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 206, 20); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">Bitkilerin adını bilmediğin için rahatsız olamazsın Bengisu, egon bu kadar mı kırılgan..?Şuradaki her bitkinin adını öğrensen ne olacak, onlara daha yakın mı hissedeceksin?Bir şeyi adlandırmadan, sınıflandırmadan tadını çıkaramaz mısın?Bilmemeye, bilinmezliğe kendini bırakamaz mısın? Kontrol delisi misin?İndirgeyici sistemlere bu kadar söylenip, aynı mentaliteye kendin teslim olmak iki yüzlülük değil mi?</blockquote> Velhasıl, kendimi ve beni insan yapan bir takım özellikleri biraz dövdükten sonra girdap sakinledi ve kendimi İlhan Berk'te buldum. Lisenin son, üniversitenin ilk yıllarında pek çok Türk genci gibi daldığım ikinci yeni sularında beni en çok etkileyen isimdi İlhan Berk. Wittgenstein'dan çokça etkilenerek dil üzerine, adlar üzerine kafayı bozmuştu. Ha keza şiirleri sayesinde ben de kafayı bozmuştum. Onun ilhamıyla o yıllar <a fr-original-style="" href="http://sub1.farmaupdate.com/siir/i/ilhan_berk/dun_daglarda_dolastim_evde_yoktum.htm" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">dağlarda çokça dolaştım, evde yoktum.</a>Ad'ı, adlandırmayı yüceltir genelde şiirlerinde. Ama İlhan Berk'i bilen bilir, yazınlarında çokça çelişkiyi de yan yana barındırır. Yine de ad çoğunlukla önemlidir. 'Ad her şeydir' , 'Ad evdir.' ya da 'Adlandırılmayan yoktur'.&nbsp;Bir yandan da şöyle der (kitap yanımda yok internette de bulamadığım için ezberden yazıyorum, orjinalinden ufak farklılıkları olabilir):<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 206, 20); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 206, 20); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">Bir tesbih böceği 'dünyayı biliyorum' diyor. Diyor 'su', diyor 'ot'. Geçiyor.</blockquote>Bu cümleyi sık sık hatırlatırım kendime. İnsan olduğumu, algım kadar olduğumu ve bu algımın limitli bir farkındalıktan ibaret olduğunu...Bu çorbadan şöyle çıkacağım: Ad, adlananla değil, adlandıranla ilgilidir. Ben bir sarı çiçeğe 'karahindiba' dediğimde bu o çiçekte bir değişikliğe sebep olmaz. Ama beni değiştirir. Adlandırmak zaruridir, insanidir. Ama dozu ve yeri önemlidir. Bazen adlandırmamak daha yerinde olabilir.Bu seçime sahip olduğumuzu hatırlamak bile bir özgürlük.&nbsp;PS. Bu ay ayçiçeği ekseniz fena olmaz. 🌻Esen kalın 🌿

🌺

Çiçekler adlarını bilir mi?

İçimizdeki ve dışımızdaki doğa %100 algılayabildiğimiz lineer ve tanımlı bir kurallar bütünü olmaktan epey uzak. Bunun yanında katıksız bir kaos ve karmaşa hali de söz konusu değil. Tabiatın, yer yer tanımlı, yer yer raslantısallıktan beslenen, çoğu zamansa insana ait zaman kiplerinin ötesinde kendince kuralları var.&nbsp;Doğanın bu kendine has kuralları bazı canlı formlarında algımızın ve anlayışımızın sınırları dahiline giriyor. İlgimizi merakımızı cezbediyor. İnceliyor ve anlamlar çıkarıyoruz. Bu yazıda, doğada farklı ölçeklerde tekrar ettiğini gözlemleyebildiğimiz bazı yapısal örüntülere değineceğim: Kendine benzer şekiller, matematiksel ifadesiyle fraktallar.&nbsp;Kendine benzer parçalardan oluşma, kendine benzerlik (self-similarity) olarak ifade edilen bu hadiseyi aşina olduğunuzu düşündüğüm bir örnekle somutlaştırayım.&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://fractalwork.com/julian-wilson-explains-the-nature-of-a-fractal-using-an-example-from-nature/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank"><img src="https://images.aposto.com/2022/0/2/1643127138617.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="2.66" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></a> Yukarıda bir eğrelti otunu görüyoruz. Şemanın da anlatmaya çalıştığı üzere, eğrelti onun her bir yaprağı yine bir eğrelti otuna benziyor. Ve bu küçük yaprakların daha küçük alt yaprakları da bir eğrelti otuna benziyor. Birkaç ölçek boyunca bu benzerlik devam ediyor. Yani aslında bu bitki, tek bir şeklin farklı ölçeklerde çoklanmasından oluşan bir bütün. Aşağıdaki görselde göreceğiniz romanesko brokolisi de kendine benzer formların en popüler örneklerinden bir diğeri. Bu sebzede de kendini tekrarlama adımlarını çok net bir şekilde görmek mümkün. Öbekler adeta kendi küçük kopyalarından oluşuyor gibi.<img src="https://images.aposto.com/2022/0/2/1643134433141.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.34" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Tabiatta eğrelti otu ve romanesko brokolisi gibi kendine benzer pek çok farklı yapıdan bahsedebiliriz. Peki tabiatın böyle formlar yaratmasının ardında ne gibi sebepler olabilir?&nbsp;Akla ilk gelenler şöyle:-Depolanıp sonraki nesillere aktarılacak genetik bilgiyi basit tutmak. Zira tek bir şeklin DNA'da kodlanması, 40 farklı şeklin DNA'da kodlanmasından çok daha az enerji istiyor. Enerji verimliliğini hedefleyen bir çeşit minimalizm gibi düşünebiliriz.-Bir diğer sebebi ise bir önceki bültende adını andığımız 'kenar etkisi'. Örneğin yukardaki örneklerde, sınırlı bir hacimde, olabildiğince geniş bir yüzey alanına sahip olan, eğrelti otu ve romanesko brokolisi gibi bitkiler güneş ışığıyla temas eden yüzeylerini maksimize etmiş oluyor. Aynı zamanda bu fraktal yapılar, bitkilerin bünyesindeki besin ve su dağıtım sürecini de daha verimli hale getiriyor.&nbsp;Tabiatta bu tip kendine benzer geometrilere sıkça rastlıyoruz. Hepsinin ardında yukarıdakilere benzer sebepler yatıyor. Bu sebeplerin ortak noktası ise enerji verimliliği.&nbsp;Gelin bu formlara matematiksel olarak biraz daha yakından bakalım.Matematikte kendine benzer şekillerin idealize hallerine fraktallar diyoruz. Tabiatta gördüğümüz fraktal benzeri yapılar, kendilerine benzer küçük kopyalarıyla büyüme işini belli bir sayıda tekrarlıyor. Örneğin bir eğrelti otunda bu tekrarın 4-5 defa gerçekleştiğini gözlemleyebiliyoruz. Yani kendine benzerliği 4-5 farklı büyüklük ölçeğinde görebiliyoruz. Matematikte ise, kendini küçük benzerleriyle büyütme işini sonsuza vardıran şekiller hayal edebiliriz. Matematik dediğimiz şeyin, bir soyutlama olduğunu hatırlatarak, matematiksel fraktalla, tabiattaki fraktallar arasındaki farkın altını çizmiş olalım.&nbsp;Fraktalların doğasını biraz daha yakından tanımak ve tabiatın enerji verimliliği konusundaki zekasını anlamak, bu prensipleri insan tasarımlarımıza uygulamak konusunda bize yardımcı olabilir.&nbsp;Fraktal geometrilerle ilgili belki de en ilginç olan şey, sınırlı bir alanda sınırsız bir çevresel, kenarsal büyüme vadetmeleri. Sonluluk ve sonsuzluk gibi iki zıt kavramı bünyesinde birleştirebilen bu konsepti büyülü buluyorum. <a fr-original-style="" href="https://www.youtube.com/watch?v=hZWwaFL1DzU&ab_channel=Sychro" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Saykedelik</a> halet-i ruhiyenin bu şekillerle ilişkilendirilmesine çok şaşırmamalı. :) İnsan bazı kafa hallerinde dünyanın büyüsünü filtresizce görebiliyor. Neyse, biz enerji verimliliğine geri dönelim.&nbsp;Sınırlı alanda sonsuz kenar konusunu biraz açmak için fraktal camiasının en popüler üyesi Kock eğrisini bültene konuk aldım. Kendisini aşağıda görebilirsiniz.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2022/0/2/1643129451284.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.93" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Peki neler oluyor bu eğride? Kock eğrisi, tabiatta kar tanelerinde benzerlerini gördüğümüz bir formülasyona sahip:&nbsp;Her düz çizgi yerine şeklin kendisini ekle (bir diğer deyişle düz çizgilerin orta 1/3lük kısmına bir eşkenar ekle).E1 aşamasında net bir şekilde görebildiğiniz bu kuralı bir kez daha uygularsam E2 şeklini elde ediyorum. Bir kez daha uygularsam E3. Ve bu kuralı dilediğimce uygulayabilirim. Her uyguladığımda ise bu eğrinin uzunluğu biraz daha artacaktır. Eğrinin uzunluğu sonsuza uzamasına rağmen, kapladığı alan değişmez.&nbsp;Bu muhteşem strateji, kısıtlı alanlarda maksimum verimlilik yakalama şansını yaratır. Örneğin bu Kock çizgisini herhangi iki farklı ortamın kesiştiği bir kenar olarak düşünelim. Fraktal büyüme stratejisiyle bu kenarın kapladığı alanı artırmadan, kenar uzunluğunu artırabiliriz. Bu da, bu kenarda gerçekleşen alışverişi maksimize edebilmek anlamına gelir. &nbsp;Bu prensibin örneğini doğada pek çok farklı yerde görebiliyoruz.&nbsp;Akciğerlerimiz benzer bir amaca hizmet eden farklı bir fraktal yapı örneğine ev sahipliği yapıyor. Aşağıda, ağaç dallarında, köklerinde, akciğerlerimizde, akarsu şekillerinde benzerlerini görebileceğimiz, dallanan fraktala bir örnek var. Bu örnekte her bir aşamada tekrar eden formül sözel haliyle şöyle:&nbsp;Her dalın ucuna, aynı açıyla, boyunun yarısı kadar iki dal daha ekle.&nbsp;Bir diğer deyişle, şekli, kendisinin yarı ölçeğindeki bir kopyasıyla büyüt.<a fr-original-style="" href="https://coderdojoathenry.org/2018/04/17/fractal-fun-in-javascript/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank"><img src="https://images.aposto.com/2022/0/2/1643130335992.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="2.91" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></a>Gördüğünüz gibi bu formülasyonu bir kaç sefer uygulamak bile şeklin toplam uzunluğunu yani, alışveriş alanını üstel bir şekilde artırıyor. Ciğerlerimizdeki bronşlar da benzer bir matematiğe sahip. Aynı anda daha çok oksijeni vücuda katabilmek için özelleşen bronşlarımız dar alanda maksimum verimlilik ilkesiyle çalışıyor.&nbsp;Fraktallar dünyası kendilerine yakışır şekilde sonsuz. İlerleyen bültenlerde yine değinme ihtimalimiz yüksek. Zira ben şu sıralar konuyla kafayı kırmış durumdayım. Fakat bu bülten karakter sınırına ulaşmadan dursam iyi olacak.&nbsp;Yazıyı İskoçya'dan sevdiğim bir örnekle noktalayım: <a fr-original-style="" href="https://gardenofcosmicspeculation.com/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Garden of Cosmic Speculation</a><img src="https://images.aposto.com/2022/0/2/1643131447251.png" width="550" style="width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.43" fr-original-style="width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Fraktallar da dahil tabiattaki farklı formlara ve olgulara selam duran bu insan tasarımı bahçe, bu yaklaşımın (estetik kaygılarla olsa da) uygulandığı bir örnek.Matematiksel anlamda fraktalların tanımı görece yeni olsa da, tarihte bu geometrileri insan yerleşkelerinde kullanan farklı kültürler elbette var. Geleneksel <a fr-original-style="" href="https://www.nature.com/articles/s41599-021-00766-1" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">İran bahçeleri</a> ya da eski <a fr-original-style="" href="https://www.researchgate.net/publication/222413274_The_fractal_geometry_of_ancient_Maya_settlement" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Maya ve Inca yerleşkeleri&nbsp;</a>fraktal geometrilere rastlayabileceğimiz insan yapısı örnekleri bünyelerinde barındırıyor.İnsan tasarımlarında bu prensipleri kullanmak hiç fena bir fikir değil. Hali hazırda küçük bir kesim tarafından önemsenip kullanılsa da fraktal geometrilerin daha çok insan tarafından bilinip, gündelik hayatta daha geniş yer bulması gerektiğine inanıyorum. Teknolojide çığır açan uygulamalara ön ayak olan bu geometriler, evlerimizin, bahçelerimizin hatta şehirlerimizin tasarımında çok daha fazla yer alabilir, gerek enerji verimliliğini, gerek görsel zenginliği artırabilir.&nbsp;Yine tren yolculuğundan seslendiğim bir başka bültenin sonuna geldik. Bilen bilir, hareket halindeki araçların içinde olmayı sevmem. Başım döner, şirazem kayar. Yazım yanlışları, devrik anlatımlar olduysa affola. :)Önümüzdeki ay görüşmek üzere, kendinize güzel bakın!

Fraktallar

Tabiatın kodları: Verimi çoklamak 

Kenar dediğimiz şey bir unsurun, kendi olmayan ile etkileşim potansiyelini barındıran sınırlarıdır. Bir diğer deyişle, bir şeyi o şey yapan, dışarıdakini de dışarıdaki şey yapan çizgilerdir. İki farklı ortamın, olgunun kesiştiği yerlerdir. Doğası gereği bir kenarın oluşabilmesinin önkoşulu farklılıktır.&nbsp;Kenarlar aynı zamanda etkileşimin ve alış-verişin gerçekleştiği yerlerdir. İki farklı ortam arasındaki geçişlerin olduğu ufak kapıları bünyesinde bulundurur. Kavramlardan somut dünyaya ufak bir iniş yapmak istersek, bir kaç saniyeliğine hücre zarını düşünebiliriz. Dü-şüüüüün-dük. Şahane. Devam ediyorum.&nbsp;Tabiatta canlılığın kurguladığı kenarlarda bazı ortak eğilimler görürüz. Kökler, dallar, bağırsaklarımız, beynimiz, akciğerlerimiz, eğrelti otu yaprağı gibi bir takım apaçık örnekleriyle gördüğümüz bu eğilim, kenarları maksimize etme stratejisidir. Bu ne demektir?Hasbelkader* kendimizi canlı olarak içinde bulduğumuz bu dünyanın temel çalışma prensibinin alma verme dengesi olduğunu anladığımızda bu çok da mantıksız bir strateji değildir. Zira maksimum kenar, maksimum etkileşim yani maksimum alışveriş demektir. Kenarın maksimize edilmesi ile ilgili geometrik stratejilere bir sonraki bültende gireceğim. Şu an üzerinde durmak istediğim ise, canlı bir kenarın sahip olması gereken diğer özellik: Seçici geçirgenlik.&nbsp;Tabiattaki tüm kenarlarda görebileceğiniz bu ortak özellik epey hayati. Hayatın temelini oluşturan alışverişlerimizin kalitesini kenarlar, kenarlarımız belirliyor. Bağırsak zarınız özelliğini yitirirse, işinize yaramayacak, besin değeri olmayan gıdaları da bünyenize emebiliyor mesela. Kenarlardan neyi içeri aldığımız, neyi dışarıda bıraktığımız epey kritik.&nbsp;Şimdi biyolojiden çıkıp, psikolojiye ve hatta sosyolojiye sıçrıyorum, o yüzden dik oturmanızı öneririm. Frontal lobunuza değil, amigdalanıza sesleneceğim yerdeyim. Umarım siz de oralarda bir yerdesinizdir.&nbsp;Hem biyolojide, hem psikolojide hem de sosyolojide geçirgenliğini yitirmiş kenarlardan bahsedebiliriz. Biyolojide, geçirgenliğini yitirmiş bir hücre zarı hücrenin ölmesine sebep olur. Psikolojide bir insanın kenarlarının geçirgenliğini yitirmesi, onların artık duvar olması anlamına gelir ki duvarın içinde olmanın da dışında olmanın da acısını her insan bir şekilde deneyimlemiştir. Sosyolojide ise kenarların geçirgenliğini yitirmesi, siyasi ya da sosyal sınırlar üzerinden düşünülebilir. Farklı olanlar arasında toplumsal alış verişin gerçekleştirilememesi, potansiyel kültürel zenginliklere ket vurulması ve toplumsal yalnızlaşma anlamına gelebilir.&nbsp;Bu konuyu detaylandırmaya devam edeceğim ama yeni yıla girmeden önce dileklerimi size kenarlar üzerinden sunmak istediğim için bu girizgahı yapmayı seçtim. Dileklerim hepimize,&nbsp;1. Kenarlarınızı kontrolsüzce geniş alanlara doğru değil, özünüze yakın tutarak bolca kıvrımla, bolca fraktal hareketle kalbinize yakın şekilde maksimize ettiğiniz bir yıl olsun! Bir canlı olmasa da kar tanesini örnek göstermek isterim. O ufacık çapına sığdırdığı kenar uzunluğunu hayal edin. Kalbinden başlayarak büyüttüğü, inanılmaz bir zenginlik ve kendine haslıkla sonsuza uzanan çevre uzunluğu... (Fraktalların canlı ve cansızlardaki örneklerine eğileceğim. Ocakta :) )2. Kenarlarınızın duvara dönüşmesine izin vermediğiniz bir yıl olsun! Geçirgenlik, vermek ve almanın dengede olmasıyla ilgili. Bunu sağlıklı bir hücre zarı kadar doğal bir yerden dengeleyebildiğiniz, akışkan bir sene olsun!3. Farklılıklarla beslendiğiniz ve farklılıklarınızla beslediğiniz bir yıl olsun! Özünüzde ve sadece size has olan kıymetleri paylaşmaktan çekinmeyin. Kenarlarınızdan usulca salın. Eminim onlarla beslenecek çokça komşu kenar var etrafınızda.&nbsp;Benimle bu yıl 'Bitkiler Eşrafından Dedikodular' serüvenini paylaştığınız için hepinize sonsuz teşekkürler! Ben 2022'de de burada olacağım. Bu yolculukta ilüstrasyonlarıyla, ilhamıyla, yeri geldiğinde dürtüşleriyle bana eşlik eden güzel arkadaşım Melisa Özdilek'e de güneş gibi sıcacık bir teşekkür! Melisa'nın dediği gibi 'Uçurumdaki çilekleri yemeyi unutmayın!'. Belki bu masalı da bir sonraki sayıda açarım &lt;3Kendinize, kenarlarınıza güzel bakın!İyi seneler,Bengisu---*Bu topa girmiyorum.&nbsp;

S1 E1

Kenar Etkisi 

Dün bir arkadaşımla gece yürüyüşü yaparken, insanların gerçekten sabah insanı ve gece insanı olarak ikiye ayrılıp ayrılmadığını tartışıyorduk. Ben katıksız bir sabah insanıyken, kendisinin bir gece kuşu olmasından muhtemel taraflarımız belliydi. Bana öyle geliyor ki, aslında özümüzde olan dinamikler, güne güneşle başlamamızdan yana. Fakat yarattığımız dünyada gece mefhumunu yerle bir ettiğimiz için, eğer özel olarak dikkat etmezsek bu dengenin geceye kayması çok muhtemel. Geceleri karanlığı deneyimlemek yerine, kendimizi ekran ışıklarına ve led lambalara maruz bırakmamızdan sebep, bedensel ve zihinsel olarak uyku halini öteleyebiliyoruz. Bir yandan da bazı araştırmalar diğer arkadaşımın savunduğu gibi, insanların evrimsel süreçte bu konuda farklı tandanslar geliştirdiği yönünde. Velhasıl bu tartışma 'öz'ümüzün ne olduğuna kadar uzar gider. O yüzden, kafamı karıştıran pek çok konuda yaptığım gibi, gözümü bizden çok daha deneyimli dünyalılar olan bitkilere çeviriyorum. Bitkiler gece ve gündüz bitkileri olarak ikiye ayrılır mı? Bir bitki çiçeklerini neden gece açmayı tercih eder? Geceleri koku yayan sarmaşıklar neyin peşinde?&nbsp;Belki bitki stratejilerinin derinliğinde, insanlığımızın özüne dair bir şeyler yakalarız.&nbsp;Bildiklerimizden başlayalım. Bir bitkinin gösterişli hale bürünmesi ve cezbedici kokular yaymasının arkasında polinatörlerine yani tozlayıcılarına yönelik bir davetkarlık yatar. Tozlayıcı çoğu zaman burnunu bir çiçekten diğerine sokan bir böcek türüdür. Nadiren bir kuş türü ya da yarasa da olabilir. Tüm bu canlıların genel özelliği mobilitelerinin yüksek olmasıdır ki polenleri olabildiğince geniş alanlara hızla yayabilsinler. Bitkilerin çiçek kısmı aslen, olabildiğince albenili renklere ve kokulara sahip olan üreme organlarıdır. Bitkiler polinatörleriyle iş birliği içerisinde evrimleştiğinden, her bir bitki kendi polinatörünü çekecek stratejilere sahiptir. Yarasa, güve gibi geceleri aktif olan tozlayıcılara sahip bitkilerin, güneş battıktan sonra çiçeklerini açması ve kokularını salması bu sebeptendir.&nbsp;Güneş battıktan sonra açan bir çiçeğe rastlıyorsanız, tozlayıcısıyla o saatler için randevulaştığını hayal edebilirsiniz.&nbsp;Belki bir insanın gece insanı olması da, kendi türünden ya da başka türden canlılarla, ya da iç dünyasıyla o zamanlarda bağ ve ilişki kurabilmesiyle ilintilidir. Belki bu mevzunun genetik temeli, uzak atalarımızın meslekleri, uğraşları, kurmaları gereken ilişkiler ve günün hangi saatlerinde aktif olduklarına kadar uzanıyordur. Kim bilir... İnsanlar zor, bitkilerden devam ediyorum.Gececil bitkileri ve hayvanları gözlemlememize alan sağlayacak ve gece ile olan bağımızı derinleştirecek bir bahçe fikriyle felsefeden aksiyona geçiş yapalım. Konseptin ismi "Ay Bahçesi". Yazılı kaynaklarda ilk olarak İngiliz bir peyzaj mimarı tarafından kullanılan bu adlandırma, gececil bitkilerin derlendiği ve ay ışığındaki görünürlüğün ön planda olduğu bir bahçecilik anlayışını ifade ediyor. Bir ay bahçesini oluşturan ögeler hayal gücünüze kalmış fakat genel olarak,<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Beyaz, açık renkli ve geceleri açan çiçekler&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Gümüşi ya da boz renkli çalılar ve yeşillikler</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Geceleri koku salan bitkilerden oluşan bir bahçe hayal edebilirsiniz.</li></ul>Ay ışığında tadını çıkarmak isteyeceğiniz böyle bir bahçeyi rüzgar çanlarıyla ya da ufak bir gölet veya şelaleyle de süsleyebilirsiniz. Maksat gecenin kendine has karanlık büyüsünü, başrolü bitkiler olan bir deneyime çevirmek.Sizi gecenin gerçekliğiyle yaklaştıracak bir ‘ay bahçesi’ için yapacağınız kurgulamalar kişisel seçimlerinize ve imkanlarınıza göre şekillenebilir. Bu uygulama için bahçenizin bir köşesini değerlendirebilirsiniz ya da bir saksıda ufak bir ay bahçesi oluşturabilirsiniz. Böyle bir bahçe maliyeti yüksek bir peyzaj uygulaması olmak zorunda değil. Erişiminizde olan, sezona uygun beyaz çiçekli bitkileri, yabani otları ve buzlu, gümüşi çalıları kullanarak denemeler yapabilirsiniz. Denemelerinizi paylaşmak isterseniz, mailin altındaki yayıncıya ulaşma butonu emrinize amade &lt;3 . Her ne kadar estetik bir kurgudan bahsetsek de, seçimlerinizde bitkilerin ve vesile olduğunuz ekosistemin ihtiyaçlarını merkeze koymayı da unutmayın.&nbsp;Bir şeyleri kontrol edebildiğimiz düşüncesi, bizde üstün olduğumuz yanılsamasını yaratabiliyor. Kendimizi herhangi bir şeyden üstün görmenin tehlikesi ise, o şeyle paylaşabileceğimiz pek çok ilişkilenme olasılığının üzerini çizmek oluyor. Tabiatla olan her diyaloğumuzda da bu iç eleştiriyi yapmanın kıymetine inanıyorum.&nbsp;Yazıyı ay bahçenizde yer verebileceğiniz bazı bitkilerin listesiyle sonlandıralım.Şimdiden güzel geceler!<a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/abohemianpeasant/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank"><img src="https://images.aposto.com/2021/9/4/1634820495859.jpeg" width="550" style="width: 100%; max-width: 550px; vertical-align: middle; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="Infinity" fr-original-style="width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></a> <ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Beyaz mehtap sefası (Ipomoea alba) &nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Parfüm çiçeği &nbsp;(Cestrum nocturnum)</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Beyaz gül</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Boru çiçeği &nbsp;(Datura stramonium)</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Trompet çiçeği &nbsp;(Brugmansia)</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Gece orkidesi &nbsp;(Epidendrum nocturnum)</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Akşam sefası &nbsp;(Mirabilis jalapa)</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ak zambak</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Sümbülteber</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kardelen</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Beyaz çiçekli fare kulağı</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Beyaz ağlayan kalp çiçeği</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Beyaz nergis</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Beyaz ortanca</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Filbahri çiçeği</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Beyaz manolya</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Civanperçemi</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yavşan otu</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kül çiçeği</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Alacalı ağustos zambağı</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Gümüşi taflan</li></ul>