Çağdaş sanat dünyası hareketli bir haftayı daha geride bıraktı. 2024 Eylül'ünde düzenlenmesi planlanırken küratör seçimi tartışmaları sebebiyle ertelenen 18. İstanbul Bienali'nin küratörü belli oldu. 2017'de Sharjah Bienali'nin küratörlüğünü üstlenen ve Lübnan Plastik Sanatlar Derneği'nin kurucu direktörü olan Christine Tohmé, 2025’te düzenlenecek bienalin küratörlüğüne getirildi.&nbsp;Bu haftanın sanat gündeminde Türkiye kültür-sanat ortamındaki ilişkiler ağını yerel yönetimlerin politikaları üzerinden tartışmaya açan Buradan Nereye? oluşumunun Müşterek Kültür başlıklı kampanyası var. Kampanya kamu politikalarına sorgulayıcı bir bakış getirmeyi hedefliyor.Bunun yanı sıra İstanbul Kültür Sanat Vakfı’nın (İKSV) Avrupa Birliği desteğiyle yürüttüğü Ortaklaşa: Kültür, Diyalog ve Destek Programı’nın hibe alan projelerinden Çekirdek Eskişehir de bu hafta odak noktalarımızdan. Projenin yürütücülerinden İKSV Kültür Politikaları Çalışmaları Direktörü Özlem Ece ile hem hibe programının çerçevesini hem de Eskişehir'deki projeyi konuştuk.Espas&nbsp;kanalında ise Nis Tuğba Çelik'in Chagall ve Kristof'un izine düştüğü "Bitmeyen Çocukluk" başlıklı incelemeyi okuyabilirsiniz.Kapılarını yeni açan sergiler ve dünyadan sanat gelişmeleri de&nbsp;Aposto Sanat'ta!Herkese sanatla dolu haftalar.Uğur

Şehri saran yepyeni sergiler, kimi eserleri görmek için son şanslar, performanslar, kültür-sanat projeleri, atölyeler, sanat dünyasından gelişmeler, nitelikli incelemeler ve söyleşilerden oluşan bir seçki.

İstanbul’un dört bir yanında görebileceğin sergiler ve sanat dünyasından bir seçki e-posta kutunda.

Aposto Sanat

"Çekirdek Eskişehir" projesiyle yeni bir sanat alanının ilk adımlarını atan Ortaklaşa projesini odağımıza alırken, 18. İstanbul Bienali'nin yeni açıklanan küratörüne yakından baktık.

🖌️ İstanbul'un küratörü, Eskişehir'in çekirdeği

28 Ekim Pazartesi gününden herkese merhaba.Türkiye'nin en kapsamlı sanat fuarlarından Contemporary Istanbul, İspanyolca konuşan ülkeleri odağına alıp Dali ve Miro gibi isimleri İstanbul'a taşırken 53 galeri ve 503 sanatçının eserlerini biraraya getirdi. Tersane İstanbul'da düzenlenen organizasyon, bu yıl sergilenen eserlerden çok mekan seçimiyle tartışıldı.Bu hafta Cumhuriyet'in doğum haftasında kaçırmamanız gereken sergilerden bir seçki sizi bekliyor. Ayrıca son haftasına giren Sinopale 9 ile ilgili bienalin eşküratörleri Melike Bayık, Deniz Erbaş, İpek M. Sür ve Nil İlkbaşaran ile yaptığımız söyleşiyi de bültende okuyabilirsiniz.Sınırların Ötesi'nden kadrajımıza Nilsu Çakmur'un Frieze izlenimleri giriyor. Espas köşesinde ise Nis Tuğba Çelik, Cézanne ve Poe'nun izinden bizim için acı çekenlere bakıyor.Sanatla dolu, mutlu haftalar.Uğur

Contemporary Istanbul ve Frieze'nin ardından çağdaş sanat fuarları. Sinopale'nin eş küratörleriyle söyleşi. Poe ve Cézanne'ın izinde, bizim için acı çekenler.

🎨 Contemporary Istanbul, Frieze, Sinopale

27 Eylül Cuma gününden herkese merhaba.&nbsp;Başrolüne çağdaş sanatın yerleştiği yeni bültenimiz Aposto Sanat, İstanbul'dan Sinop'a, Londra'dan Budapeşte'ye, sergiden bienale, yeni sezonun tüm renkleriyle karşınızda!İlk sayımız, çok kalabalık. Zira birer birer sahil beldelerinden kürkçü dükkanlarımıza döndüğümüz bu günler, hem yazdan kalma sergiler hem de yeni açılanlarla her ittiğimiz kapının arkasında bir sürprizle karşılaşmamıza neden oluyor. Her açtığımız kapı, sıkışıp küçülen iç dünyamıza biraz ferahlık gelmesine, şöyle bir tozun toprağın kalkıp derin bir nefes almamıza yarıyor.&nbsp;İstanbul'un en büyük fotoğraf festivali 212 Photography Istanbul, Sebastião Salgado'nun baktıkça genişleyen siyah-beyaz düşlerini şehre taşırken koleksiyoner Mustafa Taviloğlu'nun&nbsp;52 yıldır topladığı 2.412 eser, kentin içinde yayıldığı 7 mekanda bizimle köşe kapmaca oynuyor.&nbsp;İstanbul'un dışına kafamızı uzattığımızda ise bizi İzmir'de Joan Miró, Sinop'ta Sinopale bekliyor. Yolu biraz daha uzaklara düşenlere ise Londra'da Yayoi Kusama'nın "Every Day I Pray for Love" sergisi, Budapeşte'de Ara Güler seçkisi de var.Son olarak Nis Tuğba Çelik'in yazdığı Espas kanalında, edebiyatla resmin bir masaya oturup sohbet ettiği o şahane anlardan, renklerle kelimeleri buluşturan benzer kafalardan bahsediyoruz. Bu haftanın konukları Julio Cortázar ile Katalan sanatçı Antoni Tàpies.&nbsp;Yeni sezonda herkese rengarenk, bol ahenk, sanat dolu günler.

Başrolüne çağdaş sanatın yerleştiği yeni bültenimiz Aposto Sanat, İstanbul'dan Sinop'a, Londra'dan Budapeşte'ye, sergiden bienale, yeni sezonun tüm renkleriyle karşınızda!

🦚 Şehrin renkleri, siyah-beyaz düşleri

Onur Ayı'nın son pazarından merhaba.Bayramın eli kulağındayken memlekete veya güneye gitmediysen, tatilini yılın belli zamanlarında karşımıza çıkan görece sakin İstanbul'da geçirirken neler yapacağını düşünüyorsan senin için bazı önerilerimiz var. Bu sayıda şehri saran sergilerin, performansların yanı sıra Artİstanbul Feshane adıyla ve Ortadan Başlamak sergisiyle yeniden açılan Feshane-i Amire'ye ve Özlem Altunok'un anlatımıyla Depo'nun ev sahipliği yaptığı yeni sergiye bakış atıyoruz. Yalnız veya yanlış olmadığını hep hatırladığın, birlikteliğin gücünü daima hissettiğin, sanatın enginliğinde buluştuğumuz, kutlanası bir çifte bayram olsun.Keyifli okumalar, Dilara

Şehrin kültür-sanat gündeminde Çatısız, Sen Başka Bir Bensin, Cumhuriyet'in İlk Yılı ve dahası var.

🌈 Eksilerek Biriken, Sen Başka Bir Bensin

Merhaba.Yaz yavaş yavaş kendisini hissettirmeye, doğanın değişimleri romantik ruhlara hayaller kurdurmaya başladı. Günler uzadıkça ve güneşi kaçırma telaşı azaldıkça şehirdeki iştah açıcı sergilere ayıracak vaktimiz ve enerjimiz de arttı sanki. Arkadaş buluşmalarında birbirimize bahsettiğimiz sergiler, tıpkı rehberlerimizde olduğu gibi birikti. Ajandalarımızı doldururken notlarımızı karşılaştırmaya, tesadüfi denk gelişlerin yerini planlı sergi gezmelerine bırakmaya karar verdik. Bir sergiyi tek başına gezmenin tadı elbette çok ayrı ama bazı eşlikçiler sanat deneyimimize müthiş katmanlar ekleyebiliyor. Pek sevdiğimiz Argonotlar’dan Kültigin Kağan Akbulut’un John Craxton:&nbsp;Işığın Peşinde sergisini incelediği şahane <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/648333ded23a8d0006a37363" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yazı</a> da bizce bu eşlikçilerin en güzellerinden.Keyifli okumalar, Dilara

Şehrin kültür-sanat gündeminde Isabel Muñoz sergisi, Galeri Nev İstanbul’un yaz seçkisi, Sarkis'in üretimlerinde kapsamlı bir yolculuk ve dahası var.

🌅 Yeni Bir Hikâye, Aynı Ufka Bakmak

Merhaba. Sahnelerden taşan ve şehrin dört bir yanına yayılan oyunları, performansları, tiyatroda öne çıkan gelişmeleri derlediğimiz <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/n/istanbul-tiyatro-rehberi" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">İstanbul Tiyatro Rehberi</a>'nin <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/i/sehirde-paris-havasi-ve-nutcrusher" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ilk sayısı</a> geçen hafta seninle buluşmuştu. Sıra İstanbul Sergi Rehberi'nde.Şehri saran yepyeni sergiler, performanslar, kültür-sanat projeleri, atölyeler ve sanat dünyasından gelişmeleri derlediğimiz İstanbul Sergi Rehberi de işte karşında. Yoğun seçim gündemi nedeniyle ilk sayımızı bir gün önceden çıkaralım dedik ama bu rehberi iki haftada bir, pazar günleri e-posta kutunda ve Aposto uygulamalarında bulabilirsin. Abone olmayı unutma ve beklemede kal diyoruz.Keyifli okumalar, Dilara

Şehrin kültür-sanat gündeminde Başka Kayda Rastlanmadı, SSM'de Türk Resmi Konuşmaları, İstanbul Modern'in açılışı ve dahası var.

📚 Başka Kayda Rastlanmadı, Infatuation

Sanat hakkında yayımlanan makaleler ve yayınlar

Sanat

Kültür hakkında yayımlanan makaleler ve yayınlar

Kültür

İstanbul Kültür Sanat Vakfı’nın (İKSV) Avrupa Birliği’nin desteğiyle 2023’te başlattığı Ortaklaşa: Kültür, Diyalog ve Destek Programı ilk meyvelerini vermeye başlıyor. Program kapsamında hibe desteği alan Çekirdek Eskişehir projesi, Kent Park'ta belediyeye ait bir mekanın sanatçılar için bir üretim alanına dönüştürülmesini hedefliyor. Türkiye’de kültür-sanat alanında faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşları ile belediyeler arasındaki diyaloğu ve işbirliklerini geliştirmeyi amaçlayan programın ikinci açık çağrı döneminde toplam 10 projeye destek verilecek.&nbsp;Ortaklaşa Kültür, Diyalog ve Destek Programı'nın ayrıntılarını ve açık çağrı döneminde hibe alan Çekirdek Eskişehir projesini İKSV Kültür Politikaları Çalışmaları Direktörü Özlem Ece'ye sorduk.&nbsp;Ortaklaşa: Kültür, Diyalog ve Destek Programı tam olarak nedir, ne yapar?İKSV olarak Avrupa Birliği’nin desteğiyle 2023 yılında başlattığımız Ortaklaşa: Kültür, Diyalog ve Destek Programı; kapsayıcı, eşitlikçi ve hak temelli bir kültür politikası modelini yerel kültür aktörleriyle birlikte hayata geçirdiğimiz, çok kapsamlı bir proje. Ana amacı sivil kültür kurumlarıyla belediyeleri adil bir kültürel işbirliği zemininde buluşturmak. Projenin üç temel eksenini öğrenme, diyalog ve hibe programları oluşturuyor.Toplam bütçesi 1,3 milyon avro olan Ortaklaşa Hibe Programı, bulunduğu coğrafyada dönüşüm yaratma potansiyeline sahip kültür-sanat projelerini desteklemek ve sivil toplum-belediye işbirliğini geliştirmek üzere tasarlandı. Programın 2023 yılındaki ilk açık çağrı dönemine Türkiye’nin 7 bölgesindeki 33 şehirden kültür-sanat odaklı 121 sivil toplum kuruluşu başvurdu. Bu başvurularda 10 büyükşehir, 6 il ve 71 ilçe belediyesi proje ortağı olarak yer aldı.&nbsp;Şu anda, Nisan-Haziran 2024 arasındaki ikinci açık çağrı döneminde Türkiye’nin yine 7 bölgesindeki 35 şehirden gelen 131 proje başvurusu arasından seçilen, 10 yeni projenin başladığı dönemdeyiz.&nbsp;Hibe Programı’nın üç ana hedefi var: Türkiye’de kültür ve sanat alanını STK’lar ve belediyeler arasındaki işbirlikleri ve ortak projeler aracılığıyla güçlendirmek, belediyeler ve STK’larda çalışan kültür profesyonellerinin kültür politikaları ve yönetimi alanlarındaki gelişimini desteklemek, katılımcı yerel kültür politikalarının oluşumunu teşvik etmek.Ortaklaşa Öğrenme Programı’nda ise kültür-sanat ekosisteminde farklı kentlerde ve ölçeklerde çalışan aktörler olarak birbirimizden öğrenerek birlikte büyümeyi hedefledik. Programa dahil olan kurum temsilcilerini kültür politikaları ve yönetimi alanlarında çalışan akademisyenler ve profesyonellerle biraraya getirerek katılımcılara kültür politikalarının planlanmasında ve uygulanmasında çokyönlü bir bakış açısı kazandırmayı amaçladık. Yerelde katılımcı kültür politikalarının oluşturulmasında çeşitliliği, eşitliği, kapsayıcılığı kucaklayan çözümlere ve önerilere odaklanırken, projenin ilk aylarındaki saha araştırmasının verileri de bu sürece yön verdi.STK'larda ve belediyelerde çalışan kültür profesyonellerini yuvarlak masa toplantıları ve arama konferanslarında biraraya getirdiğimiz, ortak sorunlara çözüm aradığımız ve kavramlar üzerinde düşündüğümüz Ortaklaşa Diyalog Programı ise katılımcıları kültür politikaları ve yönetimi alanında deneyim paylaşmaya davet ediyor.&nbsp;Programın ikinci çağrı döneminde hangi şehirlerde tam olarak neler yapılması planlanıyor?İkinci çağrı döneminde Balıkesir, Çanakkale, Gaziantep, Hatay, İstanbul, İzmir, Rize ve Sinop’tan kültür-sanat alanında çalışan sivil toplum kuruluşları; Adıyaman, (İstanbul) Ataşehir, Balıkesir, (Hatay) Defne, Gaziantep, (Artvin) Hopa, (İzmir) Konak, (Çanakkale) Küçükkuyu, (İstanbul) Maltepe, (Balıkesir) Marmara Adalar, (Amasya) Merzifon, (Trabzon) Ortahisar, (İstanbul) Şişli belediyeleriyle ortaklaşa projeler yürütecek.Projelerin ayrıntılarına gelince… Çanakkale’den Bir Tohum Vakfı ve Küçükkuyu Belediyesi’nin yürüttüğü Kültür Kenti Küçükkuyu kültürel miras ve çeşitliliğiyle öne çıkan beldede doğa takvimi çerçevesinde düzenlenecek ekolojik ve yerel bellek temalı etkinliklerle Küçükkuyu’yu bölgenin kültür odağı hâline getirmeyi amaçlıyor. İzmir’den Darağaç Kolektifi ve Konak Belediyesi’nin projesi Fermantasyon, genç sanatçı ve tasarımcıların atölye ve deneyim alanlarının eksikliği, kent yaşantısına katkıda bulunabilecek fikir ve projelerin izleyicisiyle buluşmakta zorlanması, yerel yönetimlerin ve sivil toplum kuruluşlarının iletişim sorunlarının aşılabilmesi ve somut çözümler önerilmesi konularını merkeze alıyor.Galimi Çınarlı Kırsal Kalkınma ve Turizm Derneği, Marmara Adalar Belediyesi ve Balıkesir Büyükşehir Belediyesi'nin ortaklığındaki Marmara Adaları Kültür Sanat Aksı projesiyle Çınarlı’da bir kültür-sanat yerleşkesinin hizmete kazandırılması, yeni açılan Marmara Adalar Müzesi’nin kapasitesinin artırılması, belediyeye yönelik kültür politikası eğitimleri ve Ada’da ilk kez düzenlenecek Ada Kültürleri Festivali ile ortaya çıkacak dinamizmin sürekli hâle getirilmesi amaçlıyor.Hatay Senfoni Orkestrası ve Defne Belediyesi’nin Yeni Yaşamın Filizleri: Hatay Gençlik ve Çocuk Orkestra Korosu projesi, belediye desteğiyle kurulacak sanat yerleşkesinde, depremden etkilenen Hataylı 60 çocuğa müzik eğitimi sunmayı hedefliyor.Hemşin Yaşam Derneği ve Hopa Belediyesi’nin Nazım’dan Kazım’a Ortaklaşa Hopa projesinde, şehirde kurulmakta olan Kültür ve Sanat Meclisi aracılığıyla sivil toplum kuruluşları, yerel yönetim, yurttaşlar ve sanatçılar arasındaki diyaloğu geliştirerek; katılımcı, kapsayıcı kültür politikalarının oluşum sürecini desteklemeyi planlanıyor.İstanbul’dan desteğe hak kazanan tek proje ise Kreşendo’nun üç ilçe belediyesinin (Ataşehir, Maltepe, Şişli Belediyeleri) ortaklığında düzenleyeceği Bizi Buluşturan Mekanlar. Bu ilçelerde belediyelerin açık ve kapalı kamusal alanlarındaki kültür-sanat faaliyetlerinin programlama ve mekansal tasarım süreçlerinin katılımcı, kapsayıcı şekilde yürütülmesi için bir rehber hazırlanacak.Nefes Kültür Sanat Derneği, Gaziantep Büyükşehir Belediyesi ortaklığındaki Gaziantep Sanat Alanı ile Cenani Konağı'nda bir kültür ve güzel sanatlar akademisi ve ortak alan oluşturuyor.Sinop Sürdürülebilir Kalkınma Derneği ve Merzifon Belediyesi'nin projesi Motorhane Kültür-Sanat Ağı ile Merzifon’da bulunan eski bir elektrik santrali kültür merkezine dönüştürülüyor ve bölgedeki kültür-sanat aktörleriyle sivil bir ağ oluşturuluyor.İstanbul’da yerleşik Şehir Dedektifi Kent Çevre ve Sanat Derneği, deprem bölgesine gidiyor ve Adıyaman Belediyesi'nin ortaklığında Perre Çocuk ve Kent Bienali'ni hayata geçiriyor.Ortaklaşa Hibe Programı’nın ilk döneminde Borçka Belediyesi ile ortaklaşan Yayla (Gola) Kültür Sanat ve Ekoloji Derneği, bu kez Ortahisar ve Hopa Belediyeleri'ni yanına alıyor. VİRA: Doğu Karadeniz Kültür Ekosistemini Güçlendirmek projesi Artvin, Rize, Trabzon arasındaki kültür-sanat ekosistemini; sivil toplum, yerel yönetimler ve yerel aktörlerin katılımıyla düzenlenecek atölye çalışmaları, çalıştaylar ve toplantılarla güçlendirmeyi, yerel yönetimlerin sivil toplum ile işbirliğini artırarak etkileşimli ve kapsayıcı kültür politikaları oluşturmayı odağa alıyor.Eskişehir’deki Çekirdek Eskişehir projesi&nbsp;ne amaçlıyor?Ortaklaşa’nın ilk açık çağrı döneminde hibe desteği alan dört projeden biri Çekirdek Eskişehir. Proje kapsamında, Ankara’da uzun yıllardır düzenledikleri Engelsiz Film Festivali ile tanıdığımız Puruli Derneği, Eskişehir Büyükşehir Belediyesi’nin ortaklığında belediyeye ait bir mekanın ideal dönüşüm planını çalıştı. Eskişehir’de 650 metrekarelik bir alana yayılan Kent Park içinde bir süredir atıl hâlde bulunan bir kamusal mekan, üç temel başlık altında yeniden projelendirildi. Eskişehirli kültür-sanat aktörleriyle yapılan toplantı ve atölye çalışmaları neticesinde Çekirdek Eskişehir ismi verilen alanın mimari tasarımı, kültür-sanat programı ve yönetişim modeli, sivil ve kamusal aktörlerin işbirliğiyle tasarlandı. 2023 yılı boyunca ulusal ve uluslararası paydaşlarla yapılan toplantılardan edinilen deneyimler, mekanın dönüşüm sürecinin temel ilkelerini ortaya koydu.Çekirdek Eskişehir projesinin ne kadar zamanda bitirilmesi planlanıyor?Puruli Derneği, Ortaklaşa’nın hibe desteğiyle hayata geçirdiği bu tasarım projesinin sonuna geldi. Şimdi geçen yıl boyunca kentteki paydaşlarla birlikte çalışılan planın ışığında mekanın dönüşüm sürecinin başlaması hedefleniyor.Mekan geçen Haziran ayında düzenlenen bir mini festival ile paydaşlarca ilk kez deneyimlendi, Çekirdek Eskişehir’in Ortaklaşa hibesiyle tasarladığı projenin kapanış etkinliklerinde de birçok kişi ve kurum temsilcisi ağırlandı ve mekan nefes almaya başladı. Eskişehir Büyükşehir Belediyesi’nin koordinasyon için üç kişiyi istihdam etmesi de sürdürülebilirliğe dair sevindirici bir gelişme oldu.Süreç ilerlerken Eskişehir halkıyla katılımcı bir biçimde onların talepleri de gözetiliyor mu?Çekirdek Eskişehir projesinin yönetişim modeli tam da bu kapsamda tasarlandı. Yerel, ulusal ve uluslararası kültür-sanat aktörleriyle birlikte çeşitli atölyeler ve toplantılar sonucu ortaya çıkarılan bütüncül yönetişim modeli kamu ve sivil toplumun birlikte çalıştığı bir öneri sunuyor. Mekanın Eskişehir Büyükşehir Belediyesi ile Eskişehirli sanatçılar ve yerel sivil toplum işbirliğiyle ortaklaşa yönetilmesi hedefleniyor. Çekirdek Eskişehir, yarattığı yönetişim ve işbirliği modelinin uzun vadede Türkiye’nin başka şehirlerinde de yaygınlaşmasını amaçlıyor. Proje sürecinde Puruli Kültür Sanat Derneği ile Eskişehir Büyükşehir Belediyesi arasında imzalanan 5 yıllık protokol mekanın kültür-sanat ana odağıyla, sivil aktörler tarafından kullanılmasını garanti altına alıyor.&nbsp;Proje süresince yerel, ulusal ve uluslararası kültür-sanat aktörlerinin yer aldığı bir de Paydaş Haritası oluşturuldu. Haritada 60’tan fazla alanda ve sektörde çalışan aktörler çeşitli kategoriler altında gruplandırıldı. Hazırlanan paydaş haritasına Puruli Kültür Sanat Derneği’nin <a fr-original-style="" href="https://www.puruli.org/tr/68544/CEKIRDEK-ESKISEHIR" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">internet sitesinden</a> ulaşılabilir.Çekirdek Eskişehir projesi tamamlandığında nasıl bir kültür-sanat programı olacak?Mekanın kültür-sanat programlamasına ilişkin kapsayıcılık ve erişilebilirlik; sanat üretimine alan açma; sürdürülebilirlik ve yerel üretim; disiplinlerarası işbirliği; gastronomik deneyim; yerel, ulusal ve uluslararası bağlantılar; sosyal etki ve dönüşüm olmak olmak üzere yedi temel ilke belirlendi. Mekan ücretsiz olarak sanatçılar, kültür sanat girişimleri ve sivil toplum örgütlerinin kullanımına açık olacak. Mekanı kullanmak isteyen kurum ve kişiler Açık Takvim uygulamasıyla sürdürülebilir programlama kapsamında etkinliklerinin hem provalarını hem de sahnelenmesini halka açık bir şekilde kurgulayabilecekler.

Eskişehir'e yeni bir sanat alanı kazandırma amacıyla ortaya çıkan "Çekirdek Eskişehir" projesini ve Türkiye geneline yayılacak hibe programını İKSV Kültür Politikaları Çalışmaları Direktörü Özlem Ece ile konuştuk. 

Özlem Ece ile 'Çekirdek Eskişehir' üzerine

Chagall bakışlarını hep gökyüzüne çeviren bir çocuk. Rusya’da doğduğu Yahudi köyündeki acılara, sevinçlere tutkun; doğayı insandan, insanı doğadan ayırmayan ve yeryüzü ile gökyüzünü bir bütün olarak gören bir çocuk. Resimlerinde bir damın tepesinde bir eşeği keman çalarken görebilirsiniz ya da ele ele vermiş gelin ile damadı damların üzerinden uçarken yüzlerinde masum bir ifadeyle; sanki gözlerimizi tablodan başka bir yere çevirsek de onlar hep uçacakmış gibi. Chagall anıları anlattığı Hayatım kitabında şöyle diyor:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(0, 0, 255); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(0, 0, 255); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Gökyüzünden, çocukluğumun yıldızlarından size hiç bahsetmiyorum. Onlar benim yıldızlarım, tatlı yoldaşçıklarım; okula giderken bana eşlik ediyor, sonra ben dönünceye kadar sokakta bekliyorlar. Zavallılar, beni bağışlayın! Sizi böylesine baş döndürücü bir yükseklikte yalnız bıraktım!”</blockquote>Kendine çocukluğundan beri yıldızları arkadaş etmiş bir ruhun resimlerinde gökyüzünde uçuşan insanları çizmesi de pek tesadüf değildir o yüzden. Resimlerinin kanatları vardır Chagall’ın, tablonun ağırlığı uçuşan ve özgür, sınırsızca hareket eden gövdelerle taban tabana zıt gibidir.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2024/10/0/1731239460416.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="0.80" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">La nascita (Doğum) | Marc Chagall, 1911 “Çocuğun Doğumu” tablosunda çıplak bir kadın yatakta doğumdan sonra uzanır ve yatağın köşesinde siyah bir gölge, bir erkek olarak tasvir edilmiştir, bebeği elinde havaya doğru uzatır. Anne bize bakıyordur.&nbsp;Bu tabloyu gördüğümde Anadolu’da yaygın olan Alkarası/Albasması inancı geldi aklıma. Lohusa kadınlara doğumdan sonra bir cinin musallat olduğu ve o cinden çocuğu korumak için annenin hiç yalnız bırakılmaması gerektiği inancı. O cini kovmak için kadınlar kırmızı eşarplarını takarlar ya da babanın bir eşyası konulur yatağın baş ucuna, karanlıklar yoktur, hep ışık tutulur anneye cinden korumak için.&nbsp;Chagall bir gün kasabasından çok uzaklara gitse de orayı tasvir etmesinin bir nedeni de kolektif hafızanın, ritüellerin, döngülerin ve evrenselliğin kadim bilgisini hep köyünde bulmasıdır. Evrensel olanın, kolektif bilincin köyde o basit yaşamın içinden çıktığını göstermiştir resimleriyle bize.Dönemin hiçbir akımına katılmamış Chagall, sürrealistler ile aynı bildirgeye imza atmamıştır. 1914'te Paris'e taşındığında bile uzaktaki köyünün insanlarının mutsuzluklarını, ancak yine de birbirlerine duydukları bağlılığı resmetmeye devam etmiştir. Küçük yerlerde büyüyen insanlar hep uzakların hayalini kurar fakat hayal ettikleri şehre vardıklarında da her şeyi mağrurca kabullenen küçük kasabaların huzurunu, geride bıraktıkları sadeliği özlerler.&nbsp;Zaman başka geçer küçük yerlerde. Biraz sarsaklık, yemek yemek, çalışmak, sevişmek, uyumak ve hayal kurmak. Bu ince kabullenişe ve hayatın içindeki büyülü gerçekçiliğe göz kırpar Chagall’ın resimleri. Ritüeller, dualar, anlamsız gibi görünen insan eylemleri… Tüm bu anılar Chagall’ın ruhuna işlemiştir; resim yaparken çocuk gözleriyle bakmayı sürdürmüş, sıradan olanı daha da büyülü görmeye alıştırmıştır kendini. Peter Handke’nin şiirinde olduğu gibi:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(0, 0, 255); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(0, 0, 255); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Çocuk henüz çocukken çocuk olduğunu bilmezdi. Her şey yaşam doluydu ve tüm yaşam birdi.”</blockquote>Öyle ki, sanki anlaşılamamış olmak, içinde bir hınç yaratmaktansa orayı daha çok anlatma ve hatıralarında güzel bir yer olarak anma isteği uyandırır onda. Onlara iyilik yakıştırır, mutluluk yakıştırır, müzik ve dans yakıştırır, çevresinde gördüğü yorgun bedenlerin aksine. Sanki resimlerini, ömür boyu işçi olan anne ve babasına onları nasıl gördüğünü göstermek ve onları mutlu etmek için çizmiştir. İşçi bir ailede 8 çocuklu bir evde büyümüştür Chagall. Babasının yük taşıyan gövdesini tasvir ettikten sonra şöyle diyor anılarında:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(0, 0, 255); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(0, 0, 255); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Babamdaki her şey bana esrarengiz ve hazin görünürdü. Erişilmez bir imge hep yorgun, hep kaygılıydı, sadece gözlerinde tatlı bir yansıma parlardı, grimsi mavi.”</blockquote>Anne tasvirindeyse şöyle söylüyor:&nbsp;<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(0, 0, 255); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(0, 0, 255); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Ne ile, hangi kelimelerle onu güleryüzlü gösterebilirim, kapının önünde veya sofrada, çaresizliği içinde, ruhunu boğulmaktan kurtarmak için herhangi bir komşunun gelmesini bekleyerek uzun uzun otururken?”&nbsp;</blockquote>Bir gün refah ve mutluluk içinde görmeyi umduğu anne ve babayı arar resimlerinde. Bütün çelişkileriyle, yoksulluğuyla, eksikliğiyle yine de çocukluğa doğru yolculuk yapar. Geçmişe, sadeliğe ve çocuk gözüyle gördüğü dünyaya özlem. Bunu kaybetmemek için resimleriyle direnmiştir ne kadar doğduğu yerden uzakta da olsa.&nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Çocukluktan sürülmek</h2>Tıpkı Agota Kristof’un Dün romanının ana karakteri Tobias gibi. Tobias’ın kaderi Chagall’ın çocukluğa özleminden daha karanlıktır ama Chagall’ın anılarıyla konuşur gibi. Tobias şöyle diyor çocukluğunu anlatırken:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(0, 0, 255); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(0, 0, 255); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Avluda çamurla oynamaktan mutluydum. Kimi zaman gökyüzü mavi olurdu; ama ben rüzgarı, yağmuru, bulutları severdim. Yağmur saçlarımı alnıma, boynuma, gözlerime yapıştırırdı. Rüzgar saçlarımı kurutup yüzümü okşardı. Bulutlarda gizli canavarlar bana bilmediğim diyarları anlatırdı.”</blockquote>Tobias hikayede doğduğu köyden acı bir olay üzerine çok küçükken kaçmış ve o gün bugündür sürgündedir. Sürgünün insan zihnini nasıl ele geçirdiğini, geçmişi unutmak ile hatırlamak arasında sıkışıp kalmışlığı anlatır. Hem oradan çok uzağa gitmek istiyordur hem de orayı yaşatmak. Aynı sırada oturduğu ve âşık olduğu küçük kız Line’yi arar her yerde. Bir gün Line gerçekten çıkageldiğinde geçmişteki hikaye daha da belirginleşir; yoksulluk, belirsizlik ve savaş vardır. &nbsp;Agota Kristof, çocukluğun yazarıdır; sürgünü yazar. Nereye gidersen git peşini bırakmayacak çocukluk. Sürülmek fiziksel olabildiği gibi zamansal da olabilir. Çocukluktan sürülmek, bir önceki andan sürülmek, gelmeyecek o geçmişi yine de bütün acılarıyla sevinçleriyle gövdede taşımak. Agota Kristof hikayenin yüzeyinde köyünden uzaklaşırken çocukluğundan da sürülen bir Tobias'ı anlatır. Başka bir bölümde şöyle söyler:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(0, 0, 255); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(0, 0, 255); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Hafif, duman rengi bir sis evlerin, hayatın üzerinde uçuşuyor. Bir çocuk avluda oturmuş Ay’a bakıyor.&nbsp;Çocuk altısında, onu seviyorum.&nbsp;Seni seviyorum çocuk, diyorum.&nbsp;Bunun üzerine çocuk sert bakışlarla beniz süzüyor.Çocuk çok uzaklardan geldim. Söylesene bana neden Ay’a bakıyorsun?Ay’a değil diye sıkıntıyla cevap veriyor çocuk. Ay’a değil geleceğe bakıyorum ben.…Çocuk beni tanıyor ve başlıyor ağlamaya.Bu onun çok ılık gözyaşları. Onun da üzerine yağmaya başlıyor yağmur. Ay kayboluyor. Sessizlik ve gece bana sokulup soruyor: Çocuğa ne yaptın?”</blockquote>Herkesin sorabileceği bir soru “Çocuğa ne yaptın?”&nbsp;Beckett’in de dediği gibi “Doğumu ölümü oldu.” Ömür, zaman ilerledikçe bir şeyin sonuna yaklaştığını bilerek, başlangıçtan giderek uzaklaşmış halde; hatırlama, anlatma ve paylaşma çabasıyla geçer. Ölüme yaklaştıkça hep ilk anılar belirir. “Çocuğa ne yaptın?” Kopuş ve bir yabancıyla konuşur gibi konuşmak o çocukla.&nbsp;Bir yarık açılır çocukla aranda; ne osundur artık ne de ondan tamamen kopabilirsin. Chagall, o çocukluğu resimlerinde koruyup kollamış, dünyaya onun baktığı pencereden bakabilmek için epey uğraşmıştır. Kristof ise çocukluktaki acının, geleceğe dair özlemin gerçekleşemediği bir yerde bir karanlığa bırakır karakterini.&nbsp;Sürülmek zamandan ve kavga etmek hep şimdiyle, geçmişe takılmak, o çocuğu aramak gittiği her yerde.&nbsp;Biri yazar, biri ressam bu iki sanatçının çocukluğu başka açılardan ele alarak yaşatmak istemesi&nbsp;soyut bir tını gibi ama evrenseldir. Çocukluğu, çocukça bakmayı, bakan gözlerin kayıtsızlaşmamasını, dinçliği ve merakı bırakmadığımız zaman, dünya başka bir yer olabilir. Çocuk, olanı biteni içerde değil, dışarda arar hep. Ötekine, başkasına gidebilmenin çağıdır çocukluk.

Chagall, çocukluğu resimlerinde koruyup kollamış, dünyaya onun baktığı pencereden bakabilmek için uğraşmıştır. Kristof ise çocukluktaki acının, geleceğe dair özlemin gerçekleşemediği bir yerde, karanlığa bırakır karakterini.

Chagall ile Kristof'un izinde: Bitmeyen çocukluk

Yazı: Nilsu ÇakmurBütün dürüstlüğümle, bir sanat galerisinde çalışmaya başlamadan önce bir sanat fuarının işlevinin ne olduğunu sorgulamadığımı itiraf etmek isterim. Siz de benim kadar çevrenizde olup bitenlerden bihaberseniz ve Contemporary Istanbul’u şimdiye kadar bir sergiymiş gibi gezdiyseniz, belki de bir sanat fuarını sanatın ticarete en çok yakınlaştığı yer&nbsp;olarak tanımlamak doğru olacaktır.&nbsp;Tabii ticaret yorumunu sanat dünyasını yargılayan bir yerden yapmam imkansız. Sanatın teorisiyle içli dışlı olmak insanı ne kadar sanatın insan ötesinde bir gücü ve kendi devinimi olduğuna inandırsa da, sanatçı ve sanata dair alanların varolması, idealden çok uzak dünyamızda bu ticarete dayanıyor.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Frieze London gibi büyük prodüksiyonlu etkinlikler ise ellerindeki maddi kaynağın karşılığını birçok açıdan sanatseverlere geri veriyor, tabii yine bir ücret karşılığında...</li></ul>Galerilerin en küçük stand için bile ödediği başvuru ücretleri, hazırlanan sunumlar, ulaşım, konaklama, nakliye masrafları ve düzenlenen akşam yemekleri, bir galerinin bir sanat fuarından beklentilerini daha iyi betimleyebilir.&nbsp;Forbes'ta yazana göre, 2023’te yapılan sanat satışlarının %29’u sanat fuarlarında gerçekleşmiş. Ayrıca, muhtemelen alışverişe hazır bu kadar koleksiyoneri, VIP girişinin ilk günü olan 9 Ekim Çarşamba sabahı saat 11’de başka bir yerde birarada bulabileceğinizi de sanmıyorum. Fuarın yanı sıra Frieze haftası sırasında şehirde birçok sergi açılışı ve etkinlik de bulmanız mümkün.Bu sene 90.000’den fazla ziyaretçi alan fuar, 47 ülkeden 160’dan fazla galerinin katılımıyla her yıl tekrar Regent’s Park içinde kurulan iki devasa çadırdan ve bu çadırlar arasında yol gösteren bir heykel bahçesinden oluşuyor. Frieze London ağırlıklı olarak 2000’lerden sonra üretilmiş sanat eserlerini gösterirken, Frieze Masters ise 2000 yılından önce üretilmiş sanat dünyasında bir yer edinmiş sanatçıların eserlerine ve tarihî sanat eserlerine yer veriyor.Sergiledikleri işler nispeten daha "zor" olan ve nispeten daha az tanınmış galeriler sürekli standlarında atakta bekliyor. Ziyaretçiler standa kalabalığı atlatmak icin ayak basmadılarsa galericilerin onlara yaklaşmadan önce birkaç saniyeleri daha var ya da belki sadece bizim standımızda uyguladığımız tarife bu: Gevezelik.&nbsp;Sanatçı, koleksiyoner, sanatsever fark etmeksizin insanlara eserlerle ilgili küçük bir intro isteyip istemediklerini soruyoruz. Bazı insanların şaşkın bakışlarından anladığım kadarıyla bu o kadar da yaygın bir uygulama değil: Bir sanatsever beş senedir Frieze’e gelmesine rağmen ilk kez böyle bir soruyla karşılaştığını söylüyor. Herkes yeni networkler peşinde koşarken bazen aslında sizin ona değil, karşınızdakinin size bir sunum yaptığını anlıyorsunuz. Temsil arayan sanatçılar kartlarını uzatıyor veya bizi internet sitelerine yönlendiriyor.Çok yoğun olmayan bir an seçip Frieze London çadırından çıkarak Frieze Masters’a gidiyorum. Frieze London’dayken iş ile aşkı ayırmam mümkün olmamıştı; ziyaretçi gibi gezmek yerine, hızla standa geri dönmeye çalışıyordum. Şimdi ise sanki Londra’ya fuarı gezmek için gelmişim gibi, Frieze Sculpture’dan başlayarak Frieze Masters’a doğru yürüyorum.Yolda beni ilk olarak Leonora Carrington’ın The Dancer&nbsp;(El Bailarín) heykeli karşılıyor. Carrington’ın kendisiyle özdeşleşmiş büyülü gerçekçi sürrealist ikonografisini ilk kez heykel formunda görüyorum. Ardından Dirimart’ın gösterdiği, Frieze Sculpture için üretilmiş olan İnci Eviner’in yerleştirmesi Materials of Mind Theatre’ın yanından geçiyorum. 25 farklı karakterden oluşan bu yerleştirmenin içinde bulunanlar, "A Tyrant, The Biggest Manipulator of All Ages" veya "A resentful philosopher berates themselves on the stage" gibi provokatif isimleriyle izleyicinin hayal gücünde hayat buluyor.Frieze Masters’a girer girmez buranın farklı bir lig olduğu anlaşılıyor: Her şey bir şekilde daha şık, daha koyu. Sergilenen eserlerin ağırlığı ve fiyatlarıyla doğru orantılı olarak burası farklı bir kitleye hitap ediyor. Orada ufak bir bao atıştırırken, şimdi Nobu’da yemek yiyebiliyorsunuz. Josef Albers, Agnes Martin, Cy Twombly, Frank Auerbach gibi defalarca görmekten sıkılmayacağım ve her seferinde yeni bir heyecan yaratan sanatçıların yanı sıra yeni isimlerle de tanışmak mümkün: Gözüm The Gallery of Everything’in standında Eva Švankmajerová’nın eserlerine takılıyor.&nbsp;Tate’in koleksiyonuna Frieze fuarlarından eserler almak için £150.000 ayırmış olan Frieze Tate Fund’ın seçtiği eserler arasında Švankmajerová’nın Spící Venouš (Sleeping Venus) (1969) adlı işi bulunuyor. Bu eser, Švankmajerová’nın Emancipation Cycle serisinin bir parçası ve Rubens, Manet, Botticelli gibi Eski Ustalar’ın kanonik eserlerindeki kadın figürlerini “emasküle” erkekler olarak resmediyor. Önce esprili tasvirine ve tarihî referanslarına takılıyor gözüm, erkek figürünü ancak daha sonra fark ediyorum.Frieze Masters’dan çıkıp hızla standıma geri dönüyorum. Gevezeliklerimiz sırasında, bazen sanatla sadece hobi olarak ilgilenen insanların engin bilgilerine şaşırıyorum; insanların bilmeye ve düşünmeye çok fazla zamanı mı, yoksa çok fazla hevesi mi var diye düşünüyorum.Fuarın son günü, artık çok ciddi bir alıcının standa uğramayacağı aşikar. Galericilerin çoğu, şimdiden sıradaki fuar için yola çıktı bile: Paris Internationale ve onun yanında büyük lig olarak nitelendirilebilecek, yeni ismiyle Art Basel Paris. Fuar, belki bir yaz kampı ya da daha çok bir yaz okulu gibi. Sürekli bambaşka şehirlerde buluşan galeri çalışanlarının kendi aralarındaki esprilerini ve dinamiklerini gözlemliyorum. Bu sene yaz okulu iyi geçerse, bütün sene bunun ekmeğini yemek mümkün.

Frieze London'ın 2024 edisyonunun izlenimi ve düşündürdükleri sanat fuarları üzerine yeni yorumlar doğuruyor.

Frieze London ve sanat fuarları üzerine acemice yorumlar

Çağdaş sanat organizasyonları arasında hatırı sayılır bir gelenek yaratan Sinop Bienali'nin 9. edisyonu izleyicilerle buluştu. Sinopale'nin bu yılki teması Tükenmeden Önce: Yeni Değerler Evreni hem bireyleri hem de toplulukları sürdürülebilir bir gelecek için yeni değer sistemleri hakkında düşünmeye davet ediyor. 11 Ekim-31 Ekim tarihleri arasında Sinop Hal Buluşma Merkezi, Sinop Buzhane Binası (Sabahattin Ali Kültür Merkezi) ve Sinop Tarihî Cezaevi Kültür Merkezi başta olmak üzere Sinop’un çeşitli mekanlarında devam eden bienal, kolektif yaratım süreçlerine dikkat çekiyor.&nbsp;18 yıllık geçmişiyle uzun soluklu bir organizasyon olma yolunda ilerleyen Sinop Bienali, katılımcı pratikle imece usulü düzenlenmesiyle öne çıkıyor. Bienale katılan sanatçılar ve küratörler, organizasyonu öğrencilerin ve Sinop halkının gönüllü desteğiyle hayata geçiriyorlar. Az kaynakla kamusal bir alan yaratmayı hedefleyen bienalin, kültürel miras oluşturabilmesi de dikkate değer. Kentin imkanlarını organizasyona dahil etme gayreti güderek kısa sürede ve yerinde bir üretim süreci sağlayan bienal, farklı disiplinlerden sanatçılardan bir seçki sunuyor.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Sürdürülebilirlik, ekoloji ve yas temalarına odaklanan bienal, "tükenmeden önce" önlem alınması gerekenleri özellikle vurguluyor. Atık malzemelerden oluşan, ileri dönüşüm üzerine eserler öne çıkıyor.</li></ul>Genel Sanat Yönetmenliği’ni bienalin kurucusu T. Melih Görgün'ün üstlendiği organizasyonu bienalin eşküratörleri Melike Bayık, İpek M. Sür ve Nil İlkbaşaran ile konuştuk.&nbsp;Bu yılın genel çerçevesi hangi unsurlar üzerine ve nasıl belirlendi?Sinopale 9’un ana çerçevesi, Tükenmeden Önce: Yeni Değerler Evreni temasına dayanıyor. Bu tema, dünyadaki doğal ve sosyal döngüleri, kaynakların sınırlı kullanımını ve yeniden yaratım süreçlerini ele alıyor. Sinopale, yerel ve küresel meseleleri aynı platformda biraraya getiriyor, farklı disiplinlerden sanatçılarla yürütülen projeler ile Sinop’un doğal ve kültürel yapısı, bu evrensel etkileşimlere ilham veriyor. Bu, aynı zamanda geri dönüşüm, paylaşım ve ortak üretim süreçlerini de içeriyor ki bu Sinopale’nin temel prensiplerinden biri.Yerel halkın bienale bakışı nasıl? Sinop halkı ile ortak bir çalışma yürütüldü mü?&nbsp;Sinopale’nin en güçlü yanlarından biri, yerel halkla kurduğu güçlü bağ. Bunun en önemli nedenlerinden biri de Sinopale’nin gerek organizasyonunda gerekse sanat işlerinin içeriğinde kendine şiar edindiği “imece” yöntemi. Sinopale’nin imece usulü yapısı gereği Sinop halkı halihazırda bienalin doğal bir parçası ve yerel düzeyde her sene artan bir katılım söz konusu. Halkın sanata ve bienale ilgisini artırmak için çeşitli atölyeler, etkinlikler, forumlar düzenleniyor. Bu yıl da yerel halkın aktif olarak katılımını sağlayacak projeler geliştirdik. Örneğin, çocuklar ve yetişkinler için atölyeler ve yerel halkın sanatçılarla biraraya gelmesini sağlayan projeler bienalin önemli bir parçasını oluşturuyor.Bienal için eser üretme sürecinde Sinop'un tarihi, doğası ve kentin atmosferiyle uyumlu olmasına dikkat edildi mi? Kentin bienalle ilişkisini nasıl açıklarsınız?&nbsp;&nbsp;Nil İlkbaşaran: Bir sürdürülebilir kent projesi olarak tasarladığımız Sinope’nin Bahçeleri kent florasına ve yerel biyoçeşitliliğin korunmasına odaklanıyor; bu farkındalıkla bireyler ve kurumlar arasında diyaloglar başlatmayı amaçlıyor. Mart ayında kent merkezindeki 100'den fazla bahçenin ziyareti ve şehre özgü fidanların toprakla buluşması ile başlayan çalışmalar, Sinopale 9 sürecinde kentlilere atölyeler, sergi ve panellerde ulusal ve uluslararası konuklar ile nefes alabilen bir şehrin oluşturulması için ekolojik ve güncel bakış açıları sunacak.Melike Bayık: Her küratörün kendi bakış açısından kesitleri sunan ve Sinopale’nin kendi kimliği ile de örtüşerek dayanışmayı bir model olarak ön plana alan çalışmalar izleyiciyle buluşacak. Kentin hafızası, ekolojik döngüsü, Karadeniz’de Akdeniz iklimi yaşanan tek kent olması gibi fantastik yaklaşımlar ile birlikte katılımcı ve kamusal bir yaklaşım ile çalışılan atölyeler, sanat eserleri ve söyleşiler bu bienalde izleyiciyle buluşacak. Kentin geçmişinden bugüne hafızasını tarayan kişilerden alınan ses kayıtları, atölyelerden çıkan botanik araştırmalarının ışığında yerel halkın katılımı ile kurgulanan köklere dönüş ve baskı atölyeleri - baskı çalışmaları, bayrak yerleştirmeleri, sürdürülebilir ve ileri dönüşüm temelli üretimleri odağına alarak atıkların kullanımına dikkat çeken kent içindeki yerleştirmeler, Karadeniz’in tuzlu sularından buluntu olarak kıyıya savrulan organik materyallerden yerleştirmeler ve atölyeler ile yerel halkın katılımı ile oluşturulan kelime yerleştirmeleri Sinop’un köklerine ve yarınına bakmaya odaklanacak. Herkesi içine alan, omuz omuza büyüyen, kentin yaşayanı ile iyileşmeyi ve yarını geçmişe de bakarak değerleriyle büyütmeye odaklanan bir karşımıza çıkacak.İpek M. Sur: Sinopale’de üretilen işler, Sinop'un tarihi, doğası ve kentin atmosferiyle derin bir uyum içinde olacak şekilde kurgulandı. Sinop, sadece bir mekan değil, aynı zamanda sanatsal üretimin bir parçası olarak ele alınıyor. Bu nedenle sanatçılar, Sinop'un tarihî dokusu, değişen doğası ve yerel halkın kültürel belleği ile etkileşim kurarak projelerini şekillendirdiler. Kamusal alanı kapsayan işler bienalin önemli bir unsuru oldu çünkü bu işler kentin günlük yaşamına dahil olan, herkesin erişebileceği bir sanatsal diyalog yaratmayı amaçlıyor. Sinop’un geçmişi ve bugünü, hem kent sakinlerinin hem de ziyaretçilerin bienale katılımını zenginleştiren bir arka plan sunuyor. İşler, bir monologdan çok, kentle bütünleşen ve etkileşim yaratan bir süreç olarak ele alındı. Sunulan işler, süreçler ve içerik tamamen Sinop’tan, Sinop’a ve Sinop’u çeviren döngüsel ve sanatsal bir anlatı sunuyor.⁠Bu yılın teması olan “Tükenmeden Önce: Yeni Değerler Evreni” nasıl bir kavramsal bağlam sunuyor? Sanatçıların üretimleri tema ile nasıl bir ilişki kuruyor?&nbsp;&nbsp;Nil İlkbaşaran : Sinopale 9, doğayı ve içindeki tüm canlıları tüketerek bugün varmış olduğumuz durumun aciliyetini vurgulayan ve bu durumu değiştirebilmek için ihtiyacımız olan düşünme şekillerine, tercihlere ve değerlere gönderme yapan bir bağlam sunar. “Sinope’nin Bahçeleri” Sinop’ta var olagelmiş biyoçeşitliliğin korunması ve sürdürülebilmesi için nesiller ve kültürler arası bilgi paylaşımına teşvik ederek, geleceğe ekolojik anlamda sağlıklı bir Sinop aktarabilmek kaygısı güder.İpek M. Sur: Bu yılın teması olan “Tükenmeden Önce: Yeni Değerler Evreni” kavramsal olarak, mevcut sistemlerin sınırlarına gelindiği ve tükenme noktasına yaklaşıldığı bir dünyada, yeni değerler ve yaklaşımlar keşfetme gerekliliğini vurguluyor. Bu bağlamda, sanatçılar yalnızca bireysel değil, kolektif hafıza ve deneyimlerle şekillenen yeni bir ethos (ahlaki yapı) arayışına yöneliyorlar. Benim altında çalıştığım tema olan Döngüsel Anlatılar: Kolektif Ethos'u Yeniden Keşfetmek, bu kavramsal çerçeveyle doğrudan bir bağ kuruyor. Döngüsel anlatılar üzerinden hareket ederek, geçmişin, bugünün ve geleceğin birbirine nasıl bağlı olduğunu ve bu bağların kolektif iyileşmeye nasıl katkıda bulunabileceğini araştırıyoruz. Sanatçılar, Sinop'un derin kültürel ve tarihî belleğini keşfederek, kendi anlatılarını bu mirasla birleştiriyorlar. Bu süreçte, bireycilikten uzaklaşıp, ortak hafıza ve deneyimlere dayalı bir sanat pratiği geliştiriyorlar. Amaç, sanatın yalnızca estetik bir araç değil, aynı zamanda toplumsal dönüşüm ve iyileşme için bir platform olduğunu vurgulamak. Bu tema, hem yerel hem de evrensel bir bağlamda, geçmişle bugünü biraraya getiren ve toplumsal sorunlarla başa çıkma yollarını yeniden düşünmeye davet eden bir diyalog sunuyor.Melike Bayık: Bu tema, genel bir çatı altında varolan döngülerin fayda ekosistemi içinde tüm canlılara olan bakışına da bakıyor. Bugün ile geçmiş arasında yeni köprüler inşa ederek sürdürülebilir, birlikte yaşanabilir, dayanışma temelli ve eşitlikçi yapıların kolektif ve güçlü diyalog modellerine referanslar veriyor. Tüm canlıların eşit olduğu yeryüzüne bitkiler, hayvanlar ve insanlar gözünden kapsayıcı ve kucaklayıcı yenicil olasılıkları irdeliyor.&nbsp;Benim çalıştığım sanatçılar olabildiğince kent ile kentte yaşayanlar ile sürdürülebilir ve kültürel etkileşimleri gündeme alıyor, geçmişin değerleri ve yarının ihtiyaçları odağındaki olasılıkları masaya yatırarak eserleri üretiyorlar ve tartışmaya devam ediyorlar. Kamusal atölyeler, katılımcı ses arşivleri, organik ve inorganik buluntular, yerleştirmeler ve kamusal paydaşlığın zaruri ya da tesadüfi büyüdüğü izlenceler sunuyorlar. Kente aidiyet irdeleniyor, ortak manzaralar bireysel bakış açılarından kolektif bir imece sistemine, ekolojik bir paydaşlığa ve iyileştirmeye odaklanıyor. Katılımcıların, kentin asıl sahibi yerlilerin, bahçelerini korumaya çalışan halkların, kentin manzarasına bakan gözlerin, geçmişi yad eden seslerin büyüdüğü ve kentin içine sızdığı ilişkiler bienalde herkesi kucaklıyor.Bienalin küratörleri olarak ziyaretçilere bir mesajınız var mı?&nbsp;Nil İlkbaşaran: Sinopale 9’a gelecek konuklar, bir kenti ilgilendiren evrensel bir durumu, kültür ve sanat ortamında Sinop sakinleri ile birarada irdelediğimiz, birlikte düşündüğümüz ve bir gelecek hayali kurguladığımız bir platforma izleyici olacaklar. Katılımları ile bu hayallerin daha farklı alanlara, bireylere, topluluklara dokunmasını dilerim.İpek M. Sur: Dinler, diller, ırklar veya mesleklerden bağımsız olarak, insanın karşılaştığı en önemli ikilemleri sanat yoluyla konuşabileceğimiz bir alan yaratmak istiyoruz. Bu süreç, bizi ortak insani deneyimlerin derinliklerine götürecek ve yeni bakış açıları geliştirmemizi sağlayacak. Dolayısıyla katılım ne kadar çeşitli olursa, bu diyaloğun zenginliği de o kadar artacaktır.Melike Bayık: Sinopale performatif, katılımcı ve herkesi içine alan güçlü yapısı ile bağımsız ve çoksesli paydaşlık alanları yaratıyor. Bu bienalde ve bundan sonra da kentliyi içine alan, katılmak isteyenle çoğalan, doğaya bakan, kültürünü büyüten ve koruyan, seslerin birlikte çoğaldığı, fikirlerin ortaklaşarak deneyselliği ve paylaşımı büyüttüğü bir coğrafyanın kültürel katmanlarını sunmaya devam edeceğiz.

Sürdürülebilirlik ve yas temalarını özgürlük ve tutsaklıkla birlikte işleyen Sinop Bienali'ni eş küratörleri Melike Bayık, Deniz Erbaş, İpek M. Sür ve Nil İlkbaşaran ile değerlendirdik.

Sürdürülebilirlik ile yas, özgürlük ve tutsaklık: Sinopale 9

Paul Cézanne, çizeceği görüntüye çalışırken uzun uzun bakarmış. İlk fırça darbesini tuvale indirmeden önce saatlerce... Görüntü bakışları altında eriyip gider, biçimler köşelerini, keskinliklerini kaybedinceye kadar dalıp gidermiş.&nbsp;Yaşadığı dönemde uzun süre kabul görmeyen Cézanne, görme yasasını&nbsp;bir bilim insanı gibi kendi üstünde deneyler yaparak eğip bükmeye çalışmış ve resim sanatında çok önemli soruları&nbsp;gündeme getirmişti: Gerçeklik nedir? Bakmak ve görmek aynı şey midir? Hepimiz aynı şekilde mi görüyoruz?Yaşadığı dönemin en önemli icatlarından fotoğrafa Cézanne ve diğer izlenimciler gibi Baudelaire’in de getirdiği en önemli eleştiri şu olmuştu: Gerçeklik, fotoğraftaki gibi durdurulabilen bir şey değildir. Işığın ilkeleriyle var olan fotoğrafın, ışığı bir karede hapsederek yarattığı gerçeklik yanılsamasını eleştirmişlerdi.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Her şey titrer, dünya sarsılır ve mikro anların içinde bu sarsılmalar sürekli tekrar eder. Öyleyse titreşimler ve neticesinde var olan bulanıklık gerçekliğin kendisi değil midir?</li></ul>Émile Zola ile çok yakın arkadaş olan Cézanne, arkadaşının romanda var etmeye çalıştığı "bilimsel gerçeklik" ilkesiyle ters düşmüş ve Zola’nın onu bir romanında "gerçeği saptıran ressam" olarak tasvir etmesi üzerine aralarındaki arkadaşlık bitmişti. Bir daha ömür boyu konuşmamışlardı.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2024/9/0/1730040649814.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.25" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">The Basket of Apples | Paul Cézanne Cézanne’ın en bilinen resimlerinden biri olan “The Basket of Apples” tablosunda elmaları şeftali sanabiliriz. Ressam, renklerle bir elmanın kesin kırmızılığı, sarılığı ya da yeşilliğini hemen bize vermez. “Yuvarlak” olan nesnenin çizgileri, çerçevesi yoktur. Gündelik hayatın içinde bir mutfak masasının üstünde duran “o şeye” dalıp gitme hikayesidir bu.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Burada bir yol ayrımına gelinir: Ya herkesin kabul ettiği gerçeği kabul etmek ya da romantik ve gerçeklikten kopuk damgası yemek pahasına dalgınlık anında ortaya çıkan, titreşen dünyayı resmetmek.</li></ul>Cézanne, dalgınlık anında zamanın eğilip büküldüğünü hissederek, zihninde oluşan ve başkasının "kurmaca" diyeceği görüntünün "en az başkasının gördüğü kadar gerçek" olduğu iddiasıyla zihnindekini tuvale aktarmaya çalışır. Şöyle söyler:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9);" style="color: rgb(9, 9, 9); margin: 0px 0px 1em; border-left-width: 2px; border-left-style: solid; border-left-color: rgb(94, 53, 177); padding-left: 5px; box-sizing: border-box;">“Ressamın tüm niyeti sessizlik üzerine kurulmalıdır. Mükemmel bir yankı ol. Manzara yansıtılır, insan olur, içimde düşünür.” &nbsp;</blockquote>Gördüğü şey ile bedeni arasındaki keskin sınırları yok etmeye çalışmış gibidir. Zihne yansıyan görüntünün bir insana dönüşmesi, onunla konuşuyor olmak, sanılanın aksine sarsak, tembel bir insanın işi değil, üstüne çok emek verilmesi gereken bir şeydir.&nbsp;Burada duyusal ve sezgisel bilme hâlinin kavgasını vermiştir Cézanne. Tıpkı Edgar Allan Poe’nun hikayelerinde olduğu gibi... Yarattığı öykülere "korkunç," "ürkütücü" gibi sıfatlarla yaklaşılmasına bir çentik atmak istiyorum.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Poe’nun öyküleri, gerçekten uzak, gerçeği yansıtmayan, olmaz olanın bir anda olması durumunda başa gelebilecek “tuhaf” şeylerin toplamı gibi algılanır. Fakat dile pelesenk "tuhaf" kelimesini biraz açmak istiyorum ki "tuhaf" diye bir torbada eritilen şeyin bir tür "gerçek" olduğunu anlatayım.&nbsp;</li></ul>Poe, öykülerinde anlattığı karakterleri bilinmeyen, üzerinde durulmayan özellikleri ile anlatır. “Usherlar’ın Çöküşü” öyküsünde anlatıcı, dünyaya kendini tamamen kapatmış, artık gözden uzak bir şatoda yaşayan eski dostuna ziyarete gittiğinde onu şöyle tasvir eder:<blockquote fr-original-style="" style="margin: 0px 0px 1em; border-left-width: 2px; border-left-style: solid; border-left-color: rgb(94, 53, 177); padding-left: 5px; box-sizing: border-box;">“Duyuların acıtıcı keskinliğinden yakınıyordu ancak tatsız tuzsuz yemekleri yiyebiliyormuş, ancak bazı özel dokumaları tenine değdirebiliyormuş. Bütün çiçek kokuları itici geliyormuş, gözleri en solgun ışıkta bile yanıyormuş, yüreğine korku salmayan bazı yatıştırıcı sesler de ancak bazı yaylı sazlardan çıkıyormuş.”&nbsp;</blockquote>Hayalimdeki Cézanne, bu bölümde Poe’nun tasvir ettiği karakterin ta kendisidir. Artık hayatının son dönemindeki atölyesinde yapayalnız, inatlaştığı sanatını bir nebze olsun kabul ettirebilmiş ama yorgun düşmüş bir sanatçı. Her duyunun tadına varabilmek için atölyesine uzun uzun bakmakla ömür boyu meşgul olmuş ve neredeyse bir sarhoşluk hâlinde ömrünün sonuna yaklaşan biri.&nbsp;"Duyusal/bedenli yazmak"&nbsp;diye bir kavram girdi hayatıma, özellikle Poe’yu okuduktan sonra. Tıpkı Cézanne’ın duyusal ayrıntılarda yok oluşu ve oradan harika eserler çıkarması gibi... &nbsp;Poe’nun&nbsp;"Kalabalıkların Adamı" öyküsünde, başlarda gözlemleri soyut genellemelerle sınırlı olan ve kalabalık bir meydanda oturan karakter, hikayenin ilerleyen bölümlerinde yoldan geçenleri kitleler olarak değil; ayrıntılara inerek, titizlikle ve her tavırdaki çeşitliliği özenle görerek incelemeye başlar. Tıpkı Cézanne’ın atölyesinde dalıp giderek gerçeğe zihninde başka bir manzara yaratması ve bunu tuvale aktarması gibi...Bir dedektif öyküsü olan&nbsp;"Çalınan Mektup" ise çalınanın/bakılanın zaten göz önünde olduğunu anlatır. Göz önündekine bakmaktan bizi alıkoyan şeyin ne olduğunu sordurur. Öyküye başlandığında bütün ayrıntıları gözler önüne serip, her ihtimalin peşine düşer. Okuyucu onunla birlikte bütün ayrıntıları takip etmeye çalışır. Ama çalınan mektup göz önündedir. Sadece bakmak değil, görmek gerekir."Marie Rogêt'nin Sırrı" yine bir dedektif öyküsüdür. “Matematiksiz bir şiir mümkün mü?” sorusunu sorar. Cézanne da şöyle der:“İnsan, ruhların resmini yapmaz.&nbsp;İnsan vücutların resmini yapar ve vücutların resmi iyi yapıldığında, lanet olası ruh—eğer bir ruhları varsa— resmin her yerinde parıldayarak belirir.” &nbsp;Bu öyküde matematik ile şiirin nasıl birbirlerinin içinde eriyebileceğini gösterir bize Poe. Bunu matematiksel bir şekilde yapar ama bütün ruhlar ayağa kalkar en şiirli hâliyle.&nbsp;Baştaki “Gerçek nedir?”&nbsp;sorusuna dönmeden Poe’nun&nbsp;“Kara Kedi” öyküsünden de bahsetmek istiyorum. Bu öyküde, çocukluğundan beri hayvanları çok seven ana karakter, bir gün içkinin de etkisiyle kedisine tahammül edemez ve onun tek gözünü oyar. Ertesi gün pişman olur ancak kedi bir süre sonra yeniden ayağına dolandığında ona yine öfkelenir. Kediyi baltayla öldürmeye kalkıştığında araya karısı girer. Bu sefer kedisini de karısını da öldürür ve ikisini de mahzenin duvarlarına saklar. Polisler evi aramaya geldiğinde, duvarların ne kadar sağlam olduğunu göstermek için duvara vurur. Tuğlalar döküldüğünde kedisinin ve karısının ölü bedenleri onlara bakıyordur.Şok anı kokuların, seslerin, görüntünün yani bütün duyuların keskinleştiği bir an olarak hissedilir. Şokun etkisi geçip dile dökülmeye başlandığında ise çemberler doğmaya başlar. O noktada, en yakındakine aktarılan olayın, başkalarına geçtikçe değişerek kelimelerle sınırlı farklı bir hikayeye dönüşmesi ve buna "gerçek" dememiz an meselesidir. Sosyalleşen bir gerçeklik, paylaştıkça azalan bir hakikat.&nbsp;O ilk ana gitmeye çalışan ve bunun için acı çekmeyi göze alan iki sanatçıyla karşı karşıyayız. Yaşadığı dönemde sanat çevresi tarafından dışlanan Cézanne, çağdaşlarının aksine mütevazı bir hayat sürmüş; kendisini çalışmak için yapayalnız atölyesine kapatmış. İçki problemi yüzünden bir barın girişinde 40 yaşında ölü bulunan Poe ile ortak bir özelliği daha var: "Başka bir gerçek var" demenin acısını çekmek.Fotoğrafı eleştiren ve bu yüzden romantik bulanan Baudelaire, Poe için şöyle diyor:<blockquote fr-original-style="" style="margin: 0px 0px 1em; border-left-width: 2px; border-left-style: solid; border-left-color: rgb(94, 53, 177); padding-left: 5px; box-sizing: border-box;">“Utanç duymadan söylüyorum çünkü bunun güçlü bir merhamet ve şefkat duygusundan kaynaklandığını hissediyorum; ayyaş, yoksul, mağdur ve parya Edgar Poe’yu serinkanlı ve erdemli bir Goethe’den ve W. Scott’tan daha fazla seviyorum. O bizim için çok acı çekti.”</blockquote>Ben de bunu Cézanne için söylemek istiyorum:<blockquote fr-original-style="" style="margin: 0px 0px 1em; border-left-width: 2px; border-left-style: solid; border-left-color: rgb(94, 53, 177); padding-left: 5px; box-sizing: border-box;">“Gözlemlemekle gözetlemenin farkını ortaya koymak için basit nesnelere dalıp giden ve zamanı büken; 56 yaşına kadar tek bir resim satamayan Cézanne’ın resimlerini tercih ederim.”&nbsp;</blockquote>Cézanne’ın üne kavuştuğunda bile tanınmayan biri olduğu söyler Julian Barnes:&nbsp;<blockquote fr-original-style="" style="margin: 0px 0px 1em; border-left-width: 2px; border-left-style: solid; border-left-color: rgb(94, 53, 177); padding-left: 5px; box-sizing: border-box;">“Yaşamı boyunca duygu ve düşüncelerini saklayan, azla yetinen, mal-mülk edinmekte gözü olmayan, sık sık haftalar boyunca ortadan kaybolan, sınırlı olmasına karşın duygusal yaşamının mahremiyetini titizlikle koruyan&nbsp;Cézanne'ın&nbsp;dünyanın başarı diye adlandırdığı şeylerle ilgisi yoktu.”</blockquote>Şimdi soruyorum:&nbsp;"Gerçek biraz da bizim için acı çekenler değil midir?"

Yaşadığı dönemde sanat çevresi tarafından dışlanan Cézanne, çağdaşlarının aksine mütevazı bir hayat sürmüş; kendisini çalışmak için yapayalnız atölyesine kapatmış. İçki problemi yüzünden bir barın girişinde 40 yaşında ölü bulunan Poe ile ortak bir özelliği daha var: "Başka bir gerçek var" demenin acısını çekmek.

Bizim için acı çekenler: Poe ve Cézanne'ın izinde

Yemek pişirmek, evrensel bir dil. Ancak onu konuşuyor muyuz? Pek de değil. Belki şarkısını söylüyoruz ya da renkleriyle dans ediyoruzdur. İyi bir yemek yediğimizde ruhumuzda oluşan titreşimleri, onun sanata yaklaşan taraflarından başka neyle açıklayabiliriz ki? Ya da iyi bir resmin damağımızda bıraktığı lezzeti?Bu sorular eşliğinde sanat ile gastronomiyi biraraya getirme hedefiyle yola çıkan Artful Dining serisi, "AVANTGARDEs" teması etrafındaki üçüncü edisyonuyla yola devam ediyor. EMA Kolektif imzasıyla hayata geçirilen serinin ilk yemeği, 16 Ekim'de sanatçı Nancy Atakan'ın onuruna düzenlendi. Ona eşlik eden Şef İnanç Çelengil, Nancy Atakan’ın “Dilek Ağacı” eserinden ilhamla geceye özel bir menü hazırladı. EMA Kolektif'in kurucuları Sinem Keskinel ve Zeynep Emeç'in kusursuz ev sahipliğindeki gecede, Oğul Türkkan da yemeklere eşlik eden viski ve L’or Espresso kahveleri tanıttı.&nbsp;Sanayi 313’teki gecede, EMA Kolektif'in kurucuları Sinem Keskinel ve Zeynep Emeç, "Artful Dining'i yaratma amacımız, ülkemizde Türk çağdaş sanatının en önemli aktörlerini yılmadan üretmeye devam ettikleri ve bize her zaman ürettikleriyle ilham verdikleri için bir gece de olsa teşekkür edebilmekti" sözleriyle Artful Dining yolculuğuna nasıl başladıklarını anlattılar.<img src="https://images.aposto.com/2024/9/0/1730036121507.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.51" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Dilek Ağacı'nın önünde Nancy Atakan ve İnanç Çelengil."Dilek Ağacı"nın üretim hikayesi üzerine konuşan Nancy Atakan ise "Sosyal medyadan haberlere her köşede çok karanlık bir dünyayla karşılaşıyoruz. Bunun karşılığında ben de çok pozitif, ümit veren bir dilek ağacı yapmak istedim. Ağaçlar çok önemli. Bence bize nasıl yaşamamız gerektiğiyle ilgili ipuçları veriyorlar" dedi.<img src="https://images.aposto.com/2024/9/0/1730036307305.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.28" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Gecenin ilhamını sanat ve doğadan alan tabaklarından...Şef İnanç Çelengil de menüyü hazırlarken Atakan'ın eserlerinden nasıl ilham aldığını şöyle anlattı:&nbsp;<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9);" style="color: rgb(9, 9, 9); margin: 0px 0px 1em; border-left: 2px solid rgb(94, 53, 177); padding-left: 5px; box-sizing: border-box;">"Nancy Atakan'ın eserlerini çok naif buluyorum. Malzemeler, malzemeleri kullanma şekli, parçaları biraraya getirişi, bence çok naif ve çok doğal. Malzemeyi kendi formunun dışına çıkmadan kullanıyor. Bu da aslında bizi birleştiriyor diye düşünüyorum. Benim de yemek yapma şeklim onun gibi. Ben de malzemeyi formunu ve şeklini fazla değiştirmeden kullanmayı seviyorum. Ne olduğunu anlamadığınız şeyler yapmayı sevmiyorum. Bunun için Nancy'nin eserleriyle yemeklerin birbirleriyle örtüştüğünü düşünüyorum. Doğadan ilham alıyor. Özellikle bu resminde ağacın ona verdiği ilhamı görüyoruz. Onun doğadan aldığı ilhamı, yemeklerde devam ettirmeyi çok ilham verici buluyorum." </blockquote><img src="https://images.aposto.com/2024/9/0/1730036391741.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="0.85" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Menünün finaliBir adım geriden: Şimdiye dek Türkiye çağdaş sanat dünyasında iz bırakan birçok sanatçıyı şeflerle eşleştiren Artful Dining serisi; koleksiyonerler, galericiler, küratörler, sanat danışmanları ve basın mensuplarını aynı sofrada buluşturmayı hedefliyor. Sanatçıların imza eserlerinin, özel menülerle buluştuğu Artful Dining kapsamında bugüne kadar 10 etkinlik düzenlendi:<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Etkinliğin ilk edisyonu Erdil Yaşaroğlu, Kezban Arca Batıbeki, Murat Germen, Ekrem Yalçındağ ve Gülay Semercioğlu'nun; ikinci edisyonu Güneş Terkol, Seza Paker, Burçak Bingöl ve CANAN’ın onuruna düzenlenen Artful Dining üçüncü edisyonuna Nancy Atakan ile başladı.</li></ul>JDE Türkiye, L’or Espresso, Pernod Ricard Türkiye, Brothers ve Atelier Rebul’un katkılarıyla düzenlenen Artful Dining, yeni edisyonu boyunca sanatçıları şeflerle buluşturmaya devam edecek.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">EMA Kolektif hakkında</h2>2021 yılında Sinem Keskinel ve Zeynep Emeç tarafından kurulan EMA Kolektif, çağdaş sanat projeleriyle daha geniş̧ kitlelere ulaşmak isteyen kurum ve kuruluşların, hem misyon ve vizyonlarına uygun olan, hem de söylemlerinin altını çizen dikkat çekici projelerle seçkin kitlelerle biraraya gelmelerine olanak sağlıyor. Çağdaş sanatı, çağdaş sanatçıların üretim pratiklerini günlük hayatın her alanına entegre ederek geniş kitlelere ulaşmalarını amaçlıyor. “Özgün” ve “daha önce örneğine rastlanmamış” projelerin mimarı EMA Kolektif, farklı sanat pratiklerini, projelerine “deneyim alanı” sağlama imkanına öncelik vererek biraraya getiriyor.

Sanat ile gastronomiyi biraraya getirme hedefiyle yola çıkan Artful Dining serisi, "AVANTGARDEs" teması etrafındaki üçüncü edisyonuyla yola devam ediyor. Serinin ilk yemeği 16 Ekim'de sanatçı Nancy Atakan'ın onuruna düzenlendi. Şef İnanç Çelengil, Nancy Atakan’ın “Dilek Ağacı” eserinden ilhamla geceye özel bir menü hazırladı.

Artful Dining'in üçüncü edisyonu Nancy Atakan ile başladı

Konuk yazar: Yağmur Yıldırım (Açık Mimarlık)2011 yılından beri yerelde mimarlık pratiklerinden genç bir mimar olmanın zorluklarına, kamusal alanda mimarlıktan afet sonrası yeniden inşa süreçlerine mimarlığın her hâlini, sosyal, kültürel ve ekolojik boyutlarıyla tartışan "Açık Mimarlık" programı 13 yıldır ilk kez yayımlanamadı. Zira RTÜK, Açık Radyo’nun karasal yayın lisansını iptal etti.&nbsp;Tüm bunları tartışmak için yeni alanlar bulmak pek kolay değil, Açık Radyo da bu yüzden açık kalmalı zaten. Ama "Açık Mimarlık" yalnız değil ve bu sesi duyuracak başka mecralar da var. Aposto bu hafta, bu mecralardan biri oldu.Ben Yağmur Yıldırım, bugün 95.0 Açık Radyo’da değil, Aposto Sanat bültenindesiniz.&nbsp;Bir adım geriden:&nbsp;Hepimizin kullanıcısı olduğumuz, gündelik hayatlarımızı var eden mimarlığı ve mekanı farklı veçheleriyle işleyen "Açık Mimarlık", mimarlığı yalnız mimarların konuştuğu bir alan olmaktan çıkarmayı, farklı seslere ve deneyimlere yer açmayı gözetiyor. Program mimarlık öğrencileriyle, tasarımcılarla, toplumbilimcilerle, müzisyenlerle, aşçılarla, sivil toplum kuruluşlarıyla, müdavimlerle, meraklılarla yapılan çok sayıda söyleşide, şimdiye kadar yüzlerce farklı konuğu ağırladı. &nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Adana Mimarlık Festivali</h2>Açık Mimarlık’ın 24 Ekim 2024 tarihinde yayımlanması planlanmış 657. programının konusu, bu yıl ilk kez düzenlenen ve yayınla aynı gün başlayacak olan Adana Mimarlık Festivali&nbsp;idi.&nbsp;1985 yılından beri Ekim ayında kutlanan Dünya Mimarlık Günü vesilesiyle&nbsp;24-26 Ekim tarihleri arasında devam eden festival, TMMOB Mimarlar Odası Adana Şubesi tarafından Çırçır Kültür Merkezi’nde düzenleniyor.&nbsp;Festival küratörü, TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi’nden Dr. Murat Sönmez’in belirlediği tema “Ve Sonra”. Bu tema ile bugünün krizler ve dönüşümler dünyasında mimarların ve tasarımcıların benimsedikleri stratejiler, ortaya çıkan yeni koşullar ve gelecek imkanlarının tartışılması amaçlanıyor.Festival küratörü Dr. Murat Sönmez ve Mimarlar Odası Adana Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı Canan Aksu'yu konuk ettiğimiz bu programda, festivalin hem eleştirel hem umutlu temasını, Adana’da ilk kez bir mimarlık festivali düzenlemeye nasıl karar verdiklerini, bu festivalle kentlilere nasıl temas etmeyi amaçladıklarını, üç gün boyunca sürecek etkinlikleri konuşmayı ve dinleyicilerimizi bu dopdolu programa davet etmeyi planlamıştık.RTÜK’ün lisans iptal kararı sonucunda bu yayın dinleyicilerine ulaşamadı. Açık Radyo’nun yayınına mümkün olan en kısa sürede dönmesini, dinleyicilerimize bir an önce kavuşmayı umarken Açık Mimarlık’ın 657. programını dinleyicilerle paylaşabilmemiz için “konuk olduğumuz” bu köşede, Canan Aksu ve Murat Sönmez’e yönelttiğimiz soruları ve cevaplarını paylaşıyoruz:Adana Mimarlık Festivali'nin ilki düzenleniyor ve bizim yayımlayamadığımız programımızın da tarihi olan 24 Ekim günü başlayacak. Hayırlı olsun, çok güzel geçsin. İlk defa düzenleniyor Adana'da Mimarlık Festivali. Bizi neler bekliyor, neler hazırladınız? Niçin böyle bir mimarlık festivali başlatmaya karar verdiniz?&nbsp;Canan Aksu: Merhaba, Mimarlar Odası Adana Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı Canan Aksu ben. Bu yıl göreve geldiğimizde aslında genel kurul sürecinde en çok yapmak istediklerimizden biri Adana'da bir mimarlık festivaliydi, çünkü Adana'da daha önce böyle bir şey yapılmamıştı. Bunun da zamanlamasını ayarlarken ekim ayını tercih ettik çünkü ekim ayının ilk pazartesi günü, biliyorsunuz, Dünya Mimarlık Günü. Dolayısıyla ekim ayı ile beraber bu kutlamaları sürdürüyoruz.&nbsp;Aslında ilk amacımız, yalnızca meslektaşlarımız için değil, tüm kentte mimarlık mesleğine dair bir farkındalık yaratmaktı. Bu yüzden, herkese açık bir mimarlık festivali düzenledik. Bu süreçte en büyük destekçimiz küratörümüz Sayın Murat Sönmez oldu.Adana aslında bir festivaller şehri: Altın Koza Film Festivali var, Lezzet Festivali var, bu yıl ilk defa Teknofest yapıldı. Portakal Çiçeği Festivali var ve hatta bununla şehir karnavala döndü. Dolayısıyla düşündük ki sanat ve mimarlığı birlikte barındıran ve bu alanda fark yaratan, mesleğimizin önemini anlatan bir festival düzenlensin. En büyük amacımız bu oldu.&nbsp;Üç gün sürecek festivalimizde, ilk gün çeşitli atölyelerimiz, söyleşilerimiz, panellerimiz ve çalıştaylarımız olacak. Burada çok değerli yaratıcılarımız, üniversite öğrencilerimizle farklı konularda çalışmalar yapacaklar. Sonrasında yapılan sergilerden biri yapay zeka üzerine olacak; toprak tuğlalarla bir enstalasyon çalışması, bir eskiz atölyesi olacak ve bir tane de yine toprakla alakalı bir atölyemiz olacak.&nbsp;Çok güzel bir mekanda yapıyoruz festivalimizi: Çırçır Sanat Merkezi'nde. Burası tarihî bir bina. Tam da bize yakışır bir mekana sahibiz. Ardından Cuma ve Cumartesi günleri konuklarımızla söyleşilerimiz, panellerimiz ve oturumlarımız olacak. Temamız "Ve Sonra"... Bu temayla ilgili konuşacak katılımcılarla mesleği ileriye taşıyacak, hepimize vizyon ve şehrimize katmadeğer katacak bir etkinlik olacak.Tebrikler. Merakla bekliyorum ben de. Murat Hocam, siz uzun süreden beri farklı mimarlık etkinlikleri, festivaller düzenliyorsunuz. Daha önce de başka mimarlık festivallerinde küratör oldunuz. "Ya Sonra" temasında hem umutlu hem de eleştirel bir mimarlık yaklaşımı görüyoruz. Böyle bir temayla nasıl bir söz üretmeyi umuyorsunuz Adana'da? Sizce bu tür mimarlık etkinlikleri ne gibi potansiyeller, imkanlar sunuyor?&nbsp;Murat Sönmez: Öncelikle bu fırsatı verdiğiniz için çok teşekkür ederim. Önce ikinci sorudan, "Bu tür festivaller ne tür olanaklar sunuyor?" sorusundan başlayalım.&nbsp;Birçok şeyin çok hızlı değiştiği bir zamanda yaşıyoruz. İletişim çok hızlı olmakla birlikte aslında birçok eksikliği de barındırıyor. Yüz yüze temaslar, yani yan yana olduğumuz durumlar giderek azalıyor maalesef. Her şeyin ekranlara hapsedildiği bir ortamda mimarlığın aktörlerinin, daha doğrusu tüm mimarlık paydaşlarının biraraya geldiği bir etkinlik planlamak ve bunu da bir festival havasında yapıyor olmak aslında birçoğumuzun birbirimizden daha çok haberdar olmasını ve birbirimizi daha doğru şekillerde anlamasını sağlıyor. Bu bana çok uzun zamandır, çok önemli geliyor.Sizin de bahsettiğiniz gibi, mimarlık etkinlikleri aslında çok uzun süredir yapılmakla birlikte üç sene önce Kayseri'de başlattığımız, küratörleri ve teması olan bir mimarlık festivali formatı daha sonra Bursa’da oldu ve bu sene de Adana’da devam ediyor. Aslında Adana birbirini takip eden bir etkinlik biçiminin son halkası olacak, "Ve Sonra" temasıyla da buna eklemlenmiş olacağız.&nbsp;Şöyle bir şey yapmaya çalışıyoruz: Teknolojinin, ekonominin, politikanın ve birçok farklı faktörün her birimizi derinden etkilediği çok değişik bir zamanda yaşıyoruz. Bunlar, mesleklerimizi ve bir yandan da kişiliklerimizi çeşitli açılardan etkiliyor. Bugün yapay zekanın oluşturduğu bir ortamdan söz etmek mümkün, ekonominin her şeye temas ettiği bir noktadan söz etmek mümkün.&nbsp;Mimarlık da aslında mekansal olarak her birimizin kuşandığı bir şey; yani mekan üretimi olmadan kentler, yaşam alanlarımız maalesef var olamıyor. Bu çerçevede değişen dünyanın oluşturduğu koşulların meslek pratiklerimize ve mimarlık profilimize etkisini tartışmaya çalışıyoruz "Ve Sonra" temasıyla. "Tüm değişimlere karşın mesleğimizi nasıl icra ediyoruz?", "Zorluklar karşısında nasıl stratejiler belirliyoruz?" Bunlar temel sorularımız.&nbsp;20'ye yakın katılımcımız olacak. Ülkenin farklı illerinden, farklı işler yapan, farklı çalışma alanları olan mimarlar, sanatçılar ve felsefeciler katılacak festivale. Her biri aslında değişen dünya koşullarının alanımıza ve bize etkilerini nasıl gördüklerini ve bunun karşısında ne tür pozisyonlar aldıklarını, ne tür stratejiler geliştirdiklerini anlatacaklar. Bunların bir festivalde olmasının arkasındaki sebep, biraz da şu: Bu bir sempozyum konusu, bir akademik çalışma konusu da olabilir fakat festival bir ölçüde eğlenerek, bir ölçüde informel bir ortamda birbirimizi anlamaya çalıştığımız bir yapı. Bunu çok önemsiyorum. Üniversiteler de oluyor, sivil toplum kuruluşları da oluyor, mimarlar da oluyor, üreticiler de oluyor, firmalar da oluyor ve dolayısıyla kaynaşabildiğimiz bir ortam hâline geliyor. Bundan da çok mutluluk duyduğumu söylemek isterim.Etkinliğinizin harika geçmesini diliyorum. Eklemek istediğiniz bir şey var mı?M.S.: Ben küçük bir şey eklemek istiyorum. Bugünün koşullarında birçok şey çok zor ve siz de Açık Radyo olarak bu zorluklardan birini yaşıyorsunuz. Umuyorum ki her şey yoluna girer, yayınınız tekrar açılır ve bu süreç başarıyla sonlanır. Öte taraftan da mimarlık ortamında odalar çok önemli ve meslek örgütlenmesi bakımından odaların güçlenmesi çok büyük bir önem taşıyor. O anlamda bütün paydaşları, bütün meslektaşları bu tür etkinliklere davet etmek ve onlara bir odaları olduğunu, odaların güçlenmesi gerektiğini, toplumsal bir pozitif hareket olarak bunu çok önemli bulduğumu hatırlatmak istiyorum. Bu noktada fedakarlık göstererek bu tür etkinlikleri yapan mimarlar odalarına da ayrıca çok teşekkür etmek gerekiyor, bunu da önemle belirtiyorum.Evet, gerçekten önemli bunlar. Çok teşekkürler. Canan Hanım, odanızın emeklerinize sağlık. Murat Hocam, sizin de öyle. Ben de uzaktan takip edeceğim. Umarım çok keyifli, çok verimli, çok üretken, bol bol mimarlık konuşulan bir hafta olur. Çok teşekkür ederim, iyi ki geldiniz, paylaştınız.

2011'den beri Açık Radyo'da mimarlığın her hâlini ele alan "Açık Mimarlık" programı, RTÜK'ün Açık Radyo’nun karasal yayın lisansını iptal etmesi üzerine 13 yıldır ilk kez yayımlanmadı. Ancak ne Açık Radyo ne de Açık Mimarlık ekibi yalnız. Radyo açık olsaydı bu hafta orada dinleyeceğiniz Adana Mimarlık Festivali, bu hafta Aposto'da!

Açık Mimarlık'ta bu hafta: Adana Mimarlık Festivali

Yaratım süreci karanlıkta; bilinmez bir zemin üzerinde oyun oynamakla başlar. Sonucun şimdiden görülemediği, belki de görülmek istenmediği telaşlı bir yolculuk ya da ilk kıvılcımı yaratan o itki, şimdilik sonuçtan çok uzak. Marguerite Duras “Ne yazacağımı çok iyi bilseydim yazamazdım” diyor. Yaratıcının bilinmez olana kapıyı açık bırakması; asıl heyecanın henüz karşılaşılmamış olanda yatması…&nbsp;Umut da yaratıcılık gibi en karanlık zamanda belirir; artık kaybedecek bir şeyin olmadığı, geleceğin tahayyül edilemediği bir noktada ona şekil verme arzusundan doğar. Şu anda/şimdide eylem vardır; yürümek, koşmak, boyamak, konuşmak, dokunmak, duymak, bakmak… Başka çarenin olmadığı bir zamanda eyleme/eylemeye sarılırız umudu inşa etmek için. Bir şeyi yaratmak karanlığın tek bir tonunun olmadığını siyahın bin bir tonu olduğunu; hayatta tek çeşit rengin olmadığını gösterir bize.&nbsp;Rebecca Solnit, Kaybolma Kılavuzu kitabında şu sorunun altını çizer:&nbsp;<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(52, 125, 121); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(52, 125, 121); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Doğası senin için bilinmeyenin sorusunu sormaya nereden başlayacaksın?”&nbsp;</blockquote>Henüz sorunun belirmesine vardır; soruyu sorabilmek için önce kaybolmak gerekir ki bilinmeyenin sorusu için siyahın tonlarını görebilmeli. Oyunsu bir merakla, inadına eylemek gerekir. Kitabın başka bir yerinde şöyle söylüyor Solnit&nbsp;“Karanlıkta bilinmeyen için kapıyı aralık bırak.”&nbsp;Julio Cortázar, Graffiti öyküsünde karanlıkta bilinmeyen için kapıyı aralık bırakan bir karakteri anlatır. Her şeyin yasak olduğu bir zaman ve mekanda (orası Arjantin’de darbe zamanı olabilir ya da yasakların çok keskin olduğu başka bir zaman/yer) duvarlara geceleri grafiti yapan bir sanatçıdan bahseder. Karakter sokağa çıkma yasağının olduğu karanlık saatlerde, geceleri polis devriyeleriyle kovalamaca oynayarak duvarlara resimler çizer. Gündüz saatlerinde ise aynı duvarın önünden geçerken elinde tek renk boyaları ile işçileri görür; temizlik yapılıyordur!Bunu yılmadan her gece bir oyun gibi yapmaya devam eder. Bir gün bir duvarda başka bir sanatçının çizdiği bir resmi görür ve zamanla yüzünü hiç görmediği bu insanla duvar resimleri aracılığıyla birbirleriyle konuşmaya başlarlar. Duvarların üzerindeki küfler, izler, renkler, paslanmış çiviler de sadece iki kişinin bildiği/yarattığı alfabenin aracı olur. Duvarlar onlar için bir sığınağa dönüşür. Karakter zamanla resmi çizen insana gözler, kaşlar yakıştırır; hiç görmese de kanlı canlı birine dönüşür hayalinde. Bir gün onun kim olduğunu merak edip izini sürmeye karar verir. Ancak ona çok yaklaşmışken polis arabasına bindirildiğini görür. Bulduğu anda yitirir.&nbsp;<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(52, 125, 121); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(52, 125, 121); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“… ve mücadeleyi gördün, eldivenli eller tarafından çekilen siyah saçlar, tekmeler ve feryatlar, onu araca bindirip götürmeden önce mavi bir pantolon görür gibi oldun.”</blockquote>Onu yitirdiği yerde duvarda son bir resim görür:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(52, 125, 121); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(52, 125, 121); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“…polislerin onu götürmeden önce kısmen sildikleri o terk edilmiş resimdeydi; ama senin üçgenine başka bir figürle, bir çember ya da belki bir sarmalla, dolu ve güzel bir şekille, bir evet, bir daima ya da bir şimdi gibi bir şeyle cevap vermek istediğini anlamaya yetecek kadarı orada kalmıştı.”</blockquote>Duvarlar, Graffiti öyküsünde de olduğu gibi insanlık tarihinin en başından beri bir şey bırakma, sunma, paylaşma aracı olmuştur. Mağara duvarlarına çizilen resimlerin geleceğe bir iz bırakma amacı taşıyıp taşımadığını bilmiyoruz ama en az 20.000 yıl öncesinde Homo sapiens’in ellerini, atları nasıl gördüğünü, bir mağarada yarasa dışkısıyla duvara bir şey yapma merakının olduğunu biliyoruz.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Grafitti öyküsünü okuduğumda duvarların dönüşümünü, hayatımızdaki yerini düşünmeye başladım ama buna sebep olan sadece bu öykü değildi. Bu öykünün ithaf edildiği kişi: İspanyol ressam Antoni Tàpies.&nbsp;</li></ul><img src="https://images.aposto.com/2024/8/5/1727438808719.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.43" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Tàpies, İspanyolca “duvar” demek aynı zamanda. Soyadının kaderini yaşar gibi resimlerine baktığımda yıkılmış, geçirgen, bazen de çok net karanlık duvarların arasında kalmış figürleri gördüm. Duvarları sağlam tuğlalar ve geçirgen olmayan bir yapı olarak değil; boşlukları, çatlakları ve dağılabilir bir leke gibi çiziyor olmasıyla her gün baktığımız, içine sığındığımız o yapıyla dalga geçip duvarlar üzerinde düşünmeme neden oldu Tàpies. Sanat Pratiği&nbsp;adlı kitabında duvarlar hakkında şöyle söylüyor:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(52, 125, 121); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(52, 125, 121); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Duvar imgesinden ve türevinden akla o denli çok çağrışım gelebilir ki! Ayırma/ayrılma, kuşatma/hapsetme; ağlama duvarları, mahpushane duvarları; zamanın akışının tanıkları, düz pürüzsüz, durgun beyaz yüzeyler, yaşlanmış, buruşmuş, çürümüş yüzeyler insan nesne doğal öge vb. dokunuşunun izleri; çaba mücadele, yıkım, kıyamet, ya da yapım yaratım veya denge duyguları…”</blockquote>Cortázar'ın Graffiti öyküsünü Tàpies’a ithaf etmiş olmasının bir nedeni de duvarlar üzerinden saklanmış, bastırılmış, yok edilmeye çalışılan arzuları ve duyguları sığınak hâline getirmiş olması. Bakıp göremediğimiz, daha doğrusu baktıkça yabancılaştığımız, hapishaneye dönen duvarlara yeniden bir anlam katmak.&nbsp;Graffiti öyküsünde duvarların üzerinde kalmış bütün malzemeyi yeniden kullanıyor sanatçı. Üstünü beyazla örtmek ya da bir renk üstüne çalışmak yerine duvarın imkanları ve olasılıklarıyla onu da malzeme hâline getirmekten bahsediyor. Tàpies’ın resimlerine baktığımızda sadece boyalar değil kumun, toprağın ve başka malzemelerin kullanıldığını da görüyoruz. Sanatçının/ressamın yaratıcı sürecine adım adım tanıklık etmek; Tàpies’ın resimleri, sonucu çerçeve ile sınırlandırılmış değil; çerçevenin karnına baktıkça şimdiden geriye doğru giden ve derinleşen resimlerdir. Sanki resimleri hiç bitmiyor ve bakana tamamlaması için bakanın hayaline bıraktığı bir serüven yaratıyor.Mağara resimlerinin nasıl yapıldığını hayal ederim; herkes avdan dönmüş, akşam ateşi yakılmış ve yorgun argın o ateşin başında uyuyakalmışlardır. Aralarından biri, ateşin son ışıklarıyla ayağa kalkar ve duvara at yeleleri çizer. Sabahın ilk ışıklarıyla uyanan birisi duvardaki çizimleri görür ve büyülenir. İşte tam o büyüyü yaratmaya çalışan bir Tàpies ile karşı karşıya kalırım.&nbsp;Mağara duvarlarının bir çerçevesi yoktur, çizilen şey bir sonsuzluğa çizilmiştir, tıpkı Tàpies’ın resimlerinde olduğu gibi... Boşlukları bir evreni hatırlatır, başka bir zamanı, başka bir ritmi akıtır. Hem bu çağın insanının trajedisini, yalnızlığını, hem de ilk çağların insanının merakını içinde saklar.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Doğaya ve tarihe ait olan formları onları bozarak ve yeniden bir anlam yaratarak geri vermek istemiştir. Mesela klasik döneme ait olan mermeri toz hâline getirip onu resimlerinde yeniden kullanmıştır ama çok katı ve kesin çizgileri olan mermer malzemesi hafifletmiş ve daha uçuşan bir hâle getirmiştir.&nbsp;</li></ul>Resimlerinde kullandığı başka bir malzeme ise yatak iskeleti ve yastık. Ev imgesini çağrıştır. Duvarda bir şeyin içinde kaybolmuş olmasına rağmen bir yatak iskeleti sanki üzerinde arkeolojik bir kazı yaptığı ve bunu çekinmeden malzemeleriyle resim sanatında kullandığını gösterir. Kavramların arkeolojik kazısını yapar ve malzemeleriyle bunlara yeniden bir anlam verir. Resimlerin 20. yüzyılın ikinci yarısında yapıldığını biliyor olmamıza rağmen tarih boyunca varoluşun, olma kaygısının bir tercümesi gibidir. Resimlerinde hem geçiciyizdir hem de malzemelerin ağırlığını hissedince kalıcıyızdır.&nbsp;Tuhaftır ama bu his resimlerine baktığımda bana umutlu bir şeyi hatırlatır. Yılmadan malzemeler ile oyun oynayan Tàpies’ın atölyesini hayal ederim. Merakıyla daha da derinlere gidip kavramlarla boğuşurken diğer taraftan malzemeyle çocukça bir arzuyla ilgilenen ve bununla “şimdiyi” umuda çeviren bir Tàpies.&nbsp;Rebecca Solnit yine Kaybolma Kılavuzu kitabında ormanda kaybolan engelli bir çocuktan bahseder. Çocuk onu bulmaları için ıslık çalar. Bildiği tek şey, var olan nefesinden ses çıkararak, en karanlık ve bilinmez bir anda nefesine sarılmasıdır.&nbsp;Tıpkı Graffiti öyküsünde duvarlar üzerinden birbiriyle konuşan o iki insan gibi ya da Tàpies’ın resimlerini yaparken malzemelerinin olasılıklarıyla arkeolojik bir kazı yapıp bizi tarih öncesine götürecek bir serüvenle baş başa bırakması gibi...

Cortázar, "Graffiti" öyküsünde duvarların üzerinde kalmış bütün malzemeyi yeniden kullanır. Üstünü beyazla örtmek ya da bir renk üstüne çalışmak yerine duvarın kendisini bir malzeme hâline getirir. Öyküsünü Tàpies’a ithaf etmesinin arkasında yatan, bu ikiliyi birbirine bağlayan görünmez ipler.

Tàpies ve Cortázar’ın izinde: Duvarlardan kum tanesine umut

<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Nedir? Kişisel sergi. Çatısız; Neriman Polat’ın pandemiden bu yana üzerinde çalıştığı&nbsp;mekâna özgü bir yerleştirme, fotoğraf ve videonun bulunduğu yeni yapıtları kapsıyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Nerede? Zilberman Gallery</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ne zaman? 15 Temmuz’a kadar</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Neden gitmeli? Polat, birçok açıdan yoksun bırakılmış halkın sistemin dışına atıldığı ve güvencesiz hissettiği bir atmosferi Zilberman Gallery’nin Mısır Apartmanı’ndaki ana galeri mekânına taşıyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Not almalı: Neriman Polat’ın işlerini yakından tanımak istersen <a fr-original-style="" href="https://www.zilbermangallery.com/neriman-polat-a434-tr.htm" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">şuradaki</a> sanatçı sayfasını da inceleyebilirsin. Biraz da sergide seni nelerin beklediğine bakalım. İklim krizi, ekonomik güçlükler, barınma sorunu, yalnızlaşma, aidiyet, güvence, kadın hakları gibi konu ve kavramlar üzerinden bir anlatı kuran sergi; seni Mutfak ile karşılıyor. Temel ihtiyaçların bile lüks sayıldığı günümüz krizinin vahametine dikkat çeken bu yerleştirmenin ardından serginin merkezinde bulunan Tüller Serisi, bir apartman duvarından sarkan tüllerin fotoğraflarıyla karşında olacak. Sergiye ismini veren Çatısız ise seni tuğla ve çıplak duvarlardan yapılmış bir evin odalarına davet edecek. Bazısı altın renginden bakliyatları üstünde bir nakış gibi taşıyan ya da boşlukta yırtık ve yıpranmış vaziyette duran, bazısı da basma kumaşlardaki geleneksel motiflerden kesilmiş gül desenleri ile salınan bu tüller yoksulluk hâlinin yanı sıra kadın hikâyelerini de üstünde taşıyor. Çiçeklerle bezeli tül aracılığıyla kadına şiddetin üstünün kapanmayacak önemli bir mesele olduğunun altını çizen sanatçı, çalışmasını Gülistan Doku’ya ithaf ediyor. Oyun parkında yalnız başına salıncakta sallanan bir kız çocuğunu izlediğimiz Sallanmak başlıklı video ise çocukların geleceksiz yarınlara doğru “sallanışını” betimlerken seni gözlemci pozisyonuna sokuyor ve yetişkinlerin geleceğe dair bakışını açık ediyor.</li></ul>

Neriman Polat’ın pandemiden bu yana üzerinde çalıştığı eserleri, 15 Temmuz’a kadar Zilberman Gallery’de.

Birlikteliğin sağaltıcı gücü: Çatısız

<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Nedir? Karma sergi. Tuba Kocakaya küratörlüğünde gerçekleşen sergi; Akış Ka, Cansu Yıldıran, İlkin Zeybek, Leman Sevda Darıcıoğlu, Meltem Sarıkaya, Mert Yemenicioğlu ve Yaz Taşçı gibi cinsellik ve bedeni merkeze alan işler üreten sanatçıların işlerini bir arada izleyiciye sunuyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Nerede? KOLİ / NOKS Art Space</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ne zaman? 16 Temmuz’a kadar</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Neden gitmeli? Sen Başka Bir Bensin; daha adil, eşitlikçi ve kapsayıcı bir dünya için ilham verici bir deneyim sunmayı vadediyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Not almalı: 16 Temmuz’a kadar cuma, cumartesi ve pazar günleri 13.00 – 18.00 saatleri arasında ziyaret edebileceğin sergiye ev sahipliği yapan KOLİ / NOKS Art Space, Rasimpaşa Mah. Talimhane Sk. No:19B, 34716 Kadıköy/İstanbul adresinde yer alıyor.</li></ul><blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(52, 125, 121); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(52, 125, 121); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Cis-heteropatriyarka ve ikili cinsiyet düzeni, bedenleri ve cinsiyetleri iki kutupsal karşıtlığa yerleştirir ve bedenlerin yaşayabileceği sonsuz olasılıkları sınırlar. Bu durumda, her bedenin bu iki cinsiyete dayalı şekillendirilmiş ve atanmış formu, kalıbı veya normu uygulama zorunluluğuyla karşı karşıya kalır ve bu zorunluluğa uymadığında şiddet ve marjinalleştirmeyle karşılaşır. Cinsiyetin ideolojik bir kurgu olduğunu kabul ederek, açılan sonsuz olasılıklar ufku, farklılıkların ve çeşitliliğin bin bir şekline ev sahipliği yapar.”</blockquote>

Onur Ayı’nı marjinalleştirme yerine marjinali benimseyen ve bu şekilde normal/marjinal ikiliğini kırmayı niyet eden işleri bir araya getiren bir sergiyle kutluyoruz.