11 Mart Salı gününden herkese merhaba.Toplumsal cinsiyet ve eşitlik, dünyanın en önemli sorunlarından biri. Eşitsizliğin görünür hâle gelmesi, şiddetin önlenmesi ve ayrımcılığın ortadan kalkması, yazın dünyasının da odağında. Bu mücadelede dayanışmanın gücü ise yadsınamaz.Kadın Emeğini Değerlendirme Vakfı, 8 Mart’ta bu dayanışmayı büyütmek için bir çağrı yaptı. Kadınların üretime, ekonomik ve sosyal hayata katılımını desteklemek amacıyla, Aslı Alpar’ın çizimleriyle KEDV Dayanışma Güçlendirir Defteri'ni hazırladı.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li data-end="613" data-is-last-node="" data-is-only-node="" data-start="491" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bu hafta ayrıca bültende, feminist kuramın öncü metinlerinden ve kadın yazınının güçlü kitaplarından oluşan bir seçki bulacaksınız.</li></ul>Soner Can'dan ise Shubhangi Swarup'un April Yayınları'ndan çıkan Hasretin Koordinatları romanının değerlendirmesini okuyabilirsiniz.Ayrımcılığın olmadığı, çocukların ve kadınların istediği kitaba istediği zaman erişebildiği bir dünya temennisiyle.Ayça

Kitap incelemeleri, edebiyat haberleri, editörden okuma önerileri.

Kitap önerileri, tematik okuma listeleri ve kitap incelemeleri her cuma 13.00'te e-posta kutunda.

Aposto Kitap

8 Mart Dünya Kadınlar Günü'nün ardından, kadın yazınının güçlü metinlerine bakıyor; Hindistan'dan gelen yeni ve sarsıcı bir yazara kulak veriyoruz.

💪🏻 Kadınların kitapları, Hasret Koordinatları

2 Mart Pazar gününden herkese merhaba.İkinci cemre düştü, marteniçkalar çıktı. Artık baharın gelişini bekliyoruz. Yayıncılık dünyası da bu beklentiyi karşılıyor, her hafta yeni bir kitap müjdesi veriyor.Bu haftanın müjdesi Doğan Kitap’tan geldi. Uzun zamandır kendini özleten Haruki Murakami’nin Şehir ve Belirsiz Duvarları adlı yeni romanı, Ali Volkan Erdemir’in çevirisiyle çıktı.&nbsp;İyi kitap da iyi yazar da unutulmuyor. Bu hafta yalnız Türkiye’nin değil, dünyanın en usta yazarları arasında sayılan Yaşar Kemal’in vefatının üzerinden 10 yılı geride bıraktık. 92 yıllık ömrüne 26 roman sığdıran usta yazar, Türkiye’nin farklı yerlerinde anıldı. Bültenimizin bu sayısında Sibel Türker’in Yaşar Kemal'i andığı yazısını bulacaksınız.&nbsp;Çocukluk kitaplarını büyüdüğümüzde unutuyor muyuz? Yoksa onların büyülü dünyası bizi her yaşta sarıp sarmalıyor mu? Zeynep Özar, bu hafta bu soruya cevap arıyor.&nbsp;Baharda açık havada dileğimizce kitap okumak dileğiyle,&nbsp;Ayça&nbsp;

Yaşar Kemal'i vefatının onuncu yılında anıyor, çocuk kitaplarının dünyasında geziyoruz. Bu haftanın müjdesi Haruki Murakami'nin yeni kitabı.

✍🏻 Yaşar Kemal'i hatırlamak, çocuk kitapları

23 Şubat Pazar gününden herkese merhaba.İlk cemre düştü ama aynı zamanda kar da geldi. Bütün kış bekledikten sonra nihayet gelen kar, herkeste farklı çağrışımlar yaratıyor.&nbsp;Okurlarınsa ne düşündüğü belli. Kitaplardan haber bekleyen için Şubat ayı güzel havadislerle sona yaklaşıyor. 2024 Nobel Edebiyat Ödülü’nün sahibi Han Kang yeni romanıyla Mart ayında okurlarla buluşuyor. Sevgilinin Soğuk Elleri, Göksel Türközü’nün çevirisiyle April Yayıncılık’tan çıkıyor.&nbsp;Başka kitap müjdeleri de var: İş Bankası Kültür Yayınları'nın "Modern Klasikler" serisinden çıkan Arno Schmidt’in Leviathan: Kara Aynalar kitabı ve Maria Judite de Carvalho’nun Boş Gardıroplar'ı psikolojik eserleri sevenleri mutlu edecek.Aposto Kitap'ın bu sayısında ayrıca Esra Yalazan ile Sándor Márai’nin yazın dünyasına girecek ve Mumlar Sonuna Kadar Yanar kitabıyla tanışacağız.Yeni kitapların kapısını araladığı yeni dünyalarda buluşmak üzere.Ayça

Bu hafta 50'den fazla romana imza atan, 20. yüzyıl edebiyatının önemli isimlerinden Sándor Márai'ye ve "Mumlar Sonuna Kadar Yanar" romanına eğiliyoruz. Ayrıca Ebru Ojen'den Varlam Şalamov'a yeni çıkanlar da bültende.

📚 Feroz Ahmad'a veda, Sándor Márai

16 Şubat Pazar gününden herkese merhaba.Kar gelecek mi, kış bitecek mi derken bir haftayı devirdik. Arada bir de 14 Şubat geçirdik, sevgililerle birlikte öyküleri sevenler de 14 Şubat Dünya Öykü Günü'nde sevdikleri bir hikayenin sayfalarında kaybolmuştur belki.Biz kışı beklerken Tom Robbins hayatını kaybetti. Yayımlandığı dönemde büyük ses getiren Parfümün Dansı kitabından bir alıntıyla analım onu da:&nbsp;<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(216, 210, 98); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(216, 210, 98); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“İnsanları sınırlayan tanrılar değildir. İnsanları sınırlayan, insanlardır.”</blockquote>İskandinav edebiyatı da polisiyesi de son yıllarda bu alanda yapılan çevirilerin artmasıyla beraber kitapseverlerin kadrajına girdi. Ömer Çeşit, İskandinav polisiyesine odaklandığı yazısında bu edebiyatta okuru çekenin ne olduğunu sorguluyor. Acaba bireylere özgü suçların dışında sistemin suçlarına odaklanmak da bizi cezbediyor olabilir mi?Söyleşi kanalında ise Soner Can'ın Defne Suman'la sohbeti sizi bekliyor.Kışın bu soğuk günlerini kitaplar içinde geçireceğiniz bir hafta dileğiyle…Ayça

Bu hafta "Parfümün Dansı" ile gönüllerimize taht kuran Tom Robbins'e veda ediyor; İskandinav polisiye edebiyatının yeni halkası "Kargo"nun sayfaları arasında dolaşıyoruz. Ayrıca Defne Suman'ın dünyasına giriş yapıyoruz.

📚 Tom Robbins'e veda, Çember Apartmanı

9 Şubat Pazar gününden herkese merhaba.6 Şubat haftası iki senedir yılın en zor zamanlarından biri. Deprem ve sonrasında yaşananlar, milyonlarca insanın hayatında iz bıraktı. Hayatını kaybedenleri saygıyla anıyor, yakınlarını yitirenlere bir kere daha başsağlığı diliyoruz.Tarih Vakfı ve Alfa Yayınları bir işbirliğine imza attı. Tarih yayıncıları ve araştırmacılar için bir kütüphane oluşturmayı amaçlayan bu işbirliğiyle ortak bir yayın dizisi başlatılacak. Bu seri; tarihsel olayları, unutulmuş hikayeleri ve toplumsal dönüşüm süreçlerini anlatan kitaplardan oluşacak. İlk çıkan eser, Edhem Eldem’in yazdığı Mitler, Gerçekler ve Yöntem.&nbsp;Bültenin bu sayısının yeni çıkanlar bölümünde Seray Şahiner’in Doğan Yayınları’ndan çıkan kitabı Vatan, Millet, Samatya’yı bulacaksınız. Şahiner’in okurları Ülker Abla’dan beri yeni kitabı bekliyordu. Ayrıca Şermin Yaşar’ın Biri Daha Var isimli çocuk kitabı da Doğan Çocuk’tan çıktı.Kitap kapağı okur için ne ifade eder? Bir esere kapağından itibaren mi bağlanırız? Kitaplarda tasarımın önemi nedir? Zeynep Özar Berksu, Noktalı Virgül&nbsp;kanalında bu soruların cevabını arıyor.Kafamızın en çok kitaplarla meşgul olacağı bir hafta dileğiyle.Ayça

Bu hafta Zeynep Özar Berksu'yla kitap kapaklarının anlamının ve tasarım sürecinin peşine düşüyoruz. Seray Şahiner'in kitapçı raflarıyla buluşan "Vatan Millet Samatya" romanıyla tanışıyoruz.

📚 Kitap kapakları, Seval Şahiner romanı

2 Şubat Pazar gününden herkese merhaba,Maalesef üst üste felaketlerin etkisinden kolaylıkla çıkamıyoruz. İletişim Yayınları tarafından basılan Psikolojik Dayanıklılık, Hayattaki Büyük Zorluklarla Başa Çıkma Sanatı, travma sonrası stres bozukluğu üzerine çalışan Steven M. Southwick ve Dennis S. Charney’in kitabı. Büyük krizler sonrasında yaşanan alt üst oluşları çözmek ve duygusal dayanıklılığınızı artırmak için başvurabileceğiniz bir eser.&nbsp;Aposto Kitap'ın bu sayısında Soner Can’ın Hikmet Hükümenoğlu ile söyleşisini de bulacaksınız. Hükümenoğlu, eserlerine hâkim olan iklimi ve Türkiye’nin yazarlığına etkisini anlatıyor.Her ne kadar yarıyıl tatili bitmek üzere olsa da iyi bir çocuk kitabı keşfetmek için her zaman zamanımız var. Bu hafta Yeni Çıkanlar kanalında küçük okurlar için özel bir seçkimiz de var.Kitapların iyileştirici etkisinden faydalanacağımız bir hafta olsun.Ayça

Yarıyıl tatili bitiyor ama yeni çıkan çocuk kitaplarına bakmak için her zaman doğru zaman. Soner Can, Hikmet Hükümenoğlu'yla yaptığı röportajda Türkiye meselelerine edebiyat cephesinden yaklaşıyor.

🧮 Çocuk kitapları, Hükümenoğlu söyleşisi

19 Ocak Pazar gününden herkese merhaba,Ocak ayı yayıncılığın hareketli dönemlerinden. Yeni yılda okurla buluşan kitaplar, yeniden baskı yapanlar ve ara tatil öncesi hızlanan çocuk kitapları bu ayın olmazsa olmazları.Yazar Seray Şahiner de bu hafta yeni kitabının müjdesini veren yazarlardan. Kitap, Şubat ayında Doğan Kitap tarafından <a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/reel/DEzavIbt2SX/?igsh=d2Z5dTlpaXp5b2V4" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">basılacak</a>.&nbsp;Bu yılın ilk günleriyle birlikte 11 Mayıs 1954'te vefat eden Abasıyanık’ın ölümünün üzerinden de 70 sene geçti. 2001 yılından bu yana kitaplarını basan İş Bankası Kültür Yayınları, bir açıklama yaparak yazarın vasiyetine bundan sonra da uyarak telif gelirlerini Darüşşafaka Cemiyeti’ne bağışlamaya devam edeceğini bildirdi. Ardından Can Yayınları da bu çağrıya katıldı. En son haber de İthaki Yayınları’ndan geldi:&nbsp;<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(216, 210, 98); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(216, 210, 98); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Sait Faik Abasıyanık külliyatı İthaki’de! Balıkçısını Bulan Olta isimli öyküsünü, 'Yazı yazmam için bana çiçek, kuş hürriyeti değil, içimdeki aşkın, deliliğin, oturmaz düşüncenin hürriyeti lazım' cümlesiyle süsleyen büyük yazarın tüm kitaplarını 2025’te kronolojik olarak yayımlayacağız. Yayın grubumuz, Abasıyanık’ın aziz hatırasını ve vasiyetini yaşatmak için eserlerin telif gelirlerini Darüşşafaka Cemiyeti’ne bağışlayacaktır. Kamuoyuna saygıyla duyururuz.”</blockquote>Seçki kanalında bu hafta odağımız faili meçhul gazeteciler. Zorluklar altında mesleğini sürdürürken öldürülen gazetecilerin eserlerine ve haklarında yazılan kitaplara yer veren derlemenin onları hatırlatma adına bir kerteriz olmasını umuyoruz.&nbsp;Söyleşi kanalında ise Soner Can'ın İlkay Yıldız'la sohbetine kulak verebilirsiniz.Hangi alanda okumayı tercih ederseniz edin, güzel kitaplarla karşılaşacağınız bir hafta olsun.Ayça

Bu hafta hayatını faili meçhul cinayetlerde kaybeden gazetecileri, hazırladığımız seçkiyle anıyoruz. Ayrıca Tanıl Bora'nın edebiyat listesi ve İlkay Yıldız'la söyleşi de bültende.

📖 Faili meçhul kitaplar, İlkay Yıldız

5 Ocak Pazar gününden herkese merhaba.Yılın son haftasının telaşı, yılın ilk haftasında yerini kısa süreliğine de olsa rehavete bırakıyor. Ocak ayının ilk günleri, planlı okurlar için, yıl içerisinde okuyacakları kitapları seçme ve listeleme zamanı.&nbsp;Yine bu dönem, dergi aboneliklerinin yenilendiği, yeni okuma hedeflerinin belirlendiği zamanlar. İki ayda bir çevrimiçi yayın yapan Suçüstü&nbsp;dergisi, 2025’in ilk gününde yedinci sayısıyla okurla buluştu. Derginin yeni sayısında Bünyamin Tan’ın çevirdiği "Korku İpi" tefrikasının ikinci bölümü, Ahmet Ziya Yıldırım’ın "Son Çağrı", Elçin Kazancı’nın "Elimde Barut Kokusu", Emre Melemez’in "Punk Is Not Dead!" öyküleri bulunuyor.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">52 yıldır kültür-sanat gündemini takip eden Milliyet Sanat’ın yeni sayısı ise İskandinav edebiyatının dünyayı nasıl etkisi altına aldığını kapsamlı bir dosyayla mercek altına alıyor.</li></ul>Aposto Kitap’ın bu sayısında Rober Koptaş’la ilk romanı Unufak üzerine yaptığımız bir söyleşiyi bulacaksınız. Daha önce gazeteci ve yayıncı olarak tanıdığımız Koptaş, bu kez yazar kimliğiyle karşımıza çıkıyor.Okuma hedeflerinizi tutturduğunuz ve üzerine yenilerini eklediğiniz bir yıl olması dileğiyle…Ayça

Aposto Kitap’ın bu sayısında Rober Koptaş’la ilk romanı Unufak üzerine yaptığımız bir söyleşiyi bulacaksınız. Ayrıca David Lodge'a veda, Haldun Taner Öykü Ödülü'nün sonuçları ve haftanın yeni çıkanları da bültende.

📚 Haldun Taner Ödülü, Unufak 

2024’ün son haftasından herkese merhaba,Aralık ayı çoğumuz için bir değerlendirme zamanı. Önceki yıldan gelenleri toparlamak, sonraki yıl hedeflerimizi belirlemek, belki biraz muhasebe yapmak… Bunlar için ideal günler. Editörler için de bu hafta bir önceki yılın bilançosunu çıkarma, bir sonraki yıla kalanları değerlendirme zamanı. Bu hafta, Aposto Kitap'ta da bir 2024 değerlendirmesi ve seçkisi bulacaksınız.&nbsp;2024 yılında en az kitapların içeriği kadar konuşulan bir başka konu vardı; artan kağıt maliyetleri. Yükselen kitap fiyatları bu yıl yeni yayımlanan ve ilgi toplayan eserler kadar gündemimizi işgal etti. Yayımcı Meslek Birlikleri Federasyonu (YAYFED) verilerine göre, Kasım ayında kitap üretimi 22 milyon 306 bin 951 adetle geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 1 artmış. Yaşanan krize karşılık, bu ivmenin artış göstermesi sevindirici. Ancak büyümenin eğitim kitapları sayesinde olduğunu da hesaba katmak gerekiyor.&nbsp;Paul Auster, Mario Levi, Füruzan, Özlem Kumrular, Alev Alatlı, Ferid Edgü, Süreyya Berfe, Afşar Timuçin... Bu yıl edebiyat ve yazın dünyasının kayıpları. Nâzım Hikmet’i dünya sahnesine taşıması nedeniyle bu listeye Genco Erkal’ı da eklemeliyiz.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bu hafta Söyleşi kanalında yeni kitabı Mobius'la 2024'ün ses getiren yazarları arasına adını yazdıran Adam Fawer'la bir söyleşiyi de bulacaksınız. Soner Can, Fawer ile son romanı Mobius, Türkiye'deki okur kitlesi, Z kuşağına dair gözlemleri ve ilhamını bulduğu kitaplar üzerine konuştu.</li></ul>Artık 2025 kitaplarını bekleme ve hayal etme vakti. Yeni yılda yeni kitapların ve hikayelerin peşine takılmak dileğiyle.Ayça

2024 kitapseverler için kasvetli bir yıl olmadı. Aksine, yeni yazarların çevrildiği, uzun zamandır beklediğimiz yazarların okurla buluştuğu, ne zamandır baskısı olmayan kitapların basıldığı iyi bir yıl oldu.

📚 2024'ün kitapları, Adam Fawer'la söyleşi

22 Aralık Pazar gününden herkese merhaba.Yılın sondan bir önceki haftasındayız. Son yıllarda giderek çeşitlenen “ajandalara yayınevi dokunuşu”nun birbirinden farklı örnekleri raflarda yerini aldı. Kendinize “2025 yılını nasıl düzenlemek isterim?” sorusunu sorup, ona göre bir ajanda almak isterseniz bunun için en doğru zamandayız. Metis Kitap Ailenizin Ajandası, Ağaçkakan Yayınları Kelimeli Ajanda, Ayrıntı Yayın Grubu Haklar Ajandası, İthaki Yayınları Polisiye Ajandası, Nesin Yayınevi Sofralardan Masallara, Yordam Kitap 21. Yüzyılda Sosyalizm ajandalarıyla 2025’e merhaba diyor.&nbsp;Seçki kanalında odağımız Suriye. Yanı başımızda her gün yeni gelişmelerle değişen gündemi, tarihsel derinliği, aktörleri ve çatışmalarıyla anlamak isteyenler için, kitaplardan oluşan bir yol haritası hazırladık.&nbsp;Noktalı Virgül kanalında ise Soner Can, Gabriel García Márquez’in Yüzyıllık Yalnızlık romanında uyarlanan ve Netflix’te gösterime girmesiyle tartışmaları da beraberinde getiren dizi üzerine romana geri döndü ve bir okuma rehberi hazırladı. Uyarlamanın sınırı nerede başlar, nerede biter? Bu soru da bir süre gündemimizi işgal edecek gibi görünüyor.“Ne okusam” diye düşünmek zorunda kalmayacağınız bol kitaplı bir hafta olsun.Ayça

Bu hafta Suriye’yi anlamak için rehber işlevi görecek kitaplardan bir seçki hazırladık. Soner Can, Netflix'in yeni dizisiyle gündeme gelen Yüzyıllık Yalnızlık üzerine bir okuma rehberi kaleme aldı.

🖋️ Suriye’yi anlamak, Yüzyıllık Yalnızlık

Kültür hakkında yayımlanan makaleler ve yayınlar

Kültür

Edebiyat hakkında makaleler ve yayınlar

Edebiyat

1990 yılında Peru cumhurbaşkanlığına aday olan ve 2010 yılında Nobel Edebiyat Ödülü'nü kazanan Vargas Llosa, 13 Nisan’da 89 yaşında yaşama veda etti. Llosa, ardında "Latin Amerika Patlaması" (Boom Latinoamericano) akımında adının Gabriel García Márquez, Julio Cortázar ve Carlos Fuentes gibi isimlerle anılmasını sağlayan 50'nin üzerinde eserin yanı sıra cumhurbaşkanlığı adaylığı ve serbest piyasa ekonomisine inancını anlattığı köşe yazılarıyla bu isimlerden ayrışan tartışmalı bir siyasi miras da bıraktı.1936’da Peru’nun Arequipa kentinde orta sınıf bir ailenin üyesi olarak dünyaya gelen Llosa, edebiyatçılardan "ezikler" diye bahseden babası tarafından 14 yaşında Leoncio Prado Askerî Akademisi’ne gönderildi. Llosa burada yaşadıklarından ilhamla 1963'te yayımlanan Kent ve Köpekler&nbsp;romanını yazacak ve bu ilk romanıyla La Crítica Ödülü’ne layık görülecekti. 2018'de New York Times'a verdiği röportajda askerî okulda geçirdiği iki zorlu yılı şöyle anıyordu:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(192, 229, 160); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(192, 229, 160); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"Babam edebiyata ve aslında marjinal olduğunu düşündüğü her şeye karşı en iyi ilacın askerlik olduğunu düşündüğünden beni Leoncio Prado’ya gönderdi. Ancak onun beklentisinin aksine bu deneyim bana ilk romanımın konusunu verdi."</blockquote>Llosa, Kent ve Köpekler'de askerî diktatörlük altında yaşayan Peru'nun başkenti Lima'da bulunan bir askerî okulda çocukların "gerçek birer erkek" olmak üzere yetiştirilirken maruz kaldıkları zorbalık ve işkenceleri anlatıyordu. Okulun itibarını korumak için örtbas edilen bir cinayeti konu alan romanın 1.000'e yakın kopyasının Leoncio Prado kampüsünde yakılması ve Peru ordusunu zayıflatmak için Ekvador tarafından finanse edildiği iddiaları yalnızca kitabın daha da popülerleşmesine katkı sağlamıştı.Akademiden sonra 15 yaşında adliye muhabiri olarak La Crónica gazetesinde çalışmaya başlayan Llosa, bu yıllarda gece hayatından, suç ve fuhuş çetelerinden topladığı hikayeleri ise General Manuel Odría'nın diktatörlük dönemini anlattığı ve başyapıtlarından biri kabul edilen Katedral'de Sohbet'te (1969) kullandı.&nbsp;Babasının takdirini ise beklenmedik bir yerden, 1955'te 19 yaşındayken amcasının 29 yaşındaki baldızı Julia Urquidi'yle evlenmesinden sonra kazandı. Babası tarafından "erkekçe bir hareket" diye sırtı sıvazlanan Llosa, evliliğinden aldığı ilhamla Julia Teyze'yi&nbsp;yazdı. Julia Urquidi ise buna 1958'de Madrid'e taşınmalarıyla başlayan yurt dışı yıllarında yaşadıkları çalkantılı ilişkiyi anlattığı anı kitabı What Varguitas Did Not Say (1983) ile yanıt verdi. 1964'te boşandılar ve Llosa, birinci dereceden kuzeni Patricia Llosa Urquidi ile evlendi. 50 yıllık bu evlilik ise şarkıcı Julio Iglesias'ın eski eşi Isabel Preysler'le ilişkisinin ortaya çıkması üzerine sona erdi.Bu sırada Madrid'den Paris'e, oradan Londra'ya ve Barcelona'ya geçmiş; 1975'te Peru'ya dönmeden önceki 17 yılını İspanyolca öğretmeni, tercüman, yayıncı, gazeteci ve üniversitelerde konuk hoca olarak çalışarak geçirmişti. Öte yandan edebiyatı, ülkesine çok daha önce dönmüştü. 1969'da yayımlanan Yeşil Ev'le birlikte artık adı Boom Latinoamericano'nun büyük yazarları arasında anılmaya başlamıştı. Edebiyat profesörü Juan E. De Castro, bu yıllarda dört büyük Boom yazarından Küba Devrimi'ne en yakın olanın Llosa olduğunu söylüyor. Llosa'nın 1967'de Rómulo Gallegos Ödülü'nü kabul ederken yaptığı konuşma da bunu doğruluyor:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(192, 229, 160); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(192, 229, 160); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"On, yirmi ya da elli yıl içinde, Küba'da olduğu gibi bizim ülkelerimizde de sosyal adaletin zamanı gelecek ve Latin Amerika'nın tamamı kendisini yağmalayan düzenden, kendisini sömüren kastlardan, şu anda kendisini aşağılayan ve baskı altında tutan güçlerden kurtulmuş olacaktır."</blockquote>Öte yandan 1968'de yaptığı Küba ziyareti, bu görüşlerinde bir kırılma yarattı. 1971 yılında Castro hükümetinin, rejimi eleştiren şair Heberto Padilla’yı hapse atmasının ardından Jean-Paul Sartre, Simone de Beauvoir, Octavio Paz ve diğer Boom yazarlarıyla birlikte entelektüellere yönelik baskıyı kınayan bir açık mektubun imzacıları arasında yer aldı. Ancak 1970'li yıllar, Llosa'nın bireysel özgürlüklere, serbest piyasaya ve devletin küçülmesine dair neoliberal fikirlerini çok daha yüksek sesle dile getirerek diğer Boom yazarlarından ayrıştığı bir dönem oldu.Bu dönemin edebiyat magazinine kalan patlama anı ise oğlunun vaftiz babası olan arkadaşı Gabriel García Márquez'e attığı yumruktu. 1976'da bir Meksika sinemasında yaşanan ve Márquez ile Llosa'nın 34 yıl küs kalmasına neden olan olayın arkasında Llosa'nın eşiyle ilgili bir olay olduğu konuşulsa da Llosa, 2017'de Madrid'deki bir üniversitede tartışmanın Küba ve Fidel Castro hakkındaki zıt görüşleri nedeniyle başladığını söylemişti.<img src="https://images.aposto.com/2025/3/5/1744963940673.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.39" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Márquez'in "yumruk vakası"nın ardından çekilen fotoğrafı | Rodrigo Moya1980'lerde edebiyattaki ünüyle birlikte siyasetteki profili de yükseliyordu. Bu yıllarda Peru televizyonunda bir talk show programı sunarken bir yandan Fernando Belaúnde Terry'nin muhafazakar hükümetini destekliyordu. 1984'te Terry'nin başbakan olma teklifini reddetti ancak 1987'de Alan García'nın Peru'nun özel bankacılık sistemini kamulaştırma hamlesine yanıt olarak Movimiento Libertad adlı bir siyasi parti kurdu ve onu 1990'da Frente Democrático (Demokratik Cephe) ittifakının cumhurbaşkanı adayı olmaya götüren kısa süreli aktif siyaset hayatının ilk adımını attı.1987'de Peru finans sisteminin kamulaştırılmasına karşı düzenlediği mitinge 120 bin kişiyi çekmeyi de başarsa da ülkedeki hiperenflasyonun gölgesinde yapılan seçimler, ikinci turda Alberto Fujimori'nin zaferiyle sonuçlandı. Kampanyası boyunca şık kıyafetleri, aristokrat tavırları ve agnostik olduğunu itiraf etmesiyle yoksul Peru seçmenine tezat oluşturduğu için eleştirilen Llosa, "kirli bir savaş" olarak tanımladığı seçimden birkaç saat sonra ülkeden ayrıldı ve 1993'te İspanyol vatandaşlığına geçti, ancak hayatının sonuna dek Peru pasaportunu kullanmaya devam etti. O dönemi şöyle anlatıyordu:<blockquote fr-original-style="" style="margin: 0px 0px 1em; border-left: 2px solid rgb(94, 53, 177); box-sizing: border-box;">"Yalan söylemedim. Radikal reformlara ve toplumsal fedakarlıklara ihtiyacımız olduğundan bahsettim ve başlangıçta işe yaradı. Ama sonra 'kirli savaş' geldi ve reformlarımın insanları işlerinden edeceğini iddia etti. Bu da özellikle toplumun en yoksul kesiminde çok etkili oldu. Latin Amerika'da vaatleri, gerçeklere tercih ediyoruz." </blockquote>Yenilginin ardından gelen tüm seçimlerde Alberto Fujimori ve "faşizmin temsilcisi" olarak nitelediği kızı Keiko Fujimori’nin karşısındaki adayı destekleyen Llosa, 2002’de Atlas Network, Cato Institute ve Manhattan Institute gibi düşünce kuruluşlarının ortaklığıyla Amerika kıtasındaki muhafazakar politikacıları ve iş insanlarını destekleyen La Fundación Internacional para la Libertad’ı&nbsp;kurdu. 2005 yılında "gelişmiş hükümet politikalarına" katkıları nedeniyle American Enterprise Institute'ten aldığı Irving Kristol Ödülü'nü kabul ederken “siyasi ve ekonomik özgürlüklerin bir madalyanın iki yüzü gibi” olduğunu söyledi ve o dönemde Brezilya'da başkanlığının ilk döneminde olan Lula da Silva'yı mali disiplini benimsediği ve yabancı yatırımları teşvik ettiği için övdü. 2022 seçimlerinde ise da Silva'ya karşı aşırı sağcı Jair Bolsonaro'yu destekledi.Llosa ayrıca 2018 yılında İspanyol El País gazetesi için kaleme aldığı köşe yazısında feminizmi "edebiyatın baş düşmanı"&nbsp;olarak tanımladı. Ertesi yıl yaptığı açıklamada ise Meksika’da gazeteci ölümlerinde yaşanan artışı, basın özgürlüğünün genişlemesine ve gazetecilerin daha önce söyleyemediklerini dile getirebilmesine bağladı.Hayatı boyunca hem toplumsal hem de kişisel tarihindeki otoriter karakterlerin hayaletlerini kovalayan Llosa, edebiyat kariyerinin sonlarına doğru, 1930'dan 1961'e kadar Dominik Cumhuriyeti'ni kanlı bir diktatörlük rejimiyle yöneten Rafael Trujillo'yu zihni ve bedeni üzerinde kontrolünü yitirmiş, kaçınılmaz ölümüne giden yolda son günlerini yaşayan bir "şeytan" olarak tasvir ettiği Teke Şenliği'ni (2000) yazarak son "şeytan çıkarma" ayinlerinden birine girişti."Beni derinden tiksindiren ve öfkelendiren bir şey varsa o da diktatörlüktür" diyordu:<blockquote fr-original-style="" style="margin: 0px 0px 1em; border-left: 2px solid rgb(94, 53, 177); box-sizing: border-box;">"Bu sadece siyasi bir kanaat veya ahlaki bir ilke değil; içimde hissettiğim bir bükülme, içgüdüsel bir tepki... Belki kendi ülkemde birçok diktatöre katlandığım içindir, belki de çocukken otoritenin acımasızca dayatılmasını kendi bedenimde deneyimlediğim için."</blockquote>

1990 yılında Peru cumhurbaşkanlığına aday olan ve 2010 yılında Nobel Edebiyat Ödülü'nü kazanan Vargas Llosa, 13 Nisan’da 89 yaşında yaşama veda etti. Llosa, ardında edebi dehasını ortaya koyan 50’nin üzerinde eserin yanı sıra Peru'nun siyasi tarihinde de tartışmalı bir miras bıraktı.

Tarihin hayaletlerinin peşinde bir 'şeytan kovucu': Vargas Llosa'nın mirası

Hayatın her alanına dokunan kadınlar, başardıklarının pek azıyla literatüre girebildi. Buluşları unutulan, hikayeleri gözardı edilen, eserleri kaybolan kadınların cam tavanları tuzla buz etme çabası yüzyıllar süren bir mücadelenin ardından mümkün oldu. 8 Mart’ın ardından dünyanın dört bir yanında “Varız” diyen kadınlara ve eserlerine saygı duruşu olarak bir seçki hazırladık. &nbsp;Kurtlarla Koşan Kadınlar: Vahşi Kadın Arketipine Dair Mit ve Öyküler | Clarissa P. Estés | Çev: Hakan Atalay | Ayrıntı YayınlarıDünyanın dört bir yanındaki kadınlar için başucu kitaplarından biri olan Kurtlarla Koşan Kadınlar, kapitalizm ve ataerkil sistem içinde kadınlara kendi seslerini nasıl bulabileceklerine dair yol haritası sunuyor. Kadınların içlerinde yatan sınırsız güç ve yaratıcılığın, kurtların doğal yabanıllığında yattığı savından güç alan kitap, masallara, insanlığın ortak bilinçaltına ve kurtlarla benzeşen Vahşi Kadın arketipine bakıyor. &nbsp;Kendine Ait Bir Oda | Virginia Woolf &nbsp;| Çev: Suğra Öncü | İletişim Yayınları&nbsp;1929’da yayımlandığında büyük ses getiren eser, Virginia Woolf’un 1928’de verdiği “Kadınlar ve Kurmaca” başlıklı iki konferansın metinlerinden oluşuyor. Kadınların eğitimde, sosyal hayatta ve iş hayatında karşılaştıkları dezavantajlara ve önyargılara odaklanan metin “kendine ait bir oda” metaforu üzerinden düşünsel özgürlüğün maddi koşullara ne denli bağlı olduğunun altını çiziyor.Kadınlar Ülkesi | Charlotte Perkins Gilman | Çev: Sevda Deniz Karali | İthaki Yayınları&nbsp;Erken dönem kadın hakkı savunucularından Charlotte Perkins Gilman’ın kitabı, feminist ütopyanın ilk örneklerinden. Kitapta, 1. Dünya Savaşı’nın arifesinde üç Amerikalı erkek pek fazla insanın bulunmadığı, ücra bir yerde, tamamen kadınlardan oluşan bir topluluğa denk geliyor. Bu erkekler, Kadınlar Ülkesi’nin yönetimine bakarak toplumsal cinsiyet rollerini sorgulamaya başlıyorlar.Cinsiyet Belası: Feminizm ve Kimliğin Altüst Edilmesi | Judith Butler | Çev: Başak Ertür | Metis Yayınları&nbsp;Queer kuramının öncü metinlerinden sayılan kitapta Butler, cinsiyetin ne ölçüde "doğal" olduğunu sorguluyor. Cinsiyetin performatif yapısına dair kışkırtıcı savlarını ilk kez bu metinde ortaya koyan Butler’ın eseri, bugüne uzanan tartışmaları da beraberinde getiriyor.Sırça Fanus | Sylvia Plath | Çev: Handan Saraç | Kırmızı Kedi Yayınevi&nbsp;Sylvia Plath’in kendi hayatından yola çıkarak kaleme aldığı metin, parlak bir üniversite öğrencisi olan Esther Greenwood’un 1950’lerde yayın dünyasının acımasız rekabeti içinde varolma çabasına odaklanıyor. Kimlik arayışında bir kadının üniversite yıllarını, erkeklerle ilişkilerini ve yaşadığı çöküşü anlatan kitap, Plath’in ölümünden bir ay önce başka bir isimle yayımlanabilmişti.&nbsp;Damızlık Kızın Öyküsü | Margaret Atwood | Çev: Özcan Kabakçıoğlu | Doğan Kitap&nbsp;Feminist distopyanın klasiklerinden olan bu roman, erkek egemen, muhafazakar bir rejimin elinde "iki bacaklı birer rahime" indirgenen kadınların hikayesini anlatıyor. İsimleri, bedenleri, arzuları yok sayılan kadınların yalnızca üremek için varoldukları bir dünyada özgürlük giderek uzaklaşırken, savaş ve paranoya iklimi hayata hâkim oluyor. Elbette her otoriter rejimde olduğu gibi baskı, beraberinde direnişi de getiriyor.Kadınların Sınıfı: Ücretli Ev Emeği ve Kadın Öznelliğinin İnşası | Aksu Bora | İletişim Yayınları&nbsp;&nbsp;Tatili, hastalığı, emekliliği ve mesaisi olmayan bir iş, ev kadınlığı. Aksu Bora, 24 saat süren bu mesainin görünmez doğasına odaklanıyor. Kitap, "Camları silmekle yemek yapmak, çocuklara bakmakla lavaboları ovmak aynı türden işler midir? Değilse, aradaki farkı nasıl kavramsallaştırabiliriz? Bu kavramsallaştırmayı kadınlar arasındaki farklılıkları tahlil ederken kullanabilir miyiz?" sorularını soruyor.Yürümek | Sevgi Soysal | İletişim Yayınları&nbsp;Ela ile Memet’in hayatta kesişmelerini ve ayrışmalarını anlatan roman, ikisinin hikayesi üzerinden toplumsal erkeklik kavramını, kadınlığa biçilen sınırları ve sınıf değerlerini masaya yatırıyor. Türkiye’deki kadın-erkek algısına ilişkin öncü metinlerden sayılan roman, müstehcenlik gerekçesiyle toplatılmıştı.&nbsp;Feminizm Herkes İçindir | bell hooks | Çev: Aysel Yıldırım | BGST Yayınları&nbsp;Feminizm üzerine üretilen yanlış tanımlara cevap veren kitap, kuramın yalnızca “erkek karşıtlığı” olduğu yönündeki önyargıları kırmayı amaçlıyor. Feminizmin, “cinsiyetçiliği, cinsiyetçi sömürüyü ve baskıyı sona erdirmeye çalışan bir hareket” olduğunu hatırlatan hooks, kadınlar arasındaki iktidar ilişkilerini tartışmaya açarak erkekler kadar kadınları da cinsiyetçi pratikleriyle yüzleşmeye davet ediyor.&nbsp;Tarihin Cinsiyeti | Fatmagül Berktay | Metis Yayınları&nbsp;Kimlik, benlik, kendilik nedir? Sabit kimliklerin olmadığı, kimlik dediğimiz şeyin her an bozulup yapılabilen bir kurgu olduğu gerçeği üzerine düşünen Berktay, okura “Cinsiyet tanımayan akıl ve insan kavramı, gerçeğe dönüşür mü?” sorusunu yöneltiyor ve cinsiyetlendirilmiş tarihin, teorinin ve felsefenin peşine düşüyor.&nbsp;En Mavi Göz | Toni Morrison | Çev: Zeynep Baransel | Sel YayıncılıkKendini “çirkin” bulan siyah kız çocuğu Pecola, farklı kesimler tarafından aşağılanmakta ve ayrımcılığa maruz kalmaktadır. Gözleri mavi olursa bütün sorunların düzeleceğine inanan küçük kız çocuğunun trajedisi, herkesin bilip suç ortaklığı yaptığı bir kötülükten gelmektir. Toni Morrison’un eseri, ırk ve cinsiyet ayrımcılığını birlikte işleyen bir başyapıt.&nbsp;İkinci Cinsiyet | Simon de Beauvoir | Çev: Gülnur Acar Savran | Koç Üniversitesi Yayınları1949 yılında kaleme alınan kitabın feministlerin sloganlarından biri hâline dönüşen en önemli mesajı “Kadın doğulmaz, kadın olunur.” Cinsiyet meselesini doğanın alanından çıkarıp kültürün ve tarihin alanına yerleştiren Beauvoir, toplumsal cinsiyet tartışmasını başlatan ilk isimlerden.&nbsp;Feminizm ve Doğaya Hükmetmek | Val Plumwood | Başak Ertür | Metis Yayınları&nbsp;Hem insan hem de doğa üzerindeki tahakkümün eleştirisi için ırk, sınıf ve toplumsal cinsiyet çözümlemesine doğayı da katan metin, çevreci bir feminizm kavramını tartışmaya açıyor. Plumwood’un görüşünden yola çıkarsak: “Artık bu sadece bir adalet meselesi değil, ölüm kalım meselesidir.”Kadınsız İnkılap: Nezihe Muhiddin, Kadınlar Halk Fırkası, Kadın Birliği | Yaprak Zihnioğlu | Metis Yayınları&nbsp;Türkiye’nin yakın geçmişine ve kadın hakları savunucularının öncülerine ışık tutan kitap “Nezihe Muhiddin kimdi? Kadınlar için neler düşündü? Neler yaptı?” sorularının peşinden giderek unutturulan bir ismin hikayesini gözler önüne seriyor.&nbsp;Erkek Doğrama Cemiyeti Manifestosu | Valerie Solanas | Çev: Ayşe Düzkan | Sel Yayıncılık“Andy Warhol’u vuran kadın” olarak da tanınan Solanas, gençlik yaşlarından itibaren patriyarka karşısında yaşadıklarından politik sonuçlar çıkartarak bunu bir manifestoya dönüştürmüş. Bir metinden ziyade bir sanat eseri, o yılların Amerikan toplumunun ve kültürünün acımasız bir eleştirisi olarak okunması gereken manifesto, "kadın kalbinde yattığına inanmak istemediğimiz bir intikam ateşini dillendiriyor."Feminist Bir Devlet Kuramına Doğru | Catherine A. Mackinnon | Çev: Sabir Yücesoy, Türkan Yöney | Metis Yayınları&nbsp;Devlet kadınların ezilmişliği üzerine mi kurulmuştur? Öyleyse, eril iktidar nasıl devlet iktidarı hâline gelir? Bu ve benzeri soruların peşine düşen MacKinnon, kadınların bu sisteme boyun eğeceği varsayımını sorguluyor.Neden Hiç Büyük Kadın Sanatçı Yok? | Linda Nochlin | Çev: Ahu Antmen | Hayalperest Kitap&nbsp;Feminist sanat tarihinin temellerini atan makale, kabullenilmiş varsayımları gözden geçireceğimiz yeni bir bakış açısı sunuyor. Sanat dünyasına ve düşüncesine hâkim olan beyaz erkek bakış açısının yalnızca ahlaki değil, aynı zamanda entelektüel bir yanılgı olduğunu yeni bir kavrayışla gözler önüne seriyor.Karanlığın Sol Eli | Ursula K. Le Guin | Çev: Ümit Altuğ | Ayrıntı Yayınları&nbsp;Tüm sakinleri çift cinsiyetli olan Kış gezegeninde cinsel kimlik bir statü ya da güç aracı olarak kullanılmaz; bu gezegende kişiler yılın belli bir döneminde o anki hormonal durumlarına göre erkek ya da kadın olmaktadırlar. Öyle ki, birkaç çocuk doğurmuş bir ana daha sonra başka çocukların babası olabilmektedir. Bir gün bir erkek elçi gelir ve onlara gezegenler birliğinden söz eder. Elçinin gelişiyle yerli ile yabancı, erkek ile dişi, benzerlik ile benzemezlik, parça ile bütün arasındaki ilişki ve çelişkiler insanlardaki karşılıklarını bulup yaşamaya başlar.Örtülü Kimlik: İslamcı Kadın Kimliğinin Oluşum Öğeleri | Aynur İlyasoğlu | Metis Yayınları&nbsp;Cumhuriyet tarihinin önemli konularından birine yaklaşan kitap, İslamcı kadınlarla diyalog yollarını araştırıyor. İnanç ve kadınlık meselesi üzerine düşünen metin, kimlik siyasetinin karşısına çıkacak argümanları; kanun, nizam üzerinden değil, yeni bir teorik bakış üzerinden kuruyor.Masallar ve Toplumsal Cinsiyet | Melek Özlem Sezer | Kor Kitap&nbsp;&nbsp;Bir ölü olan Pamuk Prenses’in öpülmesi neden bizi dehşete düşürmez? Hansel ve Gretel’in ormana atılmalarının anlamı nedir? Masallarda işlenen kodların yetişkinlikte karşımıza nasıl çıktığını sorgulayan Sezer, herkesin bildiği masallara farklı bir perspektif sunuyor.&nbsp;Analar Yoldaşlar Tanrıçalar: Kürt Hareketinde Kadınlar ve Kadın Kimliğinin Oluşumu&nbsp;| Handan Çağlayan | İletişim Yayınları&nbsp;Kürt kadınlarının 1980’li yıllardan itibaren önce geleneksel kadınlık rolleri çerçevesinde, ardından siyasal söylemin mümkün kıldığı biçimde, kendi sorunlarına çare arama süreçlerini inceleyen kitap, kadınların nasıl politikleştiğini de örnekler üzerinden anlatıyor.&nbsp;

Hayatın her alanına dokunan kadınlar, başardıklarının pek azıyla literatüre girebildi. Buluşları unutulan, hikayeleri gözardı edilen, eserleri kaybolan kadınların cam tavanları tuzla buz etme çabası yüzyıllar süren bir mücadelenin ardından mümkün oldu. 8 Mart’ın ardından dünyanın dört bir yanında “Varız” diyen kadınlara ve eserlerine saygı duruşu olarak bir seçki hazırladık.  

Kadınların yolunu açan 21 kitap

Salman Rushdie'nin Geceyarısı Çocukları&nbsp;44 yaşına girdi, Gabriel García Márquez'in Yüzyıllık Yalnızlık'ı ise 58 yaşında... Büyülü gerçekçiliğin bu has evlatlarını sevmişseniz, Hint yazar Shubhangi Swarup'un hasreti, aşkı ve arayışı, enlem ve boylamlara böldüğü romanı tam size göre. Hasret Koordinatları yepyeni bir büyülü gerçeklik serüveni.Hint Okyanusu'ndaki Andaman Takım Adaları'nda deprem, aslında binlerce kilometre ötedeki dünyanın damında yer değiştiren, titreyen, sarsılan ve kayan buzullarla ilgilidir. Himalaya eteklerinden eriyerek vadilere, nehir ve obruklara kavuşan o buzullar eriyerek Hindistan'ın engin coğrafyasına hayat verir. Aka aka, 1 milyarı aşkın Hint insanının çatlamış dudaklarını ıslatıp susuzluğunu kandırarak kutsal nehirleriyle okyanusa erişir. Tuzlu suya karışan sular, deprem sonrası tsunamisiyle Andamanlar'ın 4'ü büyükçe, 204 ada ve adacığının sahillerine ulaşır.Ta Himalayalar'ın eteklerinden kopup gelmiş su, bu kez can alır, yıkım getirir. Bu döngü, sayısız türün sonunu getirirken zaman içinde yeni türlerin oluşmasını tetikler. Binlerle ifade edilebilecek inanç biçiminin, dinlerin, sayısız ırk ve halkın, o insanların yaşadığı münbit toprakların dikey yazgısıdır bu.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bu coğrafyanın dikeyliğini Salman Rushdie "Her şey Kuzeyden Güneye doğru yaşanır" diye ifade eder. Gerçi onun kastettiği daha çok sosyal hareketler, gelişim, savaş ya da elbette yıkımlardır.</li></ul>Biz tsunamiyi izleyecek olursak… Vaktiyle bambaşka umutlarla bu adalara gelen insanlar, yıkım sonrası harekete geçer; Hindistan'ın enginliklerine tekrar bir göç başlatır. Kimilerinin yolu Burma'ya kadar uzanır. Biyolojik döngü, demografik döngünün de tetikleyicisi olur.Unutmayalım ki 300 yıl boyunca emperyalist Britanya'nın, Mumbai'den Andaman'a, takım adalardan Burma'ya (Myanmar) ve Rangoon'a, Ross Adası'ndan Kalküta'ya, güneyden Himalaya'nın, Keşmir'in, Nepal'in engebeli beldelerine ölüm ve yıkım götürmediği bir karış toprak kalmamıştır. Bu yüzden zaman zaman, bu topraklarda insanların oradan oraya savruluşu daha hakça bir düzene duyulan özlemdendir.&nbsp;Aşk ve mutluluk, daha kolay ekmek ve hayatta son bir şans için. İyi ve kötü yazgı, engin coğrafyalarda hükmünü yürütürken o yatay ve dikeylikten büyülü gerçekçiliğin harika bir örneği çıkar: Shubhangi Swarup'un Hasret Koordinatları.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Andamanların emektar hayaletleri&nbsp;</h2>17 dilde kendini okutturmuş bu parlak yazarı tanıtmadan önce, yarattığı belli başlı karakterlerinden söz edelim. İdealist bilim insanı Girija Prasad (hayatının aşkı Chanda'sı nerelerdedir acaba), tropik cennetin alçak tepelerinde yanından ayırmadığı kızı Devi ile gözlem ve araştırmalarını yaparken yıllar sonra, o kızından doğacak torunu Himalayalar'daki bir buzul yarığının düştüğünde rüyadan rüyaya onunla iletişim kurabileceğini elbette aklının ucundan bile geçiremezdi.&nbsp;Chanda'nın Andamanlar'a tutsak emektar hayaletleriyle ilişkisine her gün tecrübe etmişken üstelik. Yıllar, koyu kıvamlı bir yağ gibi akıp geçerken günlerden bir gün, Chanda ile Girija'nın hanesine Maria adlı bir genç kadın dahil olur. Geçmişin açlık ve şiddetle harmanlanmış izlerini üzerinde taşıyan Maria, yıllar sonra, farklı bir koordinatta bıraktığı suçunun meyvesini aranıp duracaktır.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2025/2/1/1741640599333.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.78" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Orada ve o zamanlarda kader ağlarını öredursun Burma'nın başkenti Rangoon'da bir anarşist ruh Plato, kendi sahnesine çıkar. Genç isyankar, üniversite eğitimi için geldiği şehirde okulunu bitirmenin değil ezilenlerin yüzünü güldürecek bir dünyanın hayallerini kurmaktadır. O hayal bir gün tamamen kırıldığında siyah beyaz bir gazete küpürüne yerleşir. Plato'nun yegane dostu Thapa'nın çerçeveletip on binlerce kilometre boyunca yanında taşıyacağı hüzün fışkıran bir fotoğraf.&nbsp;Plato'nun yaşama sebebi bellidir, Rangoon zindanlarına bıraktığı insanlık onurunun hesabını sormak. Bu da kuşkusuz bir başka hasret koordinatıdır. Plato'yu Thapa ile Nepal'in Katmandu'nun kaotik semti Thamal'e, Keşmir'in bozkırlarına ve Hindistan cangıllarına sürükleyen hasret öyle kolay dindirilecek gibi de değildir. Çünkü onun hasreti, heder olmuş gençlik çağına ve acılarla örselenmiş bedeninedir.Ve yine başka bir zaman ve koordinatta, Rana (Girişa ve Chanda'nın biricik torunu), bir buzulun koyu gölgesinde geçmişin sır perdelerini araladığı sıralarda kuş uçmaz kervan geçmez bir yerde yaşlı âşıklar Apo ve Ghazal cilveleşmektedir.Rana, yaşlı âşıklarla tanışır. Hasret ağlarını bir kez daha örmektedir. Aşk bu kez, Andamanlar'dan Karakurum Dağları'na dikey bir yolculuğa çıkmış görünmektedir. Apo ile Ghazala'nın hayattan son anda çaldığı demlerde Budizm'den İslam'a, Sufi'den Şehrazad'a, oradan hiçliğe ve ruhların birinden ötekine, bir öncekinden diğerine, bir anlam ve ebediyet arayışı içinde buluruz kendimizi."Keçu yükselir Himalayalar çökerken." Anlarız ki dünya durdukça yepyeni hasret koordinatları çizilecektir. Bu bazen aşk ve özlemle olacaktır, bazen ayrılık ve acıyla.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Yazar, gazeteci, anne ve doğa âşığı gezgin&nbsp;</h2>Romanın belli başlı karakterlerini tanıttıktan sonra yazarına odaklanalım. Shubhangi Swarup, 1982'de dünyaya gelmiş. Ülkesinde sadece bir yazar olarak değil, eğitimci, doğa gönüllüsü, gezgin ve gazeteci olarak da tanınmış. Bizi yakından ilgilendiren bir ilginç durum; yazarın yolunun yıllar önce "Dekeyser ve Friend's Dance" projesi kapsamında Anadolu Ateşi ile çakışmış olması.&nbsp;Swarup, bir sanal gerçeklik gazetecilik platformu olan ElseVR kanalının yayın yönetmenliğini yaparken Pakistan-Hindistan sınırında bir belgesel de çekmiş. Ayrıca Mumbai'nin yoksul mahallelerinde yaşayan sokak çocukları ve yoksul ailelerin yetişkin üyelerine gönüllü öğretmenlik de yapmış.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Kapağı açılmamış bir hazine sandığı&nbsp;</h2>Hint edebiyatının devasa sandığı, kapağı açılmamış bir hazine gibi karşımızda durmakta. Üstelik bizim için bu edebiyat çok önemli. Bu edebiyatla Binbir Gece Masalları, Bostan ve Gülistan, Kelile ve Dimne gibi aynı pınarlardan su içmişliğimiz var çünkü.Eğer Salman Rushdie'nin Geceyarısı Çocukları'nı, Halil Cibran'ı, başta Yüzyıllık&nbsp;Yalnızlık&nbsp;olmak üzere Márquez romanlarını, Cabrera Infante'yi, Alejo Carpentier'i, Mário de Andrade'nin kült romanı Macunaima'yı sevmişseniz Hindistan'ın yeni harikası Hasret Koordinatları'nı da çok seversiniz.&nbsp;Defalarca okunacak ve her defasında farklı anlamlar bulunacak, farklı bağlantılar keşfedilecek, farklı tatlar alınacak bir roman Hasret Koordinatları.

Salman Rushdie'nin "Geceyarısı Çocukları", 44 yaşına girdi, Gabriel García Márquez'in "Yüzyıllık Yalnızlık"ı ise 58 yaşında... Büyülü gerçekçiliğin bu has evlatlarını sevmişseniz Hint yazar Shubhangi Swarup'un hasreti, aşkı ve arayışı, enlem ve boylamlara böldüğü romanı tam size göre. "Hasret Koordinatları", yepyeni bir büyülü gerçeklik serüveni.

Hasret Koordinatları: Rushdie ve Márquez'in ruhu bir Hint romanında yeniden doğdu

Yazı: Sibel TürkerGünter Grass, 1999 yılında yaptığı Nobel konuşmasında şöyle der:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(216, 210, 98); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(216, 210, 98); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Yazar geçip giden zamana karşı yazan biridir. Kendini burnu havada ya da zamansızlık kapsülü içinde değil, çağının insanı olarak görür; kendini akıp giden zamanın değişkenliğine açar, olaylara müdahale eder ve taraf tutar. Müdahale etmenin ve taraf tutmanın tehlikeleri bellidir. Risk olmasa yazarlık mesleği ne olurdu ki? Ancak bir edebiyat memuru gibi kendini güvende hissedebilirdi.”&nbsp;</blockquote>Ölümünün onuncu yılında hayatı boyunca bu riski almış, bir edebiyat memuru gibi değil, dünyaca kabul edilen bir edebiyat ustası olarak yaşamış Yaşar Kemal’i&nbsp;anıyoruz.İyi edebiyatla buluştuğumuzda dünya güzelleşir, insan olmanın, duygularımızı hisseden birinin varlığını bilmenin hazzını yaşarız. Bir hikayenin güzelliği, karakterlerin doğallığı ve dilin akıcıyla birleştiğinde elimizdeki kitabı bırakamaz, içinde bulunduğumuz zamandan, mekandan koparak biz de o hikayedeki kahramanların arasında buluruz kendimizi.&nbsp;İnce Memed’deki çağının izcisi Topal Ali’nin “Eğer İnce Memed toprağa bastıysa, ben onu bulurum” sözünden endişelenir, bulamasın diye niyetler geçiririz içimizden. Ortadirek’teki Meryemce’nin saçımızı başımızı yolduran inadıyla kavga eder, Uzunca Ali’nin çaresizliğine ne derman olacak sorusuna cevaplar düşünürken, çelimsiz atı Küheylan'la vedalaşmasına, Muhtar Sefer’in alçaklığına direnişine, annesinin akıl dışı davranışları neticesinde göz göre göre gelecek felaketlere dayanamaz; Toroslardan Çukurova’ya günlerce yürüye yürüye inen bir köyün peşinden gideriz.“Coğrafya kaderdir” lafının tam aksine bir örnektir Yaşar Kemal. Kendi coğrafyasının kaderini ağır bedeller karşılığı ödemiştir, evet. Ancak bu bedelleri, edebiyatla atmıştır içinden. Bunu yaparken de dünya edebiyatı içindeki saygın yazarlar arasına girerek bu bedelleri, coğrafyasına bir armağan olarak geri vermiştir.&nbsp;"Dünya edebiyatı" kavramının ilk olarak 1827 yılında Goethe tarafından Weimar’daki evinde, gönüllü asistanlığını üstlenen Peter Eckermann ile tartışmaları sırasında, Eckermann’ı Çin ve Japon edebiyatı okuması için ikna etmeye çalışırken telaffuz edildiği söylenir. Bu edebiyat külliyatına ülkemizi de dahil eden Yaşar Kemal için Nobel Jürisi’ne açık mektup yazan Fransa’nın sayılı edebiyat eleştirmenlerinden Alain Bosquet&nbsp;şunları söyler:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(216, 210, 98); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(216, 210, 98); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Oyunuzu Yaşar Kemal’e verin. Bugün size, neslinin ve çağının en büyük yazarlarından saydığım bir romancıdan söz edeceğim. Kuşkum yok ki ileride bir Thomas Mann, bir Nikos Kazancakis ya da bir Sinclair Lewis’le birlikte anılacaktır. Öylesine güçlü, öylesine inandırıcı.”</blockquote>Eleştirilerinin sertliği ile tanınan Alain Bosquet’nin Nobel adayı olmak elbette hiç kolay bir iş değil. Bosquet’nin Yaşar Kemal ile yaptığı röportajda (Yaşar Kemal Kendini Anlatıyor: Alain Bosquet ile Görüşmeler, Yapı Kredi Yayınları) sorduğu sorulara ve aldığı yanıtlara bakınca bunu açık bir şekilde anlayabiliyoruz.&nbsp;Doğru toprak ve iklimle buluşan tohumun bereketle çoğaldığı gibi o da içindeki yazma yetisini önce&nbsp;annesinin hikayeleriyle ekiyor; çocukluğunu, gençliğini geçirdiğini köylerdeki destanlar, ağıtlar, âşıklarla suluyor. 4,5 yaşından 12 yaşına kadar kekemelikle boğuşan Yaşar Kemal, 8 sene boyunca hayatın kendisinden aldığı konuşma yetisinin acısını, yazma ve yaratma kabiliyeti ile çıkarıyor. O yaşa kadar okula gitmeyen ancak söylediği ağıtlar dillere destan olmaya başlamış biri olarak ilkokula 9'unda başlıyor ve üç ay içinde bulduğu tüm defterlere, dağlara taşlara yazıyor. Civar köylerden âşıklar kendisini görmek için köye geliyorlar. Ortaokula gitmek için öğretmeninin civarın zenginlerinden topladığı parayı almayı gururuna yediremeyen Yaşar Kemal, amcasının evdeki son ineği satmasını önermesiyle kendi parasını denkleştiriyor ve öğretmenine yakalanmamak için 500 km yol yürüyüp Adana’ya ulaşıyor.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Elektriği ilk defa demiryolu istasyonunda görüyor, ilk defa sinemaya gidiyor. Ve sonrasında gece gündüz çok farklı işlerde çalıştığı, çok insan tanıdığı yıllar başlıyor. Bu yıllar ona yazdığı karakterleri, kurduğu hikayeleri getiriyor elbette.</li></ul>Kendisini etkileyen ilk kitabın Don Kişot olduğunu söyleyen Yaşar Kemal şöyle der:&nbsp;<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(216, 210, 98); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(216, 210, 98); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Don Kişot’u okuyunca yeni bir dünya buldum. Cervantes tüm insanlığımı, yüreğimde sakladığım birçok gizi açıklamıştı.”&nbsp;</blockquote>Don Kişot’u ona veren kişi İstanbul’dan Adana’ya sürgün edilen Abidin Dino’nun abisi Arif Dino’dur. Arif Dino, kendisine 3 tane Don Kişot kitabı gönderir. Yaşar Kemal bir yanlışlık olduğunu düşünerek ikisini geri verir. Ancak Arif Dino&nbsp;“Ömrünün sonuna kadar bu kitabı okuyasın diye sana 3 tane aldım. Çağımızdaki romancılar tek tipten korkuyorlar, bunların içinden Don Kişot gibi bir tipi yazmaya yüreklilik gösterecek kimse çıkamaz” der.&nbsp;“Ona göre dünya romanı, Don Kişot gibi, tek tipin romanıydı. İlyada da Akhilleus'la Hektor'un romanıydı”&nbsp;diyerek iyi edebiyatın tanımını çok güzel ifade etmiştir. Dinolar sayesinde dünya edebiyatı ile tanışan Yaşar Kemal için muazzam bir dünyanın kapıları da açılmıştı.<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(216, 210, 98); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(216, 210, 98); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Dili ayrıntılarla güzelleştirmek. Halk dili benim için çok zengin, çok canlıydı, doğa gibiydi. Nasıl etmeli de bu büyük zenginliği yazı diline geçirmeliydi. O zamanlar bunun ne kadar zor olduğunu bilmiyordum. Önümde büyük hayranlık duyduğum Nâzım Hikmet vardı. Nâzım Hikmet gibi biri Anadolu halk aşısı almasaydı bu Nâzım Hikmet olur muydu? Nâzım Hikmet’ten sonra da Anadolu insanları edebiyata girdiler. Bense Karaoğlan, Dadaloğlu bölgesindendim. On yedi yaşımdan sonra Batı edebiyatıyla ilişki kurdum. Balzac’ları, Tolstoy’ları, Çehov’ları, Stendhal’leri, Dostoyevski’leri çevirilerinden okuyor; onları da destanlar, Karacaoğlanlar kadar özümsüyordum.” &nbsp;</blockquote>Sonrasında Orhan Veli, Sait Faik hayranlığı başlıyor. Arif Dino ile Rimbaud şiirleri&nbsp;çevirmeye başlıyorlar. Nadir Nadi’nin Cumhuriyet’inde röportajlar yazmak üzere Anadolu’yu gezdiği sıralarda ise yeni insanlar, yeni hikayelerle dolduruyor heybesini. Ülkenin siyasi istikrarsızlığından o da nasibini alıyor ve politik sebeplerle işsiz kaldığı bir dönem de oluyor.<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(216, 210, 98); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(216, 210, 98); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Benim tavrım doğayla, kitapla, insanla alabildiğince zenginleşmekti. Küçük bir ot parçası, bir pınarın akışı, bir kelebeğin saatlerce kıpırdamadan bir dal, bir yaprak üstünde duruşu benim için bir tansıktı.”</blockquote><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">“Tansık” kelimesinin Türkçe Sözlük’deki karşılığı: İnsan aklının alamayacağı, şaşırtıcı, olağanüstü şey, mucize.&nbsp;</li></ul>Okurları olarak tansığı bol olan, bize gerçekliği, samimiyetiyle insan olma hâllerini, şiirsel dille anlatan söz ustası, hikaye anlatıcısı Yaşar Kemal’i 10 yıl önce Şubat ayının son gününde kaybettik. Ruhu şad olsun.

Ölümünün onuncu yılında hayatı boyunca bu riski almış, bir edebiyat memuru gibi değil, dünyaca kabul edilen bir edebiyat ustası olarak yaşamış Yaşar Kemal’i anıyoruz.

Edebiyatın memuru değil, ustası: 10 yıl sonra Yaşar Kemal'in ardından

Bir yetişkin için çocuk kitaplarının son derece rahatlatıcı bir yanı vardır. Belki sayfaların tanıdık ağırlığı ya da bir zamanlar bizi rüyalara daldıran kelimelerin ahengi. Yine de nostaljinin ötesinde, çocuk kitapları yaşı aşan kalıcı bir büyüye sahiptir. Onlar, özünde, en saf hâllerine damıtılmış hikayelerdir—basit ama derin, tuhaf ama bilgece. Onları genellikle “gerçek” edebiyata giden basamaklar olarak düşünsek de aslında en iyi çocuk kitapları o kadar temel gerçekler içerir ki çocukluktan uzaklaştıkça daha anlamlı hâle gelirler.Bu hikayeleri zamansız kılan nedir? Yetişkin edebiyatının karmaşıklığının aksine, çocuk kitapları yapmacıklığı aşan bir netlikle işler. Sinizm olmadan merakı kucaklar, duyguları kısıtlamadan ifade eder ve soruları kolay cevaplar beklemeksizin sorarlar. Bize büyümenin hayal gücünden vazgeçmek anlamına gelmediğini, bilgeliğin her zaman entelektüellikte bulunmadığını ve en eğlenceli masalların bile insan deneyiminin ağırlığını taşıyabileceğini hatırlatırlar. Nezaket, cesaret, kayıp ve aşk hakkındaki dersleri, unuttuğumuz için değil, hayatımızın farklı aşamalarında farklı şekilde duymaya ihtiyaç duyduğumuz için geri döndüğümüz derslerdir. Yetişkinlik, olsa olsa bu kitaplardaki gücün daha çok farkına varmamızı sağlar.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Çocuk kitaplarının evrensel temaları</h2>Çocuk kitapları, damıtılmış ve iddiasız biçimleriyle, genellikle insan varoluşunun en temel yönlerine değinir—sevgi, kayıp, cesaret, aidiyet ve anlam arayışı. Küçük Prens, uzayda seyahat eden bir çocuğun tuhaf hikayesi gibi görünebilir ancak hassas nesrinin altında yalnızlık, sevgi ve insan bağlantısının geçici doğası üzerine bir meditasyon yatmaktadır. Benzer şekilde, Momo sadece dinleyen bir kız hakkında bir masal değildir; modern toplumun, zamanın kendisi pahasına üretkenlik takıntısının yakıcı bir eleştirisidir.Bu hikayeleri bu kadar güçlü kılan, hayatın en derin ikilemlerini alaycılık olmadan ele alma yetenekleridir. Çocuk edebiyatı kedere dürüstlükle, neşeye saflıkla ve ahlaka nüansla yaklaşır. Şeker Portakalı'nda Zezé'nin çocukluğu zorluklar ve özlemle geçer ancak dayanıklılığı ve hayal gücü, hayatta kalmasını ve büyümesini sağlar. Roman acıyı romantize etmez, aksine yetişkinlerin sıklıkla görmezden gelmeye çalıştığı acı ve güzelliğin birarada var olduğunu kabul eder. Belirsizliğe veya ironiye dayanan birçok yetişkin anlatısının aksine, çocuk kitapları duygusal samimiyete güvenme eğilimindedir.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Merak ve mucizeyi yeniden keşfetmek</h2>Yetişkinlik, genellikle merak duygusunun yavaş yavaş aşınmasıyla birlikte gelir. Bir zamanlar gizem ve sonsuz olasılıklarla dolu olan dünya, ölçülü, öngörülebilir ve kategorize edilmiş bir şeye dönüşür. Açık uçlu soruları pratik cevaplarla, hayal gücünü verimlilikle ve filtrelenmemiş merakı zaten bilinenlerin güvenliğiyle takas ederiz. Yine de çocuk kitapları, mantığı sihir lehine askıya alma yetenekleriyle, bize anlaşılmak için her şeyin açıklanması gerekmediğini hatırlatır. Alice Harikalar Diyarında, mantıkla ilgili bir kitap değil, absürt olanı kucaklamak, beklenmedik olana teslim olmak ve anlamsızlığın kendi başına bir bilgelik olmasına izin vermekle ilgilidir. Benzer şekilde, Pippi Uzunçorap da katı beklentilere bağlı olmayan, gücün doğru kabul edilene uymak yerine farklı olmaya cesaret etmekten geldiği bir hayatı kutlar.Çocuk kitapları bize sadece soru sormayı değil, merak etme eyleminin kendisinden zevk almayı&nbsp;da öğretir. Hayvanlar neden konuşmasın? Ya zaman farklı işleseydi? Ya gökyüzü sınır değil de sadece başlangıç olsaydı? Bunlar, çocukların doğal olarak sorduğu, ancak yetişkinlerin genellikle faydasız olduğu gerekçesiyle göz ardı ettiği türden sorulardır. Ancak çocuk edebiyatına yeniden dönmek, öğrenilmiş kısıtlamalarımızdan bir anlığına sıyrılmamızı ve dünyayla eğlenceli, keşfedici ve sınırsız bir şekilde yeniden ilişki kurmamızı sağlar. Bir zamanlar basit görünen hikayeler, şimdi kendilerini felsefi sorgulamalar olarak ortaya koyarlar—kimlik hakkında, özgürlük hakkında, gerçekliğin doğası hakkında...<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Derinlik aracı olarak basitlik</h2>Karmaşıklığı zekayla eş tutan bir dünyada, çocuk kitaplarının sadeliği yüzeysellikle karıştırılabilir. Oysa bu kitapların nadir görülen bir derinliğe ulaşmasını sağlayan, tam da bu kelime ve fikir ekonomisidir. Fazlalıklardan sıyrılan bu kitaplar, evrensel olarak yankı uyandıracak şekilde temel insan deneyimlerine odaklanır. Kadife Tavşan, bir oyuncağın gerçek olma özlemi üzerinden sevginin ve varoluşun doğasını araştırır; bu, çocuksu bir masumiyetle sarılmış olsa da derin bir felsefi ağırlık taşıyan bir kavramdır. Benzer şekilde, Cömert Ağaç da fedakarlık, zaman ve koşulsuz sevgi temalarını o kadar sade bir anlatıya sığdırır ki duygusal etkisi son sayfadan sonra da devam eder.Anlamı genellikle yorum katmanlarıyla gizleyen yetişkin edebiyatının aksine, çocuk kitapları bilgeliği süslemeden sunar ve okuyucunun açıklıklarında anlam bulacağına güvenir. Çocukken bu hikayeleri oldukları hâlleriyle benimser, mesajlarını engin bir kabullenişle özümseriz. Ancak yetişkinler olarak, onlara yaşanmış deneyimlerle geri döner, tanıdık kelimelerinde yeni derinlikler buluruz. Peter Pan'ın yalın düzyazısı bir zamanlar heyecan verici bir macera iken, ancak daha sonra büyümenin acısı, zamanın geri döndürülemezliği ve nostalji ile değişim arasındaki gerilim üzerine bir okuma haline gelir. Görünüşte yaramaz bir tavşan hakkında olan Tavşan Peter'ın Masalı, meydan okuma, sonuç ve özgürlük temalarını incelikle keşfeder.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Değerleri ve ahlaki dersleri yeniden gözden geçirmek</h2>Çocuk kitapları bizi değerlerle, onlarla soyut kavramlar olarak karşılaşmadan çok önce tanıştırır. Bize nezaketi, dürüstlüğü, dayanıklılığı ve doğru olanı savunmanın önemini katı ahlaki talimatlarla değil, bu dersleri sadece öğrenmek yerine hissetmemizi sağlayan hikaye anlatımıyla öğretirler. Yüz Elbisenin Sırrı'nda dışlanmanın acısını ve zulüm karşısında sessiz kalmanın pişmanlığını yaşarız. Charlie’nin Çikolata Fabrikası açgözlülüğün, kibrin ve hak görmenin sonuçlarını gerçeküstü ama unutulmaz bir yolculuğa dönüştürür. Bu hikayeler, genç zihinlere empati tohumları ekerek dünyayı ve onun içindeki yerimizi nasıl gördüğümüzü şekillendirir.Bu hikayeleri yeniden gözden geçirmek nostaljiye kapılmak değil, çocukken bize rehberlik eden ahlaki pusulayı yeniden sorgulamaktır. Hâlâ adalete, iyiliğe, hayal gücünün önemine inanıyor muyuz? Çocukluğumuzun kötü adamlarını—bencil krallar, açgözlü tüccarlar, düşüncesiz kalabalıklar—etrafımızdaki dünyada hâlâ görüyor muyuz, yoksa onların varlığını rasyonalize etmeyi mi öğrendik?&nbsp;Çocuk kitapları bizi utandırmak için değil, bir zamanlar olmak istediğimiz kişiyi hatırlatmak için ahlaki benliklerimize ayna tutar. Onların sayfalarında sadece uzun zaman önce öğrendiğimiz dersleri değil, hâlâ öğrenmemiz gereken dersleri de buluruz.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">İyileşme ve nostalji</h2>Çocukluğumuzun kitaplarına dönmenin getirdiği sessiz bir iyileşme hâli vardır. Çoğu zaman kırılganlık pahasına duygusal dayanıklılık talep eden bir dünyada, çocuk edebiyatı bir sığınak, duyguların sadece kabul edildiği değil, kucaklandığı bir alan sunar. Bu kitaplar bize üzüntü, korku ve belirsizliğin bastırılması gereken şeyler değil, anlaşılması gereken deneyimler olduğunu hatırlatır. Winnie-the-Pooh gibi hikayeler bize arkadaşlığın ve basit zevklerin en derin endişeleri bile yatıştırabileceğini öğretirken, Yeşilin Kızı Anne hayal gücü ve iyimserliğin zorlukları olasılığa dönüştürebileceğini gösterir.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yetişkinler olarak, konforun çözümlerden veya açıklamalardan gelmek zorunda olmadığını, sevilen bir hikayenin tanıdıklığından, bir zamanlar bizi rahatlatan ve tekrarlandığında hâlâ rahatlatmaya devam eden kelimelerden gelebileceğini sıklıkla unuturuz.</li></ul>Nostalji genellikle hoşgörüsüzlük, geri kazanılamayan bir geçmişe duyulan özlem olarak görülür. Ancak çocukluk kitaplarını yeniden ziyaret etmek geçmişe tutunmak değil, bizi şekillendiren duygular ve ideallerle yeniden ilişki kurmaktır. Gizli Bahçe'yi yeniden okuduğumuzda, sadece bir zamanlar gizli yerler düşüncesiyle hissettiğimiz büyüyü hatırlamakla kalmayız; hem doğada hem de kendimizde yenilenmenin gücünü de anımsarız. Bu hikayeler duygusal mihenk taşı görevi görerek, yetişkinliğin geride bırakmış olabileceği versiyonlarımızla yeniden bağlantı kurmamıza yardımcı olur.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Çocuk kitapları ve yaşam boyu öğrenme</h2>Öğrenmeyi genellikle gerçeklerin, teorilerin ve özel bilgilerin biriktirilmesiyle ilişkilendiririz—yaşımız ilerledikçe daha karmaşık hâle gelen bir şey. Oysa çocuk kitapları bize en derin derslerin genellikle en basit olanlar olduğunu hatırlatır. Bu hikayeler bize sadece harfleri ve sayıları değil, insan doğasını, merakı ve sonsuz keşif olasılığını da öğretir. Bir çocuk Charlotte'un Sevgi Ağı'nı okuyup arkadaşlık hakkında bir hikaye görebilir, ancak bir yetişkin ölümlülük ve özverinin güzelliği üzerine bir derin düşüncenin farkına varacaktır.&nbsp;Dr. Seuss'un basit görünen tekerlemeleri çevresel sorumluluk (Loraks), kişisel eylemlilik (Ah Nerelere Gideceksin Bir Bilsen!) ve kontrolsüz açgözlülüğün sonuçları (Kaplumbağa Yertle) hakkında derin mesajlar taşır.Her şeyden öte, çocuk kitapları bize öğrenmenin asla bitmediğini öğretir. Bize açık kalmamızı, dünyaya ilk yıllarımızı tanımlayan aynı merak ve hayret duygusuyla yaklaşmamızı hatırlatırlar. Yetişkin edebiyatı genellikle sorulara cevap ararken, çocuk kitapları bizi soru sormaya devam etmeye teşvik eder. Bize öğrenme, etkilenme, meydan okuma ve ilham alma yeteneğinin yaşa değil, zihniyete bağlı olduğunu yeniden gösterirler. Olgunluğu genellikle kesinlik ile eş tutan bir dünyada, çocuk kitapları bizi belirsizliğe kucak açmaya, keşfetmeye devam etmeye ve büyümeyi asla bırakmamaya davet eder.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Çocuk kitaplarıyla büyümek</h2>Büyümek, çocukluğu terk etmek değil, onu yeni bir anlayışla ileriye taşımak anlamına gelir. Çocuk kitapları, görünürdeki basitliklerinde, bizimle birlikte evrilen gerçekleri barındırır. Bir zamanlar genç zihinler için tuhaf masallar veya ahlaki dersler gibi görünen şeyler, kendi deneyimlerimizin, mücadelelerimizin ve anlam arayışımızın yansımalarına dönüşür. Bize büyümenin geçmişi geride bırakmakla değil, onu sürekli olarak gözden geçirmek ve yeniden yorumlamakla ilgili olduğunu anımsatırlar. Bir zamanlar dünyayı öğrenmek için okuduğumuz hikayeler, şimdi onun katı beklentilerini öğrenmemize yardımcı olur ve bir zamanlar sahip olduğumuz filtrelenmemiş duygulara ve sınırsız meraka dönüş yolu açar.Bir yetişkin olarak çocuk kitapları okuma eylemi hem bir geri dönüş hem de bir ilerlemedir. Hayatın köreltmiş olabileceği duygularla—neşe, merak, kırılganlık—yeniden bağlantı kurmamızı sağlarken, bir zamanlar olduğu gibi kabul ettiğimiz temalara ilişkin anlayışımızı da derinleştirir.&nbsp;Anna Llenas'ın kendini keşfetmekten bahseden Boşluk'u gibi bir kitap çocukken yanımızdan geçip gitmiş olabilir, ancak yetişkin olduğumuzda onun yarattığı huzurlu tınıyı fark ederiz. Bu kitaplar gençliğimizde adını koyamadığımız duyguları dile getirerek, sadece edebiyatın sağlayabileceği bir tür şifa sunarlar. Yetişkinliğin bir varış noktası değil, devam eden bir süreç olduğunu; merak etmeye aynı açıklığı, derin hissetmeye aynı istekliliği ve bizi ilk etapta şekillendiren hikayelere aynı açlığı gerektiren bir süreç olduğunu bize hatırlatırlar. Onları okurken gerilemeyiz, genişleriz; çocukluk edinimlerimizi sadece zamanın getirebileceği bir bilgelikle ileriye taşırız.

Çocuk kitapları sadece daha karmaşık edebiyata giden basamaklar değil, yetişkinlikte de bizi şekillendirmeye devam eden bilgelik, mucize ve iç gözlem kaynaklarıdır. Onları yeniden ziyaret ederek, daha derin anlamları ortaya çıkarır; merakı yeniden keşfeder; büyüme, ahlak ve insani duygular hakkındaki temel gerçeklerle yeniden bağlantı kurarız. 

Çocuk kitapları okumak bizi de büyütür mü?

Başka bir yazarın dilinde melodrama kayma tehlikesi taşıyan, kesinliğiyle rahatsız edebilecek genellemeler, Sándor Márai'yi sevenlere cazip geliyor. Duyguların, düşüncelerin içinden vahşi bir hayvan misali geçip giderken esnek ve aynı zamanda dizginsiz olabilmesi de onu başkalarından ayırıyor.

Sándor Márai: Mumlar sonuna kadar yanar mı?

Yazı: Ömer ÇeşitSoğuk iklimi, kasvetli atmosferler ve derin toplumsal eleştirilerle biraraya getiren İskandinav polisiyesi, uzun süredir suç edebiyatı sevenlerin radarında. Bunun etkilerini romanlardan uyarlanan dizilerde de gözlemleyebiliyoruz.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Rahat yaşam koşullarına sahip olduğunu düşündüğümüz İskandinav ülkelerinde suça dair edebiyat eserlerinin bu kadar ön plana çıkmasının nedeni ne peki?</li></ul>Hayatın belli bir düzen içinde, ideal koşullarda yaşandığı bir toplumda insanların gündelik hayatlarını da düzenli ve rahat bir şekilde geçirdiği izlenimine kapılmak oldukça kolay. Öte yandan bu noktada belki de David Lynch’in Twin Peaks'ini hatırlamak gerekir. Dizide dışarıdan oldukça şirin ve huzurlu gözüken bir kasabada 17 yaşındaki lise öğrencisi Laura Palmer'ın ölümüyle birlikte, bu güllük gülistanlık yaşamın hiç de göründüğü gibi olmadığını anlıyorduk.İskandinav toplumları da dışarıdan bakıldığında neredeyse ütopik bir yaşam sürdürüyor gibi görünse de, içeri girildiğinde, özellikle izole yaşayan kesimlerde ırkçılık ve suç fantezilerine&nbsp;yönelik eğilimlerin yükseldiği düşünülüyor. Bunun işaretlerine İskandinav ülkelerinde ev içi şiddetin diğer Batı ülkelerine nazaran daha yüksek olduğuna dair araştırmalarda rastlamak mümkün. Nedenlerine gelince, alkolizmden hayat pahalılığına, hayatın monotonluğundan göçmen karşıtlığına pek çok faktör sıralanıyor. Öte yandan sistem, şiddet vakalarının daha yaygın şekilde raporlanmasına izin verdiği için oranların yüksek göründüğünü söyleyenler de var.Nedeni ne olursa olsun İskandinav suç edebiyatı; Henning Mankell, Stieg Larsson ve Jo Nesbø gibi ustalarla zirveye ulaştı. Şimdiyse bu zincire A. M. Ollikainen’in Kargo adlı romanıyla yeni bir halka ekleniyor. Ollikainen’in ilk kitabı, polisiye edebiyatında alışılmış kalıpları yıkarken toplumsal meseleleri de ustaca bir kurguyla irdeliyor.Finlandiya’nın başkenti Helsinki’de, bir kargo konteynerinin içinde bulunan cesetle başlayan roman, yalnızca sürükleyici bir cinayet soruşturmasını değil, aynı zamanda sistemin derinliklerindeki yozlaşmayı da gözler önüne seriyor. Kargo, polis müfettişi Paula Pihlaja ve ortağı Renko’nun, kurbanın kimliğinden yola çıkarak katili bulmaya çalışırken, bir cinayetin çok ötesine geçen gerçeklerle yüzleşmesini konu ediniyor. Romanın olay örgüsü, sömürgecilikten ırkçılığa, iş dünyasının kirli sırlarından sanat dünyasına kadar geniş bir yelpazeye yayılıyor.<img src="https://images.aposto.com/2025/1/5/1739528896474.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.78" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"> <h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Soğuk iklim, derin kurgular</h2>İskandinav polisiyesi, suç hikayelerini toplumsal eleştirilerle birleştirmesiyle biliniyor. Aslında eserler bu yönüyle toplumsal suçların üstüne giderek okurlara adaletsizlik karşısında duygusal bir telafi şansı da sunuyor. Kargo da bu geleneği bozmadan, hatta derinleştirerek devam ettiriyor.&nbsp;İskandinav polisiyelerinde genellikle güçlü ve çok katmanlı karakterler&nbsp;ön plandadır. Hatta karakterlerin iç dünyasını dışarıya yansıtabilme kabiliyetinin İskandinav edebiyatının ana unsurlarından olduğunu da söyleyebiliriz. Paula Pihlaja da bunlardan biri; yalnızca bir dedektif olarak değil, empatisi, zekası ve adalet arayışıyla da okurun ilgisini çeken bir karakter.&nbsp;Bu türde atmosfer, büyük önem taşıyor ve Kargo, Helsinki’nin soğuk, gri ve gizemli havasını ustalıkla resmederek okuyucuyu hikayenin içine çekmeyi başarıyor. Karakterlerin ruh hâlleri, mekan tasvirleriyle uyum içinde ilerliyor ve okuyucuda hem merakı sürekli diri tutuyor hem de bir gerçeklik hissi yaratıyor.İskandinav edebiyatındaki bir diğer önemli özellik ise suç soruşturmalarının gerçekçi bir şekilde, adeta gündelik hayatın bir parçasıymış gibi ele alınabilmesi. Kargo, ustaca tasvir ettiği polisiye teknikleriyle rasyonel bir şekilde ilerleyen bir soruşturmaya tanıklık etmemizi sağlıyor. Yazar çift Aki ve Milla Ollikainen’in birlikte kaleme aldığı bu eser, suçun ve adaletin yalnızca bireylerle sınırlı olmadığını, sistemin de sorgulanması gerektiğini vurguluyor.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Kusursuz sistemin çatlakları</h2>İskandinav coğrafyası, dünya çapında refah seviyesi ve sosyal adaletle tanınan bir bölge olsa da İskandinav polisiyesi, kusursuz görünen bu sistemin ardındaki çatlakları görünür kılmayı amaçlıyor.&nbsp;Kargo da polisiye olay örgüsünün ötesinde, yoksulluk ile zenginlik arasındaki uçurum, toplumsal cinsiyet eşitsizliği ve iş dünyasındaki ahlaki çöküş gibi konulara odaklanıyor. Romanı sürükleyen gerilim, toplumun karanlık yüzünü açığa çıkaran bir aynaya dönüşüyor.Sonuç olarak, İskandinav polisiyesi sevenler için 15 dile çevrilerek uluslararası alanda da büyük yankı uyandıran Kargo, şimdiden türün en başarılı örneklerinden biri olmaya aday.

Suç edebiyatının yükselen yıldızı A. M. Ollikainen’den esrarengiz ve çarpıcı bir ilk roman olan "Kargo", soğuk iklimin, kasvetli atmosferler ve derin toplumsal eleştirilerle biraraya geldiği İskandinav polisiyesinin en yeni halkalarından.

İskandinav polisiyesinin yeni halkası: 'Kargo'

Çağdaş edebiyatımızın en kendine özgü yazarlarından Defne Suman'ın içindeki gezginin ısrarlı suflesiyle çocukluk hayallerinin peşine düşmesi, tüm hayatını belirlemiş. Ancak dünyanın dört bir yanını gezip hayat görgüsünün üzerine katmanlar eklese de o, bu dilin, bu toprağın ve bu denizlerin kahramanlarının yazarı.&nbsp;Suman'ın romanlarında hüzünleri ve acılarıyla ete kemiğe büründürdüğü birçok karakterle tanışırsınız. Bir yandan da yüzünüze hafif bir Ege ve Marmara serinliği çarpar, buna sakın şaşırmayın. Bu da çoklukla iki kadim kent, İstanbul ile Atina arasında yaşamaktan, o antik denizin farklı yakalarına gölgesini düşürüyor olmaktan kaynaklanan bir şeydir.Bu söyleşiyi o bir kez daha Hindistan yollarına düşmeden hemen önce yaptık. Jaipur'daki edebiyat festivali kapsamında bu dilin, bu toprakların sözünü ve sözcülüğünü başarıyla üstlenmesini sosyal medya hesaplarından oradaymış gibi izledim.&nbsp;Sorularıma verdiği güzel cevaplardan önce, kendisine dair bazı bilgileri paylaşmak doğru olacak.&nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Yoganın izinde bir hayat</h2>Kitap okumanın eşsiz keyfini çok küçük yaşlarda keşfeden Defne Suman, ilk jurnalini armağan eden annesi sayesinde belki, edebiyatı sırdaşı ve dostu bellemiş. Doğu Ekspresi’nin son durağı olan İstanbul'da doğduğu, Doğu ile Batı'nın tam orta yerinde büyüdüğü için en büyük çocukluk düşüymüş, her iki dünyayı da gezmek ve uzak memleketlerde mesken tutmak. Öyle de yapmış zaten.Boğaziçi Üniversitesi Sosyoloji bölümünden mezun olduğunda heybesine feminist kuramdan oryantalizme, sömürgecilikten postmodernizme pek çok konuda edindiği bilgileri koymuş. Uzunca bir "Ben ne yapacağım" kararsızlığından sonra 28 yaşında sırt çantasıyla düşmüş yollara. Dümeni önce Tayland’a kırmış. Ardından yol boyunca imkanlarının el verdiği ve gidebildiği her yeri dolaşmış. Tayland'da eğitimini aldığı yoga, hayat mottosunun belirleyicisi olmuş, bu deneyimleri kitaplarına da yansıtmış.Çember Apartmanı'na dair sohbetimizde şöyle bir değindiğimiz güzelim İzmir'in uğradığı büyük tahribatı anlattığı romanı Emanet Zaman'ın yanı sıra Yunancadan Malayalam'a, Norveçceden Farsçaya kadar pek çok farklı dile tercüme edilen Saklambaç, Kahvaltı Sofrası, Yağmurdan Sonra, Yaz Sıcağı, İnsanlık Hali, Yitik Ülke&nbsp;ve Evden Kaçmanın Yolları gibi eserleri var Defne Suman'ın.&nbsp;Kendisiyle İstanbul ile Atina'yı, biri küçük, biri büyük iki denizden yansıyanları, iyiliği, kötülüğü, eğrisiyle doğrusuyla aşkı, acıtan, utandıran kimi tarihî olayları, dünyanın pek de hayra yoramayacağımız gidişatını konuştuk. Azar azar, yormadan ve yorulmadan bütün sözleri tüketmek de istemedik.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Eski İstanbul’un hayaleti Beyoğlu’nda gezinmekte</h2>Çember Apartmanı, buram buram İstanbul kokan bir roman. Bizim romanların büyük bir çoğunluğunda olaylar İstanbul'da yaşanır. Bir yazar olarak ondan yeterince yararlanabildiniz mi?Sorunuzun son bölümünden başlayayım yanıtlamaya. Dünyanın 25 diline tercüme edilmiş romanım Emanet Zaman, İzmir’de geçer. 1905 yılında İzmir Pasaport iskelesinde açılır ve 1922’de aynı yerde sona erer. Tarihî şehirler, Osmanlı liman kentleri, İstanbul, İzmir, Lefkoşa, Trabzon gibi bir zamanlar kozmopolit nüfusları barındırmış, yüreğinde harmanlamış kentlerin çözülüş hikayelerini yazmayı seviyorum. Tarihin izleri İzmir’de Büyük Yangın ve onu izleyen yıkımlarla silinmiş olduğu için eski binalara sıklıkla rastlayamıyoruz (Trabzon’daki belleğin silinişi İzmir’den de beter- orada tam bir format atılmış) ama İstanbul’da yaşayan binalar aracılığıyla biz bir zamanlar orada yaşamış Rumları, Ermenileri, Levantenleri, Yahudileri hissedebiliyoruz.&nbsp;Eski İstanbul’un hayaleti Beyoğlu’nun üzerinde hâlâ geziniyor. Bu hayaletin silik soluk konturlarını ortaya çıkarmayı, o titrek resmi netleştirmeyi, ortaya çıkarmayı seviyorum. Herkesin bildiği ama unuttuğu bir rüyayı anlatır gibi hissediyorum kendimi bunu yaparken.&nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Atina, İstanbul'un 90'larda yaşayan versiyonu</h2>Bir zamanlar, bin bir acılarla canından, malından mülkünden, geçmişinden edilen&nbsp;Çember Apartmanı&nbsp;sakinlerinin anısına soruyorum: Ege'nin öte yakasından denize bakmakla İstanbul'dan denize bakmak arasında fark var mı?&nbsp;Atina benim gençliğimin geçtiği İstanbul’a benziyor. Arkadaşlarım da Atina’ya gelip gittikçe "Aaa burası hâlâ 90’lı yıllarda yaşıyor" diyorlar. Genç bir şehir aslında. Canlı, özgür, anarşist, underground bir genç nüfusu var. Kadınlar özgür. Sabahlara kadar kafeler, barlar, lokantalar açık. Neşeli bir kent. Işıklı ama yüzeysel bir neşe değil bu. Fazla tüketme meraklısı değil insanlar. Alışveriş merkezleri çok az ve şehrin dışında. Otomobiller küçük ve eski. Kitap okunuyor, tiyatrolara gidiliyor.&nbsp;İstanbul’da da benzer şeyler yaşanıyor ama kalabalığın içinde o küçük kesim eriyor. Burada hâlâ orta sınıf var, bu da gerçekten günlük hayattaki etkileşimi belirliyor.&nbsp;İstanbul’dan kovulan Rumlar artık yaşlılar. Birbirlerine yakın oturuyorlar. Denize yakın semtlerde. Merkezdeki Atinalılar ile kaynaşmıyorlar. İstanbul’u hatırlayacakları etkinliklere gidiyorlar. Daima yüzlerinde bir hasret ve yüreklerinde bir burukluk ile yaşıyorlar. Onları ziyarete gidiyorum bazen. Atina ile İstanbul arasında bir arafta, belleklerdeki bir hayal kentinde yaşıyorlarmış gibi geliyor.&nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Aşk gençlerin tekelinde bir duygu mudur?</h2>Çember Apartmanı'nın yaşını başını almış Periklis'i, iki farklı nedenle gençliğini arzuluyor ve hayata "aşk"la veda etmek istiyor. Böyle uçlarda bir aşkı kurgularken zorlandığınız zamanlar oldu mu?Bu kitaba başladığımda aşk üzerine düşünüyordum. Aşk neden gençliğe ait bir duygu diye düşünülür? Hormonların etkisi yüzünden mi? Kadın ve erkek vücudundan üreme hormonları çekilirken aşk ihtimali kalmaz mı? Bu gibi şeyleri düşünürken 75 yaşındaki bir karakterin âşık olduğu bir kurguya karar verdim. Daha doğrusu Periklis’in o apartmanda yaşadığını biliyordum. Leyla’nın da oraya taşınacağını biliyordum ama Periklis’in Leyla’ya âşık olması hesapta yoktu. Olaylar öyle gelişti. Ben de müdahale etmedim.&nbsp;Aşk sorgulaması vücuttan ötelere uzandığında yaratıcılığa varıyor.&nbsp;Cinsellik de yaratıcı bir eylem değil mi özünde? Bir insan yaratmak üzere iki insan biraraya geliyor. İlksel işlev olarak diyorum. Her sevişen bir bebek yaratmak için sevişiyor gibi anlaşılmasın bu söylediğim. Ama genetik zincirin bir ucunda böyle bir şartlanma kaydı da var. Peki iki insanın beraberliğinden bir üçüncü insan değil de bir eser çıkarsa ortaya, bir kitap yazılırsa, yaratıcılığın ırmakları bu yönde akmaya başlarsa biz buna aşk diyebilir miyiz? Aşkın tüm marazları böyle bir ilişkide de ortaya çıkmaz mı? Sahiplenme, kıskançlık, beklemek, beraber olmanın hazzı, önem krizi, seni dünyada sadece tek bir kişinin anlayacağına inanmak, terk edilme korkusu, sonsuz bir yitirme hissi… İşte bunların hepsini Periklis’in yaşamasını istedim.&nbsp;Periklis aşkı bilen, yaşını başını almış bir erkek. Kendi duygularının sorumluluğunu alabildiği için tüm bunları, aşkı, tek başına yaşayıp onu yaratıcılığın limanına ustalıkla sokabiliyor.&nbsp;Okurların çoğu bu aşkı benim burada anlattığım gibi anladı. Kimisi hoşlanmadı yaşlı bir adamın genç bir kadına âşık olmasından. Almanya’daki editörüm okurların bu ilişkiden hoşlanmayacağını öne sürdüğü için kitabı basmayı şimdilik rafa kaldırdı. İngiliz editörüm, arzu sahnelerinin sayısını azaltmamızı önerdi. Buralarda zorlandım en çok. Böyle bir aşkın meşruluğunu sorgulayan aşırı siyaseten doğrucu kesimlerin tereddütlerinden diyelim…İnsan hangi ülkede olursa olsun kendine otosansür uygulamaya kalkışıyor. Arkasında ne var bunu? Korku. "Partnerim okur da hakkımda olumsuz bir düşünceye kapılır mı" korkusu da otosansür getiriyor, "Bu konular çok yazıldı, ağızlarda sakız oldu" çekincesi de otosansür getiriyor, "Bu yazdıklarımı sakıncalı bulup beni içeri atarlar mı" korkusu da otosansür getiriyor. Korku, yaratıcılığın karşısına duvar gibi dikiliyor. Bu yüzden benim genç yazarlara tavsiyem kimse okumayacakmış gibi ilk taslağı yazıp bitirmek.Yazar bir hikayeyi anlatmak istiyorsa, o hikaye içinde kaynayıp duruyorsa onu korku ve arzularından bağımsız bir biçimde kağıda dökmeli.&nbsp;Yazmanın zevkli kısmı bu: Sanki kimse okumayacakmış gibi, bir rüyayı hatırlamaya çalışır gibi, beynin ulaşılmayan parçalarında saklı bir dünyayı yavaş yavaş ortaya çıkartmak. Arkeolojik bir kazı gibi. Sonra güvendiğimiz dostlara, okurlara, editöre gösterebiliriz yazdığımızı. Baskıcı bir rejimde yaşıyorsak ve bir öykü yüzünden başımız derde girecekse belki sivri kısımları flu bir hâle getirerek, mizah ile, metafor ile ince bir tül atabiliriz üzerinde. Edebiyat bir manifesto yazmak değildir ki zaten. Edebiyat diğer sanat dallarında olduğu gibi bir şeyi başka bir şeyle anlatabilme becerisidir. Son derece ilgisiz bir aşk hikayesi bir diktatörü eleştiriyor olabilir. Bunu ustalıkla yapabilenler dünyanın en iyi yazarlarıdır bence. &nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Dünyanın insan eliyle yaratılmış ciddi dertleri var</h2>Romanda Leyla,&nbsp;"... Ailemin ikiyüzlülüğüne tahammül edememiştim. O zamanlar dünyanın ikiyüzlülük üzerine kurulduğunu bilmiyordum..." diye yakınıyordu. Kötülüğün aileden başladığı bir varoluşta geleceğe, insana ve özellikle bu coğrafyaya dair umut besliyor musunuz?Dünya artık çok küçüldü. Sınırlarımızı yaşadığımız coğrafyalar üzerinden düşünmek yanıltıcı. Çin ile Vietnam arasındaki bir gerginlik bizim günlük hayatımızı etkileyebiliyor. O yüzden bizim coğrafyaya özel dertler diye bir şey olduğuna inanmıyorum. Global dertlerimiz var. Bunun en başında da iklim felaketi geliyor. Bu felaket geleceğimizi yakıyor. Artık belli oldu ki gezegen yanacak. Geleceğin ana teması bu. Böyle bir gelecek için umutlu sözler söylemek zor. Son derece yıkıcı, bencil, istilacı bir tür olan insan belki kendi sonunu getiriyordur. İnsan türü gezegenden el ayak çekerse tabiatın nihayetinde dengesini bulabileceğini düşünüyorum. Umuda dair söyleyeceğim tek şey bu olabilir. Bu fikirden hareketle Yağmur’dan Sonra&nbsp;adlı bir kısa bir roman yazmıştım. O da korona günlerinde çıktı.&nbsp;Çember Apartmanı'nın güncel akışı pandemi günlerine rastlıyor. Ben biliyorum ki birçok yazar ve sanatçı dostum için zihinde ciddi bir kırılma yaratan süreçti salgın günleri. Sizde etkisi nasıl oldu?Ben MS hastası eşime baktığım için zaten vaktimin çoğunu evde geçiriyorum. Zaten bir hastalığın sınırladığı yaşamımıza yeni bir hastalığın girmesi bizi fazla etkilemedi doğrusunu isterseniz. Günlük düzenimizde hemen hemen hiçbir değişiklik olmadı. Hatta benim uzun zamandır katılmak istediğim ama eşimi uzun süre bırakamadığım etkinlikler çevrimiçi mecralara taşınınca hayatıma bir parça renk bile geldi o sırada. Elbette ürktük. Eve uzun süre hiç kimseyi almadık. İyice yalnızlaştık. Ben bu zaman içinde üç kitap yazdım, bir de derleme hazırladım.&nbsp;

Son romanı "Çember Apartmanı"nda sıradışı ama güçlü bir aşkı, yakın tarihimizden özel bir dönemi arka plana alarak anlatan Defne Suman "Tarihî şehirler, Osmanlı liman kentleri, İstanbul, İzmir, Lefkoşa, Trabzon gibi bir zamanlar kozmopolit nüfusları barındırmış, yüreğinde harmanlamış kentlerin çözülüş hikayelerini yazmayı seviyorum" diyor.

Defne Suman: Kentlerin çözülüş hikayelerini anlatmayı seviyorum

Kitap kapakları bir ambalajdan daha fazlası; bir hikayeye atılan ilk adım, hikaye anlatımında sanat ile ticaret arasında köprü kuran görsel ve duygusal bir girizgahtır. Bu tasarımlar, yazarların vizyonunu, pazar taleplerini ve kültürel estetiği yansıtır; bir anlatıyı okuyucuları büyüleyen tek bir görüntüye ulaşana dek damıtır.Benim yeni bir kitapla tanışma hikayelerim önce kapağında biraz oyalanmakla başlıyor. Bu oldukça sessiz ve neredeyse içgüdüsel bir ritüel. Parmak uçlarımın altındaki doku, başlığın ışığı yakalayan kabartması, renklerin ve formların oyunu kendi başına bir hikaye yazıyor. Daha ilk cümleyi okumadan, kapak konuşmaya başlıyor ve girmek üzere olduğum dünyaya dair vaatlerini fısıldıyor.Bir okur ve editör olarak, benim için bu hayranlık, estetiğin ötesinde. Elime yeni veya eski bir kitap aldığımda sürekli kapağı dikkat çekici, unutulmaz kılan şeyin ne olduğunu sorguluyorum. Neden bazı kapaklar duraklamanıza, heyecanlanmamıza neden olurken diğerleri kalabalık bir odadaki duvar kağıdı gibi arka plana karışır? Ve bir kitap yüzünün ne söylemesi gerektiğine kim karar verir? Çünkü benim için kapak sadece bir pazarlama aracı değil, kitabın ilk bağlantı kurma girişimi. Bir el sıkışma, gizli bir bakış, kitabevi koridorundan bir "gel buraya" göz kırpışı.Bu tasarımların ardındaki anlatılmamış hikayeleri merak ediyorum. Nasıl hayat buluyorlar? Mavinin o tonuna ya da o yazı tipine karar vermek için bir konferans masasının etrafında hangi konuşmalar yapıldı? Ekip topluca el kaldırıp “İşte bu!” demeden önce kaç revizyon gerekti? Çünkü bu bir bakıma simya gibi; bir kitabın özünü tek bir imgede, tek bir anda, tek bir sözde damıtmak.Bu yüzden kitap kapaklarını önemsiyorum, onlar sadece hikayeler için bir ambalaj değil, hikayelerin ta kendisidir.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Perde arkası: Bir kitap kapağının doğuşu</h2>Bir kitap kapağı oluşturma süreci, her müzisyenin masaya farklı bir bakış açısı getirdiği bir senfoni orkestrasına benziyor. Yazar, melodiyi yani hikayenin tonunu, ritmini, özünü sağlar. Editör, izleyicinin arzularını ve pazarın taleplerini göz önünde bulundurarak armonileri dinler, bilgilendirici özeti hazırlar. Tasarımcı, başkalarının kelimeleri gördüğü yerde şekilleri ve renkleri görür, hikayeyi görsel olarak yorumlar. Yayıncının odak noktası ise kreşendodur; sadece okuyucularda yankı uyandırmakla kalmayıp, aynı zamanda satacak güçte kapağa ulaşmak.Her kapağın ilk kalp atışı taslakla başlar. Bazen hikayenin kendisi bariz bir yön sunar; dokunaklı bir görüntü, tekrar eden bir motif, görselleştirilmek için adeta yalvaran belirli bir duygu... Ancak sıklıkla, bu soyut bir avdır, kitabın satırları arasında bir yerlerde gömülü olan ruhun arayışıdır. Tasarımcılar "alacakaranlığın durgunluğu" gibi bir kavrama takılıp onu sessiz, alacakaranlıktan bir palete de dönüştürebilir; metnin kendisine değil, doğrudan hitap etmek istediği kitleye de yönelebilir. Gerilim kitapları için keskin, cesur tasarımlar; romantik romanlar için yumuşak, pastel illüstrasyonlar.Ardından ilk taslaklar yayın koordinatörüne ulaştırılır. Gelen kutusuna düşen küçük hediyeler de... İlk eskizler, bazen aynı fikrin farklı yorumları... Bu dosyaları açmak, bir tasarımcının hikayenin yüzünü nasıl hayal ettiğini görmenin heyecanını ve aynı zamanda tereddütünü taşır. Doğru yön bu mu? Özü yakalıyor mu? Süreç her zaman pürüzsüz ilerlemez: “Renkleri açabilir miyiz? Başlık daha çarpıcı olabilir mi? Bu yazı tipi çok güzel ama küçüldüğünde okunaklı olur mu?” Kapaklar nadiren mükemmel doğar; şekillendirilir, düzenlemelerle rafine edilirler.Tasarım alternatifleri belirlendikten sonra yayın ekibi arasında fikirlerin kıvılcım gibi sıçradığı bir serbest akış başlar. Bu bir ileri bir geri dans, şiirsellikten uygulamaya uzanan olasılıkların keşfidir. Nihayetinde seçilen tasarımlar yazar ile paylaşılır. Yazarlar ve yayıncılar her zaman aynı fikirde olmazlar; tasarımcıların kendi sanatsal içgüdüleri vardır ve editörler genellikle rakip vizyonlar arasında köprü görevi görürler. Yazarlar, kapakta karakterlerinin ayrıntılı, gerçekçi tasvirlerini isterken yayıncı, çarpıcı ama soyut bir tasarım için bastırabilir. Renk seçimi tartışmaları olması gerekenden uzun sürebilir. Yine de bu tartışmalar önemlidir. Çünkü her şey yerine oturduğunda, yani kapak, okuyucu daha ilk sayfayı açmadan hikayeyi anlattığında bu çabaya değer.Ve herkesin sonunda nefes aldığı, “İşte bu!” dediği an gelir. Bu on tur revizyondan sonra ya da ilk taslak mucizevi bir şekilde tamamlandıktan sonra da olabilir. Okuyucularla ilk kez buluşacak ve onları sayfalarındaki dünyaya davet edecek yüz budur.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Sürecin zorlukları ve hazları</h2>Bir kitap kapağı oluşturmak nadiren basit bir yolculuktur. Dolambaçlı yollar, tartışmalar ve zaman zaman çıkmaz sokaklarla dolu bir süreçtir. Mükemmel kapağa giden yol, yaratıcılıkla olduğu kadar uzlaşmayla da ilgilidir.Zorluklardan biri, sanat ile ticaret arasındaki hassas dengeyi sağlamaktır. Bir kapağın kitabın özünü yakalaması, ancak aynı zamanda kitabı satması da gerekir. Tasarımcılar ince ve sanatsal bir kapak yaratmak isteyebilir ancak pazarlamacılar genellikle cesur ve göz alıcı bir tasarım için bastırır. Birisi, “Bu küçük resim olarak göze çarpacak mı?”&nbsp;diye sorduğunda güzel ama sade bir tasarım çöpe atılabilir.Bütçe kısıtlamaları karmaşıklığa başka bir katman ekler. Özel illüstrasyonlar veya folyo damgalama ya da kabartmalı metin gibi ayrıntılı üretim özellikleri bir kapağı öne çıkarabilir ancak bu kalemler maliyetlidir. Daha küçük yayıncılar için stok fotoğraflar ve daha basit düzenlemeler tek seçenek olabilir. Yine de tasarımcılar sınırlamalar içinde sihirlerini konuşturarak sıradan unsurları olağanüstü bir sonuca dönüştürebilir. Bulutlu gökyüzünün basit bir fotoğrafı cesur, alışılmadık bir tipografi ile eşleştirildiğinde çarpıcı, unutulmaz bir tasarım ortaya çıkabilir.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Küresel perspektif: Bir hikaye, birçok yüz</h2>Kitap kapağı tasarımının en büyüleyici yönlerinden biri, aynı hikayenin dünyanın dört bir yanında nasıl farklı yüzlere bürünebildiğidir. Farklı ülkelerde aynı anda yayımlanan bir roman, pazarlar arasında dolaşırken genellikle yeni görsel kimliklere bürünür ve her biri okuyucu kitlesinin kültürel tercihleri, sanatsal duyarlılıkları ve ticari talepleri doğrultusunda uyarlanır. Çok okuyan ve sık sık baskıları karşılaştıran biri için bu, tek bir aktörün farklı karakterlere dönüşmesini ve her role sorunsuzca uyum sağlamasını izlemek gibidir.<img src="https://images.aposto.com/2025/1/5/1738954538028.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.79" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"> Kazuo Ishiguro'nun Klara ile Güneş'inde güneş, Klara'nın dünyasında yol göstermesi ve pillerini şarj etmesi için başvurulan bir karakter olarak hareket eder. Ishiguro, Klara'yı insan karakteri üzerine eşsiz bir gözlem sunmak için kullanır ve bu nedenle kitap, bilim kurgudan çok insan olmanın ne olduğuna dair bir keşif gibi okunur. Kitabın Amerika ve İngiltere baskılarının kapaklarında güneşi, sıcak tonların arasında görürken Türkiye'deki baskısında (YKY) yorum daha gölgelidir. Amerikan versiyonu daha davetkar ve umutluyken, Avrupa ve Türkiye kapakları soyutlama ve incelik üzerine odaklanır.Bir diğer örnek, Selby Wynn Schwartz'ın 19. yüzyılın sonları ve 20. yüzyılın başlarında yaşamları üzerinde kontrol sahibi olmak, özgürleşmek ve adalet için mücadele eden bir grup feminist sanatçı ve yazarın hayatlarını kâğıt üzerinde yeniden inşa ettiği Sappho'nun Peşinde kitabı. Amerikan ve İngiliz baskılarında kapaklara - renk seçimleri ve detayları farklılaşsa da - arkaik hissettiren illüstrasyonlar eşlik eder. Türkiye'de ise (Livera Yayınevi) tek ve tanımlı bir kadın silüeti ile sembolik illüstrasyonların ahengini görürüz. Yine de her biri, romanın hem çağdaş bir feminist eser hem de edebi mirasa zamansız bir saygı duruşu olarak karşılık bulma hâlini yansıtırlar.Peki bu farklara kim karar verir? Bir kitabın çeviri hakları satıldıktan sonra, satın alan yayıncı kitabın sunumu üzerinde kontrol sahibi olur. Yerel pazarlama ekipleri, bölgesel trendlere uyum sağlayan tasarımcıları görevlendirerek kapağın söz konusu pazara hitap etmesini sağlar. Bazı durumlarda, özellikle özel veya hatıra baskıları için yazarın katkısı olabilir, ancak genellikle kapaklar kültürel zevklere uyacak şekilde tamamen yeniden tasarlanır.Bu tasarım değişikliklerinin ardındaki mantık, estetikle ilgili olduğu kadar ticari kaygılarla da ilgilidir. Farklı bölgelerin kitap kapakları için farklı beklentileri vardır. Amerikalı çağdaş kurgu okurları genellikle kalabalık raflarda veya çevrimiçi küçük resimlerde göze çarpan cesur, parlak tasarımlara yönelir. Buna karşılık Avrupa pazarları genellikle minimal veya sofistike bir hava uyandıran kapakları tercih eder. Bir hikaye, bir pazarda ham, kişisel bir dram olarak, bir diğerinde nostaljik bir kültürel eser olarak çerçevelenebilir ve her kapak kendi kitlesinin nüanslarına hitap eder.Benim için bu kapakları karşılaştırmak bir mozaiği biraraya getirmek gibi. Her biri hikaye hakkında yeni bir şey ortaya koyuyor ve özün kültürler arasında nasıl yorumlandığını gösteriyor. Bu, hikayeler evrensel olsa da, onları deneyimleme ve pazarlama şeklimizin nerede olduğumuza ve kim olduğumuza göre derinden şekillendiğini hatırlatıyor. Tek bir kitap birçok yüze bürünebilir, ancak her birinde benzer ruhun izini sürebilirsiniz.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Kapakların duygusal gücü</h2>Kitap kapakları sanatın hikaye anlatımıyla, ticaretin yaratıcılıkla buluştuğu yerdir. Hem zamansızdırlar hem de sürekli değişirler; bir yandan bir hikayenin edebi özünü yakalamaya çalışırken bir yandan da içinde bulundukları anın zevklerini ve trendlerini yansıtırlar. Her kapak yeni bir meydan okuma, kelimelerden oluşan bir dünyayı tek ve unutulmaz bir imgeye dönüştürmek için yeni bir fırsattır.Kitap kapaklarının belki de en büyülü yanı, ikilikleridir. Geçicidirler, buraya ve şimdiye bağlıdırlar ve aynı zamanda kalıcıdırlar; kitabı kapattıktan çok sonra bile kapak zihninize kazınmaya devam eder. Varolmanın Dayanılmaz Hafifliği'ni melon şapka olmadan ya da Mülksüzler'i aynı galakside yüzü birbirine dönük iki gezegen olmadan düşünemeyiz. Zira harika bir kapak, tıpkı altını çizdiğimiz satırlar gibi, temsil ettiği hikayeden ayrılmaz hâle gelir.Ancak kitap kapakları durağan değildir. Okurlar ve pazarlarla birlikte gelişir, yeni teknolojilere, kültürel değişimlere ve tasarım felsefelerine uyum sağlarlar. Dijital medyanın hakim olduğu bir çağda, kapaklar bir kitapçı vitrininde olduğu kadar küçük bir resim boyutunda da etkili olmalıdır. Kalabalık çevrimiçi pazarlarda öne çıkmalı, sosyal medyada dikkat çekmek için rekabet etmeli ve okuyucuları fiziksel kitaplara çeken dokunsal cazibeyi sunmaya devam etmelidirler. Bu zor bir görev, ancak sanatı heyecan verici kılan da bu zorluklardır.Yine de, tüm ticari işlevlerine rağmen, kitap kapakları son derece kişiseldir. Onlar bir hikayenin yüzüdür ama aynı zamanda kendi zevklerimizin, anılarımızın ve duygularımızın da bir yansımasıdır. Sevdiğiniz kitapları ve kapaklarının nasıl sizinle yaşamaya devam ettiğini düşünün, nasıl hayatınızın bir parçası hâline geldiklerini, bir aile albümündeki bir fotoğraf kadar tanıdık olduklarını. Harika bir kapağın gücü budur: Sadece bir kitabı satmakla kalmaz; okuyucunun deneyiminin bir parçası hâline gelir.Kapatırken, tam kişisellikten ve ticari işlevden bahsetmişken, her iki kavram için de yeni bir anlam ifade edebilecek bir etkinlik için, Sally Rooney’nin son romanı Intermezzo’nun Londra’da düzenlenen tanıtım etkinliği için bir paragraf açmak gerekiyor. Zira farklı coğrafyalardaki farklı kapak yorumlarına ek, Waterstones Gover Street’te düzenlenen etkinlikte İngiliz illüstratör Maria Ines Gul, Faber Books tarafından özel olarak basılan boş ceketlerdeki beyaz alanlara kişiye özel üç farklı illüstrasyon yaptı. Kitaplara özel sayfalarında kapaklarını kimin tasarladığına dair bilgilerin dahi olmadığı yerli yayınevlerinin internet sitelerinin yetersizliği göz önünde bulundurulduğunda oldukça heyecan verici ve düşündürücü bir yaklaşım…Kitap kapakları en iyi hâlleriyle yazar ve okuyucu, hikaye ve hedef kitle, sanat ve ticaret arasında bir köprüdür. Tanımadığımız bir dünyaya attığımız ilk adımdır, yolculuğun devamında ne olacağına dair görsel bir vaattir. Ve her kapak benzersiz olsa da, hepsinin temel bir amacı vardır: bizi içeri davet etmek, bize “Burada keşfetmeye değer bir hikaye var”&nbsp;demektir.

Neden bazı kapaklar duraklamanıza, heyecan verici bir şeyler hissetmenize neden olurken diğerleri kalabalık bir odadaki duvar kağıdı gibi arka plana karışır? Ve bir kitap yüzünün ne söylemesi gerektiğine kim karar veriyor?

İlk izlenim sanatı: Kitap kapağı tasarımının simyası

Hikmet Hükümenoğlu'nun "Körburun" romanı, Türkiye'nin bugünkü durumunu da özetliyor aslında. Hükümenoğlu'yla "Körburun" ve "Harika Bir Hayat" kitaplarını konuştuk.