Aposto Kitap’ın üçüncü sayısından merhaba. Bugün “polisiye edebiyatının Altın Çağı” (1920-1940) olarak isimlendirilen dönemde kaleme alınmış <a fr-original-style="" href="https://www.sahikitap.com.tr/kitap/bu-kimin-cesedi" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Bu Kimin Cesedi?</a> isimli Dorothy Leigh Sayers (1893-1957) kitabını, yazar ve çağdaşları, 20. yüzyılın sosyo-kültürel değişimleri ve aristokrat dedektif Lord Peter Wimsey odağıyla yakından okuyoruz.Haber edelim dedik: Bir büyüme hikâyesini konu edinen Juno (2007) filmiyle beraber geniş kitlelerce tanınan Elliot Page’in otobiyografik kitabı <a fr-original-style="" href="https://www.goodreads.com/book/show/70236369-pageboy" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Pageboy: A Memoir</a>, orijinal diliyle 6 Haziran Salı günü yayımlanmadan önce ilk bölümüyle People dergisinde <a fr-original-style="" href="https://people.com/elliot-page-releases-first-chapter-of-pageboy-memoir-grateful-to-be-here-and-alive-exclusive-7504076" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">paylaşıldı</a>.Alara Demirel’in kaleme aldığı&nbsp;Bu Kimin Cesedi?: “Polisiye edebiyatta Altın Çağ” ve aristokrat bir dedektif başlıklı yazıyı okumak ve Aposto Edebiyat’ın derlediği haberleri takip etmek için bugünkü sayıyı inceleyebilirsiniz.İyi okumalar, Aposto Kitap ekibi

Kitap incelemeleri, edebiyat haberleri, editörden okuma önerileri.

Kitap önerileri, tematik okuma listeleri ve kitap incelemeleri her çarşamba 12.00'de e-posta kutunda.

Aposto Kitap

20. yüzyılın sosyo-kültürel değişimleri, aristokrat bir dedektifin popülerliği ve Dorothy L. Sayers’ın kalemi üzerine.

🕵️ Polisiyenin Altın Çağı’ndan bir kitap: Bu Kimin Cesedi?

Aposto Kitap’ın ikinci sayısından tünaydın. Bugün 1908’den 1935’e Hakk-ı İntihâb ve kadın örgütlenmesi üzerine bir siyaset kuramı kitabını yakından okuyoruz.Haber edelim dedik: Philip K. Dick tarafından yazılan bilim kurgu ve macera romanı <a fr-original-style="" href="https://www.alfakitap.com/dr-gelecek-philip-k-dick-kitabi-245335-9786254497865" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Dr. Gelecek</a>, Alfa Kitap baskısıyla bir kez daha raflarda yerini alacak. 1997’deki son baskıdan beri bekliyorsanız o an gerçekten de geldi.Alara Demirel’in kaleme aldığı “Hak verilmez, alınır”: Türkiye’de Kadınların Seçim Hakkı Mücadelesi (1908-1935) başlıklı yazıyı okumak ve Aposto Kitap'ın derlediği haberleri takip etmek için bugünkü sayıyı inceleyebilirsiniz.İyi okumalar, Aposto Kitap ekibi

1908’den 1935’e Hakk-ı İntihâb ve kadın örgütlenmesi üzerine bir siyaset kuramı kitabı üzerine.

🗳️ Türkiye’de Kadınların Seçim Hakkı Mücadelesi (1908-1935)

Aposto Kitap’ın ilk sayısından tünaydın. Metinsel dünyayı odağına alan yayında her çarşamba günü seçilen bir kitaba yakın okuma gerçekleştirdiğimiz, edebiyat alanındaki güncel haberleri takip ettiğimiz, editörün daha önce okuduğu ve önermek istediği bir kitabı inceleyeceğimiz bir sayıyla burada olacağız.Duygu Özdemir’in kaleme aldığı Sanki dünya eskiden beri baş aşağı gitmiyor muydu? başlıklı yazıyı okumak ve Aposto Kitap'ın derlediği haberleri takip etmek için bugünkü sayıyı inceleyebilirsiniz.İyi okumalar, Aposto Kitap Ekibi

“Ya yaptığım hiçbir şeyin önemi yoksa? Ya yaptığım her şeyin bir önemi varsa?”

Hava Durumu: Sanki dünya eskiden beri baş aşağı gitmiyor muydu?

Kültür hakkında yayımlanan makaleler ve yayınlar

Kültür

Literature related articles and publications

Literature

<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(208, 207, 251); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(208, 207, 251); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">Şakacı, zeki ve soylu Lord Peter Wimsey, ilk cinayet davasındaki düğümleri çözmenin peşinde. Küvette iri yarı bir adamın cesedi uzanıyor. Ortada bir cinayet varsa bu alışılmadık değil. Peki ya cesede özenle yerleştirilmiş o şık, altın monokl? Grotesk bir zarafetle ölümle dalga geçiliyor sanki.</blockquote>Yazar, editör, denemeci, şair ve çevirmen Dorothy Leigh Sayers’ın Türkçeye Sevin Okyay tarafından çevrilen ve dedektif Lord Peter Wimsey’nin tanıtıldığı <a fr-original-style="" href="https://www.sahikitap.com.tr/kitap/bu-kimin-cesedi" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Bu Kimin Cesedi?</a>, polisiye türündeki metinsel üretimlerinin çok popüler olduğu bir zamandan kapımızı çalıyor.20. yüzyılın 20 yılına denk gelen Altın Çağ, Oxford Üniversitesi’nden mezun olmuş ilk kadınlardan olan Sayers, Agatha Christie, G. K. Chesterton ve Margery Allingham gibi çağdaşlarıyla anılıyor.Polisiye için ideal koşullar: I. Dünya Savaşı ve II. Dünya Savaşı arasına denk düşen bu dönem, sosyo-kültürel değişimlerin, belirsizliğin ve karmaşıklığın tam ortası. Dolayısıyla okurların “kaçış noktası” için polisiye edebiyatı benimsemeleri, yazarların da düzenle adaletin egemen olduğu, suçluların bulunduğu ve cezalandırılabildiği, iyiyle kötü arasındaki çizginin net bir şekilde çizilebildiği bir dünya görüntüsü kurgulamaları oldukça doğal.<img src="https://images.aposto.com/2023/4/1/1685389641265.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.75" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Dorothy L. Sayers, 1955’te sahnede oyunlarından birini okuyor Fotoğraf: Graham Turner, Keystone Features/Getty Images<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom-style: none; clear: both; -webkit-user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Çağdaş dedektif anlatısına doğru: Genel özellikler ve bir edebî cemiyet</h2>Janr, modernizmle yaygınlaşan karmaşık ve sıradışı hikâye anlatımlarıyla döneminin hem ruhuna hem de edebî güncelliğine uygun bir popülerlik durumuna sahipti. Okuyucuların bilinç akışına dayanmayan, daha anlaşılır ve geleneksel hikâye anlatımını da tercih ettiğinin altını çizmek gerekiyor ancak buna rağmen polisiye edebiyat, beklentilere hitap ediyor ve okuyucu buluyordu.Genel özellikler: Dönem ve çağdaşları, çözülmesi gereken karmaşık bulmacalar ve sürpriz sonlar üzerine yoğunlaşıyorlardı. Hikâyeler, genellikle İngiliz üst sınıfının çevresinde geçiyor; çözüm yolları, dedektifin zekâsı ve mantığına dayanıyor; olaylar, genellikle şiddetten uzak ve genellikle beyin jimnastiği gerektiren durumlar üzerine kuruluyordu.Bu döneme “Altın Çağ” denmesinin bir sebebi de polisiye yazarlarının bir araya gelerek oluşturdukları bir tür “edebî cemiyet” olabilir. O dönem polisiye yazarları Londra’da bir akşam yemeğinde buluşuyor ve tür hakkında fikir alışverişinde bulunuyorlardı. Dedektifler Kulübü (The Detection Club), polisiye edebiyatın yazılış şekli ve yapısı hakkında bazı kılavuzlar sağlarken üyelerin “adil oynama” prensibine uymalarını sağlıyordu.&nbsp;Topluluğa katılmak için uyulması gereken kurallardan biri okuyucuyu sürekli bir merak içerisinde bırakmak adına karanlığa itmemek olduğu için, bu açıdan Dorothy L. Sayers’ın çağdaşlarıyla birlikte dâhil olduğu sosyal cemiyetin etkisini Bu Kimin Cesedi?’nde görmek mümkün. Okurlara karşı adil davranmak, verilmeyen bir bilgi üzerinden okuru şaşırtmamaktan yana bir yaklaşım vardı; bu da okuyucunun yazarla birlikte olayları çözebilmesi için gereken tüm bilgilerin metinde bulunmasını gerektiriyordu.<img src="https://images.aposto.com/2023/4/1/1685389232868.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="2.75" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Dedektifler Kulübü yemeği, 1932 <hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom-style: none; clear: both; -webkit-user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Bu Kimin Cesedi?: Dedektif Lord Peter Wimsey ve iki cinayet</h2>Klasik bir polisiye kurgunun temel unsurları, Bu Kimin Cesedi?’nin yazarının kaleminde mevcut: Gizem, karmaşık bir olay örgüsü, çeşitli şüpheliler ve nihai çözüm yolunda atılacak adımlar. Sayers, iki cinayetin çözümüne çeşitli karakterlerin katkısıyla mercek tutarken detaylara önem veriyor; seri katil ihtimali hızlıca okurla paylaşılarak ilgi yoğunlaştılıyor; vakalar çözülürken izlenilen adımlar anlatılıyor ve bu esnada dedektifin düşünceleri okuyucuyla paylaşılıyor. Dolayısıyla izemin çözülüşünün takibi oldukça berrak hâle geliyor. Yer yer içsel diyalogların modernist ve bilinç akışı tekniğine yatkın yapısıyla “karışık bilmeceler” de ilgi çekici kılınıyor. Mizahi dil ve ironik yorumlar, bu akıcılığın bir parçası.Kitabı okuruna esas ilgi çekici kılanlardan biri protagonist. Çevirmen Sevin Okyay tarafından da “zeki, esprili, rafine ve çok yönlü bir karakter” şeklinde yansıtılan Lord Peter Wimsey, dedektiflik becerilerinin yanı sıra geniş bilgi birikimiyle de dikkat çekiyor. O, stereotip bir “İngiliz beyefendisi” temsili. Kendisinin muhakeme yeteneği oldukça yüksek, yorumlamaları sayesinde gizemlerin çözülüş şekli akılcı bir şekilde takip edilebiliyor. Şu detayı da unutmamak gerek: onun geçinmek için çalışması gerekmiyor. Hatta bu, soylu dedektifi davaya atanan Müfettiş Sugg’dan ayıran yegâne şey. Müzayedeleri takip ederken sosyal kapitalini ve diyaloglarını sermaye sahiplerine ulaşabilmesiyle birleştiriyor ve “sıradan” çalışanlardan bu şekilde ayrışıyor.“Para için değil” retoriği:&nbsp;Dedektif, kitap boyu vakaları keyif aldığı için yaptığını vurguluyor. Annesiyle konuşmaları, bunun üzerinden şekilleniyor. Yazarın kalemiyse mizahını bu “memuriyet” ve “keyfen yapmak” ikiliğinin altını çizerek okuru iktidar sahibinin konumunda görerek gerçekleştiriyor. Bunun çağdaş okuru ne kadar çekeceğinden emin olmamakla birlikte o dönem Wimsey’nin bu hâlinin okuyucunun onunla empati kurmasını kolaylaştırdığı ve olayların çözülmesine yönelik ilgisini artırdığı düşünülüyor. Evet, sinizm okunu iktidar sahiplerine de çeviriyor ama dil pek de kapsayıcı değil.Dorothy L. Sayers’ın kaleme aldığı kurgunun ilk olarak 1923 yılında yayımlandığı göz önüne alınınca bu tespitin o dönemin okuru için geçerli olduğu düşünülebilir. 21. yüzyılın okuru içinse geçerliliğinden emin olmak pek mümkün değil—zira Wimsey, bir karakter olarak “üstten bakış”ını saklamıyor veya sınıf farkını sorgulamıyor. “Zeki” kadınların varlığına yer verilmesine rağmen yönelik dönemin toplumsal cinsiyet rolleri, basmakalıplar kırılmaksızın veya eleştirilmeksizin veriliyor. Doğrusu, sağın yükselişi ve sol düşüncenin genç jenerasyonlar arasında yaygınlaştığı bir dönemde bu karakter dilinin ne kadar “sempatik” bulunacağı konusunda çelişkili fikirler içerisindeyim.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2023/4/1/1685389982913.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.34" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Ian Carmichael, Lord Peter Wimsey rolünde, 1972 <hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom-style: none; clear: both; -webkit-user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Otobiyografik mi?: “Sıra dışı” bir dedektif anlatısı</h2>Sayers, 1937’de kaleme aldığı bir makalesinde Lord Peter Wimsey’in dedektifliğine odaklanan seriyi yazmadaki motivasyonunun “daha sıra dışı bir dedektif hikâyesi” kurgulamaktan aldığını ifade ediyor. Bunu da Bu Kimin Cesedi?’nin “daha romanımsı” olmasını istediğini dile getirerek vurguluyor. Aslında dönemin 20. yüzyılın iki savaşının ortasında bir zamana denk gelmesi, modernist yazım tekniklerinin popülerleşmesi ve yazarın dâhil olduğu edebî cemiyetin tecrübe paylaşımları varsayılırsa yazarın isteğini yerine getirdiğini düşünmek mümkün.Bir tahmin: The New York Times’ta polisiye kitaplar üzerine yazan Sarah Weinman, yazarın duygusal ve ekonomik çöküntü dönemine verdiği yanıtın bir roman yazmaya karar vermek olduğunu ifade ediyor. Belki de sosyal basamaklarda en yüksek düzeyde bir beyefendi olan dedektifin çalışmaya ihtiyacı olmayacak kadar zengin olmasının sebebi buydu.Lord Peter Wimsey’nin dili yer yer kadın düşmanı, antisemitist, sınıf farkındalığından yoksun ve ırkçı beyanlarla dolu olsa da Dorothy L. Sayers’ın yazı yazarak geçinme derdine sahip biri olarak kaleme aldığı kitaplarda kendi muzip anlatı tarzından ödün vermemesi, kadın yazını geleneği açısından oldukça kıymetliydi diye düşünüyorum.Genel değerlendirme: Bu Kimin Cesedi?, okurunu kandırmayarak heyecanı ayakta tutmayı beceriyor ve dönemin eşitsizlik yuvası Londra’sını gerçekliğiyle yansıtıyor. Bu açıdan yazarın kalemi oldukça kuvvetli olmakla birlikte kurgunun dili bu sorunlu ifadelere katılıp katılmadığını belirtmiyor. Dolayısıyla 21. yüzyıl okurunu heyecanlandıracak detaylara veya karakterlere sahip olduğundan emin olamamakla birlikte serinin neden “Altın Çağ”ın bir parçası olduğu oldukça açık.

Bu Kimin Cesedi?: “Polisiye edebiyatta Altın Çağ” ve aristokrat bir dedektif

Ekonomi tarihçisi Stanley Engerman, Robert W. Fogel’la berababer kaleme aldığı iki ciltlik Time on the Cross: The Economics of American Negro Slavery (1974) isimli çalışmasıyla ABD’deki kölelik geçmişi bağlamında siyahların “tembel” olduğu iddiasının yalan olduğunu ortaya koymuştu.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Neden önemli?:&nbsp;Kitap, kölelik sisteminin oldukça kârlılığa ve verimliliğe dayandırılan bir sistem olduğunu verilerle ortaya çıkartıyordu. Bu yönüyle mevcut retoriği sorguluyordu.</li></ul><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ölüm sebebi:&nbsp;Stanley Engerman, hayatını nadir görülen bir kan ve ilik kanseri sebebiyle kaybetti.</li></ul>

Stanley Engerman, 87 yaşında hayatını kaybetti

İrlanda’da yaşayan Angel Mhande isimli öğrenci, John Steinbeck tarafından yazılan ve 1937 basımlı Fareler ve İnsanlar kitabının lise müfredatından çıkarılmasını talep etti. Kitabın döneminin ırkçı ifadelerini okumanın ve bir kısmının sınıfta okunurken dinlemenin üzerinde olumsuz bir etkisi olduğunu belirtti.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yetkililer ne diyor?:&nbsp;Birleşik Krallık’taki&nbsp;Müfredat, Sınavlar ve Değerlendirme Konseyi (CCEA), Steinbeck'in kitaptaki karakterlere verdiği dilin döneminin ayrımcı dili ve tutumlarını yansıttığını, bu hitapları bugün nefret söylemi olarak kabul ettiğimizin altını çiziyor.&nbsp;<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 0px; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">“Fareler ve İnsanlar'daki diğer mesajlar ve temalar, okuyucuyu ırksal eşitlik mücadelesi ve bugünün toplumundaki eşit fırsatları, çeşitlilik ve kapsayıcılığın önemini hatırlatır.”</li></ul></li></ul><img src="https://images.aposto.com/2023/4/1/1685395598150.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="0.78" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Fareler ve İnsanlar, orijinal baskı<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom-style: none; clear: both; -webkit-user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Akademisyen yorumu:&nbsp;Queen’s University Belfast’taki Amerikan Edebiyatı Profesörü Philip McGowan, öğretmenlerin Fareler ve İnsanlar’ı nasıl öğretecekleri konusunda daha detaylı rehberliğe ihtiyaç duyduklarını belirtti. <ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 0px; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">“Geçmişteki kitapları ve bağlamlarını öylece yok edemeyiz. Ancak eğer onları 21. yüzyılda öğreteceksek bu bağlamların farkında olmalı ve onlara karşı duyarlı olmalıyız.”</li></ul></li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Birkaç adım geriden:&nbsp;Birleşik Krallık’taki birkaç okul, kitabı “zorunlu” olmaktan çıkartıp kitap listesine “seçmeli” olarak koymuştu.</li></ul>

Fareler ve İnsanlar’ın müfredattan kalkması talep edildi

Yazarlar, şairler, filozoflar, tarihçiler, bilim insanları, politikacılar ve diğer entelektüel figürleri bir araya getiren Hay Edebiyat Festivali’nin yetkilileri, TikTok’ta dikkat çeken kitapların 2022 yılında “son derece popüler” olduğunu ve bunun “gerçekten olumlu bir şey” olduğunu belirtiyor.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Nedir?: 1988 yılından beri her mayıs ve haziran aylarında Birleşik Krallık’taki Hay-on-Wye kasabasında düzenlenen edebiyat ve sanat festivali, genellikle 10 gün sürüyor.</li></ul><img src="https://images.aposto.com/2023/4/1/1685397985749.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="0.67" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Hay Festivali 2022&nbsp; Fotoğraf: David Levenson/Getty Images<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom-style: none; clear: both; -webkit-user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">TikTok etkisi: Festivali düzenleyenlere göre sosyal ağ uygulaması, çok sayıda genç insanın, önerilen çok iyi kitapları okumasını sağlıyor.&nbsp;<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 0px; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">“Bu, okuyucuların ve yazarların tekrar iletişim kurmasını sağlıyor ve tüm mesele de bu. Festivalde geçen yıla göre daha fazla BookTok kitabı, TikTok kullanıcısı ve influencer’ları da var—kitle gittikçe büyüyecek.”</li></ul></li></ul>

Edebiyat festivali, TikTok kullanıcılarını çekmeyi umuyor

Türkiye’de Kadınların Seçim Hakkı Mücadelesi (1908-1935)

Yazar ve şair Dorothy L. Sayers’ın kaleme aldığı Whose Body?, 100. yaşını kutluyor. Polisiye kurgunun tanınan karakterlerinden Lord Peter Wimsey’nin protagonist olarak tanıtıldığı seri, I. ve II. Dünya Savaşı döneminde geçiyordu.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İlham kaynağı: Yaşamını Birleşik Krallık’ta geçiren Sayers, 1937’de kaleme aldığı bir makalesinde polisiye seriyi yazma motivasyonunu “daha sıradışı bir dedektif hikâyesi”&nbsp;kurgulamaktan aldığını ve dolayısıyla Whose Body?’nin “daha romanımsı” olmasını istediğini dile getiriyor.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Otobiyografik özellik ihtimali: The New York Times bünyesinde polisiye kitaplar üzerine yazan Sarah Weinman, Sayers’ın duygusal ve ekonomik çöküntü dönemine bir roman yazmaya karar vererek yanıt verdiğini ifade ediyor. Sosyal basamaklarda en yüksek düzeyde bir beyefendi olan Lord Peter’ın çalışmaya ihtiyacı olmayacak kadar zengin olmasının sebebi bu olabilir mi?</li></ul><img src="https://images.aposto.com/2023/4/4/1685057518179.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.42" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Whose Body?<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom-style: none; clear: both; -webkit-user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Çeviri cephesi:&nbsp;Türkçe çevirisinin Sevin Okyay tarafından yapıldığı <a fr-original-style="" href="https://www.sahikitap.com.tr/kitap/bu-kimin-cesedi" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Bu Kimin Cesedi?</a>, 2021 yılında Sahi Kitap tarafından yayımlanmış.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Editörün notu: Kapitalist düzen bağlamında en itibarlı işlerden birine ulaşabilmiş bir “öteki”nin kendi muzip anlatı tarzından ödün vermemesi, kesişimsel feminist alan için oldukça kıymetli.</li></ul>

Polisiye kurgunun Lord Peter Wimsey’i 100 yaşında

Mo Yan, Shouhuo dergisinin 65. yaşının kutlandığı gecede çağdaşı Yu Hua’nın ödülünü teslim ederken konuşmayı yazmakta zorlandığı için bir doktora öğrencisinin yardımıyla yapay zeka yazılımı ChatGPT’den yararlandığını ifade etti.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Tepkiler:&nbsp;South China Morning Post, seyircilerin Nobel Ödüllü yazarın konuşmasını yapay zeka kullanarak hazırladığını öğrendiklerinde sesli bir şekilde şaşkınlık tepkisi verdiğini raporladı.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Hukuki cephe:&nbsp;Süreçte bir doktora öğrencisinden yardım alan Mo Yan, OpenAI tarafından eğitilen dil modeli ChatGPT’nin henüz Çin’de kullanıma sunulmamış olması nedeniyle hukuki sorunlarla karşılaşabileceğini belirtti.</li></ul>

Mo Yan, konuşmasını ChatGPT’yle yazdığını açıkladı

İngiliz Milletler Topluluğu Onursal Liyakat Nişanı'nı almak üzere Windsor Kalesi'nde onurlandırılan Booker ödüllü yazar Selman Rüşdi, saldırının ardından iyileşme sürecinin zaman aldığını ancak çalışmaya geri döndüğünü belirtti.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bir adım geriden:&nbsp;1988 yılında yayımlanan Şeytan Ayetleri kitabından sonra sıklıkla ölüm tehditleri alan yazar, New York'ta konuşma yapmadan hemen önce bıçaklı saldırıya uğramıştı.</li></ul><img src="https://images.aposto.com/2023/4/5/1685088046791.jpeg" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.51" width="550" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Şair Hasan Mujtaba, Selman Rüşdi'ye saldırıyı kınayan eylemde Fotoğraf: Michael M. Santiago/Getty Images<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom-style: none; clear: both; -webkit-user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Saldırı sonrası: Yazar, saldırı sonrasında hastanede 6 hafta geçirdi ve bir gözü görme yetisini kaybetti.</li></ul>

Selman Rüşdi, yeniden yazmaya başladı

<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(211, 187, 171); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(211, 187, 171); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">Genç insan kaygısı: Ya yaptığım hiçbir şeyin önemi yoksa? Yaşlı insan kaygısı: Ya yaptığım her şeyin bir önemi varsa?</blockquote>Önce biraz kitabın ismi üzerine düşünmek istiyorum çünkü romanın tümüne yayılan o değişken ruhun da temsilcisi&nbsp;Hava Durumu; hem içimizdeki duygu durumunun değişkenliğine dokunuyor bu hava durumu hem de yaşadığımız küresel iklim krizine. Bir yandan da çok dağınık bir anlatımın içinde tüm postmodern edebiyat özelliklerinin izini sürebiliriz. Kah bilinç akışı kah metinlerarasılık ve en derininde insanlığımızın temel problemi: modern çağda artık söyleyecek söz bulamama durumu. Çünkü içinde bulunduğumuz ruhani durumun karışıklığı bizi öyle sıkı sarıyor ki kıpırdayacak yeri zor buluyoruz. Lizzie’nin içinde bulunduğu durum aslında hepimizin bir ucundan içine dahil olduğu bu kaosun yansıması. Hayat şartlarımızı etkileyen krizler çağında harekete geçmeye çalışırken böyle bir dünyada yaşamanın duygusal ağırlığı altında kalıyoruz, kaçınılmaz ortak duygu: melankoli. Modern dünyada aile, iş ve kendi olabilme üçgeninde kaybolan bir kadının ruhsal çöküşünü okumak pek yabancı olmasa gerek?<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(211, 187, 171); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(211, 187, 171); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">Duygusal acıların dalgalar halinde geldiğini akılda tutmak önemli. Dalgalar arasında bir duraklama olacağını hatırlat kendine.</blockquote>Roman boyunca bir ruh olgunlaşması yolculuğuna ortak olurken çok yeni ve bir o kadar da bilindik bir terimle karşılaşıyoruz "alacakaranlık bilme hali". Bu terim de tıpkı ruhumuzdaki değişimler gibi kitap boyunca ilerliyor ve değişiyor.&nbsp;Jenny Offill, bir röportajında bu terimi&nbsp;Stanley Cohen adlı bir sosyoloğun&nbsp;İnkar'ın Halleri&nbsp;adlı kitabında karşılaştığı durumdan etkilenerek kullandığını anlatıyor. Yaşanan trajik olaylar ve felaketler karşısında yüzümüzü diğer yöne çevirip, durumun ne kadar kötü olduğunu bilmeme halimiz olarak tanımlıyor. Pandemi gibi iklim krizi de bizim bu inkâr hallerimizin başında gelen olgulardan biri, korkunç sonuçlarını fazlasıyla farkındayız ama yakın ölçekte yokmuş gibi yaşamaya devam edip çevremizdekileri aşırı duyarlılıkla suçluyoruz. Offill aslında Lizzie ile bize bir bakıma bunu göstermeye çalışıyor, bu korkuyla doğrudan yüzleşmeyen ama bir yandan da o sona yaklaşıldığında kendi ailesini kurtarma kaygısı taşıyan, bize çok yakın bir karakterle tanıştırıyor bizi. Bu konudaki bilgi akışı ise alışılmışın dışında, soru-cevap kutucukları şeklinde ilerliyor, o kutucuklarda felaket sosyolojisinden hayatta kalma psikolojisine kadar o kadar dolu bilgiler var ki! Elimizdeki metin bir kurgu da olsa bir şeyler öğretmeyi başarıyor.<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(211, 187, 171); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(211, 187, 171); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">Yitirilmiş olanla olmayan arasında kesin bir çizgi yok, diyor.</blockquote>Lizzie'nin dünyaya açıldığı kapının kütüphane olması da bence üzerinde durulması gereken bir konu. Kütüphane olgusu, ABD'de biraz bizden farklı ilerliyor, Offill'in dediğine göre insanların girip çıktığı bir kütüphane aynı zamanda yardım istemek için gitmeyi seçtiği yerlerden biri. Tıpkı Lizzie'nin karşılaşıp sorunlarının üzerine düşündüğü farklı insanlar gibi... Bir noktada başka insanların sorunlarına kayıtsız kalamama, onları dinleme durumu, yani en baştaki alacakaranlık bilme hâlinin dışına çıkma durumu söz konusu. Kütüphane metaforu, Lizzie'yi başkalarının hislerine karşı daha geçirgen bir yapıya getiriyor. Başka insanlardan önce tabii uyuşturucu bağımlısı erkek kardeşinin sorunları ile uğraşma meselesi var. Offill bu abla-kardeş ilişkisini "iç içe geçmiş bir örgü" olarak tanımlıyor. Bu tanım sıradan bir benzetmeden çok daha fazlasına sahip, çevreyle ilgili bir söylemi bireyler arasındaki ilişkiyi tanımlamak için kullanıyor. Örgü ifadesi, doğal yaşamın içinde hepimizin birbirine bağlı olduğunun da göstergesi aslında. Bu kadar genel anlamda bir terimi bireysele indirgeme gücü de yazarın kelimelerle kurduğu derin ilişkiden geliyor. Kelimeler üzerine çok boyutlu düşünebilme hâli beni fazlasıyla etkileyen noktalardan biri. En başta belirttiğim gibi bence bu romanda içimizdeki birçok "ben"in temsili Lizzie; bir yandan dış dünyayla kendi bağını sorgularken bir yandan iç içe geçen aile ilişkilerini çözmeye çalışıyor. Birbirine dolaşmış hislerin arasında kalma durumu...<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(211, 187, 171); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(211, 187, 171); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">Sonra gözlerini yumar, elimi avucunun içinde sıkıp, 'Mutlu düşüncen var mı?' der.</blockquote>Romanın birden fazla boyutu mevcut, bunların en önemlisi ise küresel bir krize, iklim krizine dikkat çekiyor. Offill bence bunu hem aradaki kopuk bilgilerle hem de komik diyaloglarla sağlamayı başarıyor. Ciddiyet-mizah arasında çizgi çok yerinde ve dengeli. İklim aktivizminin içinde yer alan bir yazar olarak, işin ciddiyetinin bizlere tokat gibi çarptığı o anla yüzleştiriyor bizi. Bir yandan bu meseleyi takıntı hâline getirenlerin komik yanları da karşımıza çıkıyor. Romanın boyutlarından biri de ABD'deki seçim dönemine dokunmasından geliyor ve karakterin düşünce yapısı gereğince de oldukça güncel olduğunun altını çizmek gerekiyor. Bu kadar güncel bir kitabı sivri bir dil kullanmadan yazabilmek, gerçek bir başarı hikâyesi! Bu güncelin diğer bir kolu ise hepimize geçen "günlük hayat duyguları", yaşadığımız gerçekliği deneyim ölçeği olarak ele alan Offill, kişisel ilişkilerimizde aksayan yönleri, bazen bir anne olarak, bazen eş olarak bazen de bir kardeş olarak ortaya koyuyor. Küresel bir krizle günlük hayatta yaşadığımız duygusal zorlukları eş zamanlı anlatış biçimi bu kitabı bize bir adım daha yaklaştırıyor.Ölmekte olan bir gezegende dolu dolu bir hayat sürebilmenin peşinde koşan biz, başkalarının acısı konusunda yaşadığımız farkındalıklar ve bakmayı fazlasıyla ihmal ettiğimiz, günün sonunda dönüp baktığımız kendi iç manzaramız ve duygusal gelgitlerimiz üzerine iyi hissettiren bu kitap için bir "iyi ki" bırakıp, aynı yayınevinden&nbsp;Yeryüzünde Bir An İçin Muhteşemiz&nbsp;ile devam ediyorum!

Sanki dünya eskiden beri baş aşağı gitmiyor muydu?

Money,&nbsp;London Fields&nbsp;ve&nbsp;Experience isimli eserleriyle bilinen romancı, deneme ve öykü yazarı, 22 Mayıs 2023 tarihinde hayatını kaybetti. Yazarın eşi Isabel Fonseca, Amis'in ölüm nedeninin yemek borusu kanseri olduğunu duyurdu.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yazarın odak konuları: Amis; Thatcher’ın Birleşik Krallık’taki iktidarını, Stalin’in özlü sözlerini, Auschwitz’te görevli Alman bir doktorun hayatı gibi konuları kaleme döküyordu.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Birkaç adım geriden:&nbsp;Yazarın 17 yıl önce kaleme aldığı ve 11 Eylül 2001 saldırılarında fail Muhammad Atta’nın İkiz Kuleler’e uçakla çarpmadan önceki son birkaç gününün kaleme alındığı kısa hikâye The Last Days of Muhammad Atta, tartışmalara sebep olmuştu.</li></ul>

Aposto Kitap

Aposto Kitap

Aposto Kitap

SON HİKAYELER

Bu Kimin Cesedi?: “Polisiye edebiyatta Altın Çağ” ve aristokrat bir dedektif

Stanley Engerman, 87 yaşında hayatını kaybetti

Fareler ve İnsanlar’ın müfredattan kalkması talep edildi

Edebiyat festivali, TikTok kullanıcılarını çekmeyi umuyor

Türkiye’de Kadınların Seçim Hakkı Mücadelesi (1908-1935)

Polisiye kurgunun Lord Peter Wimsey’i 100 yaşında

Mo Yan, konuşmasını ChatGPT’yle yazdığını açıkladı

Selman Rüşdi, yeniden yazmaya başladı

Sanki dünya eskiden beri baş aşağı gitmiyor muydu?

Yazar Martin Amis, 73 yaşında hayatını kaybetti

SON SAYILAR

26 May 2023

24 May 2023