n okuyoruz| Bültenden Herkese Merhaba!Her ne kadar amaçları bu olmasa da gazetecilik etiği tartışmalarında yeni bir çığır açma yolunda ilerleyen Hunterbrook’un yayın hayatına başlamasıyla birlikte bu yayını haftanın odağına aldım. Yaptıkları gazeteciliği ve bunun ortaya çıkardığı soruları sizler için yazdım.“Ne Okuduk” bölümünde ise Correctiv’in Almanya’yı sarsan haber dosyası, BBC’nin Hindistan’da yaşadığı sıkıntılar ve daha fazlası var.Görüş, yorum ve önerilerinizi her zaman bekliyorum.Haftaya görüşmek üzere!—Ahmet Alphan Sabancı

Ahmet A. Sabancı dünyada gazetecilik ve medya alanındaki gelişmeleri ve trendleri takip ediyor ve her pazar sabahı NewsLabTurkey tarafından yayınlanan n okuyoruz| bülteninde okurları için derliyor.

Dünyada gazetecilik ve medya alanındaki gelişmeler. 

n okuyoruz|

Bu haftanın anahtar kelimeleri: Hunterbrook, Correctiv, Hindistan, İsrail.

🙄 Gazetecilik Etiğinin Sınırlarını Zorlamak

n okuyoruz| Bültenden Herkese Merhaba!Dijital medyanın geleneklerinden birisi olan Pivot to Video akımının üçüncüsünün sonuna geldiğimize dair işaretler artıyor. Bu haftanın odağında da MrBeast ve TikTok ile başlayan bu dönemin neden sonuna geldiğimizi ve ileride bizi nelerin beklediğini yazdım.“Ne Okuduk” bölümünde ise Google Chrome’un gizli olmayan Gizli Modu, NYT simülasyon oyunu ve daha fazlası var.Görüş, yorum ve önerilerinizi her zaman bekliyorum.Haftaya görüşmek üzere!—Ahmet Alphan Sabancı

Bu haftanın anahtar kelimeleri: MrBeast, Evan Gershkovic, Vice, Google Chrome.

📹 Üçüncü “Pivot to Video” Döneminin Sonu

n okuyoruz| Bültenden Herkese Merhaba!Bu haftanın odak konusu olarak giderek yaygınlaşan YZ arama motorlarını ve bunların gerçek potansiyellerini inceledim. Hem bu teknolojinin sınırlarını hem de bunu pazarlamak için kullanılan argümanların beslediği riskleri odak kısmında okuyabilirsiniz.“Ne Okuduk” bölümünde ise cesur bir YouTube klonu, Meta’nın yeni sıkıntıları ve daha fazlası var.Görüş, yorum ve önerilerinizi her zaman bekliyorum.Haftaya görüşmek üzere!—Ahmet Alphan Sabancı

Bu haftanın anahtar kelimeleri: Perplexity, Meta, BuzzFeed UK, Gan Jing World.

🤖 Yapay Zekâ Aradığınızı Bulabilir mi?

n okuyoruz| Bültenden Herkese Merhaba!Odak konumuz medyada stratejik yavaşlığın ve kendinize bir niş alan yaratmanın neden önemli olduğu. Günümüz koşullarında ayakta kalabilmek ve ömrünüzü uzatmak için eski alışkanlıklardan kurtulup biraz yavaşlamak şart.“Ne Okuduk” bölümünde ise Istakoz İsa, Julia Angwin’in yeni girişimi Proof News ve daha fazlası var.Görüş, yorum ve önerilerinizi her zaman bekliyorum.Haftaya görüşmek üzere!—Ahmet Alphan Sabancı

Bu haftanın anahtar kelimeleri: Shrimp Jesus, Threads, Deadspin, Proof News.

🐌 Stratejik Yavaşlığın Önemi

n okuyoruz| Bültenden Herkese Merhaba!Haftanın odağında dünyadaki ilk ciddi YZ yasası olan AB’nin AI Act’ini inceledim ve bunun YZ teknolojileri için nasıl bir kontrol mekanizması kuracağını anlattım. Muhtemelen önümüzdeki yıllarda bu yasadan ilham alan başka yasalar da göreceğiz.“Ne Okuduk” bölümünde ise ABD’nin TikTok takıntısı, Telegraph’ın devam eden satış süreci ve daha fazlası var.Görüş, yorum ve önerilerinizi her zaman bekliyorum.Haftaya görüşmek üzere!—Ahmet Alphan Sabancı

Bu haftanın anahtar kelimeleri: AI Act, TikTok, AMEXI, Telegraph.

🇪🇺 AB’nin Yapay Zekâ Yasasında Neler Var?

n okuyoruz| Bültenden Herkese Merhaba!Bu haftanın odağında bir yandan medyadaki ekonomik kriz sürerken diğer yandan başarılı olmaya devam eden yayınlar arasındaki en temel farkı anlattım: gerçekçi bir stratejiye sahip olmak.“Ne Okuduk” bölümünde ise NYT’nin sızıntılara karşı ırkçı soruşturması, dört yılda bir çıkan Fransız gazetesi ve daha fazlası var.Görüş, yorum ve önerilerinizi her zaman bekliyorum.Haftaya görüşmek üzere!—Ahmet Alphan Sabancı

Bu haftanın anahtar kelimeleri: strateji, Meta, Google, La Bougie du Sapeur.

♟️ Gerçekçi Bir Stratejinin Önemi

n okuyoruz| Bültenden Herkese Merhaba!Bu bültende odak konumuz internette özgün bir iş yapmanın zorlukları. Yapay zekâ medyaya başkalarının emeğinden haksız kazanç elde etmenin nasıl kötü bir şey olduğunu hatırlatmış olsa da maalesef internette bunu normalleştirdiğimiz ve görmezden geldiğimiz birçok yer olduğunu unutmamak lazım.“Ne Okuduk” bölümünde ise The Guardian’ın gerçekten okunanlar listesi, Vice’ın sitede yayını sonlandırması ve daha fazlası var.Görüş, yorum ve önerilerinizi her zaman bekliyorum.Haftaya görüşmek üzere!—Ahmet Alphan Sabancı

Bu haftanın anahtar kelimeleri: etik, The Guardian, Vice, OpenAI.

💻 İnternet Özgünlüğü Cezalandırıyor Mu?

n okuyoruz| Bültenden Herkese Merhaba!Bu haftanın odağında medya ve gazetecilik için ARGE’nin önemini anlattım. Bu alandaki önemli örnekleri ve faydalanabileceğiniz kaynakları da derlediğim odağın herkes için faydalı olacağını düşünüyorum.“Ne Okuduk” bölümünde ise Assange’ın ABD’ye iadesi, Threads’in politik içerik tanımı ve daha fazlası var.Görüş, yorum ve önerilerinizi her zaman bekliyorum.Haftaya görüşmek üzere!—Ahmet Alphan Sabancı

Bu haftanın anahtar kelimeleri: Assange, inovasyon, Threads, işten çıkarmalar.

💡 Medyada ARGE Nasıl Olur?

n okuyoruz| Bültenden Herkese Merhaba!Bu haftanın odak konusu biraz ilginç: Alan adı uzantıları ve onların siyasetle olan ilişkisi. Bu alan adı uzantılarının nereden geldiklerini, nasıl yönetildiklerini ve ne gibi riskler taşıdıklarını sizlere anlatmak istedim.“Ne Okuduk” bölümünde ise Çin’den yönetilen yerel haber siteleri, BBC’nin Mastodon deneyi ve daha fazlası var.Bu arada Creative Lab programımız için <a fr-original-style="" href="https://www.newslabturkey.org/creative-lab/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">başvurularınızı almaya devam ediyoruz</a>. Eğer bu programa uygun olduğunuzu düşünüyorsanız çok bekletmeden başvurunuzu tamamlamayı unutmayın.Görüş, yorum ve önerilerinizi her zaman bekliyorum.Haftaya görüşmek üzere!—Ahmet Alphan Sabancı

Bu haftanın anahtar kelimeleri: ccTLD, 404 Media, Çin, Sora.

🌐 Alan Adlarının Politikası

n okuyoruz| Bültenden Herkese Merhaba!Odak konumuz YZ teknolojisinin habercilerle ilişkisinde yaşanan değişim. Başlarda habercileri ve yaratıcı endüstriyi küçümseyen teknoloji şirketlerinin gerçeği fark etmesiyle birlikte değişen dinamikleri ve bunun potansiyel sonuçlarını yazdım.“Ne Okuduk” bölümünde ise Bluesky’ın herkese açılması, Tucker Carlson’ın Putin söyleşisi ve daha fazlası var.Son olarak sizlere duyurmak istediğimiz yeni bir programımız var: Creative Lab. Türkiye’nin her yerinden kurumsal ve bireysel yayıncılara yönelik bu programın amacı Twitch, Kick, TikTok, Instagram, YouTube, Podcast, E-bülten gibi mecra ve platformlar için ürettiğiniz fikir ve projeleri harekete geçirmenize yardımcı olmak. Detaylar ve başvuru formu için <a fr-original-style="" href="https://www.newslabturkey.org/creative-lab/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bu linki ziyaret edebilirsiniz</a>.Görüş, yorum ve önerilerinizi her zaman bekliyorum.Haftaya görüşmek üzere!—Ahmet Alphan Sabancı

Bu haftanın anahtar kelimeleri: Semafor Signals, Bluesky, Medium, Tucker Carlson.

🤖 Yapay Zekânın Haber İhtiyacı

Teknoloji hakkında yayımlanmış makaleler ve yayınlar

Teknoloji

İş dünyası hakkında yayımlanan makaleler ve yayınlar

İş Dünyası

Sosyal farkındalık hakkında yayımlanan makaleler ve yayınlar

Sosyal Farkındalık

Gazetecilik etiği bir yandan herkesin sürekli konuştuğu ama diğer yandan da uygulama kısmında en çok tartışmayı yaşadığımız alanlardan birisi. Gazetecilerin taraflı olup olamayacağından, reklam gibi konularda etik duruşun nasıl olması gerektiğine kadar birçok farklı başlık altında sürekli konuştuğumuz bir konu.&nbsp;Politika haberciliğinin dışına çıktığımızda ise bambaşka tartışmalar ile karşı karşıya kalıyoruz. Örneğin spor muhabirlerinin takip ettikleri takımlar ve spor dallarıyla ilgili bahis oynayıp oynayamayacağı en sık karşılaştığımız <a fr-original-style="" href="https://www.niemanlab.org/2023/11/can-reporters-make-bets-on-sports-they-cover-we-asked-a-dozen-newsrooms/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">etik tartışmalarından birisi</a>. Benzer örnekleri birçok farklı gazetecilik alanında da bulmak mümkün.&nbsp;Söz konusu ekonomi ve finans gazeteciliği olduğunda ise yeni bir yayın bu alandaki en büyük etik tartışmalarından birisini başlatmayı amaçlıyor gibi görünüyor. Kimilerinin bir haber kurumu olduğunu bile kategorik olarak reddettiği <a fr-original-style="" href="https://hntrbrk.com/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Hunterbrook</a> ilk duyurulduğunda bültende <a fr-original-style="" href="https://www.newslabturkey.org/2023/11/06/skandal-olmazsa-olmaz-mi/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bahsetmiştim</a>. Kısaca özetlemek gerekirse bu kurumun bir ayağını araştırmacı gazetecilik yapan haber odası oluştururken, diğer ayağı buradan elde ettikleri bilgilere göre pozisyonunu belirleyen bir yatırım şirketi. Böyle bir yapının nasıl işleyeceği büyük bir merak konusuydu ve sonunda yayın hayatına başlamasıyla birlikte doğrudan inceleme şansına sahip olduk.&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://hntrbrk.com/uwm/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">İlk büyük dosyalarını okuduğunuzda</a> herhangi bir ekonomi gazeteciliği haberinden farklı bir yan görmüyorsunuz. Hatta genel olarak iyi yazılmış ve özenli bir gazetecilik işi bile diyebiliriz. Ancak işin değiştiği nokta sağ tarafta yer alan editoryal pozisyon sütunu. Burada sizi ilginç bir not bekliyor. Hunterbrook haberi yazarken ve yazdıktan sonra attığı hamleleri burada herkesle paylaşıyor. İlginç bir şekilde kurum buldukları yolsuzluk kanıtlarını savcılarla ve diğer federal kurumlarla paylaşmış ve bu konuda şirkete dava açabilecek kişi ve kurumlarla da paylaşacağını söylüyor. En sonda ise kurumun diğer ayağı olan yatırım şirketinin bu haberle birlikte aldığı yatırım pozisyonu anlatılıyor ve bizler için oldukça meşhur hâle gelen “yatırım tavsiyesi değildir” cümlesiyle bu uzun not bitiyor.Bir yandan bakınca bu kadar şeffaflık insanı şaşırtıyor. Sonuçta çoğu haber okuru bu tür detayları merak etmez. Bu anlamda bir artı olsa da bu haberi yayınlamadan önce bağlı olduğunuz şirketin buradaki bilgilere göre yatırım pozisyonu belirliyor olması etik anlamda örneği az bulunur bir sorunla bizi karşı karşıya bırakıyor. Bir yandan yatırım kararlarını alan gazeteciler olmadığı için onları doğrudan bağlayan bir durum söz konusu değil, diğer yandan bağlı oldukları kurumun yaptıkları haberlere göre sermayesini kullanacak olmasının sebep olacağı garip dinamikler var.&nbsp;Bir de Hunterbrook için çalışan gazetecilerin dışarıdan nasıl görülecekleri gibi bir sorun daha var. Finans alanında çalışan bir gazetecinin çalıştığı kurum elde ettiği bilgileri yatırım amacıyla kullanacaksa herhangi bir şirketin o gazetecilerle ilişkisi nasıl olacak? Bunu kullanmaya çalışan veya kendisini korumak isteyen şirketler illa ki çıkacaktır. Bu da gazetecilerin elde ettikleri bilgiye daha şüpheci bir şekilde yaklaşmasını gerektirecek.<a fr-original-style="" href="https://www.niemanlab.org/2024/04/a-new-kind-of-activist-journalism-hunterbrook-investigates-corporations-and-hopes-to-make-bank-trading-off-its-reporting/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Bir diğer tartışma başlığı da</a> bunu aktivist gazetecilik olarak kabul edip edemeyeceğimiz. Habercilik tarzları ve bulduklarıyla yaptıkları genel olarak aktivist gazetecilik yaklaşımına uyuyor ama bunu genelde aktivist gazetecilerden alışık olduğumuz üzere toplumsal faydayla sınırlı tutmayıp kişisel fayda için de kullanmaları suyu iyice bulandırıyor.Yaptıkları ve yapacakları gazeteciliğin ötesinde bence Hunterbrook hem gazetecilik sektörü hem de akademisyenler için faydalı bir deney olarak görülebilir. Kurum içerisinde ya da üniversitede gazetecilik etiği eğitimlerine bolca kaynak sağlayacağından ve yeni tartışmalar başlatacağından şüphem yok. Gazeteciliğin parayla ilişkisinin etiğini hep patronlar ve reklamlar üzerinden tartışıyorduk, böyle yeni bir alanın açılması bence güzel oldu.

Gazetecilik ve yatırımcılık bir arada olur mu?

Gazetecilik Etiğinin Sınırlarını Zorlamak

İnternetin yaygınlaşmasıyla birlikte aralıklarla videolara olan ilginin artması ve video içeriklerin aşırı yaygınlaşması artık alışık olduğumuz bir durum. Hatta medya şirketlerinin ve platformların videoya aşırı yatırım yapması ve herkesin video odaklı olmaya çalışmasına verdiğimiz özel bir isim bile var: <a fr-original-style="" href="https://en.wikipedia.org/wiki/Pivot_to_video" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Pivot to Video</a>. Bunun geçtiğimiz yıllarda ne kadar büyük krizlere yol açtığını bilen bilir.&nbsp;Geçtiğimiz birkaç yıl içerisinde internetteki video içeriklerde hepimizin aşina olduğu yeni bir tarz ortaya çıktı. Aşırı editlenmiş, ses ve görsel efektlerle dolu, altyazılı bu video formatı MrBeast gibi Youtuberlar ve TikTok/Reels gibi yeni video platformları sayesinde yaygınlaştı. Bunun en temel sebebi ise bu aşırı hareketli ve dikkat çekici formatın insanların dikkatini çekebilmesiydi.Bu format gerçekten de başarılı oldu. MrBeast’in en büyük Youtuber’a dönüşmesinden ve özellikle TikTok türevi platformlarda hakim tarzın bu tür editler olmasından bunu net bir şekilde görebiliyoruz. “Retention edit” adı verilen bu format ile birlikte üçüncü Pivot to Video dönemi başlamıştı. Ancak her geçen gün bu trendin de sonuna geldiğimize dair <a fr-original-style="" href="https://www.washingtonpost.com/technology/2024/03/30/video-editing-mrbeast-retention/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">işaretler artıyor</a>.Bunun birkaç sebebi var. Birincisi, her Pivot to Video dönemini oluşturan <a fr-original-style="" href="https://twitter.com/hautepop/status/1775819688238371261" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">üç aşamanın</a> üçüncüsüne gelmiş olmamız. Bu aşamalar sırasıyla: deney dönemi, fabrika dönemi ve şişkinlik dönemi. Şu anda net bir şekilde <a fr-original-style="" href="https://www.garbageday.email/p/welcome-video-bloat-era" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">şişkinlik dönemine girmiş durumdayız</a>.Bu aşamadan sonra artık trendin yerini başka bir şeyin alması kaçınılmaz hâle geliyor. Çünkü bu aşamada format genellikle düşük kalite içeriklerle anılmaya başlıyor ve platform algoritmaları da bu içerikleri daha az ön plana çıkartmaya başlıyor. Yani bu şekilde içerik üreterek başarılı olma şansınız giderek düşüyor. Eğer şişkinlik döneminin nasıl bir şeye benzediğini merak ediyorsanız <a fr-original-style="" href="https://twitter.com/aIexrudd/status/1774885839631176047" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bu video</a> çok güzel bir örnek.İkinci sebep ise bu tür video içerikler üretmenin aşırı pahalı bir iş olması. Çok fazla kurgu gerektiren bu format doğal olarak hem ekonomik anlamda hem de zaman anlamında masraflı bir işe dönüşüyor. Eğer bu formatla MrBeast gibi zirvede kalmak istiyorsanız <a fr-original-style="" href="https://www.threads.net/@ociubotaru/post/C5NLEOEtFL5" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">video başına 3.5 milyon dolar harcamanız lazım</a>. Ama MrBeast bile formatını değiştirmeye ve daha yavaş formatlar denemeye başladı.Şu anda giderek daha fazla insanın üzerine düşünmeye başladığı konu bundan sonraki video trendinin neye benzeyeceği. En sık karşıma çıkan ve potansiyelinin yüksek olduğunu düşündüğüm trend olabildiğince doğal ve minimum edit ile hazırlanan videoların cazibesinin artması. Şimdiden platformlarda bu tür videoların beklenmedik şekilde popülerleştiğini görüyoruz.&nbsp;Aşırı edit ve efektle hazırlanan kısa videolardan; olabildiğince az düzenlenmiş, doğal hissi veren uzun videolara geçiş kulağa ironik gelse de önümüzdeki dönemde internete hakim olma ihtimali en yüksek video formatı bu olacak gibi görünüyor. Eğer bu sıralar kimsenin beklemediği sürpriz bir platform veya format karşımıza çıkmazsa.&nbsp;

MrBeast dönemine veda ediyoruz.

Üçüncü “Pivot to Video” Döneminin Sonu

Büyük Dil Modellerinin bizler için nasıl faydalı olabileceğine dair tartışmalarda en sık öne sürülen argümanlardan birisi internette arama yapmayı ve ihtiyaç duyduğumuz bilgiye ulaşmayı kolaylaştıracağı oluyor. Google aramalarından giderek daha fazla insanın şikayet eder hâle gelmesi de bu argümanın cazibesini artırıyor.Bu alanda sayısı giderek artan startuplar da bu iddianın ne kadar ciddiye alındığının bir işareti. Ancak internet aramalarında bize yardım etmesi için tasarlanan ve “Google’ın sonunu getireceği” söylenen bu araçları test etmeye başladığımızda durumun o kadar da mükemmel olmadığını görüyoruz.<a fr-original-style="" href="https://www.perplexity.ai/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Perplexity</a>, <a fr-original-style="" href="https://copilot.microsoft.com/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Copilot</a>, <a fr-original-style="" href="https://apps.apple.com/us/app/arc-search-find-it-faster/id6472513080" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Arc Search</a> ve daha birçok YZ arama uygulaması bizlere internette zaman kaybetmeden aradığımız bilgiye ulaşabilmeyi vaadediyor. Ancak internette arama yapmak her zaman aynı anlama gelmiyor. Kimi zaman bir bilgiye ulaşmak için, kimi zaman anlık haberlere bakmak için, kimi zaman da bir şeyleri araştırmak için arama yapıyoruz. (Bir de tabi ki girmek istediği sitenin adresini tarayıcıya yazmak yerine Google’da aratarak o siteye gidenler gibi teknolojiye daha az hakim kullanıcılar var.)Bu arama çeşitlerinden bazıları için YZ araçları işe yarayabiliyor. Sabit bir bilgiye ulaşmak istediğinizde, söyledikleri büyük ihtimalle Google’daki ilk sonuçtan çok farklı olmayacaktır. Sonuçta oralardan toplanan verilerle eğitiliyorlar. Ama çoğu zaman bu modeller güncel bilgilere erişmekte zorlanıyor, bu yüzden de bir maç sonucu veya yeni olmuş bir olay gibi konularda hakkında bilgi almak istediğinizde size yanlış bilgi vermesi <a fr-original-style="" href="https://www.theverge.com/24111326/ai-search-perplexity-copilot-you-google-review" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">çok yüksek bir ihtimal</a>.Bu araçlarla ilgili bir diğer sorun da “halüsinasyon” meselesi. Bildiğimiz üzere bu YZ modelleri aslında sizin sorduklarınızı ve verdiği cevapları hiçbir şekilde anlamıyor. Tamamen modelin ürettiği istatistiklere göre kelimeleri yan yana diziyor. Bu yüzden ne kadar inandırıcı ve ikna edici bir dille cevap verse de her zaman söylediğinin hatalı veya yanlış olması ihtimali var. O yüzden de eğer hakim olmadığınız bir konuda arama yapıyorsanız size verdiği cevabı teyit etmek için ikinci bir internet araması daha yapmanız veya size verdiği kaynak linklerini tek tek gezmeniz gerekiyor. Yani işinizi kolaylaştırmak yerine daha da zorlaştırabiliyor.&nbsp;Perplexity ve Arc Search gibi araçların yanı sıra yakın zamanda haber kurumları da kendi arşivleri üzerinde bu tür deneyler yapmaya başladı. Örneğin Financial Times şu anda Claude modelini temel alarak sadece kendi haber arşivi ile eğitilmiş <a fr-original-style="" href="https://www.theverge.com/2024/3/23/24106296/ask-ft-generative-ai-chatbot-answers-tool" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">YZ botunun testini yapıyor</a>. Genel olarak kullanışlı görünüyor ve her cümlesine kaynak gösteriyor olsa da bu sınırlı şekilde eğitilmiş model bile bilgi hataları yapıyor. Ama siz kaynak gösterdiği haberleri tıklayıp okumazsanız bunu bilme ihtimaliniz çok düşük.Bu da aslında bize internette arama yapmayla ilgili önemli bir detayı hatırlatıyor. Arama dediğimiz araç en temelde başka bir siteye gitmek ve aradığımızı bulmak için kullandığımız bir teknoloji. YZ üzerine kurulu olanlar ise bizi artık linklere tıklamamıza gerek kalmayacağı gibi süslü reklamlarla daha tehlikeli bir yola doğru yönlendiriyor. İnsanlarda sırf ürünlerini satmak için yaratmaya çalıştıkları bu sahte güven hissi, bu modellerin uydurduğu yanlış bilgilerin yaygınlaşmasına sebep olabilir. İnsanların aktif bir şekilde öğrenmek ve kendilerini geliştirmek için motive edilmesi ve teknolojinin işin bu kısmını kolaylaştırması gerekirken bu şirketler sadece Google’dan biraz pazar payı koparmak için bu tür asılsız iddiaları kullanıyor.&nbsp;Bana kalırsa YZ sektörünün şu anda en tehlikeli özelliği bu. İnsanlara sadece kendi ürünlerini satabilmek için onları artık araştırmak, <a fr-original-style="" href="https://www.theatlantic.com/technology/archive/2024/03/generative-ai-translation-education/677883/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">dil öğrenmek</a>, <a fr-original-style="" href="https://www.theregister.com/2024/02/27/jensen_huang_coders/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">kodlama öğrenmek</a> gibi şeylere gerek olmadığına ikna etmeye çalışıyorlar. Sonra da buna inanan insanlar doktorların raporuna rağmen arkadaşının beyninde tümör olduğu konusunda <a fr-original-style="" href="https://twitter.com/misha_saul/status/1771019329737462232" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ısrar edebiliyor</a>. YZ konusunda önlem almamız gereken en büyük risk tam olarak bu pazarlama taktikleri ve insanların eleştirel düşünme kapasitesini köreltme çabası.&nbsp;

Peki bulduklarına güvenebilir misiniz?

Yapay Zekâ Aradığınızı Bulabilir mi?

2024’e girerken özellikle ekonomik ve teknolojik dinamiklerin medya ve gazetecilik açısından zorlu bir yıla neden olacağından ve buna hazırlanmak gerektiğinden <a fr-original-style="" href="https://www.newslabturkey.org/2023/12/31/2024-ongoruleri/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bahsetmiştim</a>. Bu yüzden de <a fr-original-style="" href="https://www.newslabturkey.org/2024/03/11/gercekci-bir-stratejinin-onemi/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">stratejinin</a> ve sürdürülebilirliğin önemini sıkça vurgulamaya çalışıyorum. Gördüğümüz birçok örnek de bize bunların önemli olduğunu söylüyor.Ancak buna rağmen eski alışkanlıklardan vazgeçebilen ve <a fr-original-style="" href="https://www.newslabturkey.org/2024/03/14/kriz-doneminde-buyumek-gazete-yoneticileri-delirmis-olabilir-mi/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">büyümek yerine</a> başka şeylere odaklanan kurum sayısı çok az. Günümüz koşullarında büyümenin peşinde koşmanın bir fayda getirmesini beklememek gerekiyor. Çünkü ekonomik şartlar ve diğer dinamikler, hâlihazırda zaten büyük olmayan kurumlar için buna alan bırakmıyor.Peki nereye bakmak lazım? Geçtiğimiz haftalarda <a fr-original-style="" href="https://www.newslabturkey.org/2024/01/29/dergiler-medyanin-gelecegi-icin-ne-soyluyor/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">dergiler üzerinden verdiğim örnek</a> bu soruya iyi bir cevap olabilir. Şu anda medya kurumları ve yeni girişimler için öncelik temellerin sağlamlaştırılması ve olabildiğince sürdürülebilir bir yapı kurmak olmalı. Bunu da hız ve büyüme peşinde koşarak değil, yavaşça ilerleyerek ve kendi alanınızı belirleyerek sağlayabilirsiniz. Şu anda başarılı olduğunu duyduğumuz birçok girişimin <a fr-original-style="" href="https://www.nytimes.com/2024/03/12/business/media/digital-media-new-startups-business-model.html?unlocked_article_code=1.cE0.W3IH.PH0IcEtPS8T6&smid=url-share" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">sırrı da burada zaten</a>.&nbsp;Biliyorum eski yöntemi uygulaması daha kolay geliyor ama zaten o kadar kolay olduğu için herkes onu tercih ediyor. Durum böyle olunca da o kalabalığın içerisinde kaybolup bir şekilde görünür olabilmek için daha fazla çaba ve kaynak harcamak zorunda kalıyorsunuz. Biraz daha görünmek için bu kadar çaba harcayınca da geri kalan hiçbir şeye ayıracak kaynak bulamıyorsunuz. Bu yüzden odak noktanızı daha fazla içerik yayınlamak ve tıklanmak yerine içerik kalitesini artırmak, daha fazla insana hitap etmek yerine belirli bir kesimi seçip onlara ulaşmaya çalışmak olarak belirlemeniz lazım.2024 ile birlikte bu dalganın tersine dönmeye başladığını net bir şekilde görüyoruz. İnsanlar bu hız ve sürekli büyüme yaklaşımının işe yaramadığını ve bunun kendilerine zarar verdiğini görüyor, yöntemlerini değiştirmeye çalışıyor. “<a fr-original-style="" href="https://www.inc.com/jessica-stillman/why-strategic-slowness-next-big-trend-2024-stanford-professor.html" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Stratejik yavaşlık</a>” diye bir kavramın ortaya çıkmış olması boşa değil. İnsanlar da bu hız ve büyüme takıntısından sıkılmış durumda. Ayrıca büyüme, ekonomik olarak da değerini giderek yitirmeye başlıyor. Medya için bu kırılma çoktan başladı bile. Size kalan, günümüze uyum sağlamakla gelişmeleri geriden takip etmek arasında bir seçim yapmak.

Ne zaman yavaşlamanız gerektiğini bilmeniz lazım.

Stratejik Yavaşlığın Önemi

Yapay zekâ teknolojileri geliştirilmeye ve yaygınlaşmaya devam ettikçe bu teknolojilerin nasıl kontrol edileceği ve denetleneceği de önemli bir sorun hâline geldi. Dünyanın farklı yerlerinde kimi çabalar olsa da konuyla ilgili en ciddi adımları atan yine Avrupa Birliği oldu. Geçtiğimiz hafta içerisinde de uzun zamandır beklenen YZ Yasası <a fr-original-style="" href="https://www.euractiv.com/section/digital/news/europes-landmark-ai-act-passes-parliament-vote/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">AB Parlamentosundan geçti</a>.Eğer yasayı kendiniz okumak isterseniz tam metnini <a fr-original-style="" href="https://data.consilium.europa.eu/doc/document/ST-5662-2024-INIT/en/pdf" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">burada bulabilirsiniz</a>. Ayrıca <a fr-original-style="" href="https://artificialintelligenceact.eu/high-level-summary/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bu sitede</a> de kapsamlı bir özetine ulaşmak mümkün. Benim özellikle ele almak istediğim kısımlar ise yasanın nelere öncelik verdiği, nerelerde eksik kalabileceği ve gelecekteki YZ düzenlemelerine nasıl bir yol göstereceği.YZ Yasasıyla ilgili birçok kesimin dikkat çektiği ve önemli bulduğu alanlardan birisi kesinlikle yasaklı kullanım türlerini belirlemiş olması. Bu kapsamda insanları manipüle edebilecek, onları herhangi bir ayrımcılık ve sınıflandırmaya maruz tutacak, sosyal puanlama gibi sistemlerde kullanılacak ve insanların biyometrik verilerini kullanacak YZ sistemlerinin hemen hepsi yasaklı teknolojiler kategorisine alınmış. Bu kısımdaki düzenlemeler genellikle olumlu karşılandı ancak biyometrik verilerle ilgili güvenlik güçlerine verilen özel durumlar istisnası <a fr-original-style="" href="https://www.euractiv.com/section/artificial-intelligence/opinion/eus-much-heralded-ai-act-agreed-by-eu-parliament-but-serious-human-rights-holes-in-law-remain/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">tepki alıyor</a>. Sonuçta bu tür özel durum istisnalarının keyfi bir şekilde kötüye kullanıldığına dünyanın birçok yerinde şahit oluyoruz.&nbsp;Bunların dışına çıktığımızda ise yasa YZ teknolojilerini iki gruba ayırıyor: yüksek risk ve düşük risk olanlar. Şu anda hemen herkesin kullandığı ve üzerine konuştuğu sistemler genellikle düşük risk kısmına giriyor ve onlara dair denetim ve kurallar oldukça hafif. Genel amaçlı YZ olarak adlandırdıkları bu kategorideki teknolojilerin bir teknik dokümantasyon hazırlaması, onun üzerine teknoloji geliştirecekler için bir rehber sunması, AB’nin Telif Yönetmeliğine uygun bir yapı kurması ve eğitim verilerinin bir özetini hazırlaması yeterli oluyor. Hatta bu genel amaçlı YZ modeli açık kaynak veya özgür yazılımsa, yukarıdakilerin sadece yarısını yapması gerekiyor.&nbsp;Bu kısımla ilgili gelen eleştirilerden birisi, bu tür teknolojilerin Sistemik risk oluşturma ihtimalinin eğitim verisi kullanımına dair bir sayıyla belirlenmiş olması. Uzmanlar teknolojinin mevcut gelişimini göz önünde bulundurduğumuzda bu seviyesinin kısa sürede anlamsız kalabileceğini ve başka alternatifler gerektiğini <a fr-original-style="" href="https://www.euractiv.com/section/digital/news/hard-fought-provision-on-the-ai-act-could-become-obsolete-experts-say/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">söylüyor</a>.Son olarak bu iki kategorinin arasında kalan yüksek riskli YZ sistemleri var. Yasa bunları özellikle kullanım alanları ve bu alanların getirdiği risk üzerinden belirliyor. Sağlık, eğitim, altyapı, hukuk gibi alanlarda YZ kullanımı yüksek risk olarak kabul ediliyor ve bu alanda kullanım için geliştirilen teknolojilerin daha sıkı bir şekilde denetlenmesi gerekiyor. Yasa ilk bakışta burada iyi bir başlangıç olarak görülse de uygulamaya geçmeden nasıl bir etkisi olacağını kestirmek zor.Bütün bunlara genel bir çerçeve olarak bakınca, AB’nin YZ teknolojilerine yaklaşımı ve onu kategorize etme şeklini oldukça kullanışlı buluyorum. Belirli alanlara girişini net bir şekilde yasaklamaları ama diğer yandan genel kullanım için yeterince özgür alan bırakmaları teknolojinin daha sağlıklı bir şekilde gelişmesine alan açabilir. Aynı şekilde bu kategorizasyonun netliği ve kolay anlaşılırlığı dünyanın geri kalanında da benimsenme ihtimalini artırıyor.&nbsp;Ama kimi alanlarda da devletler AB’nin getirdiği kısıtlamaları istemeyecektir. Mesela herkes AB gibi açık kaynak ve özgür teknolojilere bu tür bir avantaj vermek istemeyebilir. Aynı şekilde gözetim ve güvenlik amaçlı kullanımı daha serbest bırakmak isteyen ve bu teknolojinin potansiyelini —ne kadar özgürlük kısıtlayıcı olursa olsun— orada da kullanmak isteyen devletler olacaktır.Genel olarak bu yasayı YZ teknolojilerinin denetimi ve sağlıklı bir şekilde geliştirilmesi açısından atılmış iyi bir adım olarak okumak mümkün. Elbette eksik kaldığı yerler var. Ne kadar etkili olacağını görmek için de yaklaşık üç yıl kadar beklememiz <a fr-original-style="" href="https://www.theverge.com/2023/12/14/24001919/eu-ai-act-foundation-models-regulation-data" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">gerekecek</a>. Ama hiç adım atılmamasından ve bu şirketlerin kontrolsüzce ilerlemesinden daha iyi olduğu kesin.

Daha iyisi yapılana kadar en iyisi bu.

AB’nin Yapay Zekâ Yasasında Neler Var?

Geçtiğimiz birkaç yıl özellikle dijital medya ve gazetecilik sektörü açısından oldukça acımasız geçti diyebiliriz. Ekonomik zorluklar ve teknolojik değişimler küçülmelere, kapanmalara ve birçok gazetecinin işsiz kalmasına neden oldu. Ancak bütün bunların yanı sıra aynı dönem içerisinde kurulup da başarılı olan, istikrarlı bir şekilde ilerlemeye ve büyümeye devam eden birçok kurum da var.Mesela en eski teknoloji yayınlarından CNET öyle kötü bir duruma geldi ki artık <a fr-original-style="" href="https://www.techdirt.com/2024/03/05/wikipedia-wisely-downgrades-cnet-reliability-score-after-lazy-ai-screw-ups/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Wikipedia bile güvenmiyor</a> ama The Verge istikrarlı bir şekilde ilerliyor. Vice iflas edip yayın yapmayı durdurmak zorunda kalırken, çatısı altındaki Motherboard’un eski ekibi kurduğu 404 Media ile kısa sürede kâra geçen bir yayına dönüştü. The Messenger büyük iddialarına rağmen bir yılı bile tamamlayamadı ama Semafor büyümeye devam ediyor. Bunlar gibi daha birçok örnek sıralamak mümkün.Aralarındaki fark nedir diye dönüp baktığımızda ise bunun en temelden, kurumsal olarak oluşturdukları stratejiden kaynaklandığını görüyoruz. Daha da detaylandırmak gerekirse sorun gazeteciliğin ve medyanın gerçeklerine, yapmak istedikleri işe uygun bir stratejileri olup olmaması.Yukarıdaki saydığım örnekler de aslında bu sorunun iki ana kampını temsil ediyor. İlk grup yatırımcılar ve yapılan işle pek alakası olmayan yöneticilerden oluşan bir grubun belirlediği bir strateji ile ilerleyen kesim. Bunların yaklaşımı gerçekçi ve sürdürülebilir bir model yaratmaktansa sürekli büyümeye ve daha fazla para kazanmaya odaklı bir strateji geliştirmek. Ancak bu yaklaşımın uzun ömürlü olma ihtimalinin düşüklüğü bir yana, çoğu zaman o sırada moda olan ne varsa ondan da bir pay almaya çalıştıkları için ömürlerini daha da kısaltıyorlar.İkinci grup ise doğrudan gazeteci veya medya çalışanı olan ya da sektör tecrübesi olan isimler tarafından tasarlanan stratejilerle ilerleyenler. Bunların asıl amaçları işlerini yapmak (yani kaliteli haberler ve içerikler üretmek) olduğu için kurumun yapısını ve stratejisini de bunu besleyecek şekilde tasarlıyorlar. Asıl amaçları kendi ayakları üzerinde duran ve işini iyi yapan bir kurum olmak. Sürekli büyümek veya daima daha fazla gelir elde etmek gibi bir dertleri yok. O yüzden de ömürlerini kısaltabilecek sorunlara karşı daha korunaklı bir noktadalar. Üstelik bu yaklaşım doğal olarak bir büyümeyi de beraberinde getiriyor.Her ne kadar bir medya girişimi —ya da herhangi bir girişim— için mantıklı ve sağduyulu yaklaşım bu olsa da maalesef bu tür stratejileri benimseyen kurumların sayısı çok az. Bunun ana sebeplerinden birisi maalesef ilk grubun daha fazla görünür olması ve ilk yaklaşımın her alanda dayatılıp normalleştirilmesi. Bu yüzden çoğu insan yaptıkları işin sürekli büyümesi, her yeni akıma dahil olması ve önceliğini bu alanlara vermesi gerektiğini zannediyor. Eğer bir yatırımcı ya da sadece “girişimci” olarak anılan birisi olmaya niyetliyseniz bu normal ama bunun dışında kimse için böyle bir yaklaşımın iyi sonuç vermesi mümkün değil. Bana inanmıyorsanız bu yüzden her yerde işsiz bırakılan binlerce gazeteciye sorabilirsiniz.O yüzden eğer uzun ömürlü bir yayın olmak veya yaptığınız işin her koşulda ayakta kalmasını sağlamak istiyorsanız ciddi ve gerçekçi bir stratejiyle hareket etmeniz gerekiyor. İnternette viral olan her şeye dahil olmak ya da dayatılan gelir ve yayın modelleriyle ilerlemek yerine yapmak istediğiniz işi anlayıp onun ihtiyacı olan ve onu en iyi şekilde destekleyecek modelleri ve araçları seçmeniz lazım. İçerisinde bulunduğunuz koşulları iyi tanımanız, sizin o ekosistemin neresinde durduğunuzu iyi bilmeniz lazım. O anda aklınıza gelen veya moda olan bir fikirle değil, en az 3–5 yıl sonrasını da hesaplayarak harekete geçmeniz lazım. Büyümeye kalkışmadan önce onu taşıyabilecek kadar sağlam temeller attığınıza emin olmanız lazım.Özetle bir girişimi hayata geçirmeden önce gerçekçi bir stratejiniz olduğuna emin olmanız gerekiyor. Çünkü <a fr-original-style="" href="https://www.newslabturkey.org/2023/06/12/surdurulebilirlik-icin-yaklasimin-degismesi-sart/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">sürdürülebilir ve başarılı bir yayın olmakla</a>, kısa ömrü içerisinde daldan dala savrulmuş ve sonrasında insanların sadece “sakın onlar gibi yapma” demek için ismini andığı bir yayın olmak arasındaki fark tam olarak burada yatıyor.

Strateji en kötü zamanda bile ayakta kalmanızı sağlayabilir.

Gerçekçi Bir Stratejinin Önemi

ChatGPT gibi teknolojilerin hayatımıza girmesiyle birlikte özellikle medya ve gazetecilik camiası için telif hakları ve bunların korunması önemli konu başlıklarından birisi hâline geldi. Bunun önemli bir tartışma olduğunu düşünmekle birlikte bazı önemli detayların bilerek ya da bilmeyerek konunun dışında bırakıldığını düşünüyorum.&nbsp;YZ teknolojilerinin geliştirilmesi için gerekli olan verinin nereden geldiğinden ve bunun neden önemli olduğundan <a fr-original-style="" href="https://www.newslabturkey.org/2023/04/23/yapay-zekayi-ne-besliyor/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">daha önce bahsetmiştim</a>. Son zamanlarda açılan davalar ve giderek daha fazla haber sitesinin <a fr-original-style="" href="https://reutersinstitute.politics.ox.ac.uk/how-many-news-websites-block-ai-crawlers" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bu verileri toplayan araçları engellemesi</a> de genel olarak medyanın bu konudaki tavrını ortaya koyuyor. Diğer yandan giderek <a fr-original-style="" href="https://www.theverge.com/2024/2/27/24084884/tumblr-midjourney-openai-training-data-deal-report" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">daha fazla</a> <a fr-original-style="" href="https://www.reuters.com/technology/reddit-ai-content-licensing-deal-with-google-sources-say-2024-02-22/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">platformun</a> YZ şirketleriyle veri paylaşımı anlaşmaları yapmasına kullanıcılardan gelen tepkiler de insanların burada daha fazla kontrol hakkı istediklerini bize gösteriyor.Konuya dahil etmemiz gerektiğini düşündüğüm nokta tam da burada devreye giriyor. YZ şirketlerini bu konuda —haklı olarak— eleştirirken, onların bu kadar rahat hareket etmesine sebep olan koşulların ve ortamın nasıl oluştuğunu görmezden geliyoruz. Sonuçta internette başkalarının emeğinden haksızca kazanç elde etmenin tarihi oldukça eskiye dayanıyor.Bunun en basit örneği sosyal medyada karşımıza çıkıyor. Başkalarının ürettiği eserleri asıl kaynağını göstermeden paylaşmak, hatta sadece çalmakla kalmayıp başkalarının ürettiği videoların üstündeki imzaları gizlemek için özenle çaba harcamak sosyal medyada büyük hesap olmanın garanti yollarından birisi. Sonuçta internetteki en popüler sitelerin ve sosyal medyadaki büyük hesapların önemli bir kısmının tek özelliği başkalarının ürettiklerini izinsizce toplayıp yayınlamak. Ama kimsenin bu tür hesaplara tepki gösterdiğini veya bu tür hesaplarla mücadele ettiğini görmüyoruz. Çünkü bunu normalleştirdik.Söz konusu dijital gazetecilik olduğunda ise durum maalesef daha da kötü bir hâlde. Başkalarının haberinin üzerine kendi topladığın bilgileri de ekleyerek yeni bir haber yazmak gazeteciliğin yollarından birisi. Ama internetteki haber sitelerinin yarısı doğrudan diğerlerinin haberlerini kopyalayıp kaynak bile göstermezken, diğer yarısı da en başa “XYZ’nin haberine göre” yazıp ardından haberi yapıştırmayı tercih ediyor. Kendisini bundan korumak isteyen siteler de en azından bunu otomasyonla yapanların önüne geçmek için ödeme duvarı ya da <a fr-original-style="" href="https://www.newslabturkey.org/2024/01/29/dergiler-medyanin-gelecegi-icin-ne-soyluyor/#:~:text=h%C4%B1rs%C4%B1zlara%20kars%C4%B1%20email%20duvar%C4%B1" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">benzeri yollara</a> başvurmak zorunda kalıyor. Ancak bunu da normalleştirdiğimiz için maalesef kimsenin bu konuda da etik mücadelesi verdiğini görmüyoruz.Bunların üzerine daha birçok örnek ekleyebilirim ama nereye varmak istediğimi anladığınızı düşünüyorum. İnternette böyle bir kültür oturmuşken, insanlar başkalarının emeğini keyfine göre kullanabileceğini zannederken YZ şirketlerinin veya başka teknoloji start-uplarının da aynı şekilde düşünmesi bana o kadar da şaşırtıcı gelmiyor. Her ne kadar haksız olsalar da bunun normalleştiği birçok örnekle her gün karşılaşıyoruz.Bugün internetin herkes için temel bilgi ve haber kaynaklarından birisi hâline gelmesi, birilerinin özgün bir şeyler üretmesi ve bunu paylaşması ile mümkün oldu. Eğer bu insanlar ürettikleri işleri internete koymasaydı ne diğerlerinin çalabileceği bir şey olurdu ne de YZ modellerinin geliştirilmesine yetecek kadar anlamlı veri bulunabilirdi.&nbsp;O yüzden bana kalırsa YZ şirketlerine dava açmanın veya onları kontrol edecek yasal düzenlemelerin de ötesinde internette bir kültür değişimine ihtiyacımız var. Gerçekten emek harcayıp yeni bir şeyler üretenlerin internette emeklerinin karşılığını alabildiği; onların emeklerini çalanların da hakettikleri gibi muamele görüp popülerlik ve parayla ödüllendirilmediği bir internet ortamına ihtiyacımız var. İnternette özgün işler yapmanın, yaratıcı olmanın cezalandırılmak yerine ödüllendirilmesi gerekiyor.Çünkü yıllardır süren bu dinamik yaratıcı insanların ve özgün işler üreten kişi ve kurumların internetten korkmasına ve işlerini sürekli korumak zorundaymış gibi hissetmesine neden oluyor. Yapay zekâ da bu korkuyu iyice harladı. Özgün işler yerine çalıntı versiyonların daha fazla ilgi ve gelir kazanıyor olması da giderek bu özgün işleri koruma ve duvarlar arkasına çekme refleksini artıracaktır. Sonuçta harcadığınız emeğin karşılığını alamıyorsanız, üstelik birileri bunu sizden çalıyorsa, yaptığınız işleri herkesle paylaşmaya devam etmenin ne anlamı var ki?Eğer internette özgün işler üretenlerin çoğu bu şekilde düşünmeye başlar ve işlerini eskisi gibi internete koymayı keserse internette <a fr-original-style="" href="https://www.newslabturkey.org/2023/09/18/internet-bilgi-coplugune-donusur-mu/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">geriye ne kalacağını</a> düşünmeyi size bırakıyorum.

İnternetin emek hırsızlığı kültürünün sonuçları.

İnternet Özgünlüğü Cezalandırıyor Mu?

Her sektörde genellikle iki farklı türde girişimden bahsedebiliriz. Bunlardan ilki yeni şeyler denemeyi, kendisini geliştirmeyi ve öncü olmayı amaçlayanlardır. İkincisi de başkalarının açtığı yoldan giden, hazır formülleri kullanan ve olan biteni daha geç takip edenlerdir. Ancak medyada ve özellikle de gazetecilikteki sosyal ve politik kimi kalıplardan dolayı ikinci grubun sayısı ilkine göre çok daha fazla.Oysa medya ve gazetecilik, insanlara ulaşabilmek ve onlara bilgi sunabilmek için mevcut gelişmelerin ve teknolojinin en çok takip edilmesi gereken alanlardan birisi. İletişim teknolojileri sayesinde var olan bu sektörlerde faaliyet gösteren aktörler, hem kendilerini geliştirip daha iyi bir ürün ortaya koyabilmek hem de tüketicilerinin gerisinde kalmamak için sürekli tetikte olmalılar. Ancak çoğu zaman bunun tam tersine bir gidişatla karşı karşıya kalıyoruz.Bu yüzden medya ve gazetecilik alanında önde gelen kimi ARGE (Araştırma ve Geliştirme) ekiplerinden ve bu sektördeki kimi büyük isimlerin kendilerini güncel ve hatta birkaç adım ileride tutabilmek için neler yaptıklarından bahsetmek istedim.İlk olarak bir kamu medyası olan BBC ve onların ARGE ekibi olan <a fr-original-style="" href="https://www.bbc.co.uk/rd" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">BBC R&amp;D ile başlayalım</a>. 1920’lerden bu yana BBC’nin bir parçası olan bu ekip sayesinde kurum, teknolojik gelişmeleri aktif bir şekilde takip etmekle kalmıyor; bir yandan kendi ihtiyaçlarına göre yeni teknolojiler de geliştiriyor. Üstelik yaptıkları birçok çalışmanın ve araştırmanın sonuçlarını da web sitelerinde herkese açık bir şekilde paylaşıyorlar. Ekip, yakın dönemde bir gelecek öngörüsü raporu bile <a fr-original-style="" href="https://www.bbc.co.uk/rd/blog/2023-10-projections-things-are-not-normal" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yayınladı</a>.BBC’nin yanı sıra birçok büyük yayın kurumunun da bu konular üzerine çalışan ve çalışmalarını ilgilenenlerle paylaşan ekipleri var. The Atlantic dergisinin ekibi <a fr-original-style="" href="https://building.theatlantic.com/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Building The Atlantic</a> isimli bloglarında, Financial Times ekibi ise <a fr-original-style="" href="https://medium.com/ft-product-technology" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">FT Product &amp; Technology</a> bloglarında yaptıkları ARGE çalışmalarını ve daha birçok şeyi okurlarıyla paylaşıyor. The New York Times’ın ürün geliştirme ekibi ise çalışmalarını <a fr-original-style="" href="https://open.nytimes.com/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">NYT Open</a> isimli bloglarında yayınlıyor.Elbette medya söz konusu olduğunda ARGE sadece teknolojiyle sınırlı değil. Strateji ve iş modeli geliştirmek, mevcut koşullara uyum sağlamak ve bu koşullara göre dönüşmek de bu sürecin kaçınılmaz bir parçası. Bu alandaki en önemli kurumlardan birisi <a fr-original-style="" href="https://www.ftstrategies.com/en-gb/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">FT Strategies</a>. Financial Times çatısı altından çıkan bu ekip, gazetenin geliştirdiği ekonomik model ve stratejilerden çıkardıkları dersleri diğer medya kurumlarına bir hizmet olarak sunuyor. Yayınlar, etkinlikler ve danışmanlık hizmetleriyle bir yandan diğer medya kurumlarının kendisini geliştirmesine yardım ederken diğer yandan FT için de ek bir gelir kaynağı yaratmış oluyorlar.Daha sayabileceğim çok örnek var ama bu kadarı yeterli olmuştur diye düşünüyorum. Medya ve gazetecilikte elbette ürettiğiniz ve sunduğunuz şeyler önemli; ancak bunların kalitesini artırmak, daha fazla kişiye ulaşmasını sağlamak ve kendi ayaklarınız üzerinde durabilmek için yaptığınız işi geliştirmenin yollarını da bulmanız gerekiyor. Sürekli başkalarından gördüklerinizi hazır bir tema gibi satın alarak yaptığınız iş bir süre sonra içerik anlamında da geri kalan herkese benzeyecek ve kalabalığın içerisinde kaybolacaktır.&nbsp;İzleyeceğiniz yolu ve kullanacağınız teknolojileri sırf birileri övüyor ya da popüler diye değil, gerçekten ihtiyacınız olduğu ve işinize bir katkısı olacağı için kullanmanız lazım. Bunu gerçekleştirmenin yolu da bu tür ARGE çalışmalarından ve strateji geliştirmekten geçiyor.

Başkalarının çizdiği yoldan gitmek zorunda değilsiniz.

Medyada ARGE Nasıl Olur?

Eğer bir web sitesi açacaksanız ihtiyaç listenizin başında bir alan adı satın almak gelir. Sitenize uygun bir isim belirledikten sonra domain satışı yapan bir siteye girip seçtiğiniz ismi yazar ve ardından alabileceğiniz uzantılara bakmaya başlarsınız. Bu uzantılar, yani Top-Level Domain’ler (TLD) genel olarak iki gruba ayrılır. İlki genel kullanıma açık olan ya da özel bir amaçla üretilmiş olan .com, .org, .net veya yakın zamanda bunlara eklenen .horse, .computer, .world gibi.Daha kısa bir şey isterseniz .tv, .io, .ai gibi uzantılar da almanız mümkün. Ancak bunlarla ilgili çoğu insanın bilmediği önemli bir detay var. Bu iki harften oluşan uzantılar ccTLD, yani country coded Top-Level Domain olarak geçiyor ve her biri birer ülkeye ait. Örneğin .tv Tuvalu’nun, .ai Anguilla’nın, .me ise Montenegro’nun sahibi olduğu özel uzantılar.&nbsp;Bu ülkelere ait uzantılar, ccTLD’ler, internetin en temel noktalarından birinde ciddi politik tartışmaların veya dikkat çekici gelişmelerin <a fr-original-style="" href="https://joinreboot.org/p/domains" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">sebebi olabiliyor</a>. Bazen bir ülkenin ccTLD’sinin kazandığı popülerlik ülkeye fayda sağlarken bazen de ülkenin ccTLD üzerindeki kontrolü yüzünden kimi sorunlarla karşılaşabiliyoruz.Bu konudaki olumlu örneklere baktığımızda genellikle küçük ülkelerin bu domain satışları sayesinde ciddi gelirler elde ettiği haberler karşımıza çıkıyor. Örneğin Tuvalu, .tv domain satışlarından elde ettiği gelir sayesinde 2000 yılında BM başvurusunu <a fr-original-style="" href="https://www.theguardian.com/technology/2000/sep/10/business.theobserver" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">karşılayabilmişti</a>. Montenegro, 2015 yılında ihracatının yüzde 2’sinin .me domain satışlarından geldiğini <a fr-original-style="" href="https://techcrunch.com/2017/01/10/me-10-years-and-two-percent-of-exports/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">açıklamıştı</a>.&nbsp;Yakın zamanda karşımıza çıkan olumlu bir örnek de Anguilla. Yapay zekâ trendiyle birlikte .ai uzantısına artan ilgi ülke için önemli bir gelir kaynağına dönüştü. Anguilla’nın 2023 yılında domain satışından kazandığı toplam gelirin ülkenin toplam bütçesinin yüzde 10’unu aşacağı <a fr-original-style="" href="https://arstechnica.com/information-technology/2023/08/ai-fever-turns-anguillas-ai-domain-into-a-digital-gold-mine/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">tahmin ediliyordu</a>.Ancak söz konusu ülke uzantıları olduğunda her şey bu kadar pozitif ilerlemiyor. Bu alandaki en büyük sıkıntılardan birisi uzantıların kontrolü ve bunlardan elde edilen gelirin nereye gittiği meselesi. Örneğin bir ada ülkesi olan Niue, kendilerine atanmış olan .nu uzantısının kontrolünü almak için 2018 yılında İsveçli bir şirkete <a fr-original-style="" href="https://www.abc.net.au/news/2018-12-10/tiny-nation-of-niue-wants-to-sue-giant-swedish-foundation/10585120" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">dava açtı</a>. Aradan geçen altı yıla rağmen dava hâlâ sonuçlanmış değil.Kimi zaman uzantının kontrolüyle ilgili sorunlar daha ciddi bir politik krizin uzantısı olabiliyor. Yazılımcılar arasında popüler olan .io uzantısı teknik olarak Britanya Hint Okyanusu Toprakları’na ait. Ancak bir İngiliz sömürgesi olan bu ülke 1965’te İngilizler tarafından tamamen temizlendi ve ülkenin yerlileri bu ada ülkesinden tamamen uzaklaştırıldı. Yani şu anda .io uzantısı için yapılan bütün ödemeler <a fr-original-style="" href="https://www.beep.blog/io/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bu yönetimin kasasına giriyor</a>.Söz konusu ülkeler ve politika olduğu zaman güncel gelişmelerin yansımalarını ülke uzantılarında da görmek kaçınılmaz oluyor. Mesela Rusya’nın işgal girişimi sonrası Ukrayna bütün bu süreçleri yöneten ICANN’ın .ru uzantısını iptal etmesini <a fr-original-style="" href="https://www.cnbc.com/2022/03/01/ukraine-asked-icann-to-revoke-russian-domains-shut-dns-servers.html" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">talep etmişti</a>. Talep kabul edilmedi ama kimi şirketler bu uzantıyı satmayı bıraktı.Çok daha ilginç bir gelişme ise geçtiğimiz günlerde yaşandı. İngilizcede sıkça kullanılan <a fr-original-style="" href="https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/af" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">“AF” kısaltması</a>, Afganistan’a atanan ccTLD olduğu için bu uzantıyla esprili alan adları alan birçok insan vardı. Fakat Taliban’ın Afganistan’ın kontrolünü ele almasından bir süre sonra sıra kendi ülke uzantılarını da tamamen kontrol etmeye karar vermesiyle birlikte önce bütün satış sözleşmelerini yeniden yapıp daha kısıtlı bir gruba satış izni verdi; ardından da gerekçesi ortada olsa da hiçbir açıklama yapmadan birçok alan adının iptal edildiğini ve süresi dolduğunda <a fr-original-style="" href="https://www.404media.co/taliban-shuts-down-queer-af-domain-breaking-mastodon-instance/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">tamamen silineceğini söyledi</a>. Bunların arasında bir Mastodon sunucusunun adresi olan queer.af <a fr-original-style="" href="https://www.theverge.com/2024/2/12/24071036/queer-af-mastodon-taliban-shut-down-afghanistan" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">haberlere konu oldu</a>.Çoğu zaman farkında olmasak da internette yaptığımız hemen her şey politik, sosyal veya ekonomik kimi dinamiklerle doğrudan ilişkili. Bu dinamikleri öğrenmek ve internette yaptıklarımızı buna göre planlamak artık bir zorunluluk. En azından bir gün uyandığınızda hiç alakanız olmayan bir ülkenin alan adınıza el koyduğunu söyleyen bir e-maille karşı karşıya kalmak istemiyorsanız bu tür şeyleri araştırıp ona göre karar vermenizde fayda var.

O beğendiğiniz uzantının sahibini tanıyor musunuz?

Alan Adlarının Politikası

ChatGPT ve diğer Büyük Dil Modelleri hayatımıza girdiğinden bu yana en büyük tartışma başlıklarından birisi haberciler ve teknoloji arasındaki ilişkinin nasıl olacağı üzerineydi. Teknoloji şirketleri ağırlıkla yapay zekânın kaçınılmaz olduğu ve haber medyasının da bunu kabul etmesi gerektiği argümanıyla ilerledi ve herkesi buna ikna etmeye çalıştı. Haber medyası —ve geri kalan hemen herkes— kendi üretimlerinin karşılıksız kullanılmasına karşı çıktı. OpenAI’ın bizzat telifli içerikler olmadan ChatGPT gibi bir teknoloji geliştiremeyeceğini <a fr-original-style="" href="https://www.theguardian.com/technology/2024/jan/08/ai-tools-chatgpt-copyrighted-material-openai" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">itiraf etmesi</a> de onların haklılığını gösteren en büyük kanıtlardan birisi oldu.Son dönemde geldiğimiz noktada ise bütün teknoloji şirketlerinin telifli içeriklere olan ihtiyaçlarını kabullendiğini ve bunu sağlamanın yollarını aradığını görüyoruz. Özellikle dikkat çekici olan ise haber medyasına gösterdikleri ilgi. <a fr-original-style="" href="https://www.theverge.com/2023/7/19/23801282/google-ai-journalism-genesis-generative-news" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Google</a>, <a fr-original-style="" href="https://www.theverge.com/2023/12/22/24012730/apple-ai-models-news-publishers" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Apple</a>, <a fr-original-style="" href="https://www.newslabturkey.org/2023/12/18/fosil-yakit-endustrisinin-medyayla-iliskisi/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">OpenAI</a> ve Microsoft sürekli haber medyasıyla ortaklıklar kurmaya ve anlaşmalar yapmaya çalışıyor.Bu konuda en agresif davranan şirket ise Microsoft. Sadece geçtiğimiz hafta içerisinde <a fr-original-style="" href="https://blogs.microsoft.com/on-the-issues/2024/02/05/journalism-news-generative-ai-democracy-forward/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">beş yeni ortaklık duyuran</a> Microsoft’un listesinde medya kurumlarının yanı sıra üniversiteler ve medyayla ilişkili diğer kurumlar da var. Bunların bazıları araştırma odaklı, bazıları ise deneysel projeler üzerine kurulan ortaklıklar. Tıpkı Semafor’la yaptıkları gibi.Semafor ve Microsoft’un ortaklığında hayata geçirilen <a fr-original-style="" href="https://www.semafor.com/article/02/05/2024/introducing-semafor-signals" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Semafor Signals projesi</a>, Semafor çatısı altında yeni bir segment olarak <a fr-original-style="" href="https://www.ft.com/content/b521a662-a272-49a1-b76e-3deea4754b76" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">karşımıza çıkıyor</a>. Signals, en basit tabirle <a fr-original-style="" href="https://www.theverge.com/2024/2/5/24062229/semafor-signals-miso-ai-microsoft" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">son dakika haberlerine dair bir blog</a>. Ancak blogu ChatGPT veya özel bir versiyonu yazmıyor, Semafor’un gazetecileri buraya haber yazarken araştırma için OpenAI platformu üzerinde Microsoft Bing arama motorunu kullanan özel bir YZ arama aracı olan MISO’yu (multilingual insight search optimizer - çok dilli içgörü arama iyileştiricisi) kullanıyorlar.&nbsp;Kimileri için Semafor Signals <a fr-original-style="" href="https://defector.com/semafors-ai-partnership-is-the-same-old-shit" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">önemsiz bir gelişme</a>. Şu anda sonuçları konusunda bir yorum yapmak için erken olsa da Semafor ve Microsoft ortaklığı habercilerin <a fr-original-style="" href="https://www.newslabturkey.org/2023/08/27/gazeteciler-yapay-zeka-ile-ne-yapacak/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">YZ’yi bir araca dönüştürmesi konusunda</a> atılmış önemli adımlardan birisi olabilir. YZ botlara yazdırılan çöp içeriklerle sitelerini doldurmaya çalışanların yaptıkları karşısında bu teknolojileri daha iyi haberler üretmek için bir araca dönüştürenleri göreceğimizi <a fr-original-style="" href="https://www.newslabturkey.org/2023/05/15/yapay-zekayi-klima-gibi-dusunmek/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">söylemiştim</a>. Teknoloji şirketlerinin habercilerle ilişkilerini iyi tutmak zorunda olduğunu fark etmesiyle birlikte ilginin ve kaynakların da bu yöne doğru akmaya başlaması kaçınılmaz.Bütün bunlar haber medyası ve YZ teknolojileriyle ilgili bir yol ayrımına işaret ediyor. İlk seçenek bu teknolojiler ile spam ve boş içerikler üreterek eski modelden bir süre daha para kazanmaya çalışmak ve kısa günün kârıyla yetinmek. İkincisi ise bu teknolojileri gerçekten daha kaliteli ve seviyesi yüksek haberler üretmenin yollarını bulmak için kullanmak ve daha uzun vadeli bir planla ilerlemek. İlla ki YZ kullanmanız gerekmiyor ama eğer kullanacaksanız, bu iki yol arasında yaptığınız tercihin sonuçlarının ne kadar büyük olacağını da bilmenizde fayda var.&nbsp;