15 Nisan Salı gününden&nbsp;herkese merhaba.&nbsp;2 Nisan boykotunun etkilerini anlamak için merakla beklenen Merkez Bankası'nın kartlı harcama istatistikleri açıklandı. Veriler, 4 Nisan haftasında bir önceki haftaya göre işlem adetlerinde %14 ve harcama tutarlarında %24'lük düşüşe işaret etti.İsmet Kağan Yıldırım, Trump'ın gümrük tarifeleri politikasını,&nbsp;küresel değerlerde son yıllarda yaşanan dönüşümle birlikte ele aldı. Yıldırım, Trump'ın tarifelerle yeniden tasarlamaya çalıştığı küresel ticaret düzeninde Türkiye'nin stratejik konumuna dikkat çekti.İyi okumalar.Hüseyin

İş dünyasını ve piyasaları şekillendiren trendlere yönelik analizler, sektörlerden içgörüler, güncel veriler ve etki yaratan raporlar.

İş dünyasını şekillendiren trendlerin analizleri. Sektörel içgörüler, güncel veriler, etki yaratan raporlar.

Pareto İçgörü

2 Nisan boykotunun etkilerini anlamak merakla beklenen Merkez Bankası'nın kartlı harcama istatistikleri açıklandı. İsmet Kağan Yıldırım, Trump'ın gümrük tarifeleri politikasını, küresel değerlerde yaşanan dönüşümle birlikte ele aldı.

🔍 2 Nisan'ı anlamak, tarife etkileri

8 Nisan Salı gününden&nbsp;herkese merhaba.&nbsp;ABD Başkanı Donald Trump'ın geçen hafta açıkladığı yeni gümrük tarifeleri küresel ticareti tehdit ederken&nbsp;piyasaları derinden sarstı. Son haftalarda, zaten düşüş trendindeki hisse senedi fiyatları adeta çakıldı. Peki, Trump'ın seçimleri kazandığı 5 Kasım ve koltuğa oturduğu 20 Ocak sonrasında piyasalarda yaşanan kısa süreli yükselişlerin ardından 6 haftadır devam eden düşüşü nasıl okumalıyız? Trump 2.0 döneminin kazanan şirketleri ve sektörleri hangileri olabilir?Küresel ticaret savaşları endişesi ve artan belirsizlikler, dev şirketlerin piyasa değerlerini aşağı çekiyor. 2024'ün son çeyreğinde 11'e yükselen trilyonluk şirket sayısı 8'e inerken sadece birkaç ayda şirket değerlerindeki kayıp 30 trilyon doları aştı.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li data-end="584" data-start="0" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ayrıca:&nbsp;Ümit Alan, şirketler ve markalar için toplumsal kriz anlarında iletişim stratejilerini kaleme aldı.</li></ul>İyi okumalar.Hüseyin

Trump, açıkladığı yeni gümrük tarifelerinde geri adım atmayarak küresel piyasaları ateşe verdi. Borsalar sert düşerken, trilyonlarca dolar buhar oldu. Trump 2.0 sürecini ve son 3 ayda şirket değerlerinde yaşanan kayıpları analiz ettik. 

😱 Trump 2.0 etkisi, eriyen şirket değerleri 

18 Mart Salı gününden&nbsp;herkese merhaba.Türkiye'de perakende sektörünün bugününü ve geleceğini analiz eden Omnichannel Olgunluk İndeksi Araştırması, markaların satış stratejilerini belirlerken dijital ve fiziksel satış süreçlerini entegre yürütmesinin önemini gözler önüne serdi. Inveon liderliğinde, Metheus Danışmanlık, Zincir Mağazalar Derneği (ZMD) ve Türkiye Bilişim Sanayicileri Derneği (TÜBİSAD) desteğiyle bu yıl ilk kez hazırlanan araştırma, Türkiye perakende sektöründeki dijital dönüşüm fırsatlarını ortaya koymayı ve omnichannel stratejilerinin sektördeki rolünü vurgulamayı hedefliyor.Ayrıca, Sistem Global tarafından hazırlanan küresel mobilite teknolojileri ekosistemi analizi de bültende yer alıyor.İyi okumalar.Hüseyin

Türkiye perakende sektöründeki dijital dönüşüm fırsatlarını ve omnichannel stratejilerinin markalar için önemini ortaya koyan Omnichannel Olgunluk İndeksi açıklandı. Sistem Global, küresel mobilite teknolojilerini analiz etti. 

📌 Omnichannel raporu, mobilite ekosistemi

11 Mart Salı gününden&nbsp;herkese merhaba.Özellikle gelişmiş ülkelerde Z kuşağının yaygınlaşan tercihlerinden biri mikro-emeklilik, yaşlılığı beklemek yerine birkaç yıl çalışıp belli bir birikim yaptıktan sonra 6 ay ya da 1 yıla kadar olan periyodlarla işe ara verip kendini yenilemeye deniyor. Bu hafta Ümit Alan, "Emekli olanların bile emekli olduğunu düşünme lüksüne sahip olmadığı bir ortamda bunu tartışmak lüks mü?"&nbsp;sorusunun peşine düşüyor.Reklam Kurulu’nun aldığı yeni bir karara göre, bir işletmeden mal veya hizmet aldığını doğrulayamayan kullanıcılar işletme hakkında internetten yorum yapamayacak. Kurul, kararı kullanıcıları sahte yorumlara karşı korumak amacıyla aldı. Ali Safa Korkut, anonim yorum yapma imkanının ortadan kalkmasının sonuçlarını uzmanlara sordu.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Öte yandan:&nbsp;Bağımsız marka değerlendirme kuruluşu Superbrands Türkiye, 2025 yılı araştırmasıyla Türkiye'nin 150 süper markasını belirledi.</li></ul>İyi okumalar.Hüseyin

Gelişmiş ülkelerde özellikle Z kuşağı arasında yaygınlaşan mikro-emeklilik trendini kaleme alan Ümit Alan, bu trendin Türkiye için lüks olup olmadığını sorguluyor. Superbrands, Türkiye'nin süper markalarını belirledi.

🏝️ Emeklilikte yaşı takmayanlar, süper markalar

4 Mart Salı gününden&nbsp;herkese merhaba.Yapay zeka teknolojileri ile geliştirilen çözümler hayatımızın birçok alanında olduğu gibi girişimcilik ekosisteminde köklü değişikliklere yol açıyor. Son dönemde, iş modelini yapay zeka üzerine kurgulayan girişimlerin&nbsp;sayısı artarken aldıkları yatırımlar ve değerlemeleri de yükseliyor. Bu hafta, yapay zeka destekli çözümler sunan 43 girişimin yer aldığı Business Insider&nbsp;seçkisindeki en değerli 10 şirketi inceledik.Unilever'in Konya'daki son teknoloji üretim üssündeki yeni yatırımı&nbsp;ve bu yatırımın Türkiye ekonomisine katkıları da bültende.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ayrıca:&nbsp;Garanti BBVA, Ekonomist dergisi ve KAGİDER işbirliğiyle bu yıl 18'incisi düzenlenen Türkiye’nin Kadın Girişimcisi Yarışması’nda kazananlar belli oldu.</li></ul>İyi okumalar.Hüseyin

İş modelini yapay zeka üzerine kurgulayan ve birçok açıdan hayatımızı değiştirmeye aday girişimleri inceledik. Unilever, Konya'daki son teknoloji fabrikasında yeni yatırımını devreye alarak kapasite artışına gitti.

🚀 AI destekli girişimler, Unilever'in yatırımı

25 Şubat Salı gününden&nbsp;herkese merhaba.Meta CEO'su Mark Zuckerberg'in 2025'in başında performans düşüklüğü gerekçesiyle&nbsp;binlerce çalışanı işten çıkarma kararının ardından Amazon ve Microsoft'tan da benzer hamleler geldi. LVMH CEO'su Bernard Arnault ise şirketi Tiffany’s'de düşük performans gösteren çalışanları işten çıkaracaklarını açıklarken "Aslında onları dışarı terfi ettiriyoruz" ifadelerini kullandı.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Son dönemde sıklıkla gündeme gelen "performans düşüklüğü" kavramını masaya yatırırken iş hukuku alanında çalışan avukat Duygu Tağı'ya Türkiye'deki yasalara göre, hangi durumların performans düşüklüğü nedeniyle sözleşme feshi gerekçesi olabileceğini de sorduk. &nbsp;</li></ul>Ayrıca: Avrupa'nın birinci, dünyanın ikinci büyük üreticisi konumundaki Türkiye beyaz eşya sektörü, son yıllarda ihracatta zorlanıyor. İç satışlara yönelen sektör, 2024 yılında iç satışlarda ilk kez 10 milyon adet barajını aşmayı başardı. Türkiye Beyaz Eşya Sanayicileri Derneği (TÜRKBESD) Başkanı Gökhan Sığın ile sektörün performansını ve güncel sorunlarını&nbsp;konuştuk&nbsp;İyi okumalar.Hüseyin

Son dönemde işten çıkarmalara giden şirketlerin, bu kararlarında ön plana çıkardıkları "performans düşüklüğü" kavramını masaya yatırdık. İhracat ve üretimde gerileyen beyaz eşya sektörünün güncel sorunlarını inceledik.

👩🏻‍💻 Performans kriterleri, beyaz eşya dosyası

18 Şubat Salı gününden&nbsp;herkese merhaba.2025 yılına damga vuran Çin'in yapay zeka platformu DeepSeek, ABD'li rakipleri OpenAI'ın ChatGPT'si, Google'ın Gemini'ı ve Microsoft'un Copilot'ıyla doğrudan rekabete girdi. Düşük maliyetleriyle ön plana çıkan DeepSeek'in bir diğer önemli özelliği de Çin'deki üniversitelerde eğitim alan kurucusu Liang Wenfeng&nbsp;ve mühendis ekibi tarafından geliştirilmesi oldu. İlk meyvesini DeepSeek'le veren Çin'in yapay zeka yolculuğunu ve ulusal teknoloji politikalarını masaya yatırdık.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Çin hükümeti, 2018 yılından bu yana üniversitelere 2.300'den fazla yapay zeka eğitim programı ekledi. Birçok uzmana göre, yapay zeka başta olmak üzere Çin'deki mühendislik ve teknoloji eğitimleri en az ABD'deki üniversiteler kadar başarılı. &nbsp;&nbsp;</li></ul>Başkanlık koltuğuna oturduğu 20 Ocak'tan bu yana neredeyse her gün yeni bir kararname imzalayan Trump'ın küresel dengeleri değiştiren uygulamaları, ABD'de iş dünyasının ayarlarını da bozdu. Gümrük vergileri başta olmak üzere korumacı politikaların yarattığı belirsizlik ortamı nedeniyle temkinli hareket eden Amerikan şirketleri, 2025'in ilk ayında&nbsp;M&amp;A ve büyük iş anlaşmaları sayısında son 10 yılın en kötü ayını yaşadı.&nbsp; &nbsp; İyi okumalar.Hüseyin

Trump'ın kararları, ABD iş dünyasında dengelerini bozarken CEO'lar belirsizlik ortamı nedeniyle tedirgin. Yapay zeka sektörüne sansasyonel bir giriş yapan DeepSeek'in geliştirildiği Çin'in ulusal AI politikalarını inceledik. 

🤖 Çin'in AI politikaları, Trump belirsizliği

11 Şubat Salı gününden&nbsp;herkese merhaba.ABD Başkanı Donald Trump, seçim kampanyası döneminde en sık tekrarladığı vaatlerden olan gümrük vergileri ve korumacı politikalar konusunda arka arkaya kararlar alıyor. Kanada, Meksika için ek gümrük vergilerini 1 ay erteleyen Trump, Çin'e ise %10'luk tarifeyi bu hafta yürürlüğe koydu. Trump, son olarak da demir, çelik ve alüminyum ithalatına %25 vergi getireceğini duyurdu.Peki, Trump'ın bu hamleleri ne anlama geliyor, neden bu kararları alıyor ve hangi sektörler bu kararlardan etkilenebilir? En önemlisi, bu kararlar küresel ticaret savaşlarında fitili ateşler mi? Trump'ın gümrük vergisi hamlelerini 6 soruda ele aldık.Futbol endüstrisinin ekonomik boyutuna ışık tutan Deloitte Football Money League raporunun 2025 sonuçları açıklandı. Dünyanın en çok gelir elde eden kulübü unvanını bu yıl da koruyan Real Madrid, 1 yılda 1 milyar dolar gelir elde eden ilk futbol takımı oldu.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="text-align: left;" style="text-align: left; box-sizing: border-box;">Öte yandan:&nbsp;Gelirlere göre ilk 20'de İngiltere'den 9 kulüp, İspanya, İtalya ve Fransa'dan 3’er kulüp ve 2 Alman kulübü kendine yer buldu.</li></ul>İyi okumalar.Hüseyin

ABD Başkanı Donald Trump'ın Çin için hayata geçirdiği, Kanada ve Meksika için 1 ay ertelediği gümrük vergileri hangi ürünleri ve sektörleri etkileyecek? Deloitte'un "Futbol Para Ligi" raporunun 2025 sonuçları da bültende.

💱 Trump'ın vergileri, Futbol Para Ligi

4 Şubat Salı gününden&nbsp;herkese merhaba.ABD Başkanı Donald Trump'ın seçim kampanyasından bu yana hedefe koyduğu çeşitlilik, eşitlik ve kapsayıcılık (DEI) politikaları, yeni başkanın ilk haftasında federal hükümet genelinde bu uygulamaları "yasa dışı" ilan eden bir kararnameye dönüştü. ABD Personel Yönetim Ofisi'nde bu kapsamda işe alınan çalışanlar ücretsiz izne çıkarıldı.&nbsp;ABD merkezli şirketler ise Trump'ın "radikal ve savurgan" olarak tanımladığı DEI politikalarıyla ilgili ikiye bölünmüş durumda. Meta, Walmart, McDonald's gibi şirketler Trump'ın kararnamesine paralel olarak DEI uygulamalarını geri çekerken JPMorgan, Microsoft, Costco gibi şirketler DEI ilkelerine sahip çıkmaya devam ediyor.Şirketler cephesinde bir değişim de ofisten çalışma konusunda yaşanıyor. Birçok şirket ofise dönüş çağrılarını güçlendirirken arka planda kişiye özel esneklik sağlayan yeni hibrit çalışma modelleri, adaletsizlik eleştirileriyle karşı karşıya kalıyor.İyi okumalar.Hüseyin

Trump'ın ilk günden hedef aldığı, iş hayatında çeşitlilik, eşitlik ve kapsayıcılık (DEI) politikaları, ABD'de şirketleri ikiye böldü. Çalışanlar ofise dönüşe zorlanırken yeni bir tartışma başladı: Kişiye özel hibrit neden eleştiriliyor?

🤔 ABD'de DEI bölünmesi, kişiye özel hibrit 

28 Ocak Salı sabahından&nbsp;herkese merhaba.ABD Başkanı Donald Trump'ın ilk haftası fırtına gibi geçti. İş dünyasını yakından ilgilendiren birçok karara imza atan Trump'ın hedefindeki sektörlerden biri de elektrikli araçlar oldu. Elektrikli araçların satışını ve üretimini teşvik eden destekleri kaldıran Trump'ın kararları sonrasında elektrikli araçların geleceği endişe konusu olurken ABD'de elektrikli otomotiv sektörünün kalbi Michigan'dan gelen ilk tepkiler, ekosistemin hâlâ umutlu olduğuna işaret ediyor.Uluslararası marka değerlendirme kuruluşu Brand Finance'in "Global500-Dünyanın En Değerli 500 Markası" sıralamasının 2025 sonuçları açıklandı. Apple 574,5 milyar dolarlık değeriyle bu yıl da zirvedeki yerini korumayı başarırken Nvidia, ilk kez ilk 10'a girdiği listedeki yükselişiyle dikkat çekti.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Öte yandan, mobilite ekosisteminin sürdürülebilir dönüşümünü desteklemek ve yenilikçi fikirleri gerçeğe dönüştürmek amacıyla düzenlenen&nbsp;Future of Mobility’25, girişimcilik ve mobilite alanındaki tüm paydaşları biraraya getirdi. İyi okumalar. Hüseyin</li></ul>

ABD Başkanı Donald Trump'ın gazabına uğrayan elektrikli araç sektörü, her şeye rağmen gelecekten umutlu. Dünyanın en değerli 500 markasını sıralandığı Brand Finance Global 500'ün 2025 sonuçları açıklandı. 

🚘 Trump döneminde elektrikli araçlar

İş dünyası hakkında yayımlanan makaleler ve yayınlar

İş Dünyası

Ekonomi hakkında yayımlanmış makalaler ve yayınlar

Ekonomi

Sektör hakkında yayımlanan yazılar ve yayınlar

Sektör

Toyota Türkiye CEO'su Ali Haydar Bozkurt, 2025 sonu itibarıyla otomotiv pazarının yaklaşık 1 milyon 100 bin adetle kapanacağını öngördü. Anadolu Ajansı'nın sorularını yanıtlayan Bozkurt, mevcut koşullar göz önünde bulundurulduğunda 1 milyon 100 adetlik satışın iyi bir sonuç olacağı değerlendirmesinde bulundu. Bozkurt, Toyota olarak 2025 hedeflerinin ise 85 bin adet araç satışı yapmak olduğunu sözlerine ekledi.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bir adım geriden: Türkiye'de otomotiv sektörünün otomobil ve hafif ticari araç satışları 2024 yılını 1 milyon 238 bin adetle rekorla kapatmıştı.</li></ul><img src="https://images.aposto.com/2025/3/0/1745752205941.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.62" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Kaynak: Otomotiv Distribütörleri ve Mobilite Derneği<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Hatırlatma dozu: Yine ODMD verilerine göre; 2025'in ilk çeyreğinde otomobil ve hafif ticari araç pazarı bir önceki yılın aynı dönemine göre %6,5 daralarak 276 bin 284 adet oldu. Bu satışların 223 bin 800 adedi otomobil, 52 bin 500 adedi ise hafif ticari araçlardan oluştu.&nbsp;</li></ul><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Hafif ticari pazarındaki artışın nedenleri</h2>Mart ayında geçen yılın aynı dönemine göre hafif ticari araç pazarında yaşanan %20'lik artışı da değerlendiren Bozkurt, bu yükselişi birkaç nedene bağlarken mevsimselliğin de etkili olduğunu ifade etti.&nbsp;Sezon başlarında ticari araç satışlarında her zaman bir artış yaşandığını, bahar ve yaz dönemine girerken bu artışın etkili olduğunu belirten Bozkurt, aylar arası kıyaslama yaparken, o dönemde araçların piyasada bulunup bulunmadığının da göz önünde bulundurması gerektiğine işaret etti.&nbsp;Ticari araç satışlarındaki artışta bir diğer önemli nedenin de ticari hayatın devam etme zorunluluğu olduğunun altını çizen Bozkurt, "Krediye erişimde zorluklar yaşanabiliyor, iş hacmi ve karlılık düşebiliyor. Ancak hafif ticari araçlar çok geniş bir kullanıcı kitlesine hitap ediyor. Bu nedenle sektörde canlılık sürüyor. Türkiye'nin dinamikleri ve mevsimsel etkiler pazardaki hareketliliği belirliyor" dedi.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">"Tasarım çeşitliliği de satışları artırıyor"</h2>Geçmişte hafif ticari araç pazarının birkaç modelle sınırlı olduğunu ve kullanıcıların bu araçları farklı amaçlarla kullanmaya çalıştığına dikkati çeken Bozkurt, son 20 yılda ticari araçların, kullanıcıların ihtiyaçlarına göre özel olarak tasarlandığını hatırlattı.&nbsp;Artık tek bir modeli farklı alanlarda zorla kullanmak yerine, her ihtiyaca uygun özel tasarımlar geliştirildiğini ifade eden Bozkurt, "Bu çeşitlilik, farklı ihtiyaçlara yönelik çözümler sunmak için var. Kimi modelde yük kapasitesi, kimisinde yolcu taşıma kapasitesi, kimi modelde ise yolculuk ön planda. Burada en önemli etkenin bu olduğunu düşünüyorum" diye konuştu.

Türkiye otomotiv pazarını ve hafif ticari araç segmentindeki artışları değerlendiren Toyota Türkiye CEO'su Haydar Bozkurt, sektörün 2025 yılını 1,1 milyon adetlik satışla kapatabileceğini öngördü.  

Toyota CEO'su Bozkurt'tan 2025 yılı için 1,1 milyon adet satış öngörüsü  

ABD'de halka açık şirketlerin 2025 yılı ilk çeyrek finansal sonuçları açıklanmaya devam ediyor. ABD merkezli teknoloji devlerinden Google'ın çatı kuruluşu Alphabet ve Intel'in finansal sonuçları beklentilerin üzerinde geldi.&nbsp;Bu yılın ilk çeyreğinde 12,7 milyar dolar gelir elde eden Intel için piyasa beklentileri 12,3 milyar doları satış geliri elde edeceği yönündeydi. Şirketin hisse başına kar ise 13 cent olurken analistlerin tahmini ise sadece 1 cent'ti. Yılın ilk çeyreğinde 887 milyon dolarlık net zarar açıklayan Intel, geçen yılın aynı döneminde 437 milyon dolar zarar etmişti.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">2025 beklentileri karamsar</h2>Şirketin ilk çeyrek finansal sonuçları beklentilerin üzerine çıksa da bir sonraki çeyrek için öngörüleri hayal kırıklığı yarattı. Intel'in ikinci çeyreğe ilişkin satış gelirleri beklentisi 11,8 milyar dolar oldu. Piyasa uzmanlarının bu veri için beklentisi 12,8 milyar dolar düzeyindeydi. Şirketin ikinci çeyrek hisse başına kâr beklentisi ise piyasa beklentileri olan 6 cent ile uyumlu.2025 ilk çeyrek finansal sonuçlarını değerlendiren Intel Finans Direktörü David Zinsner, küresel ekonomideki belirsizlikler ve değişken ticaret politikaları nedeniyle artan ekonomik durgunluk risklerine dikkat çekti. Yılın kalanının ilk çeyrekten daha zorlu geçeceğini belirten Zinsner, maliyetleri düşürmek adına operasyonel ve sermaye giderlerini azaltmayı hedeflediklerini söyledi. Intel, giderlerin düşürülmesi planı kapsamında işten çıkarma yapılacağını duyurdu ancak işten çıkarılacak çalışan sayısına dair bilgi vermedi.&nbsp;2025 yılı genelinde 17,5 milyar dolar olarak tahmin edilen operasyonel giderlerin 17 milyar dolara düşürülmesi hedeflenirken sermaye giderlerinin de 20 milyar seviyesinden 18 milyar dolara çekilmesi bekleniyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Alphabet'in gelirleri 90 milyar doları aştı</h2>Bilanço döneminde 2025 ilk çeyrek finansal sonuçlarını açıklayan bir diğer teknoloji devi de Google'ın çatı şirketi Alphabet oldu.&nbsp;Alphabet'in yılın ilk çeyreğinde elde ettiği gelir geçen senenin aynı dönemine göre %12 artarak 90,2 milyar dolara çıktı. Piyasa beklentileri Alphabet gelirlerinin 89 milyar dolar civarında geleceği yönündeydi. Youtube gelirleri 8,9 milyar dolar olurken Google Cloud gelirleri ise 12,3 milyar dolar olarak açıklandı. Şirketin net karı da ilk çeyrekte geçen yılın aynı dönemine göre yaklaşık %46 artışla 34,5 milyar dolara ulaştı.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bir adım geriden:&nbsp;2024'ün ilk çeyreğinde 80,5 milyar dolarlık gelir sağlamıştı. Alphabet, geçen yılın ilk çeyreğinde 23,7 milyar dolar net kar elde etmişti.</li></ul>Firmanın geçen yılın ocak-mart döneminde 1,89 dolar olan hisse başına karı da bu senenin aynı döneminde 2,81 dolara yükseldi. Şirketten yapılan açıklamada, yönetim kurulunun 70 milyar dolara kadar hisse geri alım yetkisi verdiği bildirildi.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Görüş:&nbsp;Şirketin bilanço açıklamasında görüşlerine yer verilen Alphabet CEO'su Sundar Pichai, şirket genelinde sağlıklı büyüme ve ivmeyi yansıtan güçlü ilk çeyrek sonuçlarından memnun olduklarını belirtti.</li></ul>

ABD'de devam eden bilanço sezonunda teknoloji devleri Alphabet ve Intel'in 2025 ilk çeyrek finansal sonuçları piyasa beklentilerinin üzerine çıktı. Çip üreticisi Intel'in satış gelirleri 12,7 milyar doları bulurken Alphabet'in gelirleri ise 90 milyar doları aştı.

Alphabet ve Intel'in gelirleri beklentileri aştı 

2 Nisan boykotunun etkileri adına merakla beklenen Merkez Bankası'nın kartlı harcama istatistikleri açıklandı. Veriler, 4 Nisan haftasında bir önceki haftaya göre işlem adetlerinde %14 ve harcama tutarlarında %24'lük düşüşe işaret etti. 

Veri-sizsiniz: 2 Nisan boykotunun etkisi ve veri yokluğu meselesi

Yazı: İsmet Kağan Yıldırım2. Dünya Savaşı sonrasında inşa edilen ve onlarca yıl boyunca küresel ekonomik düzenin sacayaklarını oluşturan kurucu varsayımlar, bugün derin bir dönüşümden geçiyor. Bu dönüşüm yalnızca geçici bir konjonktürel kırılma değil; sistemin temelini oluşturan fikirlerin, normların ve ön kabullerin geçerliliğini yitirmesinden kaynaklanıyor.&nbsp;Bretton Woods kurumları, Washington Konsensüsü ve NATO gibi yapılar etrafında şekillenen ve ABD’nin merkezinde yer aldığı bu düzen; yalnızca bir güç mimarisi değil, aynı zamanda sermayenin dolaşımı, devletler arası işbirliği, teknolojik ilerleme ve ekonomik büyüme gibi alanlarda da belirleyici bir fikirsel çerçeve sunuyordu.Bu çerçevenin temelini oluşturan başlıca varsayımlar şunlardı:<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Sermaye ve ticaretin mümkün olan en az bariyerle sınırları aşabileceği bir açık piyasa ekonomisi,</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Açık toplumlar ve çok taraflılık üzerine inşa edilen uluslararası işbirliği,</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Rekabetin önceden belirlenen kurallar çerçevesinde, adil ve şeffaf bir şekilde yürütülmesi,</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İklim krizi ile ekonomik büyüme arasındaki olumsuz ilişkinin ya göz ardı edilebileceği ya da zamanla çözülebileceği inancı.</li></ul>Ancak bugün, bu ön kabullerin tümü ya aşındı ya da fiilen geçerliliğini kaybetti. Çin’in yükselişi ve Batı’da giderek güçlenen korumacılık eğilimleri, açık piyasa ideolojisinin küresel bağlayıcılığını zayıflattı. Otoriter yönetimlerin teknolojik başarıları, açık toplumun otomatik üstünlüğü varsayımını tartışmaya açtı. Jeopolitik fay hatlarının belirlediği ticaret ve yatırım kararları, kurallı rekabeti ikinci plana itti. Ekonomik büyümenin çevresel yıkımı meşrulaştırdığı gerçeği ise artık görmezden gelinemeyecek kadar yakıcı.Bu yapısal dönüşüm, yalnızca fikirlerin ve normların değişmesiyle sınırlı değil. Aynı zamanda ekonomik değerin paylaşım biçimlerini de yeniden şekillendiriyor. Tedarik zincirlerinin yeniden millîleştirilmesi, stratejik sektörlerin devlet destekli yeniden konumlandırılması ve teknolojik egemenlik mücadelesi; coğrafyalar arasındaki gelir dağılımını, güç ilişkilerini ve jeoekonomik dengeleri sarsıyor.Bu bağlamda, küresel değer zincirlerinde yaşanan dönüşüm sadece üretim ve lojistik tercihlerini değil, sistemin temel işleyiş mantığını&nbsp;da değiştiriyor. Uzun yıllar boyunca maliyet avantajı ve zamanında teslimat gibi verimlilik kriterleriyle kurulan tedarik zincirleri, artık farklı bir prensibe göre yeniden örgütleniyor: Devletlerin güvenlik ve egemenlik kaygıları.&nbsp;Pandemi, Rusya-Ukrayna savaşı ve Tayvan üzerinden tırmanan Çin-ABD gerilimi, ülkeleri stratejik sektörlerde dışa bağımlılığı azaltma yönünde harekete geçirdi. Mikroçipten ilaç hammaddesine, nadir toprak elementlerinden enerji altyapılarına kadar pek çok alanda arz güvenliği, ekonomik verimlilikten daha öncelikli hâle geliyor.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bu dönüşüm sürecinde en radikal adımlardan biri, küresel ekonomik sistemin kurucu ülkesi konumundaki ABD’den geldi. Ancak ABD’nin yaklaşımı, sistemin yeniden inşasına yönelik işbirliğine dayalı bir mimari üretmekten ziyade, tek taraflı ekonomik araçlarla küresel düzeni yeniden şekillendirmeye çalışma çabası olarak öne çıkıyor.&nbsp;</li></ul>Arz güvenliği ve stratejik özerklik arayışı, birçok ülke için bölgesel işbirliklerini ve dost temelli tedarik modellerini gündeme getirirken ABD bu süreci gümrük tarifeleri, yatırım kısıtlamaları ve ticaret baskısı yoluyla içeriden zorlamayı tercih ediyor. Bu tercih, yalnızca ticaret dengelerini değil, sistemin kurallarını da dönüştürüyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">ABD’nin gümrük politikaları: Korumacılığın bedeli</h2>ABD Başkanı Trump’ın ikinci döneminde uygulamaya koyduğu gümrük vergileri, neredeyse tüm ticaret ortaklarını kapsayan ve tek taraflı biçimde tasarlanmış bir ticaret savaşı rejimini beraberinde getirdi. Bu vergiler yalnızca Çin ve AB gibi büyük açıklar verdiği partnerleri değil, ticaret fazlası verdiği ülkeleri bile hedef aldı. Örneğin, 2 Nisan 2025’te açıklanan “Liberation Day” tarifeleriyle Çin’e %34, AB’ye %20, Vietnam’a %46, Japonya’ya %24 oranlarında vergi kondu. Ayrıca, ABD ile ticaret fazlası olan birçok küçük ülkeye de %10’un üzerinde gümrük tarifesi uygulandı.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bu kapsamlı tarifelendirme, sadece dış ticareti değil, aynı zamanda şirketlerin yatırım kararlarını ve küresel değer zincirlerinin tasarımını doğrudan etkiliyor. Ancak bu stratejinin ABD ekonomisi için ciddi ikincil etkileri bulunuyor.</li></ul>İlk olarak, ithal girdilere dayalı sektörlerde maliyet artışı kaçınılmaz. Özellikle yarı mamul ve teknoloji yoğun ürünlerde dışa bağımlı olan sanayiler için bu durum, iç üretim maliyetlerini artırıyor ve enflasyonist baskı yaratıyor. Tüketici fiyatları üzerindeki bu baskı, enflasyonun yeniden yapışkan hale gelmesi riskini gündeme taşıyor. Ayrıca, büyümeyi destekleyen uluslararası tedarik akışlarının bozulması, yatırımların ertelenmesine ve üretimin yavaşlamasına neden olabilir.Ayrıca, birçok ülke ABD’ye karşı misilleme tarifeleri açıklamaya başladı. Çin'in %34'lük karşı tarifesi ilk adım olurken, AB de benzer hazırlıklar içinde. Bu karşılıklı tarifelendirme, uluslararası yatırım ortamında belirsizlik yaratmakla kalmıyor, aynı zamanda küresel ticaret hacmini daraltarak ABD'nin de büyüme potansiyelini sınırlıyor.Tüm bu gelişmeler, yalnızca ülkeler arası ticari ilişkileri değil, özel sektörün küresel stratejilerini de derinden etkiliyor. Şirketler artık sadece düşük maliyetli üretim olanaklarını değil; jeopolitik riskleri, düzenleyici istikrarı ve tedarik sürekliliğini de ana kriter haline getiriyor. Bu yeni stratejik öncelikler, küresel değer zincirlerinde yer değişimini tetikliyor. Söz konusu yeniden yapılanma, son yıllarda üç ana kavram etrafında somutlaşıyor:<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Offshoring:&nbsp;Üretimin düşük maliyetli ülkelere kaydırılması paradigması, artık eski cazibesini yitiriyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Nearshoring:&nbsp;Özellikle kritik sektörlerde, üretimin ana pazarlara coğrafi olarak daha yakın ülkelere kaydırılması, tedarik sürekliliği ve maliyet dalgalanmalarını azaltmak için giderek tercih ediliyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Friendshoring:&nbsp;Jeopolitik uyum gözetilerek, üretimin yalnızca ekonomik değil, aynı zamanda siyasi olarak “güvenilir” görülen ülkelere yönlendirilmesi stratejisi, yeni dönemin belirleyici eğilimlerinden biri haline geliyor.</li></ul>Ancak Trump yönetimi, bu küresel yeniden yapılanma stratejilerine bile mesafeli yaklaşıyor. Nearshoring ve friendshoring gibi ara çözümleri yetersiz bulan bu yaklaşım, üretimin yalnızca “dost ülkelere” değil, doğrudan ABD sınırları içine çekilmesini hedefliyor. Yani aslında bu, klasik “re-shoring” stratejisine dönüş&nbsp;anlamına geliyor. Trump’ın ticaret açığını kapatma ve istihdamı artırma hedefi, küresel tedarik sistemlerini yalnızca yeniden konumlandırmakla kalmayıp, tamamen içe kapalı bir sanayi düzeni kurmayı öngörüyor.Bu da küresel şirketlerin stratejik planlamasında daha fazla belirsizlik yaratıyor. Çünkü Trump’ın yaklaşımı, yalnızca jeopolitik riskleri yönetmeyi değil, küresel entegrasyonu sistematik olarak çözmeyi hedefliyor. Bu vizyonun kısa vadede işgücü ve yatırım çekme açısından cezbedici görünmesi mümkün ancak orta ve uzun vadede ABD içinde maliyetlerin artmasına, tedarik esnekliğinin bozulmasına ve yapısal enflasyon riskinin büyümesine neden olabilir.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Otomotiv sektörü: Küresel dönüşümün sektörel yüzü</h2>Küresel değer zincirlerinde yaşanan dönüşümün etkileri, yalnızca kavramsal düzeyde kalmıyor; birçok sektörde somut yeniden yapılanma adımlarıyla kendini gösteriyor. Bu yapısal değişimin en belirgin örneklerinden biri, otomotiv sektörü. Karmaşık tedarik ağlarına, yüksek koordinasyon gereksinimine ve stratejik teknoloji bileşenlerine dayanan bu sektör, yaşanan dönüşümün etkilerini en açık biçimde hissediyor.Elektrikli araçlar, yarıiletkenler, batarya hücreleri gibi ileri teknoloji bileşenlerde Asya’ya yüksek bağımlılığı olan ABD ve Avrupa merkezli otomotiv üreticileri, art arda gelen gümrük tarifeleri ve jeopolitik gerilimler nedeniyle ciddi maliyet artışlarıyla karşı karşıya kalıyor. ABD’nin tarifelendirme politikaları yalnızca Çin’den gelen ürünleri değil, Avrupa merkezli otomotiv ihracatını da hedef alarak sektörde belirsizlik yaratıyor. Bu durum, yalnızca fiyatları yukarı çekmekle kalmıyor; tedarik sürekliliğini sekteye uğratarak üretim planlamasında aksamalara ve nihai talepte bozulmalara yol açıyor.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bunun sonucu olarak, otomotiv şirketleri artık yalnızca üretim maliyeti değil, jeopolitik risk profili üzerinden de karar alıyor. Tedarik ağlarını yeniden yapılandırırken friendshoring (jeopolitik olarak uyumlu ülkelerle işbirliği) ve nearshoring (ana pazara yakın ülkelerde üretim) stratejilerini devreye alıyorlar. Küresel ölçekte yeniden yapılanan bu değer zincirlerinde Türkiye, jeopolitik ve lojistik avantajları ile öne çıkan ülkelerden biri olarak dikkat çekiyor.</li></ul>Özellikle Avrupa ile güçlü sanayi entegrasyonuna sahip olan Türkiye, otomotiv üretiminde halihazırda entegre bir üretim üssü konumunda. Bu avantajın sürdürülebilir stratejik değere dönüşebilmesi ise yalnızca üretim kapasitesine değil, jeopolitik güvene ve kurallı yönetişime dayalı ilişkilerin güçlendirilmesine bağlı.Türkiye, bu yeniden yapılanma sürecinde hem Avrupa Birliği hem de Çin için jeopolitik riskleri azaltan ve tedariki çeşitlendiren bir alternatif olabilir. Ancak bu rolü üstlenebilmesi için, ticaret politikalarında öngörülebilirlik sağlayan, uluslararası normlara dayalı ve siyasi olarak dengeli bir yaklaşım benimsemesi kritik önem taşıyor.Otomotiv sektörü, bu nedenle yalnızca bir örnek değil, aynı zamanda yeni dönemde ekonomik ve jeopolitik hesapların nasıl iç içe geçtiğini gösteren bir turnusol kağıdı işlevi görüyor.Sonuç olarak: ABD’nin gümrük politikaları, yalnızca ticaret dengelerini değil, küresel ekonomik düzenin temel işleyişini sarsıyor. Verimlilik yerine güvenliğin, işbirliği yerine stratejik özerkliğin öne çıktığı bu yeni dönemde, büyüme baskılanırken, enflasyonist riskler de artıyor.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Küresel değer zincirleri yeniden şekilleniyor: “Ucuz ve uzak” yerine “yakın ve güvenilir” tercih ediliyor. Ancak Trump’ın yaklaşımı, bu geçişi bile yetersiz görerek üretimi doğrudan ABD’ye çekmeyi hedefliyor. Bu da ticaretin yalnızca yapısını değil, mantığını kökten dönüştürüyor.</li></ul>Türkiye için bu tablo hem risk hem fırsat barındırıyor. Üretim kapasitesi, konumu ve entegrasyon derinliğiyle öne çıkan Türkiye, jeopolitik dengeyi gözeten bir yönetişimle bu yeni düzende stratejik bir rol üstlenebilir. Bunun için güçlü bir sanayi, teknoloji ve dış ticaret politikası şart.

ABD’nin gümrük politikaları yaklaşımı, sistemin yeniden inşasına yönelik işbirliğine dayalı bir mimari üretmekten ziyade, tek taraflı ekonomik araçlarla küresel düzeni yeniden şekillendirmeye çalışma çabası olarak öne çıkıyor.

ABD'nin gümrük politikaları: Türkiye’nin stratejik konumu ne olacak?

ABD Başkanı Donald Trump, 10 Nisan 2025 tarihinde kripto sektörüne yönelik tarihi bir karara imza attı. ABD Kongresi’nin her iki kanadından ezici çoğunlukla geçen düzenleme ile merkezsiz finans (DeFi) projelerini “broker” statüsünde sınıflandıran ABD Gelir İdaresi (IRS) DeFi Aracı Kurum Kuralı yürürlükten kaldırıldı. Böylece, DeFi platformları IRS'e vergi bildirimleri yapmak zorunda kalmayacak. &nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Neden önemli?&nbsp;ABD tarihinde ilk kez kripto varlık odaklı bir yasa resmî olarak kabul edilerek yürürlüğe girmiş oldu. Yürürlükten kaldırılan uygulama, Biden döneminin son haftalarında uygulamaya konmuştu.&nbsp;</li></ul><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Sektör kararı coşkuyla karşıladı</h2>Kripto endüstrisi katılımcıları, DeFi borsalarının aracı olarak hareket etmemesi nedeniyle kullanıcılarının kim olduğunu göremediklerini ve bu nedenle IRS kurallarına uymanın imkansız olduğunu savunuyordu.&nbsp;Trump'ın Dijital Varlıklar Danışma Konseyi Direktörü Bo Hines, sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı paylaşımda kararı "tarihî bir adım" olarak nitelendirdi ve inovasyonun, mahremiyetin korunması yönünde büyük bir ilerleme sağlandığını vurguladı. Hines, bunun “dijital varlıklar için altın çağın” başlangıcı olabileceğine dikkat çekti.Beyaz Saray’ın kripto politikalarından sorumlu ismi David Sacks ise düzenlemeyi, “Biden yönetiminin gece yarısı çıkardığı bir yönetmelik” olarak niteledi. Sacks, bu kuralın sektörün büyümesini engelleyeceğini ve IRS’in milyonlarca beyanla işlevsiz kalabileceğini savundu<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Tuminelli: Kripto politikası artık daha vizyoner</h2>DeFi Education Fund direktörü Amanda Tuminelli ise Trump’ın imzasını “dijital varlıklar için bir dönüm noktası” olarak değerlendirdi. Tuminelli, “ABD artık daha makul ve geleceği gören bir kripto politikası izliyor” ifadelerini kullandı.

ABD Başkanı Donald Trump, merkeziyetsiz finans (DeFi) platformlarına vergi bildirim zorunluluğu getiren düzenlemeyi iptal eden ilk yasa tasarısını imzaladı. 

ABD'de kripto varlıklarla ilgili ilk yasa 

ABD Başkanı Donald Trump'ın ikinci başkanlık dönemi, seçimleri kazandığı Kasım ayı başından bu yana neredeyse her hafta bir yenisini açıkladığı sansasyonel hamlelerle geçiyor. Ekonomik kararların yanı sıra diğer ülkelerle ilişkileri, toplumsal, kültürel alanlardaki uygulamalarıyla çoğu zaman endişe verici adımlar atmaktan çekinmeyen Trump, küresel dengeleri sarsan, piyasaları altüst eden tarife kararlarında "ABD ekonomisinin altın çağı" ve "ekonomik bağımsızlık" gibi söylemleri de sıkça kullanıyor.&nbsp;Trump, küresel ticareti zorlaştırdığı, enflasyon başta olmak üzere makro ekonomik dengeleri bozduğu ve iş yaşamında belirsizlikleri artırdığı için çok sert eleştirilere maruz kalıyor. Tarifeler dışında harcamaları kısmak adına binlerce kamu çalışanının işine son vermesi, çeşitli alanlardaki fonları durdurması, sürdürülebilirlik politikalarını görmezden gelmesi, çeşitlilik, eşitlik ve kapsayıcılık (DEI) ilkelerini reddetmesi Trump'ın eleştirildiği konular arasında başı çekiyor. &nbsp;Günler öncesinden ilan ettiği gibi 2 Nisan'da açıkladığı gümrük tarifeleriyle ülkesinin tüm büyük ticaret ortaklarına karşı kapsamlı tarifeler duyuran Trump'ın bu hamlesi, küresel ticarete ağır bir darbe olarak algılandı ve piyasalarda krize yol açtı. Şimdilik küresel tarife kararının arkasında duran Trump, sadece birkaç günde trilyonlarca doların buharlaşmasına neden oldu.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Umut, belirsizlik ve çöküş</h2>Hikayeyi biraz başa saralım. 20 Ocak'ta görevi Joe Biden'dan devralan Trump'ın ilk konuşmasındaki "ABD'nin altın çağı başlıyor" sözleri iş dünyası tarafından hemen benimsenmiş; ABD'nin en geniş tanımlı borsa endeksi Russel 2000'de %5'lik artış sağlanmış ve endeksin değerini 2,4 trilyon dolar artmıştı.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bu sözler, iş dünyasının patronları tarafından daha az vergi ve daha az bürokratik engel olarak algılanmıştı.&nbsp;</li></ul>Şubat ayının ortalarında Russel 2000 Endeksi'nin değeri 63 trilyon dolarla rekor seviyeleri gördü. Aynı süreçte kabinesindeki ekonomi patronlarını da iş hayatından seçmesi, şirketlerin piyasa değerlerine olumlu yansıdı. Hedge fon milyarderi Scott Bessent Hazine Bakanı olurken finansçı Howard Lutnick ABD'nin yeni Ticaret Bakanı olarak atandı.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bugünlerde görevinden ayrılacağı konuşulan ve Trump'ın seçim kampanyasındaki en büyük destekçisi Elon Musk da Hükümet Verimlilik Departmanı lideri olarak ABD'nin yeni yönetimine dahil edildi.&nbsp;</li></ul>Trump 2.0'ın ilk haftasında Meksika ve Kanada'ya koyduğu ek gümrük vergilerinin yürürlüğe girmesinin hemen ardından iki kez ertelemesi, Trump yönetiminin iş dünyasında yarattığı ilk somut belirsizlik olarak karşımıza çıktı. Kripto varlıklar konusundaki vaatlerine ve kriptopara rezervi kurulması yönünde verdiği iş emrine rağmen, bu alanda görevlendirdiği “kripto çarı” David Sacks’ın net adımlardan kaçınması, belirsizliği artıran bir diğer unsur oldu.Küresel ticareti, tarife sopası&nbsp;ile tehdit eden Trump, ABD'de iş dünyasının ayarlarını da bozdu. Korumacı politikaların yarattığı belirsizlik ortamı nedeniyle temkinli hareket eden ABD'li şirketler, M&amp;A ve büyük iş anlaşmaları sayısında son 10 yılın en kötü ayını yaşadı.&nbsp;Şubat ayının başında <a fr-original-style="" href="https://www.wsj.com/business/deals/trump-boom-corporate-uncertainty-6383263d" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Wall Street Journal</a> ile yorumlarını paylaşan bazı şirket CEO’ları Trump politikalarının yarattığı belirsizlik ortamına dikkat çekmişti. Haberde, CEO’ların büyük bir kısmının "bekle-gör" moduna geçtiği vurgulanırken ekonomik görünüm “kırılgan” ve “dalgalı” olarak nitelendiriliyordu.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">İşten çıkarmalar ve küresel tarifeler</h2>Özellikle son altı haftada Trump vaatlerinin boş olduğu, en azından kısa vadede pozitif etkilerinin görülemeyeceği piyasalar tarafından anlaşıldı. Trump'ın şiddetle savunduğu "yeni model ABD ekonomisi"nin ışıltısı belirsizliklerin gölgesinde kalırken Elon Musk'ın liderlik ettiği Hükümet Verimlilik Departmanı (DOGE) federal işgücünü gelişigüzel yok etmeyi sürdürdü.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İşe alım şirketi Challenger'ın aylık sayımına göre, sadece Şubat ayında 62.000'den fazla devlet çalışanı işten atıldı. Özel sektör de geçen yılki 82.000 işten çıkarmaya ek olarak 110.000 işten çıkarma daha yaptı.&nbsp;</li></ul>Belirsizlik ortamını çöküş noktasına taşıyan ise Donald Trump'ın tüm dünyaya uyguladığı gümrük vergileri&nbsp;oldu. Trump'ın geçen hafta imzaladığı kararnameyle birlikte Avrupa Birliği’ne %20, Çin’e %34, Vietnam’a %46 ve daha birçok ülkeye %10-50 arasında değişen gümrük vergileri getirildi. Hafta sonunda Trump'tan gelen "gümrük tarifelerinden geri adım yok" açıklamasının ardından dünya borsaları haftaya sert satış dalgasıyla başladı.&nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Açıklamalar, tepkiler ve görüşler</h2>Borsaları yerle bir eden tarifeleri "ilaç" olarak tanımlayan Trump, tarifelerin borsalardaki etkisiyle ilgili olarak "Hiçbir şeyin değer kaybettiğini görmek istemiyorum ama bir şeyleri düzeltmek için bazen ilaç almanız gerekir" ifadesini kullandı.ABD Hazine Bakanı Scott Bessent, 7 Nisan'da yaptığı değerlendirmede, küresel tarifelerin açıklandığı 2 Nisan Çarşamba gününden bu yana 50'den fazla ülkenin müzakere masasına oturduğunu söyledi. ABD Ticaret Bakanı Howard Lutnick&nbsp;ise tarifelerin erteleneceğine ilişkin iddialara uygulamanın "haftalarca" yürürlükte kalacağını belirtti.Trump’ın destekçilerinden milyarder yatırımcı Bill Ackman, ekonomik bir “nükleer savaş” yaşanmaması için tarifelerin durdurulması çağrısı yaptı.Yatırım ve finans kurumlarından birçok uzman da tarifelerin uzayan bir ticaret savaşını&nbsp;tetikleyebileceğine dikkat çekerek piyasaların yakın vadede toparlanmasının zor olduğunu ifade ediyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Milyarderlerin serveti hızla eriyor</h2>Trump 2.0 dönemindeki kargaşa ve son tarife hamlesiyle piyasalarda yaşanan sert düşüşlerden milyarderler de nasibini aldı. <a fr-original-style="" href="https://www.bloomberg.com/billionaires/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Bloomberg Milyarderler Listesi</a>'ndeki dünyanın en zengin 20 kişisinin serveti son 3 ayda yaklaşık yarım trilyon dolar azaldı. Bloomberg Milyarderler Listesi'nin son verilerine göre, ilk 20'de yer alan Warren Buffett, Carlos Slim ve Françoise Bettencourt Meyers dışında 17 kişinin servetinde düşüş görüldü.&nbsp;Son 3 ayda serveti en çok eriyen ilk 5 isim ve güncel servet tutarları şöyle:&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Elon Musk: Kayıp 130 milyar dolar (302 milyar dolar)</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Jeff Bezos: Kayıp 45 milyar dolar (193 milyar dolar)</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Larry Ellison: Kayıp 42 milyar dolar (150 milyar dolar)</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Michael Dell: Kayıp 36 milyar dolar (87 milyar dolar)</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Larry Page: Kayıp 35 milyar dolar (134 milyar dolar)</li></ul><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Trump 2.0'dan kimler kazançlı çıkabilir?</h2>The Economist'in "Schumpert" köşesindeki <a fr-original-style="" href="https://www.economist.com/business/2025/04/01/are-there-any-business-winners-in-trump-2" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">analizde</a>, Trump'ın gümrük vergileri sonrasındaki döneme ilişkin iki öngörüye ve dönemin muhtemel kazananlarına dair tahminlere yer verildi. İlk öngörüde, piyasa beklentilerinin zayıf olduğu şirketler için pozitif sinyallere değinildi. Russell 3000 hisselerindeki analize atıfta bulunularak, Trump'ın seçildiği 5 Kasım ile 19 Şubat arasındaki düşüşlerden en az etkilenen şirketlerin yakın gelecekteki sarsıntılara daha dirençli olabileceği savunuldu.&nbsp;Analiz sonuçlarına göre, ilaç ve biyoteknoloji firmaları bu alanda diğer sektörlerden ve şirketlerden pozitif anlamda ayrışıyor. &nbsp;Ürün hatlarını yenilemek isteyen büyük ilaç üreticilerinin, yeni anlaşmalar ve şirket satın almalar konusunda istekli kalmaya devam edebileceği öngörülüyor.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bu tahminleri destekleyecek şekilde 2025 yılındaki en büyük 5 birleşme ve satın alma anlaşmasının ikisi sağlık şirketlerinden oluşuyor. 11 Mart'ta 2seventy Bio'yu 286 milyon dolara satın alan Bristol-Myers Squibb bunlardan biri.</li></ul>İkinci öngörüde ise şirketlerin normal bir dönemde yapacaklarından daha fazla işi ABD'ye taşıyabileceği öngörülüyor. Yerel tedarik zincirlerinin iş akışlarını destekleyen endüstriyel robot ve otomasyon sektörünün yanı sıra depoculuk/lojistik sektörü bu alanlar arasında ön plana çıkıyor.&nbsp;

Küresel ticareti tarife sopasıyla felç etmek üzere olan Trump, ülkesinin ticaret açığını kapatmak için çıktığı yolda enflasyon başta olmak üzere makro verileri riske atıyor. İş dünyasında artan belirsizlik de cabası... Ancak bu kaosun ortasında dahi kazançlı çıkma ihtimali olan sektörler ve şirketler var.

Trump 2.0'da kazanan oldu mu?

ABD Başkanı Donald Trump'ın, ülkenin ticaret ortaklarına yönelik gümrük tarifelerini 2 Nisan'da açıklamasının ardından diğer ekonomilerden gelebilecek olası misillemelere dair endişeler, ticaret savaşlarının derinleşebileceği korkusunu artırarak piyasalarda satış baskısı yarattı.&nbsp;Yeni haftanın ilk işlem gününde tüm dünya borsalarında sert satışlar yaşanırken hisse senetlerinin fiyatlarında yaşanan düşüşle birlikte trilyonlarca dolarlık değer kaybı&nbsp;yaşandı. Küresel piyasaları ateşe veren Trump'ın gümrük vergisi kararları, son haftalarda düşüş trendinde olan şirket değerlemelerini daha da aşağı çekti. 2024'ün son çeyreğinde yaşanan yukarı yönlü hisse hareketleriyle 11'e ulaşan trilyonluk şirket sayısı 8'ye geriledi.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Apple, Microsoft ve Nvidia'dan oluşan 3 trilyon dolar barajını aşan şirketlerin değerlemesi 3 trilyon doların altına geriledi.&nbsp;</li></ul>Companymarketcap verilerine göre, 7 Nisan itibarıyla dünyanın en değerli 20 şirketinin yaşadığı toplam değer kaybı 8 trilyon doları aştı. Dünyanın en değerli 20 şirketinin toplam piyasa değeri, birkaç hafta önceki 30 trilyon doların üzerindeki seviyelerden üzerinden 22,4 trilyon dolara geriledi.<img src="https://images.aposto.com/2025/3/1/1744057683030.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.97" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Dünyanın en değerli 20 şirketinin piyasa değerlerindeki değişimler (Kaynak: <a fr-original-style="" href="//Companiesmarketcap.com" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Companiesmarketcap.com</a>)<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Kripto piyasaları da satış rüzgarına kapıldı</h2>Yaşanan kayıp sadece hisse senedi piyasalarıyla da sınırlı kalmadı. Coinmarketcap'in verilerine göre, Bitcoin dahil küresel kripto para piyasasının değeri 24 saatte yaklaşık %10'dan fazla azalarak 2 trilyon 390 milyar dolara geriledi. Bitcoin'in fiyatı, 6 ay sonra ilk kez 75 bin doların altına geriledi.

ABD Başkanı Donald Trump'ın tarife hamlesiyle piyasalarda başlayan ve bu hafta zirve yapan satış dalgası dünyanın en değerli şirketlerinin 8 trilyon dolar değer kaybetmesine neden oldu. Üç ay önce 11 olan trilyonluk şirket sayısı 8'e düşerken 3 trilyon dolar sınırını aşan şirket kalmadı. 

Küresel devler eriyor: Birkaç haftalık kayıp 8 trilyon dolar

“Sadece futboldan anlayan futboldan da anlamaz.”&nbsp;Arjantinli efsane teknik direktör Cesar Luis Menotti’ye atfedilen bu sözü çok severim. Çünkü tüm dışsal faktörleri gözardı ederek sadece işin kendisine odaklanmanın çelişkisini harika özetler. Günümüzde iletişimin aslen bir araç olduğunu unutup onu amaç hâline getirenlerin durumunu da tarif ediyor bana kalırsa.&nbsp;O nedenle bu sözü, “Sadece iletişimden anlayan iletişimden de anlamaz” diye değiştirerek başlayalım. Özellikle "toplumsal kriz anlarında iletişim" parantezinde, bu bakışın önemi daha büyük. Çünkü iletişimi sadece mesaj vermek ya da vermemek olarak gördüğünüz andan itibaren kaybetmeye başlıyoruz. Toplumsal kriz anlarında iletişim, sadece mesaj vermek değil; güven inşa etmeyi, topluma karşı sorumluluğunu göstermeyi ve uzun vadeli itibarı korumayı da içeriyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">İtibar yönetimi için bir formül</h2>İtibar yönetimi kavramının babalarından John Doorley, 2000’li yılların başında kavramı çok güzel formüle dökmüş:&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İtibar = (Performans + Davranış + İletişim) x Özgünlük faktörü&nbsp;</li></ul>Bir şirket işini iyi yaparak performans gösterecek, bunu yaparken aynı zamanda topluma ve çevreye iyi davranacak, buna doğru iletişim eklenecek ve tüm bunlar şirketin kuruluş değerlerine sadık ve özgün olması hâlinde katlanarak büyüyecek.&nbsp;İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu ve çalışma arkadaşlarının tutuklanmasıyla başlayan toplumsal krizde, bu formüle dönmek fark yaratabilir. Çünkü bu süreçte birçok markanın ne yapacağını bilemeden ikileme düşmesi, aslen itibar konusunu yeterince çalışmamış olmalarından kaynaklanıyor.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Evet, sessiz kalmanın da ses çıkarmanın da bir maliyeti var ve bu maliyet, doğrudan itibarla ilgili.&nbsp;</li></ul>Sadece iletişimden anlayanlar, "Bir süre iletişim faaliyetlerimizi durduralım" diyebilir. Ondan da anlamayanlar, bu dönemde hiçbir şey olmamış gibi rutin iletişimimize devam edelim diyebilir. Bu konuyu, itibar yönetimi paralelinde düşünenlerse ikisinden de farklı bir yol izleyecektir. O yolda da çok büyük riskler var ama bunu uzun vadeli bir itibar yatırımı olarak düşününce işler biraz değişiyor.&nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Kaçınılması gereken bir eylem: Slacktivism</h2>Eğer bir marka, sosyal patlama anlarında, günlük rüzgara kapılıp durumu geçiştiriyorsa tüketiciler bunu kısa sürede anlıyor. Bu durumu anlatan kilit kavram slacktivism.&nbsp;ABD’de 2020’de George Floyd isimli siyah bir vatandaşın polis tarafından öldürülmesinden sonra başlayan Black Lives Matter (BLM diye anılacak) hareketi sırasında bunun önemli örnekleri vardı. Bir marka herhangi bir değişime yol açacak somut bir şeyler söylemek ya da yapmaksızın günü geçiştirmeye&nbsp;kalkışıyorsa orada slacktivismden söz edebiliriz.&nbsp;BLM hareketi sırasında hiçbir şey söylemeden siyah bir post paylaşmak böyleydi. Ekrem İmamoğlu ve ekibinin tutuklanmasının ardından, George Orwell sözleri paylaşan ünlüler ya da markalarla dalga geçilmesi de bunun bir örneğiydi. Orwell, kuşkusuz önemli bir çerçeve çizmiş. Ancak kişi ya da markaların kendine ait net bir sözü, tavrı ya da eylemi olmaksızın ortaya karışık Orwell göndermeleriyle bir şeyler ima etmeye çalışması kaçak güreşmek gibiydi.&nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Nike’ın Black Lives Matter iletişimi</h2>Nike’ın BLM hareketi ve olayları sırasında yaptığı iletişim ve hazırladığı videonun büyük ses getirmesinin ardında da özgünlük ve tutarlılık ölçütlerini görebiliriz. Nike, bu gündemden birkaç yıl önce, Amerikalı insan hakları aktivisti ve eski Amerikan futbolu oyuncusu Colin Kaepernick’i&nbsp;oynattığı <a fr-original-style="" href="https://www.theguardian.com/sport/2019/sep/16/nikes-dream-crazy-advert-starring-colin-kaepernick-wins-emmy" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">reklam kampanyası</a> ile bu yolu açmıştı.&nbsp;Çünkü Kaepernick, aslen ABD’deki ırksal adaletsizliğe dikkat çekmek için millî marş sırasında diz çökme eylemi yapan ve bu yüzden neredeyse kariyerini feda etmiş bir figür. Zaten reklam da bunun üzerine kurulu. Nike’ın özgün ana mesajı “Just do it” (sadece yap) ile uyumlu bir şekilde şunu söylüyor:&nbsp;<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"Bir şeye inan. Her şeyi feda etmek anlamına gelse bile. Sadece yap.”&nbsp;</blockquote>Nike bir risk almış, o dönem başkanlığının birinci dönemini geçiren Donald Trump’ın bile tepkisini çekmişti. Ancak süreç, şirketin hisselerinin %5 değer kazanmasıyla sonuçlanmıştı. BLM hareketi sırasında L'Oreal’in ve Amazon’un, Nike gibi bu hareketi ardına almak isteyen iletişimiyse daha önceki davranışları yüzünden ikiyüzlülük ve tutarsızlıkla suçlanıp kabul görmemişti. &nbsp;Buradan anlıyoruz ki, toplumsal kriz anları aslında markalar için daha önce yapılan ya da yapılmayan itibar yatırımının da test edileceği bir eşik. Türkiye’de markalar, özellikle millî bayramlarda giderek yükselen Atatürk iletişimiyle son yıllarda bunu zorladığını düşünüyor. Toplumun en büyük ortak paydası olan Atatürk’ü kullanmak tabii işin kolay ve görece risksiz tarafı. Toplumsal kriz anlarında henüz öyle bir ortak payda bulunmuş değil. Bugün gelecekleri için sokaklarda olan gençlerin hâkim olacağı dünyada, uzun vadeli itibar için buna ihtiyaç olduğu muhakkak.&nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Hazırlıklı olmanın önemi</h2>Kriz iletişiminde çarpan etkisini aslında markanın özgünlük faktörünün sağladığını formülde söylemiştik. Bunu ancak davranışlarla gösterebiliriz. Bu özellikle sokaktaki eylemcilere kapılarını açan ya da açmayan markalar üzerinden tartışma konusu oluyor. Zaten boykot listelerine giren markaların eğer sahiplik yapısından ötürü önceden bir etiketi yoksa boykot edilmesinin en önemli sebebi, bu eylemcilere kapıyı açıp açmama meselesi oluyor.&nbsp;Öyleyse bir kriz anında bu durum da bir iletişim faaliyetine dönüşüyor diyebiliriz. Ancak önceden bu gibi durumlarla ilgili hazırlığınız bir kural kitabınız yoksa iş, çoğunlukla o gün orada görevli olan personelin inisiyatifine kalıyor ve bunun sonuçları oluyor.&nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Ortak hikaye aramak</h2>Burada madalyonun iki yüzü olduğu dillendirilebilir. “Keskin kutuplaşma ortamında tavır ne olmalı?” gibi bir soru akla gelebilir. Burada en temel strateji, ortak değerlere odaklanmak. Herkese dokunacak hikayeler aramak.&nbsp;Adaletli, huzurlu ve onurlu bir yaşamı herkes ister ve onu partizanlık yapmadan anlatmanın henüz denenmemiş yolları olabilir. Biliyorum ki birileri bu yolları arıyor ama “Fikri çok beğendik ama şu an aksiyon almak istemiyoruz, biraz bekleyelim” e-postalarıyla oyalanıyor. &nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Anlık fırsatları kovalamak&nbsp;</h2>Toplumsal kriz anlarında sosyal medyadaki gidişatı çok iyi dinleyip tepkiyi doğru zamanda vermek de çok önemli. “Geç olsun, güç olmasın” formülü burada pek işlemiyor denilebilir. Tabii sessiz kalırken bile fırsatlar var.&nbsp;ABD’deki Black Lives Matter gündeminde Yorkshire Tea markası uzun süre sessiz kalınca, bu harekete karşı olduklarını düşünen ve kendilerine teşekkür eden bir tüketiciye&nbsp;“Bizim çayımızı satın almayın”&nbsp;diye <a fr-original-style="" href="https://www.bbc.com/news/business-52978990" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">cevap yazmış</a> ve sessizlik krizini fırsata çevirmişti.&nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Markalar kişileşirken&nbsp;</h2>Gelelim “marka aktivizmi”ne. Burada karşımıza, “Günümüzde tüm markalar aktivist mi olmalı, bu gibi durumlar Türkiye gibi ülkelerde geçerli mi?” soruları çıkıyor. Yine Aposto’da, 14 Şubat vesilesiyle yazdığım <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/anladilar-ki-askimiz-bitti-markalar-genclerin-sadakatini-nasil" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bir yazıda</a> markaların&nbsp;gençlerin sadakatini&nbsp;kaybettiğinden bahsetmiştim. O yazıda, veri ve örneklere markaların yerine artık insanların merkezde olduğuna dikkat çekmeye çalışmıştım.&nbsp;İşte tam da bu yüzden, Z kuşağı ve sonrasının markalardan aktivizm beklemesi şaşırtıcı değil. Yeni nesiller, markalardan yalnızca kaliteli ürün ve hizmet almayı değil, kendi kişisel değerlerine uyum sağlamasını da bekliyor. Çünkü markayı da kişileştiriyor ve onunla bağ kurmak için “Sen kimsin ve bu ortamda benim yanımda mısın?” diye soruyor. Birkaç gündür Türkiye gündeminde yaşanan da bu.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bu siyasi ve ekonomik ortamda ses vermek markalar için büyük risk elbette ama uzun vadede, sessiz kalmaktan daha büyük bir risk olmayabilir.&nbsp;</li></ul>Sizin de dikkatinizi çekti mi bilmem, Ekrem İmamoğlu’nun gözaltı ve tutuklanma sürecinde ana yönlendirici sosyal medya olmadı. Aksine, sokağa dökülen gençler, sosyal medyaya çok bağımlı kalmadı. Bu nedenle, sosyal medyanın ilk anlarda bant daraltma ile engellenmesi, engelleyenlerin istediği sonucu yaratmadı. Çünkü karar ortadaydı ve özellikle gençler önce sosyal medyaya değil, sokağa koşmuştu.&nbsp;Dertlerini tweet ya da postlardan ziyade yaratıcı, esprili ama çok net pankartlarla sokakta anlatıyor ve destek bekliyorlardı. Biz buradayız diyorlardı. Böyle bir ortamda markaların sessizliğe gömülmesi elbette tepki yarattı. Sessiz kalmak, tarafsız kalmak anlamına gelmiyor çünkü. Bilakis bir taraf seçilmiş oluyor. &nbsp;Şunu da unutmayalım:&nbsp;İtibar, kriz anında değil; krize hazırlık ve kriz sonrası tutumla inşa edilir. Krize hazırlık yoksa bile, kriz sonrası tutum net olsun hiç değilse. Öyle ya da böyle. Günümüzde insanların diğer insanlardan da markalardan da beklediği bu.&nbsp;Tarkan çok önceleri söylemişti: Ya gel bana sahici, sahici ya da…

İletişimi sadece mesaj vermek ya da vermemek olarak gördüğünüz andan itibaren kaybetmeye başlıyoruz. Toplumsal kriz anlarında iletişim, sadece mesaj vermek değil; güven inşa etmeyi, topluma karşı sorumluluğunu göstermeyi ve uzun vadeli itibarı korumayı da içeriyor.

Sessizliğin maliyeti: Toplumsal kriz anlarında markalar ve iletişim

Inveon liderliğinde Metheus Danışmanlık işbirliği, Zincir Mağazalar Derneği (ZMD) ve Türkiye Bilişim Sanayicileri Derneği (TÜBİSAD) desteğiyle hazırlanan <a fr-original-style="" href="https://www.inveon.com/omnichannel-raporu-2025" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Omnichannel Olgunluk İndeksi</a>'nin sonuçları açıklandı. Türkiye'de perakendecilik sektörünün mevcut omnichannel stratejilerindeki güçlü ve zayıf yönlerini ortaya koyan rapor, şirketlerin müşteri deneyimini iyileştirirken sektörde rekabet avantajlarını güçlendirmelerine katkı sağlamayı hedefliyor.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Omnichannel nedir? Omnichannel, işletmelerin tüm kanallarda sorunsuz ve entegre bir müşteri deneyimi sunmasını sağlayan stratejik bir yaklaşımdır. Çoklu kanal olarak da ifade edilen bu strateji, müşterinin fiziksel mağazalar, çevrimiçi platformlar, sosyal medya ve diğer kanallar aracılığıyla marka ile kesintisiz bir etkileşim kurmasını hedefler.</li></ul>Omnichannel Olgunluk İndeksi, Türkiye'deki perakendecilerin uluslararası pazarda daha etkin rol alabilmeleri ve sektör standartlarına uyum sağlayabilmeleri için gerekli gelişim alanlarını vurgulayarak sektöre yol haritası sunmayı amaçlıyor. Araştırma kapsamında, giyim-aksesuar, spor, kişisel bakım-kozmetik, mobilya-ev, ayakkabı, elektronik, çocuk ve takı-mücevher olmak üzere&nbsp;8 ana kategoriden&nbsp;80 önde gelen perakendeci incelendi.&nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Perakende sektörünün olgunluk seviyesi %46&nbsp;</h2><div data-message-author-role="assistant" data-message-id="3c6b2ff0-cf2f-4f9e-9f30-d217a713f9d5" data-message-model-slug="gpt-4o" dir="auto" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Rapora göre, perakendecilerin omnichannel olgunluk seviyesi 100 üzerinden 46 olarak hesaplandı. Spor kategorisi %54’lük skoru ile lider konumda yer alırken, giyim ve aksesuar kategorisi %52 ile ikinci sıraya yerleşti. Rapor yapay zeka, sosyal ticaret ve mobil uyumluluğun perakendede rekabet avantajı sağladığını vurguluyor.</div><img src="https://images.aposto.com/2025/2/1/1742228217473.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.36" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">İncelenen 8 ürün/hizmet kategorisinde omnichannel olgunluk indeks değerleri<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Sektörü bekleyen fırsatlar neler?</h2>Perakende sektörünün çok kanallı stratejilerdeki olgunluk düzeyini ortaya koyan araştırma, şirketlerin etkili pazarlama süreçleri için odaklanması gereken alanları da sıraladı. Türkiye’de henüz teknik altyapı eksikliği veya tüketici talebinin yeterince oluşmaması nedeniyle yaygın olarak uygulanmayan bazı omnichannel senaryoların, gelecekte perakende markaları için stratejik fırsatlar sunabileceği vurgulandı.Bu senaryolardan ilki, mağaza içinde bulunmayan ancak diğer kanallarda mevcut olan ürünlerin dijital görünürlüğünün artırılması oldu. Bu sayede, mağaza stoklarının tükenmesi durumunda bile müşterilere alternatif ürün önerileri sunularak satış kayıplarının önüne geçilebileceği belirtildi. Bir diğer önemli senaryo ise, müşterilerin çevrimiçi kanallardan mağaza ürünlerini rezerve edebilmesi. Stokların hızla tükenmesi riskine karşı böyle bir rezervasyon sisteminin, müşteri memnuniyetini artırmada önemli bir avantaj sağlayabileceği ifade edildi.Araştırmaya göre, gelecekte perakende markalarının değerlendirmesi gereken bir diğer önemli gelişme ise sosyal medya platformları üzerinden doğrudan alışveriş yapabilme imkanı. Ancak, Instagram, Facebook ve TikTok gibi platformlar bu özelliği henüz Türkiye pazarına sunmadığı için şu anda uygulanamasa da, gelecekte sektörde belirleyici bir rol oynayabileceği vurgulandı.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Rapora dair görüşler</h2>Omnichannel Olgunluk İndeksi'nin lansmanında konuşan İnveon Kurucu Ortağı Yomi Kastro, çok kanallı stratejilerin yalnızca müşteri memnuniyetini değil, aynı zamanda markaların rekabet avantajını da artırabileceğini vurguladı.Araştırma ve Danışmanlık Şirketi Metheus Danışmanlık Yönetici Ortağı Emre Çetin ise rapora ilişkin şu değerlendirmelerde bulundu:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(0, 180, 127); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(0, 180, 127); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Dijital dönüşüm artık bir tercih değil, şirketlerin rekabet gücünü koruması ve sürdürülebilir büyümeyi yakalaması için bir zorunluluk. Özellikle perakende sektörü, hızla değişen tüketici alışkanlıklarına uyum sağlamak ve çok kanallı deneyimi mükemmelleştirmek durumunda. Fiziksel mağazacılığın da bu dönüşümün bir parçası olarak gelişmesi, online ve offline kanalların birbirini desteklemesi ve uyum içinde çalışması, perakendeciliğin temel dinamiklerinden biri hâline geldi.”</blockquote>TÜBİSAD Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Ali Tombalak ise fiziki mağazacılık ve dijital kanalların birbirini destekleyerek paralel bir şekilde yürütülmesinin önemine işaret etti.Zincir Mağazalar Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Serhan Tınastepe, rapor çıktılarının omnichannel uygulamalarının müşteri deneyimine etkisini ortaya koyduğunu belirtti. Tınastepe, perakendecilerin en çok gelişim göstermesi gereken 3 alanı şu şekilde sıraladı:&nbsp;<ol fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yapay zeka destekli kişiselleştirme çözümlerinin artması</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Sosyal ticaretin yaygınlaşması ve dijital kanalların entegrasyonu</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Fiziksel ve dijital kanal entegrasyonlarının hızlandırılması.</li></ol>

Perakende sektörünün bugününü ve geleceğini analiz eden Omnichannel Olgunluk İndeksi Araştırması, markaların satış stratejilerini oluştururken dijital ve fiziksel satış süreçlerini entegre yönetmesinin önemini gözler önüne seriyor.

Sektörel yol haritası: Omnichannel Olgunluk İndeksi

Dünyada 90 ülkede bağımsız marka değerlendirme kuruluşu olarak çalışmalarını sürdüren Birleşik Krallık merkezli Superbrands International, Türkiye pazarındaki markaları incelediği 8. araştırmasını tamamladı. 3 bin 864 marka üzerinden yapılan araştırma neticesinde 150 marka, Superbrands barajını aşarak “Türkiye’nin süper markaları” olmaya hak kazandı.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bu yıl, bir önceki araştırmada 73,8 olan Türkiye puan barajı 67,8’e gerilerken, barajı aşan marka sayısı 141’den 150’ye yükseldi. Halk oylamasına sunulan 36 kategoriden 26’sının barajı aştığı görüldü. 150 süper markanın 70’i yerli, 80’i ise uluslararası markalardan oluştu.</li></ul>İlk 10’da yer alan markalar Google, Mercedes-Benz, Volkswagen, Apple, Instagram, THY, Bosch, Samsung, Sabiha Gökçen Havalimanı, Kurukahveci Mehmet Efendi olarak belirlendi.Listede en çok markanın yer aldığı ilk üç sektör, 20 marka ile atıştırmalık sektörü, 15 marka ile kişisel bakım ve temizlik ürünleri sektörü, 11 marka ile dijital dünya ürünleri oldu.&nbsp;İllere göre ilk 5 marka:<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İstanbul: Mercedes-Benz, Google, Volkswagen, Apple, Kurukahveci Mehmet Efendi&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ankara: Google, Instagram, Domestos, Dyson, Volkswagen</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İzmir: Apple, Google, Arçelik, CarrefourSa, Mercedes-Benz</li></ul>Cinsiyete göre ilk 5 marka:<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kadın: Google, Mercedes-Benz, Volkswagen, Instagram, Apple&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Erkek: Mercedes-Benz, Google, Apple, Volkswagen, Instagram</li></ul>Yaş gruplarına göre ilk 5 marka:<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">18-30 yaş: Mercedes-Benz, Google, Apple, Instagram, THY&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">31-43 yaş: Google, Mercedes-Benz, Volkswagen, THY, Instagram&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">44-55 yaş: Paşabahçe, Volkswagen, Aselsan, Google, Mercedes-Benz&nbsp;</li></ul><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Markalar nasıl belirlendi?&nbsp;</h2>SuperBrands Türkiye tarafından bu yıl 8. kez hazırlanan araştırma kapsamında 3.864 marka Superbrands kriterlerine göre değerlendirildi ve 1.267 marka “süper marka” adayı olarak seçildi.&nbsp;Bağımsız sivil toplum kuruluşu temsilcilerinden oluşan seçici kurulun oylamasıyla belirlenen ilk 300 marka, NielsenIQ tarafından halk oylamasına sunuldu. İstanbul, Ankara ve İzmir’de, kadın-erkek dağılımı eşit olan, 18-55 yaş aralığındaki farklı sosyo-ekonomik statü gruplarından 2.001 tüketiciyle görüşme yapıldı.

Superbrands Türkiye, 2025 yılı araştırma sonuçlarını açıkladı ve Türkiye'nin 150 süper markasını belirledi. Listedeki markaların 70'i yerli, 80'i uluslararası markalardan oluştu.