25 Temmuz Perşembe gününden herkese merhaba.Basın özgürlüğü&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/basin-ozgurlugu-karnesi-turkiye-180-ulke-arasinda-158-sirada" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">sıralamasında</a> 180 ülke arasında 158. olan Türkiye, MHP'nin gazetecileri hedef gösterdiği gün "Basın Bayramı"nı kutladı.Gözler sokak hayvanların öldürülmesine yol açabilecek yasa tasarısının görüşmelerinde. MHP lideri Bahçeli'nin açıklaması, Cumhur İttifakı'nda tasarı hakkında bir ayrılık olabileceğine dair işaret verdi ancak bunun henüz Meclis'te bir karşılığı yok. Cumhurbaşkanı Erdoğan, yasa teklifi görüşmeleri devam ederken belediyelerin gelirlerine el konulabileceğine dair sinyal verdi.Bu hafta ayrıca,&nbsp;AYM ve AİHM'nin zorunlu askerlikte vicdani retçilere yönelik uygulamaları değiştirme olasılığı getiren yakın tarihli kararlar hakkında Gökçer Tahincioğlu'nun yazısını da Serbest Kürsü'de okuyabilirsiniz.Perşembe günleri&nbsp;Türkiye'de haftanın politik gelişmelerini, salı günleri ise dünya gündemini derlediğimiz Spektrum bülteni her hafta sizlerle.<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">O sırada Aposto'da: Yeni bültenler, uzman kalemlerden makaleler ve podcast serileriyle zenginleştirmeye devam ettiğimiz Aposto Premium'u&nbsp;ilk ay sadece 6 TL'ye denemek isteyenler için özel kod, bültenin sonunda.</li></ul>İyi okumalar.Alp

Yerel ve uluslararası gündemi yakalamak için bir başucu kaynağı; her hafta seçim dosyaları, kamuoyu araştırmaları, analizler ve Son Düzlük podcastle yayında!

Türkiye'yi yakala, dünyayı anla.

Spektrum

Erdoğan, belediye bütçelerine el konulabileceğini söyledi. Sokak hayvanlarına dair yasa görüşülüyor. Meclis'te kavga. Bahçeli'den hayvanlara destek söylemi, AK Parti'ye destek oyu.

🐾 Belediyelere gözdağı, soyadı tavizi

23 Temmuz Salı gününden herkese merhaba.ABD Başkanı Biden'ın&nbsp;adaylıktan çekilmesi, başkanlık yarışına yeni bir heyecan getirdi. Demokratlar'ın adayı büyük ihtimalle Başkan Yardımcısı Kamala Harris olacak.Bu hafta öne çıkan birçok gelişmenin merkezinde İsrail vardı. Uluslararası Adalet Divanı'nın, İsrail'in Filistin topraklarını 1967'den beri hukuksuz bir şekilde işgal ettiği yönündeki kararı, en azından hukuki olarak bir dönüm noktası. Ayrıca, İsrail'in Yemen'deki Husiler'e doğrudan saldırısı da jeopolitik olarak önemli.Bangladeş, Uganda ve Kenya'da ekonomik koşullar, kayırmacılık, kötü yönetim ve yolsuzluk konularında hükümet karşıtı protestolar yaşanıyor. Venezuela seçime hazırlanıyor. AB, AB üyesi Macaristan'ı boykot ediyor.Bu hafta ayrıca, Dani Rodrik'in&nbsp;Project Syndicate için&nbsp;kaleme aldığı "Yeni solun neye ihtiyacı var?" yazısının Türkçe tercümesini Spektrum'dan&nbsp;okuyabilirsiniz.Salı günleri dünya gündemini, perşembe günleri ise Türkiye'de haftanın politik gelişmelerini derlediğimiz Spektrum bülteni her hafta sizlerle.<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">O sırada Aposto'da: Yeni bültenler, uzman kalemlerden makaleler ve podcast serileriyle zenginleştirmeye devam ettiğimiz Aposto Premium'u ilk ay %90'lık indirimle denemek isteyenler için özel kod, bültenin sonunda.</li></ul>İyi okumalar.Alp

<h1 dir="ltr" id="isPasted" fr-original-style="" style="font-size: 2em; margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Güvenilir veri, veri bazlı strateji:&nbsp;<a href="https://virtusarastirma.com/teklif-al" target="_blank" rel="noopener noreferrer" fr-original-style="" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box; border-bottom: 2px solid rgb(255, 206, 20);">Virtus Araştırma</a></h1> Geçmişte karşılaştıkları raporlardan memnun kalmayan bir grup eski üst düzey siyasi danışman, özel sektör yöneticisi, sivil toplum çalışanı ve gazeteciden oluşan ekibiyle Virtus, çok yönlü tecrübesini 20 yıllık araştırma deneyimiyle birleştirerek; güvenilir veri üretiyor ve veri bazlı danışmanlık hizmeti veriyor.Neler yapıyor?<ul style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;" fr-original-style="padding-inline-start: 20px;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box; margin-bottom: 10px;">Kendi ihtiyaçlarından yola çıkarak optimize ettikleri <a href="https://virtusarastirma.com/virtus-aylik-arastirma-raporu/" target="_blank" rel="noopener noreferrer" fr-original-style="" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box; border-bottom: 2px solid rgb(255, 206, 20);">VİRTUS Aylık Araştırma Raporu</a> ve <a href="https://virtusarastirma.com/Virtus-Haftalik-Medya-Raporu" target="_blank" rel="noopener noreferrer" fr-original-style="" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box; border-bottom: 2px solid rgb(255, 206, 20);">VİRTUS Haftalık Medya Raporu</a>’nu abonelerine sunuyor. Aylık araştırma raporuyla toplumsal trendleri ölçüyor ve analiz ediyor.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box; margin-bottom: 10px;">Bu iki temel ürün haricinde stratejik iletişim, kriz yönetimi, itibar yönetimi ve politika geliştirme alanlarında danışmanlık hizmeti veriyor.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box; margin-bottom: 10px;">Müşterilerin talepleri doğrultusunda hem kantitatif hem de kalitatif metotları kullanarak spesifik konularda güvenilir veriye ulaşmalarını sağlayacak özel araştırma hizmetleri ve veri bazlı danışmanlık hizmetleri veriyor.</li></ul>Kurumsal abonelik detayları ve danışmanlık süreçleriyle ilgili bilgi almak için <a href="https://virtusarastirma.com/teklif-al" target="_blank" fr-original-style="" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box; border-bottom: 2px solid rgb(255, 206, 20);">Virtus Araştırma</a>’yı ziyaret edebilirsiniz.

11 Temmuz - Virtus Araştırma - Spektrum

Demokratlar'ın yeni başkan adayı Kamala Harris. Uluslararası Adalet Divanı'ndan tarihî karar. Protestolar. İsrail-Yemen. İki devletli çözüme yeni engel. Gizli Servis sorguda. AB kendisiyle didişiyor.

👋 Bye Biden, Filistin kararı

18 Temmuz Perşembe gününden herkese merhaba.Haftalardır beklenen birçok tasarıda son aşamaya gelindi. Vergi paketinde hedeflenen vergide adalet konusunda Kuşbakışı videomuzu izleyebilir, soyadı kanunuyla ilgili maddesi çok tartışılan 9. Yargı Paketi'nin içeriğini Gökçer Tahincioğlu'nun yazısından öğrenebilir; sokak hayvanlarıyla ilgili yasa tasarısının öngördüğü "çözümlerin" farklı ülkelerdeki uygulamaları hakkında Serkan Köybaşı'nın karşılaştırmalı yazısını okuyabilirsiniz.Spektrum'un&nbsp;bu sayısında Kahramanmaraş depremiyle ilgili ilk kez kamu görevlilerin yargılanmasını, Konak'taki ölümcül ihmal hakkında gelişmeleri, Suriye ile normalleşme konusunda karşılıklı ve karışık adımları, yargıda bu hafta yaşananları ve daha fazlasını bulabilirsiniz.Bu hafta ayrıca,&nbsp;Türkiye Raporu'nun kurucusu Can Selçuki'nin&nbsp;"Sol-sağ işleri bitti mi?" sorusunu ve bu ayrımın toplumdaki karşılığını araştırmalarıyla temellendirdiği yazısını paylaşıyoruz.Perşembe günleri&nbsp;Türkiye'de haftanın politik gelişmelerini, salı günleri ise dünya gündemini derlediğimiz Spektrum bülteni her hafta sizlerle.<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">O sırada Aposto'da: Yeni bültenler, uzman kalemlerden makaleler ve podcast serileriyle zenginleştirmeye devam ettiğimiz Aposto Premium'u&nbsp;ilk ay sadece 6 TL'ye denemek isteyenler için özel kod, bültenin sonunda.</li></ul>İyi okumalar.Alp

Haftalardır beklenen vergi ile yargı paketleri ve sokak hayvanları kanunu Meclis'te görüşülüyor. Suriye normalleşmesi. Siyasetçi eli öpülür mü tartışması. Konak'ta ihmal. Depremde kamu görevlilerinin ihmali hakkında ilk yargılama.

💸 Devletin eli, Suriye normalleşmesi

16 Temmuz Salı gününden herkese merhaba.Eski ABD Başkanı Donald Trump, miting sırasında vuruldu. Suikast girişiminde bulunan kişinin yalnız hareket ettiği tahmin ediliyor ancak bu olay ABD'deki siyasi kutuplaşma hakkında önemli bir tartışmayı alevlendirdi. Öte yandan, saldırıdan sonra desteği artan rakibi karşısında Başkan Biden'ın kazanma şansı daha da azalmışa benziyor; Demokratlar yeni bir aday arayışında. Soli Özel,&nbsp;yaşananları farklı boyutları ve olası sonuçlarıyla kaleme aldı.İsrail, Gazze'yi bombalamaya devam ediyor. Hamas liderlerinin hedef alındığı söylenen saldırılarda çok sayıda sivil hayatını kaybederken, "güvenli bölge" ilan edilip savaştan kaçanların yönlendirildiği bir bölgeye düzenlenen saldırılarda 100'den fazla Filistinli hayatını kaybetti.Bu hafta ayıca,&nbsp;AB'nin Macaristan üzerinden kendisini boykot edişini, Rusya-Ukrayna savaşında son durumu, uyuşturucu kaçakçılığından tutuklanan eski Honduras Devlet Başkanı'nı, Kenya'daki vergi protestolarının geldiği aşamayı ve diğer öne çıkan gelişmeleri Spektrum&nbsp;bülteninde bulabiliriniz.14 Temmuz Pazar günü, Fransız Devrimi'nin başlangıcı kabul edilen Bastille Baskını'nın 235. yıl dönümüydü. Hazal Karabulut'un,&nbsp;Galatasaray Üniversitesi Siyaset Bilimi Bölümü'nden Dr. Magali Boumaza&nbsp;ile Fransız Devrimi'nden bugüne dair çıkarılabilecek dersler üzerine söyleşisini bu hafta Spektrum'da&nbsp;okuyabilirsiniz.Salı günleri dünya gündemini, perşembe günleri ise Türkiye'de haftanın politik gelişmelerini derlediğimiz Spektrum bülteni her hafta sizlerle.<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">O sırada Aposto'da: Yeni bültenler, uzman kalemlerden makaleler ve podcast serileriyle zenginleştirmeye devam ettiğimiz Aposto Premium'u ilk ay %90'lık indirimle denemek isteyenler için özel kod, bültenin sonunda.</li></ul>İyi okumalar.Alp

Eski ABD Başkanı Trump'a suikast girişiminde bulunuldu. Mevcut Başkan Biden adaylıktan çekilmeyi reddediyor. AB, AB'yi boykot ediyor. İsrail'den güvenli bölgedeki sivillere saldırı.

✊ Trump vuruldu, AB karıştı

11 Temmuz Perşembe gününden herkese merhaba.Son haftalarda CHP lideri Özgür Özel'in üzerinde durduğu erken seçim konusu, muhalefetin gündemindeki yerini koruyor. Asgari ücrete artış talep eden Özel, "Ya geçim ya seçim" dedi. AK Parti ise erken seçim olmayacağını, ülkeyi 4 yıl daha yöneteceklerini ve herkesin hazırlığını buna göre yapmasını söyledi.Türkiye-Suriye, Erdoğan-Esad ilişkilerinde normalleşme konusunda da adımlar atılıyor. Özel, daha önce arabuluculuk yapmayı teklif etmişti, bu isteğine Şam'dan yanıt geldi. AK Parti ise Kayseri ve diğer illerdeki Suriyeli karşıtı gösterileri ve Kuzey Suriye'deki Türkiye karşıtı eylemleri "normalleşmeye karşı provokasyon" olarak değerlendirdi.Gazeteci Gökçer Tahincioğlu'nun ayrıntılarını yazdığı 9. Yargı Paketi, Adalet Komisyonu'nda görüşülmeye başlandı. Öğretmenlik Mesleği Kanunu ise TBMM'de. Sinan Ateş cinayeti davasında ara karar açıklandı.Bu hafta ayrıca, Merih Demiral'ın millî maçta yaptığı bozkurt işareti tartışmasının yasal boyutu hakkında Deniz Polat'ın, Srebrenitsa Soykırımı ile ilgili yeni gün yüzüne çıkan belgeler üzerinden katliamın 29. yılında Utku Başar'ın yazılarını Spektrum'dan&nbsp;okuyabilirsiniz.Perşembe günleri&nbsp;Türkiye'de haftanın politik gelişmelerini, salı günleri ise dünya gündemini derlediğimiz Spektrum bülteni her hafta sizlerle.<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">O sırada Aposto'da: Yeni bültenler, uzman kalemlerden makaleler ve podcast serileriyle zenginleştirmeye devam ettiğimiz Aposto Premium'u&nbsp;ilk ay sadece 6 TL'ye denemek isteyenler için özel kod, bültenin sonunda.</li></ul>İyi okumalar.Alp

Erken seçim çağrısı, ret yanıtı. Esad ile normalleşme. Srebrenitsa'nın ardından 29 yıl. Sinan Ateş cinayeti davasında ara karar. Öğretmenlik Kanunu. Açık Radyo.

⚖️ Yargı paketi, seçim tartışması

9 Temmuz Salı gününden herkese merhaba.Dünya genelinde bu hafta diplomasi trafiği, özellikle uluslararası çatı örgütler açısından çok yoğundu. Astana'da Şanghay İşbirliği Örgütü, Şuşa'da Türk Devletleri Teşkilatı, Paraguay'da Mercosur Ticaret Örgütü biraraya geldi; NATO zirvesi ise bugün Washington'da başlıyor. Afrika'da ECOWAS 3 üye kaybederken, AB'de Gürcistan'ın üyelik süreci durduruldu.Avrupa'da aşırı sağın yükselişi son aylarda ve yıllarda sayısız makaleye, panele, gazete manşetine taşınırken İngiltere'de İşçi Partisi'nin, Fransa'da sol ittifakın seçim zaferleri, kıtanın politik hayatı için yeni değerlendirmelere kapı açtı. Bu bağlamda Serkan Köybaşı, Spektrum için kaleme aldığı "Oranlı mı, çoğunluk mu: Seçim sistemleri tercihlerimizi nasıl şekillendiriyor?" yazısında seçim sistemlerinin ve stratejik oyların sonuçları nasıl etkilediğini ele aldı. İran'da reformcu aday Pezeşkiyan yeni cumhurbaşkanı oldu.Mavi Hat'ta Hizbullah-İsrail gerilimi ciddiyetini korurken Ukrayna'da son ayların en ölümcül saldırıları yaşandı; Kiev'de ülkenin en büyük çocuk hastanesinde hasar meydana geldi ve birçok kişi yaralandı. Macaristan Başbakanı Viktor Orban, kendini "barış operasyonunda" ilan etti. ABD Başkanı Joe Biden'ın sağlık durumuyla ilgili endişeler tırmanıyor ve alternatif aday arayışı sessizce devam ediyor.Salı günleri dünya gündemini, perşembe günleri ise Türkiye'de haftanın politik gelişmelerini derlediğimiz Spektrum bülteni her hafta sizlerle.<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">O sırada Aposto'da: Yeni bültenler, uzman kalemlerden makaleler ve podcast serileriyle zenginleştirmeye devam ettiğimiz Aposto Premium'u ilk ay %90'lık indirimle denemek isteyenler için özel kod, bültenin sonunda.</li></ul>İyi okumalar.Alp

Seçimler yılının seçim dolu haftasında İngiltere'de İşçi Partisi, Fransa'da sol ittifak, İran'da reformcu aday kazandı. Tüm birlikler toplandı. Erdoğan'ın yoğun diplomasi trafiği. Biden sorusu.

✊ Avrupa'da sol, İran'da reform

4 Temmuz Perşembe gününden herkese merhaba.Bu hafta Türkiye siyasetini takip edenler, birçok yerde "Bozkurt" işaretine rastladılar. 2 Temmuz, onlarca aydının yakıldığı Madımak Katliamı'nın 31. yılıydı. Katliamla ilgili paylaşılan arşiv görüntülerinde, otele saldıran kalabalığın içindeki bazı kişilerin Bozkurt işareti yaptığı görülüyordu.Aynı gün, ayrıntılarını ve anlamını gazeteci Gökçer Tahincioğlu'nun kaleminden okuyabileceğiniz&nbsp;Sinan Ateş cinayeti davasının ikinci duruşmasında da bu işareti sahiplenenler hem sanık hem izleyici sıralarında oturuyordu. Bir gün öncesinde Kayseri'de Suriyeli sığınmacıların dükkanlarına saldıran ve ateşe veren kalabalıkta da bu işareti gördük, bir gün sonra millî maçta Türkiye'ye galibiyet getiren golleri atan Merih Demiral'ın&nbsp;kutlama sevincinde de. Spektrum'un&nbsp;bu haftaki sayısında, bütün bunları farklı boyutlarıyla okuyabilirsiniz.Bu hafta ayrıca, Mehmet Şimşek'in asgari ücret açıklamaları, Özgür Özel'in erken seçim vurgusu, giden ve gelen bakanlar, Sinan Oğan - Kemal Kılıçdaroğlu polemiği ve öne çıkan diğer politika haberleri de Spektrum'da.Perşembe günleri&nbsp;Türkiye'de haftanın politik gelişmelerini, salı günleri ise dünya gündemini derlediğimiz Spektrum bülteni her hafta sizlerle.<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">O sırada Aposto'da: Yeni bültenler, uzman kalemlerden makaleler ve podcast serileriyle zenginleştirmeye devam ettiğimiz Aposto Üyelik'i&nbsp;ilk ay sadece 6 TL'ye denemek isteyenler için özel kod, bültenin sonunda.</li></ul>İyi okumalar.Alp

Kayseri'de taciz iddiası üzerine Suriyeliler tepkilerin hedefinde. Türk bayrakları yeniden yakıldı. Sinan Ateş davası devam. Ankara Gar Katliamı davasında son. Bozkurt işareti üzerine diplomatik kriz.

🐺 Bozkurt selamı, Suriye açmazı

2 Temmuz Salı gününden herkese merhaba.Hizbullah-İsrail misillemeleri tam hız devam ederken, ABD başta olmak üzere birçok ülke itidal çağrısında bulunuyor. İran ise İsrail'e "dehşet verici bir savaş" tehdidiyle gözdağı verdi.Kuzey ve Güney Kore arasındaki gerilimler, bir tarafın Rusya, öbür tarafın ABD ile kurduğu ilişkilerle bağlantılı olarak devam ediyor.Bu hafta ayrıca,&nbsp;Bolivya'daki darbe girişiminin ilginç boyutlarını Masis Kürkçügil'den,&nbsp;Fransa seçimlerinde aşırı sağın zaferini&nbsp;Soli Özel'den,&nbsp;AB'nin yeni lider adaylarını Büşra Kılıç'tan&nbsp;okuyabilirsiniz.Salı günleri dünya gündemini, perşembe günleri ise Türkiye'de haftanın politik gelişmelerini derlediğimiz Spektrum bülteni her hafta sizlerle.<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">O sırada Aposto'da: Yeni bültenler, uzman kalemlerden makaleler ve podcast serileriyle zenginleştirmeye devam ettiğimiz Aposto Üyelik'i ilk ay %90'lık indirimle denemek isteyenler için özel kod, bültenin sonunda.</li></ul>İyi okumalar.Alp

Lübnan-İsrail gerilimine İran müdahalesi. İsrail ve ABD'nin sekülerizmle imtihanı. Kolombiya'da karışık bir darbe girişimi. Kenya'da vergi konusunda geri adım. Fransa'da aşırı sağın yükselişi.

🎡 Fransa sağa, İngiltere sola

27 Haziran Perşembe gününden herkese merhaba.Bu hafta Türkiye siyasetinin temel gündemi normalleşmeydi.&nbsp;Bunun bir ayağı AK Parti ile CHP arasındaki ilişkilerin yumuşamasına, öbür ayağı da Cumhur İttifakı'ndaki çatlaklara dayanıyordu. AK Parti ile CHP ilişkileri yumuşamadı; CHP lideri Özel, asgari ücret zammı için halkı mitinge çağırdı. Cumhurbaşkanı Erdoğan ise "mesele muhalefetin yumuşaması" dedi.AK Parti ile CHP yeniden gerilirken, Cumhur İttifakı yeniden kucaklaşma sinyalleri verdi. Meclis'te rahatsızlanan MHP lideri Bahçeli, Erdoğan ile bir kez daha görüştü ve iki lider karşılıklı birlik mesajları verdi.Diyarbakır-Mardin yangınlarında can kaybı 15'e yükselirken yangına neyin sebep olduğu, müdahalenin gecikip gecikmediği ve tedbirler konusunda tartışmalar, siyasi gündeme taşındı.Bu hafta ayrıca, CHP'li Şerafettin Bahadır'a silahlı saldırıyı, metreyle ölçülen yabancı suç örgütü kaçakları listesini, MHP'li başkanın oğlunun kaçakçılık hikayesini de okuyabilirsiniz.Perşembe günleri&nbsp;Türkiye'de haftanın politik gelişmelerini, salı günleri ise dünya gündemini derlediğimiz Spektrum bülteni her hafta sizlerle.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">O sırada Aposto'da: Yeni bültenler, uzman kalemlerden makaleler ve podcast serileriyle zenginleştirmeye devam ettiğimiz Aposto Üyelik'i ilk ay %90'lık indirimle denemek isteyenler için özel kod, bültenin sonunda.</li></ul>İyi okumalar.Alp

Vergi var, asgari ücret artışı yok. "Anız yangını" mı "DEDAŞ ihmali" mi tartışması. "Normalleşme" sallantıda. Cumhur yeniden birlikte. Şimşek ikna olmadı.

🤝 Cumhur birlikte, normalleşme askıda

25 Haziran Salı gününden herkese merhaba.Bu hafta uluslararası ilişkilerde gerilimlerin yoğunlaştığı bölgeler İsrail-Lübnan sınırı ve Güney Çin Denizi oldu.Çin'in yıllardır baskılayarak hak iddia ettiği ancak uluslararası kuruluşlarca haksız bulunduğu&nbsp;Güney Çin Denizi'nde, Filipinler ve Çin kuvvetleri arasında küçük çaplı bir çatışma çıktı. ABD, 1951 tarihli anlaşmayı hatırlattı.İsrail ile Hizbullah&nbsp;arasındaki misillemeler seviye atlayınca iki taraftan da tehlikeli açıklamalar geldi, dünya liderleri ise itidal çağrısında bulundu. Hizbullah liderinin açıklaması Kıbrıs ve Türkiye'yi de yakından ilgilendiriyor.Bu hafta ayrıca,&nbsp;Rusya'da çok can kaybına yol açan saldırıları, Peru'nun eski başkanları ile imtihanını, Kenya'da açıklanan vergi paketine karşı halkın sonuç veren protestolarını ve daha fazlasını okuyabilirsiniz.Salı günleri dünya gündemini, perşembe günleri ise Türkiye'de haftanın politik gelişmelerini derlediğimiz Spektrum bülteni her hafta sizlerle.İyi okumalar.Alp

İsrail-Hizbullah gerilimiyle çalan savaş çanları. Güney Çin Denizi'nde hareketlilik. Putin'in Asya çıkartması. Assange özgür. Rusya'ya saldırı. Dalai Lama ABD'de.

🚨 Lübnan'da tehlike çanları, Güney Çin Denizi

Politika hakkında yayımlanan makaleler ve yayınlar

Politika

Spektrum Son Düzlük’ün sekizinci bölümünde Abdullah ve İlkim son dönemde çokça konuşulan büyük aile yürüyüşü, şarkıcı Gülşen’in tutukluluğu gibi kimlik politikalarını ele alıyor. Bu politikaların seçmen nezdinde nasıl bir tepki bulduğunu tartışıyorlar.

Spektrum Son Düzlük #8: Kimlik Politikaları

Aposto’nun politika yayının Son Düzlük podcastinde bu hafta Abdullah ve Bartu, Türkiye vatandaşlarının kurumlara olan güvenini ölçen anketleri değerlendiriyor. Kurumlara olan güvenin aşınmasındaki farklı sebepleri inceliyor.

Spektrum Son Düzlük #6: Kurumlar ve liyakat

pektrum Son Düzlük’ün 5. bölümünde Boğaziçi Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler bölümü öğretim üyesi Dr. Alper Yağcı konuğumuz oldu.

Son Düzlük #5: Seçmen rasyonel mi ?

Spektrum Son Düzlük'ün 4. bölümünde, Bartu ve Abdullah toplumdaki sığınmacı karşıtlığının neden yükseldiğini tartışıyor.

Son Düzlük #4: Sığınmacı karşıtlığı neden yükseliyor?

Spektrum Son Düzlük'ün yeni bölümünde yaşam tarzları ile siyasi tercihler arasındaki ilişkiyi tartışıyor.

Spektrum Son Düzlük #3: Yaşam tarzları ve siyasi tercihler

Aposto'nun politika yayını Spektrum'un Son Düzlük podcastinin ikinci bölümü yayında !

Spektrum Son Düzlük #2: Belirleyici Seçmen

Spektrum'un Son Düzlük Podcast'i ilk bölümü ile yayında !

Spektrum Son Düzlük #1: Görev Onayı

Vicdani ret, savaş ve militarizm karşıtı insanların dünya genelinde kullandığı temel haklardan biri. Özellikle zorunlu askerliğin bulunduğu ülkelerde bu hakkı kullanan kişiler, zorunlu askerlik yerine alternatif modellerin devreye sokulması için mücadele ediyor. Türkiye’de de 1980’lerden bu yana vicdani retçiler, önemli bedeller ödeyerek kazanımlar elde ettiler.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ancak uzun bir süredir Anayasa Mahkemesi, vicdani ret dosyalarını gündeme almayarak AİHM’ye başvuru yolunu kapatıyordu. AİHM’nin yakın zamanda verdiği vicdani ret kararı da Anayasa Mahkemesi’nin neden bu yöntemi uyguladığını gösterir nitelikte.&nbsp;</li></ul>AYM, uzun bir süre sonra ilk defa bir vicdani ret başvurusunu gündemine aldı. Olumsuz bir kararla sonuçlandırmış olsa bile dosyanın gündeme alınarak görüşülmesi, AİHM yolunun açılması açısından büyük önem taşıyor.Bir adım geriden:&nbsp;1980’li yıllardan itibaren vicdani retçiler, Askerlik Yasası ve Türk Ceza Kanunu'ndaki hükümler konusunda ağır bir mücadele verdi. Askerlik yapmayı reddedenlere, “halkı askerlikten soğutma,” “emre itaatsizlik,” “emre itaatsizlikte ısrar” suçlarından cezalar verildi. Vicdani retçiler, cezaevine konuldu. Çıktıklarında kışlaya götürüldü ve yeniden yeni davalarla karşı karşıya kaldı. Fiilen ömür boyu hapis yatmalarına yol açacak bir döngü oluştu. Ancak yılmadan mücadele verdiler. Türkiye, vicdani reddi bir hak olarak tanımadı ancak uygulamada hapis yaptırımından vazgeçildi, vicdani retçiler için farklı caydırıcı yöntemler uygulanmaya başlandı.Gelinen noktada vicdani retçiler, askerlik yapmayı reddettikleri için yoklama kaçağı ve bakaya hâline geliyor. Ardından Millî Savunma Bakanlığı, bu isimler hakkında “yakalama emri” çıkartıyor. Yakalanmaları durumunda idari para cezası kesilen vicdani retçilere bu sürecin sonunda dava açılıyor. Her yakalamada bu durum geçerli oluyor. Vicdani retçiler, bu nedenle sürekli kaçak yaşamak zorunda kalıyor. Yolculuk yaparken, başka bir kente gittiklerinde, işe girdiklerinde sürekli para cezası ve davalar ile karşılaşıyorlar. Ayrıca kanun gereği, işlerinden de oluyorlar.Vicdani retçilerin bu duruma karşı dava açmak dışında atabilecekleri bir adım yok. Ancak bu davalar da istisnalar dışında olumsuz sonuçlanıyor. Bu nedenle vicdani retçiler Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru yapıyor. AYM’nin geçmişte verdiği istisnai olumlu kararlar var ancak uygulama değişmedi. AYM, uzun süredir başvuruları gündemine bile almıyor. Bu da AİHM’ye başvurmayı olanaksız kılıyor. AİHM’ye başvurmanın önemi ise yakın zamanda verilen kararlardan geliyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">AİHM’den kritik karar</h2>AİHM, kısa süre önce, zorunlu askerlik uygulaması ile ilgili kritik bir karara imza atarak, yasalarda, zorunlu askerlik yapmak istemeyenler için alternatif kamu hizmeti seçeneği&nbsp;sunulmamasını hak ihlali saydı. Karar, Kıbrıslı bir avukatın, bir günlük askerî yedek hizmet yükümlülüğüne vicdani retçi olduğunu belirterek itiraz etmesi üzerine hapse mahkum edildiği davada verildi. Daha önce, vicdani ret ile ilgili davalarda "işkence yasağı" kuralının ihlal edildiğini belirten ve vicdani ret hakkını düzenlemenin ülkelerin takdir yetkisinde olduğunu vurgulayan AİHM, bu kez düşünce, vicdan ve din özgürlüğü hakkının düzenlendiği 9. maddeden ihlal kararı verdi.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Neden önemli?&nbsp;Karar, emsal oluşturabilecek. Türkiye, seri kararlar verilmesi durumunda vicdani retçiler için zorunluğu askerliğe alternatif kamu hizmetleri belirlemek zorunda kalabilecek.</li></ul>AİHM, Avrupa Konseyi KKTC’yi devlet olarak tanımadığı&nbsp;için ihlal iddialarını Türkiye aleyhine açılmış dava olarak görüşüyor. Bu davayı da Türkiye aleyhine açılmış olarak görüştü. Hükümet, davada yedek rezerve hizmetin zorunlu askerlik anlamına gelmediği savunmasını yaptı ancak AİHM, bunu da zorunlu askerlik olarak saydı.Türk yargıç Saadet Yüksel'in de görev yaptığı AİHM Dairesi, oybirliği ile zorunlu askerliğe alternatif sivil hizmetin yasalarda olmamasının Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) 9. maddesinin ihlali anlamına geldiğine karar verdi.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">9. madde ne diyor?&nbsp;</h3><blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(9, 9, 9); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(9, 9, 9); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">1. Herkes düşünce, vicdan ve din özgürlüğüne sahiptir; bu hak, din veya inanç değiştirme özgürlüğü ile tek başına veya topluca, kamuya açık veya kapalı ibadet, öğretim, uygulama ve ayin yapmak suretiyle dinini veya inancını açıklama özgürlüğünü de içerir.2. Din veya inancını açıklama özgürlüğü, sadece yasayla öngörülen ve demokratik bir toplumda kamu
güvenliğinin, kamu düzeninin, genel sağlık veya ahlakın ya da başkalarının hak ve özgürlüklerinin
korunması için gerekli sınırlamalara tabi tutulabilir.</blockquote>AİHM, 2016’da da vicdani ret hakkıyla ilgili bir dosyayı karara bağlamıştı ancak orada dinî sebeplerle askerlik yapmak istemeyen kişiye yönelik eylemler işkence ve kötü muamele yasağının ihlali olarak yorumlanmıştı. Vicdani reddi tanımak konusunda devletin takdir yetkisi olduğu yorumu da yapılmıştı.Bu davada ise AİHM, zorunlu askerliğe alternatif sivil hizmetin yasalarda bulunmamasını, takdir yetkisi kapsamında yorumlamadı ve AİHS’nin 9. maddesi uyarınca ihlal kararı verdi.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">AYM gündemine aldı</h2>AİHM’ye başvuru bu karar nedeniyle daha büyük önem kazandı. Ancak AYM’nin başvuruları gündeme almaması, bu yolu kapatıyor.Buna karşılık, kısa bir süre önce AYM Birinci Bölüm Birinci Komisyon, Avukat Gökhan Soysal’ın vicdani retçi olmasından dolayı kendisine verilen para cezasına yaptığı itirazı görüştü ve geri çevirdi. Karar olumsuz olsa da AİHM yolunu açmış olması açısından önemli.Vicdani retçi avukat Gökhan Soysal, askere gitmediği için kendisine gönderilen ödeme emrinin iptal edilmesi talebiyle dava açmıştı.

Yakın zamanda Türkiye'nin zorunlu askerliğe alternatif olarak bir kamu hizmeti seçeneği yaratması için yasal bir yükümlülük doğabilir. Vicdani retçilerin daimi "kaçaklık" statüsüne ve para cezalarına çarptırılıyor olması konusunda AİHM'in yeni değerlendirmesi ve AYM'nin son kararı, bu konuda gelişmeler olabileceğine işaret ediyor.

AYM’den uluslararası hukuk yolunu açacak adım: Vicdani ret gündeme alındı

Yazı: <a fr-original-style="" href="https://www.project-syndicate.org/commentary/economic-program-that-can-beat-the-populist-right-by-dani-rodrik-2024-07" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Dani Rodrik</a> Çeviren: Hazal KarabulutFransa'daki ve Birleşik Krallık'taki son seçimlerle beraber ABD'de devam eden başkanlık kampanyası da sol eğilimli partilerin yeni kimlikler oluşturmaya ve aşırı sağa karşı inandırıcı alternatifler sunmaya çalışırken karşılaştıkları ikilemleri yansıtıyor. Aşırı sağ, 2008 küresel krizinin ardından neoliberalizm ve hiper-küreselleşmeye karşı büyüyen tepkiden yararlanan ilk taraf olmuştu. Dolayısıyla 10 yıl önce "<a fr-original-style="" href="https://www.project-syndicate.org/commentary/anti-globalization-backlash-from-right-by-dani-rodrik-2016-07" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">solun geri çekilmesinden</a>" şikayet eden biri haklı olurdu.&nbsp;Sol partilerin hakkını teslim etmek gerekirse, bugün daha iyi bir konumdalar. Birleşik Krallık'taki İşçi Partisi, 14 yıllık Muhafazakar Parti iktidarını noktalayarak büyük bir zafer kazandı. Fransa'daki solcu Yeni Halk Cephesi (NFP) koalisyonunun aşırı sağın yükselişini durdurma şansı, Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un müttefiki olan merkez güçlerinden çok daha yüksek. ABD Başkanı Joe Biden* her ne kadar anketlerde Donald Trump'ın gerisinde kalsa da yeni endüstriyel ve çevreci politikalarla ülkesini daha önce ulaşılmamış bir noktaya taşıdı.Demokratların ABD'de yaşadığı zorlukların da gösterdiği gibi, sol için hâlâ yapılması gereken önemli işler var. Biden'ın yaşı ve kamuoyunu zihinsel yeterliliğine ikna edememesi, sorunun büyük bir parçası fakat Demokratların gerçekte neyi savundukları ve kimi temsil ettikleri konusunda verdikleri karışık mesajlar da bir o kadar etkili. Bu problem, diğer sol partileri de etkiliyor. Thomas Piketty'nin&nbsp;<a fr-original-style="" href="http://piketty.pse.ens.fr/files/Piketty2018.pdf" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">gösterdiği üzere</a>, sol partiler geleneksel işçi sınıfı tabanlarından uzaklaşarak eğitimli elitlere yönelmiş durumda.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Sol ne yapmalı?</h2>Sol, henüz mevcut gerçekliğe uygun bir kimlik oluşturmayı başaramadı. Peki kendilerini nasıl yeniden konumlandırabilirler? Fransa'da NFP'nin yaptığı gibi gelir dağılımına mı odaklanmalılar yoksa Birleşik Krallık İşçi Partisi gibi mali sorumluluğu mu savunmalılar? Biden gibi sanayi politikalarını benimsemeliler mi? Ne amaçla? Göç, çevre veya trans hakları gibi kültürel elitin genel halktan çok farklı görüşlere sahip olduğu konuları nasıl ele almalılar peki?Eğer sol, siyasi gücünü yeniden kazanmak istiyorsa köklerine dönmek ve bir kez daha emekçi kesimin çıkarlarını temsil etmek zorunda. Bu da üniversite diploması olmayan işçiler için düzgün, güvenli ve üretken iş olanaklarına odaklanmayı gerektiriyor. Ekonomik güvensizliğin artışı, orta sınıfın erozyonu ve geri kalmış bölgelerdeki düzgün işlerin ortadan kalkması, sağ popülizmin yükselişinin merkezinde yer alıyor. Sol, ancak bu eğilimleri tersine çevirerek inandırıcı bir alternatif sunabilir.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Eski stratejiler işe yaramayacak</h2>Buradaki zorluk, eski stratejilerin işe yaramayacak oluşu. İkinci Dünya Savaşı'nı takip eden onlarca yıl boyunca, imalat sektöründe çalışan sendikalı işçiler, hem sol partilerin çekirdek desteğini hem de orta sınıfın temelini oluşturuyordu.&nbsp;Günümüzdeyse ABD ve Avrupa'da&nbsp;imalat sektöründe çalışan işçi sayısı giderek azalıyor. İşgücünün büyük kısmı, hizmet sektörü tarafından istihdam ediliyor. Biden, 2021’in Ocak ayında göreve başladığında ABD’de istihdamda imalatın payı %8,5'e gerilemiş durumdaydı. Hükümetin imalatı yeniden canlandırma çabalarına rağmen, bugün bu oran %8,2'nin altında. Almanya gibi bazı Avrupa ülkelerinde imalat sektöründeki istihdamın payı daha yüksek olsa da hiçbirinin zaman içinde bu oranın düşmesini engelleyemediği görülüyor.Sol partiler henüz bu durumla tam olarak yüzleşebilmiş değil. Üretimin ülke içine taşınması, rekabetçilik, dijitalleşme ve yeşil dönüşüm hakkındaki söylemlerin hiçbiri, söz konusu istihdam olduğunda gerçekçi duyulmuyor. Aynı durum, Çin'e karşı yerli sanayii koruma tavrı için de geçerli. İşçilerin çoğu imalat sektöründe çalışmıyorken ve bu sektörde istihdam edilme konusunda gerçekçi bir beklentileri yokken, imalata odaklanan stratejilerin&nbsp;siyasi cazibesi de çok daha düşük oluyor.Gelir adaletini öne çıkaran, servet ve gelirin daha adil dağıtılmasını hedefleyen politikaların sorunları var. Vergi sistemlerinin kademeli hâle getirilmesi ve üst gelir gruplarına uygulanan vergi oranlarının artırılması için de hararetli bir tartışma sürüyor. Sosyal aktarımların artırılması ve sosyal güvenlik sisteminin iyileştirilmesi, özellikle toplumsal güvenlik ağları zayıf olan ABD'ye yardımcı olabilir. Ancak gelir transferi, cazip işlerin ortadan kalkmasına eşlik eden saygınlık ve sosyal itibar kaybını telafi edemeyeceği gibi, fabrikalar kapandığında ya da başka bir yere taşındığında toplumsal yaşamda baş gösteren çöküşü de onaramaz.Dolayısıyla solun ihtiyacı olan, özellikle de geri kalmış bölgelerde ikamet eden, üniversite eğitimi almamış işçiler için düzgün ve üretken işler yaratmaya yönelik inandırıcı bir program. Böyle bir programda otomobil ya da çelik işçisinin aksine hizmet ya da perakende işçisi, hedef kitle olmalı.&nbsp;Ayrıca emek dostu inovasyon, programın merkezinde olmak zorunda. Ücretlerin ve istihdamın aynı anda artırılması için eğitim düzeyi daha düşük işçilerin üretkenliğini yükseltecek örgütsel ve teknolojik yenilikler gerekiyor. Otomasyon ve işgücü tasarrufu sağlayan diğer teknolojik uygulamaların aksine, emek dostu inovasyonlar sıradan işçilerin daha karmaşık görevleri yerine getirmelerine yardımcı olabilir. Uzmanlık kazandıran dijital araçlar bunun bir örneği.İnovasyon ve üretkenlik bu gündemin merkezinde yer aldığı için, aslında gereken politikalar da geçmişteki başarılı sanayi politikalarına benzer nitelikte. Bunlara hizmet sektörüne yönelik sanayi politikaları ya da daha iyi bir ifadeyle işgücüne yönelik üretken politikalar diyebiliriz. Bu politikalar, mevcut yerel sektörler arası ortaklıklar ve ulusal inovasyon programları üzerine inşa edilse de daha az eğitimli işgücünü tamamlayan emek kolaylaştırıcı hizmet ve teknolojilere de odaklanıyor. Meslektaşlarımla birlikte bu tür programların <a fr-original-style="" href="https://drodrik.scholar.harvard.edu/publications/industrial-policy-good-jobs" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ABD</a>, <a fr-original-style="" href="https://drodrik.scholar.harvard.edu/publications/industrial-policy-good-jobs" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Fransa</a> ve <a fr-original-style="" href="https://drodrik.scholar.harvard.edu/publications/creating-good-jobs-economy-uk" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">İngiltere</a> için taslaklarını da geliştirdik.Yeni sol, ekonominin yeni yapısı ve verimlilik mecburiyeti&nbsp;ile doğrudan yüzleşmek zorunda. Ancak bu şekilde gerçekten geleceğin siyasi hareketi hâline gelip, bugünün popülist aşırı sağına karşı inandırıcı bir alternatif oluşturabilir.*Editörün notu:&nbsp;Yazının yayımlandığı 10 Temmuz tarihinden sonra Biden, 2024 seçimlerinde yeniden aday olmayacağını açıkladı.**Bu yazı, ilk defa 10 Temmuz 2024 tarihinde, <a fr-original-style="" href="https://www.project-syndicate.org/commentary/economic-program-that-can-beat-the-populist-right-by-dani-rodrik-2024-07" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Project Syndicate</a> sitesinde yayımlanmıştır.

Aposto Günsonu

Avrupa ve ABD'de yükselen yeni sol, popülist aşırı sağa karşı bir alternatif oluşturabilecek mi? Elon Musk, Tesla’nın ardından X ve SpaceX’in de genel merkezlerini neden Texas’a taşıyor?

📬 Yeni sol, California’ya veda

Avrupa ve ABD'de yükselen yeni sol, hem ekonominin yeni yapısıyla hem de üretkenlik mecburiyetiyle doğrudan yüzleşmelidir. Ancak o zaman gerçekten geleceğin siyasi hareketine ve günümüzün popülist aşırı sağına karşı inandırıcı bir alternatife dönüşebilir.

Yeni solun neye ihtiyacı var?

50 yıl önce, 20 Temmuz 1974'te dönemin başbakanı Bülent Ecevit'in başlattığı Kıbrıs Harekatı, 1950'lerden beri adada yükselen şiddete bir cevaptı. Peki ya sonrası? Bugün halen diplomatik bir bilmece olarak çözülmeyi bekleyen Kıbrıs sorununu, Emekli Büyükelçi ve Global İlişkiler Forumu İcra Komitesi Başkanı Selim Yenel ile konuştuk.

Emekli Büyükelçi Selim Yenel ile: 50. yılında Kıbrıs Barış Harekatı ve 'Kıbrıs sorunu' üzerine

Bu soru yeni değil. Geleneksel sol-sağ ideolojik spektrumunun önemi, çağdaş siyasi söylemde önemli bir tartışma konusu. Eleştirmenler, bu ikili çerçevenin iklim değişikliği, teknoloji ve kültürel kimlik gibi modern karmaşıklıkları ele almakta yetersiz kaldığını, bunun yerine konuyla ilgili ve kişilik odaklı politikaları tercih ettiğini savunuyor. Toplumsal endişelerin birbirine bağlı doğasını daha iyi yakalamak için bireylerin bu ikili tanım yerine birçok özelliklerinin kesiştiği daha karmaşık ve dolayısıyla daha incelikli yaklaşımlara duyulan ihtiyacı vurguluyorlar.Hem solda hem de sağda popülizmin yükselişi, spesifik konularla ilgili ve kişilik odaklı politikalara doğru bir kaymayı gösteriyor. Seçmenler, geniş ideolojik bağlılıklardan ziyade, giderek daha fazla belirli politika endişeleri ve karizmatik liderlerden etkileniyor. Bu eğilim, geleneksel siyasi partilerin parçalanmasında ve ideolojik saflık yerine pragmatik çözümleri önceliklendiren yeni hareketlerin ortaya çıkmasında kendini gösteriyor.Ancak destekçileri, sol-sağ ideolojilerin siyasi inançları ve politika tercihlerini şekillendirmede temel olduğunu savunuyorlar. Bu ideolojiler, siyasi katılımı ve bilinçli karar almayı kolaylaştıran netlik, çerçeve ve&nbsp;ortak bir dil&nbsp;sağlıyor. Ekonomik ve çevresel politikalar gibi birçok mesele hâlâ kamunun rolü ve piyasa düzenlemeleri hakkındaki temel ideolojik inançları yansıtıyor. Örneğin ekonomi politikaları, genellikle hükümetin rolü ve piyasa düzenlemeleri hakkındaki temel ideolojik inançları yansıtıyor. Çevresel politikalar, sol-sağ ayrımlarını aşar gibi görünse de genellikle devlet müdahalesi ve kolektif eylem ile bireysel sorumluluk hakkındaki ideolojik farklılıklara dayanıyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Türkiye’de sağ - sol farkındalığı</h2>Türkiye, dünyada da olduğu gibi, sağ ve sol siyasetin kanlı çatışmasının anılarıyla yaşayan bir ülke. Türkiye’de kamusal tartışma ve hesap verilebilirlik çok sınırlı olduğu için siyasi partilerin politika önermelerinde tutarlılıktan bahsetmek pek kolay değil. Öte yandan 2022 yılının Nisan ayında yaptığımız bir araştırma, toplumun siyasi partileri konumlandırmada oldukça tutarlı olduğunu gösteriyor.<img src="https://images.aposto.com/2024/6/4/1721296026670.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.78" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Soru: Sayacağım siyasi partilerin sağ-sol ekseninde nerede olduğunu düşünüyorsunuz? &nbsp;(%) - Nisan 2022Bu tablo, toplum algısında sol ve sağ ideolojik aidiyetlerin hâlâ önemli bir yer tuttuğuna işaret ediyor. Ancak dikkat edilmesi gereken bir nokta var. Anket katılımcılarının siyasi partileri yerleştirdikleri pozisyonun ne kadarının tarihî ve kültürel referanslardan kaynaklı, ne kadarının ise gerçekten bu siyasi partilerin politika tercihlerinden kaynaklandığını bilmiyoruz. Ancak muhtemelen, birinci faktör bu yerleştirmede daha etkili olmuştur.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Toplum sağcı mı, solcu mu?</h2>Hemen Türkiye %65 sağcı ve %35 solcudur klişesi&nbsp;ile başlayalım. Kuşkusuz durum bundan daha karmaşık ama Türkiye çokpartili sisteme geçtiğinden beri yapılan seçimlerin sonucu ara başlıktaki sorunun cevabını veriyor. Türkiye ağırlıklı olarak kendini sağcı olarak tanımlayanların ülkesi. Bu denli sosyal ve ekonomik adaletsizliğin olduğu bir yerde toplumun bu tercihini açıklamak çok kolay değil. Daha önce dediğim gibi işe sadece siyasi partilerin politika tercihleri üzerinden değil tarihî ve kültürel referanslar üzerinden bakmakta fayda var.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Türkiye’de ideolojik ayrımlar dengeleniyor mu?</h2>Anketlerde sormayı çok sevdiğimiz bir soru var: "1 ve 10 arasında kendinizi ne derece solcu ne derece sağcı olarak tanımlarsınız? (1 en sol ve 10 en sağ)" Bu soruyu sormamızdaki sebep, siyasi tercihleri anlamlandırmakta çok iyi bir açıklayıcı olması. Bu sadece Türkiye için değil başka ülkeler için de geçerli bir durum.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Prof. Ali Çarkoğlu bu sorunun cevabını 1990 yılından beri anketler yoluyla takip ediyor. Bu soruya verilen cevapların evriminde 2018 yılından bu yana bir örüntü var. Kendini sağda tanımlayan yurttaş sayısı azalırken, kendini merkezde ve solda tanımlayan yurttaş sayısı artıyor.</li></ul>Bu gelişmenin benim aklıma gelen iki açıklaması olabilir. 2017’den beri hayatımızda olan&nbsp;ittifaklar dünyası siyasi partilerin farklılıklarını ortadan kaldırarak, seçimler öncesi benzeşme yarattığı için seçmenin ideolojik olarak partileri ve kendisini ayrıştırma gücü azalıyor olabilir. Bunu henüz test eden bir çalışma görmedim.Bir diğer nedense gençlerin toplumun geri kalanında farklılaşma ihtimali. 2022 yılının sonunda tüm yaş gruplarıyla ve geçen ay da sadece 18-30 yaş arası gençlerle yaptığımız bir araştırmada bu soruyu tekrar yönelttik ve aşağıdaki sonucu elde ettik:<img src="https://images.aposto.com/2024/6/4/1721296676045.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.61" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Kendinizi ne derece sağcı veya ne derece solcu tanımlarsınız? (%) &nbsp;(1=en sol, 10=en sağ) (Aralık 2022, Haziran 2024) Grafikte görüldüğü üzere kendisini ortada tanımlayan gençlerin oranı toplumun geri kalanının bir hayli üstünde. Öte yandan kendini sağda tanımlayanların oranı gençler arasında toplumun geri kalanının bir hayli aşağıda. Buradan iki sonuç çıkarabiliriz: Daha gençler, yaş aldıkça sağa kayarlar veya yeni nesil artık daha merkezde hareketlerle ilgileniyor. Bu soruya ampirik bulguları temel alabileceğim bir cevabım yok. Ancak, siyaset vasatının çürümüş yapısının genç nüfusu ideolojik taraflara değil de çözüm üretebileceğini düşünen bir merkeze ittiği varsayımı üzerinde duruyorum. Bu varsayım dahilinde gençlerin maruz kaldığı çok etkileşimli dünyanın da etkisi olduğunu düşünüyorum.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Ortalamalara bakıp ayrıntıyı kaçırmayalım</h2>Yukarıdaki grafikle 2018 yılından beri gördüğümüz örüntünün bir kısmını açıklamaya çalıştım. Ancak şimdi fotoğrafın çözünürlüğünü artırıp daha ayrıntılı bakmakta fayda var. Aşağıdaki grafik, 2022 yılındaki araştırmamızın sonuçlarını daha ayrıntılı gösteriyor. 2018 yılından beri kendini sol, orta ve sağda tanımlayanların oranları birbirine yaklaşsa da sağın kendi içinde dağılımı en uç noktada birikmeyi gösteriyor.<img src="https://images.aposto.com/2024/6/4/1721296817778.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.54" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Kendinizi ne derece sağcı veya ne derece solcu tanımlarsınız? (%) &nbsp;(1=en sol, 10=en sağ) (Aralık 2022)Bu tablo aslında yerel seçim sonuçlarının bir kısmını açıklıyor. AK Parti yıllardır bu en sağdaki kitleyi diğer siyasi partilerin müdahalelerinden korumayı başardı. Bilinçli yürütülen kutuplaştırma siyaseti CHP’nin asla erişemeyeceği bir seçmen kitlesi yarattı. Ancak bu seçimde ekonomik krizin ötesinde spektrumun en sağından bir rakip çıktı:&nbsp;Yeniden Refah Partisi, %29’luk bloktan ciddi bir ayrılmaya sebep oldu.&nbsp;Sandık verisiyle yaptığımız analizler, 2023 Mayıs’ta AK Parti’ye oy veren yaklaşık 5 milyon seçmenden 1,5 milyonunun yerel seçimde Yeniden Refah Partisi’ne oy verdiğini gösteriyor. CHP içinse yeni bir fırsat var. Kazandığı belediyelerle on yıllardır hiç dokunamadığı sağ seçmene hizmet etme ve performans gösterme fırsatını yakaladı. Önümüzdeki yıllarda bu fırsatı nasıl değerlendireceğini ve bu seçmenin daha uzun süreli rızasını alıp alamayacağını göreceğiz.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Buradan nereye?</h2>Yukarıda anlattığım verilerden yola çıkarak ben “sol-sağ işinin” bittiği kanaatinde değilim. Siyasetin son derece pragmatist yapıldığı ve siyasetçinin kendini güncellemekle uğraşmadığı için toplumda bu ayrışmanın karşılığı yokmuş gibi düşünülüyor. Aslında var, ancak bıkkınlığın arkasında kayboluyor. En önemlisi ise gençlerin henüz, belki de istedikleri gibi bir siyasi parti olmadığı için, farklarını seçim sonuçlarında hissettirmeseler de yeni bir sosyolojinin habercisi olduğunu düşünüyorum. Üstelik bu durum tam da araştırmacı Ertan Aksoy’un vurguladığı&nbsp;siyasette kuşak değişimi dönemine denk geliyor.&nbsp;Buradaki talep dönüşümünü doğru okumakta fayda var. Küreselleşmenin 1970’lerden bu yana hâkim ekonomik omurgasını oluşturan neoliberal politikalar bu kadar eşitsizlik, adaletsizlik ve tahribat yaratmışken yeni nüfusa yeni bir önermede bulunmak şart. Bana kalırsa bu yeni nüfusu etkileyebilecek iki aday var: Ya sağ popülizm ya da sosyal demokrasi. Bu tartışmayı başka bir yazıya bırakalım.

Çin ile ABD arasında Tayvan nedeniyle süren gerilime şimdi de nükleer silah müzakerelerinin askıya alınması eklendi. Trump'ın Başkan Yardımcısı adayı JD Vance, Cumhuriyetçi Parti Ulusal Kurultayı'nda halkın karşısına çıktı.

📬 Çin’den nükleer kararı, Vance’ten ulusa sesleniş

Hem solda hem de sağda popülizmin yükselişi, spesifik konularla ilgili ve kişilik odaklı politikalara doğru bir kaymayı gösteriyor. Seçmenler, geniş ideolojik bağlılıklardan ziyade, giderek daha fazla politika endişeleri ve karizmatik liderlerden etkileniyor.

‘Sol-sağ işleri’ bitti mi?

Sokak köpekleri konusunda uygulanmamış bir kanunun sorunu çözmediğini söylemek, tarife uymadan yaptığınız yemeğin tadından şikayet etmeye benziyor. Bu durumda sorun tarifte değil, sizin aşçılığınızdadır. Nereden mi biliyoruz? Tarihten. Hollanda ve Romanya örnekleri üzerinden, sokak köpeklerine farklı yaklaşımlar ve Türkiye'nin önündeki seçenekler.

Hollanda aldığı yere bıraktı, Romanya öldürdü ama önünü alamadı: Sokak köpekleri için Türkiye hangisini seçecek?

Cumhuriyetçi Partinin Başkan adayını resmen ilan edeceği kurultayının başlamasına iki gün kala, Cumartesi günü, Cumhuriyetçi Başkan adayı Donald Trump’a yönelik suikast teşebbüsü Amerikan seçim dinamiklerini etkiledi. Soruşturmaların sonuçlanmasına kadar olayın mahiyetinin tam anlamıyla ortaya çıkması söz konusu değil.Ancak ABD’nin şiddet ve suikastlar/suikast teşebbüsleriyle dolu siyasi tarihi düşünüldüğünde ve 60 yıl önceki Kennedy suikastında gerçeklerin örtbas edildiğine dair yaygın kanının hâlâ sürmesine bakıldığında her yerden pıtırdak gibi komplocu açıklamalar çıkmasına da şaşmamak gerek.&nbsp;Türkiye’deki tezler arasında Amerikan derin devletinin oyunlarıyla ilgili olanlar hayli rağbet görürken, ABD’de özellikle Trump taraftarı Cumhuriyetçiler bu işte Demokrat Parti ve Başkan Biden ile işbirliği yapan derin devletin elini görüyorlar. Demokrat Parti taraftarlarının önemlice bir bölümü de bu olayın bir mizansen olduğuna iman etmiş gibi. Kurşunun iki santim yana gitmesi hâlinde Trump’ın kafasından vurulup muhtemelen öleceğini de bu şekilde görmezden geliyorlar.&nbsp;Üzerinden kimlik çıkmayan ve bir silah sitesinin tişörtünü giyen, seçmen kaydı Cumhuriyetçi Parti'ye yapılmış suikastçının bir kez Demokratlara yakın bir kuruluşa cüzi bir bağış yapmış olması da, Gizli Servis'in görevini tam yapmamış olabileceği iddiaları da suları bulandıran unsurlardan... Sonuçta Trump’ın konuştuğu yerin sadece 130 metre ilerisindeki bir fabrikanın tepesinden ateş açan Thomas Crooks’un yukarıya çıktığını yakınlarda olan ve uyarıldıkları söylenen ajanların nasıl tespit etmedikleri sorgulanıyor. &nbsp; &nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">ABD'de şiddet fetişizmi</h2>ABD, şiddetin çok yaygın olduğu bir ülke. Toplumun elinde suikast teşebbüsünde kullanılan AR-15 yarı otomatik tüfekten 44 milyon adet bulunduğu tahmin ediliyor. 330 milyonluk nüfusta yaklaşık 83 milyon kişi en az bir silah sahibi ve vatandaşların elindeki her türden silah sayısı 393 milyon diye tahmin ediliyor. Her 10 kişiden 4’ü silah bulunan bir evde yaşıyor ve yetişkinlerin yüzde 32’si en az bir silah sahibi.&nbsp;Giderek artan oranda vatandaş bu denli silahlanmadan ve silahların bu denli kolay satın alınabilmesinden şikayetçi. Ancak anaokullarındaki katliamlardan sonra bile silah satın almayı zorlaştıran kanunları geçirmek, belli silahların satışını yasaklamak, ulusal düzeyde kuralları uygulamaya koymak imkansız, zira silah lobisi çok güçlü. Nitekim bu olaydan sonra da hiç tartışılmayan bir konu varsa o da silahlanmanın sınırlandırılması.Amerikan solu özellikle dünyada şiddete başvuran gençlik olaylarının zirve yaptığı 1960’lı-1970’li yıllarda ciddi şiddet eylemlerine karıştıysa da silah fetişizmi ve şiddet tapınması daha çok sağın ukdesinde. “Siyah hayatlar önemlidir” gösterileri sırasında hayli şiddet eyleminde bulunulduysa da Amerika’da sol diye tanımlanan cenahta Amerikan sağının sahip olduğu türden aşırı silahlanmış milisler yok. Bu milislerin çoğu ABD’nin kırsal eyaletlerinde serpiliyorlar ve ezici çoğunluğu beyazların üstünlüğüne dayalı ırkçı, militan ve devlete karşı bir söyleme sahip.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bunların mensuplarının bazıları 6 Ocak 2021 tarihinde seçim sonuçlarının onaylanmasını önlemek üzere Trump’ın kışkırttığı Kongre baskınında da yer aldılar. Trump’ın "kahraman" olarak gördüğü bu güruhun bir kısmı hapis cezasına çarptırıldı ve Trump’ın yeniden seçilmesi hâlinde affedilmeleri yüksek bir ihtimal.&nbsp;</li></ul>Şiddet kurbanı olmasına ramak kalan Trump’ın şimdiye kadarki kampanyasında aslında şiddete çanak tutan, başkanlığı yeniden ele geçirdiği takdirde hasımlarına ceza keseceğinden bahsedilen, seçimi eğer kendisi kaybedecek olursa sonuçlarını kabul etmeyeceğini peşinen açıklayan bir söylem hâkimdi. Bu nedenle de Trump’ın seçimleri kaybetmesi hâlinde bir şiddet patlaması yaşanması ihtimali güçlü görünüyordu.&nbsp;Bu suikast teşebbüsünün ardından Trump destekçilerinin bilendiğine, seçimin meşruiyetine dair inançlarının daha da zayıflayacağına ve kahramanları seçimi kaybederse hileye karşı ayaklanma çabası içine girmelerine şaşmamak gerekecek. Her ne kadar Trump ucuz atlattığı tehlikenin ardından kendi ölçülerinde gayet sakin ve mülayim bir tutum takındıysa da asıl mesajı Perşembe günü Wisconsin eyaletinin Milwaukee kentinde yapacağı&nbsp;adaylık kabul konuşmasında verecek. Ortadaki seçmene hitap eden bir dil mi yoksa militan tabana yönelik bir dil mi kullanacağı merakla bekleniyor.Bu yaşananlar ve Amerikan siyasetinde son yıllarda gözlenenler bu ülkenin siyasi sisteminin giderek derinleşen bir krizde olduğunu, kurumların işlevsizleştiğini ve kutuplaşmanın sistemin işleyişini bir hayli zora sokan boyutlara geldiğini kanıtlıyor. Özellikle Cumhuriyetçi partinin giderek beyaz üstünlüğüne dayanan, antidemokratik bir rejim arayışı içinde olduğunu gösteren işaretler arttıkça Demokratlardan gelen tepkilerde bir şeytanileştirme ve demokrasiyi koruma kaygısı, söylemde ön plana çıkıyordu. Bu nedenle suikast teşebbüsünün ardından sağ cenah, Demokratların havayı puslandırdıklarından, olmayan bir “demokrasiyi kaybetme” tehlikesi üzerinden kitleyi tedirgin edip gerdiklerinden ve artan şiddetten bu nedenle sorumlu olduklarından şikayetçi oldu.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Biden yönetimi, seçim kampanyasındaki Trump karşıtı ve "Demokrasi tehlikede" temalı reklamları en azından şimdilik kaldırdı.</li></ul><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Biden'ın adaylığı</h2>Suikast teşebbüsü ABD başkanı Biden’in yeniden adaylığının partisi içinde ve kamuoyunda şiddetle sorgulandığı bir zaman diliminde gerçekleşti. Bu olayın bir etkisi Trump’ın desteğini artırması idiyse diğer etkisi de Biden üzerindeki adaylığı bırak baskısının sönmesi oldu. Darmadağınık ve kendi adayına güvenmeyen Demokrat Parti'nin seçmen kitlesinin hayli motive Trump’çı seçmen kitlesiyle mücadele edebilmesi, onlarınkine benzer bir heyecan ve azimle sandıklara koşması pek söz konusu değil. Biden’in ve ailesiyle yakın çevresinin inadı bu durumda zaten hayli hasar görmüş Amerikan demokrasisini ve özellikle kadın haklarından başlayarak elde edilmiş demokratik hakları tehlikeye atacak bir durum yaratmış oluyor.Taraflar arasındaki ilk münazarada da çıplak gözle görüldüğü gibi Biden’in inkar edilemeyecek fizikî düşüklüğü Trump’ın çok kısa süre önce dolandırıcılıktan suçlu, ondan önce de bir kadına tasalluttan suçlu bulunduğunu, hakkında devlet evrakını yasalara aykırı şekilde evine götürmekten, Georgia eyaletinde seçim sonuçlarını değiştirmeye çalışmaya, bu konuda yaptığı baskılardan 6 Ocak darbe teşebbüsünün teşvikçisi olmaya bir dizi suçtan yargılandığının da unutulmasına yol açtı. Ya da belki daha gerçekçi bakış açısıyla, genel Amerikan toplumunun özellikle 6 Ocak konusunda ciddi bir umursamazlık içinde olduğunu ve açıkçası demokratik normlarla anayasal düzenin kurallarına uyulmasının önemli bir seçmen kitlesi tarafından pek de kaale alınmadığını kabul etmek gerekir. &nbsp;Amerikan seçimleri öngörülebildiği kadarıyla üç konu üzerinden şekillenecek: Ekonomik durum/enflasyon; yasa dışı göçmenler, kürtaj.&nbsp;Biden döneminin ekonomi politikalarının aslında orta ve orta alt sınıfların durumunu düzeltmesine, düşük işsizliğe, vatandaşın genelde kendi hâlinden memnun olmasına rağmen (kendi durumları için iyi derken memleket batıyor diye düşünüyorlar) Türkiye standartlarında hiç seviyesindeki enflasyon bu konuda Biden’ın sicilinin olumlu bulunmasını engelliyor.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Demokrat Parti'nin en zayıf olduğu nokta yasa dışı göç. Burada da Biden yönetimi özellikle son dönemlerde hayli sert tedbirler almış olmasına rağmen sorumlu bulunuyor ve buna bağlı olarak aslında düşmekte olan suç oranları da yükseliyormuş gibi algılanıyor. Trump’ın sürekli bu konuları yalan söyleyerek birbirine bağlaması belli ki hayli etkili.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Demokratların en güçlü olduğu konu ve seçimin sonucunu belirlemesi beklenen eğitimli kent çeperinde yaşayan kadınların en önemsediği mesele kürtaj. O konuda bile Biden cümlesini bir yerlere bağlayamayarak ve Trump’ın yalanlarını yüzüne çarpamayarak fırsatı kaçırdı.</li></ul>Aklı başında ve Trump’ın seçilmesinin hem ABD hem de dünya açısından büyük bir bela olacağını düşünen hemen herkes Biden’ın adaylıktan çekilmesini talep etti. CNN tartışmasının ertesi günü Kuzey Karolina eyaletinde yaptığı konuşmada Biden buna hiç de niyeti olmadığını açıkladı. Bu, istifa öncesi bir tavır gösterme zorunluluğundan mıdır yoksa kendisi ve onunla birlikte Demokrat Parti'yi pençelerine almış parti oligarklarının bencilliğinin ve sorumsuzluğunun bir göstergesi midir bunu şimdiden bilmek kolay değil.&nbsp;Türkiye’de CHP ve Kemal Kılıçdaroğlu örneğinden de bildiğimiz gibi partilerini ve ülkelerini felaketlere sürükleyenlerin sırf bu nedenle gönüllü olarak koltuklarına yapışmaları ya da arkadan dolaplar çevirmeye devam etmeleri kolay kolay engellenemiyor.&nbsp;Bu gerçeklerin üzerine gelen suikast teşebbüsünün yarattığı sempati halesiyle Demokratlar şapkadan bir tavşan çıkaramadıkları takdirde Trump’ın seçimleri kazanma ihtimali de hayli güçlenmiştir.&nbsp;

Donald Trump’a yönelik suikast teşebbüsü Amerikan seçim dinamiklerini etkiledi. Bu olayın bir etkisi Trump’ın desteğini artırmasıysa diğer etkisi de Biden üzerindeki adaylığı bırak baskısının sönmesi oldu. Öte yandan yaşananlar, ABD'nin siyasi sisteminin giderek derinleşen bir krizde olduğunu kanıtlıyor. 

Komplo teorileri diyarında bir suikast teşebbüsünün anatomisi: Şimdi ne olacak?

235 yıl önce bugün, 14 Temmuz 1789'da Parisli devrimci grupların Bastille Hapishanesi’ne yaptığı baskın, tarihe Fransız Devrimi’ni başlatan ilk adım olarak geçti. Halen Fransızların ulusal bayramı olarak kutlanan bu gün, devrimin ve getirdiği değerlerin günümüzde nasıl bir rol oynadığını düşünmemize de fırsat sağlıyor. Ne de olsa halen "Avrupa değerleri"nin yapı taşlarından biri olarak görülen Fransız Devrimi, sağ-sol ayrımı ve ulusçuluk gibi kavramların da çıkış noktası.&nbsp;Fransa'da aşırı sağın yükselişine dair tartışmalarının damga vurduğu seçimlerin ardından bir hükümet olmadan yapılan kutlamaların arifesinde, Galatasaray Üniversitesi Siyaset Bilimi Bölümü'nden Dr. Magali Boumaza ile son zamanlarda belirsizliklerle örülen Fransa siyasetinin tarihten bugüne taşınan referanslarını konuştuk.Fransız Devrimi, Avrupa'nın temel değerlerinin yapı taşlarından biri olarak kabul ediliyor. Bu temel değerler, bir kesim için dayanışmayı ve eşitliği temsil ederken diğer bir kesim için değişmez geleneksel değerlerle eşanlamlı kabul ediliyor. Peki bugünden bakınca, Avrupa'nın temel değerleri derken kimler için, hangi değerlerden bahsediyoruz?1789 Fransız Devrimi ünlü "özgürlük, eşitlik, kardeşlik" üçlüsüyle getirdiği değerleri evrenselleştirmeyi ve tüm insanlık için savunmayı amaçlamıştı. 1789’daki İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirgesi, uluslararası düzeyde İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nin, Avrupa düzeyinde ise Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin ele aldığı bir metin. Alexis de Tocqueville de yazılarında özgürlüğün yanı sıra eşitlik tutkusunun da Fransız Devrimi'ne özgü olduğuna işaret eder.&nbsp;Her ne kadar bu yaklaşım 1980'lerin ortalarında Fransa'daki neoliberal akımla birlikte zayıflama eğilimine girmiş olsa da etkilerini sosyal, yeniden dağıtımcı devlet anlayışında görmek hâlâ mümkün.&nbsp;Öte yandan eşitlik ilkesi, Avrupa’nın hemen her yerinde özellikle göçmenleri hedef alan aşırı sağ popülizmin yükselmesiyle gün geçtikçe zayıflıyor. Göç ve ekonomik krizlerle beraber Covid-19 dönemi de Hıristiyan köklere sahip bir Avrupa'nın muhafazakar taraftarları ile uluslararası açıklık ve azınlık haklarının destekçileri arasındaki gerilimleri ortaya koydu.&nbsp;Uluslararası alanda ise Fransız Devrimi'nden kaynaklanan bu değerlerin popülerliğini kaybetmesi daha çok rekabet, serbest girişim ve bireyciliğe odaklanan küreselleşme ve neo-liberalizmin yükselişi ile ilişkilendirilebilir.<img src="https://images.aposto.com/2024/6/0/1720954586479.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.79" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Jean-Jacques-François Le Barbier, İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirgesi (1789), Musée Carnavalet, ParisHer zaman Fransız Devrimi’nin üç değeri arasında bir gerilim olduğu söylenir. 2024 Fransası söz konusu olduğunda bu gerilimi nasıl değerlendirirsiniz?&nbsp;Fransız Devrimi'nin sloganı olan "Özgürlük, Eşitlik, Kardeşlik" birbirlerini tamamlasalar da kendi aralarında gerilim içinde olabilen üç ideali temsil ediyor. Bu soruya cevap vermek için son dönemdeki laiklik tartışmaları veya dinî hakaretin cemaatlere saygı adına kategorize edilmesini isteyenler ile ifade özgürlüğünü savunanlar arasında karikatürler üzerine çıkan tartışmalar örnek gösterilebilir.&nbsp;Bir kalkınma faktörü olarak sunulan ekonomik liberalleşme de aynı zamanda artan eşitsizliğin ve nihayetinde Kasım 2018 ile Mart 2020 arasındaki "Sarı Yelekliler" hareketi gibi sosyal gerilimlerin sebebi olarak görülüyor. Aynı zamanda genel olarak baktığımızda ise [ekonomik liberalleşme] ayrımcılıkla mücadele için etnik ve cinsel azınlıkların haklarına yönelik hareketlerin kaynağı olarak da ortaya çıkıyor.Fransız halkının direniş, protesto ve devrim geleneğine sahip bir ulus olduğuna dair genel bir kanı var. Bu geleneğin gerçekten var olduğunu düşünüyor musunuz?(Abbé) Emmanuel Joseph Sieyès’e göre ulus, temsilî hükümet teorisinin kilit taşı olmakla beraber egemenliğini temsilcilere devredebilen ve temsilî demokrasiyi meşrulaştırabilen tüzel kişiliğe sahip kolektif bir varlıktır.&nbsp;Ancak ulus aynı zamanda, bir halkı bir tarihin içine yerleştiren bir kader topluluğu olarak yeniden ele alınabilir. Ernest Renan’ın konu hakkındaki tezi de bu bakış açısından ilerler. Burada ulus inşası içerisindeki rıza kavramı, halkın kaderini gerçekleştirme iradesini kavramayı mümkün kılar. Bu noktada Fransa'da iki bileşen ortaya çıkıyor: Devrimci bir halk ve devletin kalıcılığını somutlaştıran ve ulus-devlet fikri ile karakterize edilen bir ulus.Çağdaş siyaset literatüründe belki de en çok duyduğumuz kavramlardan biri kökeni Fransız Devrimi’ne dayanan sağ-sol ayrımı. Modern demokrasilerde tanık olduğumuz ve devrimden miras kalan bu kavramlardan bahsedebilir misiniz?Fransız Devrimi'nin miraslarından biri olan sağ-sol ayrımı, Fransa Ulusal Meclisi’ndeki oturma düzeninden gelir: Kralın ve yasama üzerindeki veto yetkisinin destekçileri (muhafazakarlar) meclisin sağında otururken, devrim destekçileri (ilericiler) solda oturuyordu. Bu bölünme Restorasyon Dönemi’nde pekişiyor. Sonrasında Avrupa genelinde sol hareket, 19. yüzyıldaki işçi hareketinin getirdiği, Karl Marx ve Pierre-Joseph Proudhon gibi önemli entelektüel figürlerin katkı sağladığı sosyalist değerleri benimsemeye yöneliyor.&nbsp;Bu değerler sonrasında hem Avrupa’da hem de dünya genelinde solcu reform ve devrimlerinin bir parçası hâline geldi. Geleneği merkeze yerleştiren ve serbest girişim ile özel mülkiyeti savunan düzen partileri ise sağ düşünceyi temsil eder hâle geldi.Daha genel anlamda Fransız Devrimi, halk egemenliği tartışmalarına da yön veriyor. Siyasi delegasyon fikrini savunan ulusal egemenlik düşüncesine karşın, referandumlar yoluyla tek egemen ve meşru otorite olan halka doğrudan danışılması taraftarı popülist partiler, devrimi bir ilham kaynağı olarak görüyor.&nbsp;Fransız Devrimi'nin mirasına son örnek olarak da laiklik gösterilebilir: 1905’teki Kilise ve Devlet'in ayrılması yasasına ilham veren laiklik, devletin din konularında tarafsızlığına yol açan cumhuriyetin temel taşı.Michel Vovelle, Devrimci Zihniyet kitabında "Fransız Devrimi korku tarihinde belirleyici bir dönüm noktasıdır" diyor. Bu korku yurttaşların yanı sıra devrimci fikirlerin Avrupa'ya yayılmasından korkan hükümdarlar tarafından da hissediliyordu. Bu korkunun temeli neydi ve sizce bu korku kıtada hâlâ devam ediyor mu? Tarihin o noktasında korkunun nasıl bir şey olduğunu bize anlatabilir misiniz?1789 yılı halkların özgürleşmesi için muazzam bir umudu temsil eder. Devrim, işçi hareketlerinin yanı sıra 19. yüzyıl ulusal kurtuluş hareketleri ve 20. yüzyıldaki sömürgeci tahakkümden kurtuluş hareketlerindeki kolektif hafızanın da bir parçasıdır. Ancak Fransız tarihçi Georges Lefebvre, 1789'un Büyük Korkusu (La Grande Peur de 1789) adlı eserinde olayın kökenlerinin, gelirinin yüzde 80’ini ekmeğe harcayan köylülerin aşırı yoksulluğuna ve korkusuna dayandığını hatırlatır.&nbsp;1789'un Temmuz sonu ve Ağustos başında, Fransız kırsalını bir panik dalgasının sarması tesadüf değildir. Korkuya yol açan düşüncelerden biri de aristokratların yeni doğmakta olan Fransız Devrimi'ni baltalamak için komplo kurması ihtimaliydi. Bu korku, köylüler ve kasaba halkının harekete geçmesine ve senyörlerin evlerine saldırmasına sebep oldu. Bu huzursuzluk hâli ayrıca Fransa'da feodalizmi ortadan kaldıran Ağustos Kararnameleri’nin kabul edilmesine de katkıda bulundu.&nbsp;Büyük Korku ve ona eşlik eden ayaklanmalar sadece üç hafta sürdü. Ancak Georges Lefebvre tarafından yapılan analiz incelendiğinde, Paris'teki protestolar nedeniyle iletişim kopukluğu, gıda kıtlığı ve yaygın işsizliğin neden olduğu yüksek gerilim ve halkı zayıflatmayı amaçlayan soyluların ve yabancı güçlerin yarattığı korku tam olarak görülebiliyor.Halk ayaklanmalarına karşı duyulan bu korku kolektif hafızada da kendisine yer buldu: Fransa’daki Sarı Yelekliler’in&nbsp;sokak hareketlerinin bastırılmasında da bunu görebiliyoruz.<img src="https://images.aposto.com/2024/6/0/1720956075149.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.45" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Pierre-Antoine Demachy’nin İdam, Place de la Révolution tablosu (1793) / Musée Carnavalet, Paris"Ulus" kavramının bir kez daha "Avrupalı kimliği"ne karşı yükseldiğini görüyoruz: Avrupa Parlamentosu'ndaki AB karşıtı ve aşırı sağcı koalisyon "Avrupa'nın Vatanseverleri" Le Pen'in partisini memnuniyetle karşıladı. Avrupa'daki mevcut siyasi ortam için Fransız Devrimi’nden nasıl dersler alınabilir?Ulus iki şekilde yorumlanabilir. İlk olarak, 19. yüzyıl Avrupa'sında, halkların kendi kaderlerini tayin etme hakkı ilkesinde yansıtıldığı gibi, hanedan güçlerinden ve daha sonra sömürgeci güçlerden kurtuluşuyla oluşan bir ulus var. Bir de Fichte’nin Alman idealizminde gördüğümüz, ulusun ortak bir dil ve etnik benzerlikle somutlaştığı daha organik bir anlayış mevcut.&nbsp;Bu iki yaklaşım günümüzde de varlığını sürdürüyor ve halk-ulus çağrısı yapan sol popülist hareketler ile ulusal kimliğin savunulması çağrısı yapan aşırı sağ popülist hareketlerde yankı buluyor. 2024 Avrupa Parlamentosu seçimleri sonrası 12 Avrupa ülkesinden aşırı sağ partilerin oluşturduğu Avrupa'nın Vatanseverleri grubunun milletvekili (MV) sayısını 84 siyasetçiye çıkarması; Fransa, Macaristan ve İtalya gibi birçok Avrupa ülkesinde ikinci yaklaşımın gittikçe zemin kazandığını gösteriyor.Parlemento’daki aşırı sağ partiler, Avrupa Halk Partisi (188 MV), Sosyal Demokratlar (136 MV) ve Renew grubu (77 MV) tarafından işbirliğinin reddedilmesiyle uygulanan cordon sanitaire sayesinde umdukları etkiye sahip olmayabilir.&nbsp;Ancak, Fransa seçiminin iki turunda da gördüğümüz üzere net bir ilerleme kaydeden bu partilerin gelecekteki sonuçlarını yakından takip etmemiz gerektiği aşikar. Ulusal Birlik Partisi’nin 9 milyonun üzerinde oy alması, rekor bir kamusal finansmana erişmesini sağladı; seçilen temsilcilerin aldıklarıyla birlikte 14 milyon avroya yakın bir finansman sağlandığı görülüyor. Bu kaynak da partinin yerel varlığını geliştirmesini ve yöneticilerini daha iyi eğitmesini sağlayacaktır.

Fransız Devrimi'nin ilk adımı Bastille Baskını'nın yıl dönümü olarak kutlanan 14 Temmuz, Fransızların en önemli ulusal bayramı. Ancak bu sene Fransa, aşırı sağın yükselişine dair tartışmalarının damga vurduğu erken seçimlerin ardından kutlamaları bir hükümeti olmadan yapıyor. Galatasaray Üniversitesi Siyaset Bilimi Bölümü'nden Dr. Magali Boumaza ile Fransız Devrimi'nden bugün için çıkarılabilecek dersler üzerine konuştuk.

'Korku tarihinde bir ümit anı': Magali Boumaza ile Fransız Devrimi üzerine

ABD, Britanya ve Fransa gizli bir anlaşmayla hava operasyonlarını durdurmasaydı, Srebrenitsa Soykırımı yaşanmayabilirdi. 29. yılında ilk kez ortaya çıkan belgelerle Srebrenitsa'da yaşananlar.

Soykırıma giden yol: 29. yılında ilk kez gün ışığına çıkan belgelerle Srebrenitsa

Fransa’daki Parlamento seçimlerinin ilk turundan sonra yazdığım yazıya "<a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/fransa-secimleri-kumari-kaybeden-kumari-oynayan-mi" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Kumarı kaybeden, kumarı oynayan mı?</a>" başlığını koymuştum. İlk turun tartışmasız galibi Marine Le Pen’in aşırı sağ partisi Rassemblement National’in (Ulusal Birlik Partisi-RN) ikinci turda da ortalığı kasıp kavuracağına, hatta salt çoğunluğu kazanacağına inanılıyordu. O nedenle başlıktaki sorunun cevabı, kaybedenin Fransa Cumhuriyetçiliği ve demokrasisi olduğuydu. Kumarı oynayan Başkan Macron da aslında, hele RN iktidara gelecek olsa kaybedenlerin başında gelecekti.&nbsp;Macron, Çin’e gittiğinde ona refakat eden gazetecilerden Jamil Anderlini&nbsp;uçakta kendisine sorduğu soruya aldığı cevabı şöyle paylaşmış:&nbsp;<blockquote fr-original-style="" style="margin: 0px 0px 1em; border-left: 2px solid rgb(94, 53, 177); padding-left: 5px; color: rgb(94, 53, 177); box-sizing: border-box;">“Kime açılırsınız? Görevinizin ağırlığı üzerinize çöktüğünde en derin duygularınızı kiminle paylaşırsınız? Başta sorumu anlamamış gözüktü. Yardımcı olmak amacıyla eski bir lise tiyatro hocası olan eşi Brigitte belki o kişidir diye önerdim. Medya danışmanı bu fikre bayıldı ve başkana heyecanla bunu desteklemesini söyledi. Macron bu fikre pek kulak asmadı. Uzun süren bir sessizlikten ve düşünceye dalmadan sonra nihayet vereceği cevabı buldu; ‘Kendim’ dedi.”</blockquote>Duruşu böyle olan birisinin cumhuriyetin ve demokrasinin geleceğiyle kumar oynayan bir kararı da kimseye danışmadan almasında şaşılacak bir şey yoktu.İkinci tur sonuçları Macron’u haklı çıkarmadıysa bile—zira kimse seçim kararını tam da hangi saiklerle aldığına vakıf değildi—birinci turun sonunda korkulanın gerçekleşmemesi hem kendisi hem de Fransa’daki aşırı sağ karşıtı güçler açısından iyi bir sonuç sayıldı. Fransa’daki Cumhuriyetçi Blok aşırı sağın tek başına iktidara gelmesini engelledi. Son 30 yılın en yüksek katılım oranlarıyla seçmenler cumhuriyet ve demokrasi değerlerine sahip çıktılar. Kumardaki kayıp, birinci turun sonundaki durumdan daha az vahimdi.&nbsp;<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ne var ki sandalye dağılımına bakıldığında doğru olan bu değerlendirme, oy oranlarına bakıldığında o kadar da rahatlatıcı sayılmaz.</li></ul>Her ne kadar RN ve müttefikleri seçim sisteminin özellikleri nedeniyle 143 gibi beklentilerinin çok altında bir sandalye sayısına sahipse de aldıkları oy oranı birinci turda aldıklarının üzerinde: Yüzde 37,3. İkinci turda 200 seçim bölgesinde merkez partilerle sol partiler koalisyonu birbirlerinin lehine seçimden çekildikleri için RN aldığı oy oranıyla kıyaslandığında cılız bir sandalye sayısına sahip oldu. Başeğmeyen Fransa (La France Insoumise-LFI), Sosyalistler, Yeşiller ve Komünistlerden oluşan sol koalisyon yüzde 26,9’luk oy oranıyla en fazla sandalyeye sahipken Merkez’deki Macron ve müttefikleri de yüzde 22,3 ile 168 sandalye elde ettiler.İkinci turda birincidekinden daha iyi bir tablo çıktığı gibi Fransız sisteminin yapısına yönelik bir değişiklik ihtimali de belirdi. Cumhurbaşkanlığının hayli zayıflamasının bir sonucu da Fransa’da siyasi gücün Parlamento’ya kayması oldu. Bu da aslına Fransa’da siyasetin yeniden şekillenmesi ve pratiğinin de değişmesi anlamına gelebilir.&nbsp;Aşırı sağın bu denli güçlü olduğu bir siyasi tablonun yeniden toparlanması mümkün olacak mıdır yoksa başarısızlık hâlinde, yani sistemden kopmuş, ona kızgın seçmenin talepleri karşılanmazsa bu kez aşırı sağ durdurulamayacak şekilde iktidara gelebilecek midir?<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Yeni ve çalışabilecek bir hükümet nasıl kurulacak?</h2>Beşinci Cumhuriyet, General de Gaulle’ün bedenine uygun şekilde yazılmış bir anayasal rejime tekabül ediyordu. Meşhur siyaset bilimci Maurice Duverger bu rejime Cumhuriyetçi Monarşi (Monarchie Républicaine) adını bile vermişti.&nbsp;Avrupa’nın hemen tüm diğer ülkelerinden farklı olarak Fransa’da koalisyon hükümeti kurma alışkanlığı ya da geleneği yok. Birinci turdan sonra çok lafı edilen co-habitation (birlikte yaşama) Cumhurbaşkanı ve Başbakan'ın farklı partilerden olması durumuna verilen addı. Başbakanın partisi parlamento çoğunluğuna sahip oluyordu. Bu nedenle Fransa’da yeni ve çalışabilecek bir hükümetin nasıl kurulacağı sorusu en yakıcı mesele olarak orta yerde duruyor.&nbsp;Sol koalisyonun en büyük partisi LFI’nin başkanı Mélanchon pazarlığa pek açık bir şahsiyet değil. Ayrıca sürekli ön planda olması ve partnerlerinin önüne çıkması nedeniyle de rahatsızlık yaratıyor. Solun kendi başına iktidarı alması söz konusu olmadığı gibi bazı gözlemcilerin vurguladığı gibi sloganlar ötesinde ne doğru dürüst bir hükümet programı ne de kamuoyunda olumlu tepki uyandıracak başbakan adaylarını öne çıkarabildi. Merkezle bir koalisyon kurmak gerekli olacaksa bunun koşullarıyla ilgili olarak da şimdilik kamuoyuyla paylaştığı bir çerçevesi yok.&nbsp;<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Macron’un hesabı, Mélanchon’u dışarıda bırakarak sol koalisyonla Merkez’deki Ensemble (Birlikte) blokunun işbirliği yapmaları. Hayli zor görünüyor.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bunun alternatifi bir yıllık istikrarsızlık veya teknokratlar hükümetinin kurulması, ardından da Anayasa gereği bir yıl beklemesi gereken Macron’un ülkeyi bir yıl sonra tekrar seçime götürmesi.&nbsp;</li></ul>Financial Times gazetesinde çıkan uzun bir <a fr-original-style="" href="https://www.ft.com/content/faf67275-2508-4c61-a5b7-3d8f4126455b" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">haber-analizde</a> RN’in nasıl yükseldiği etraflı şekilde anlatılıyordu. Babasından partiyi devraldıktan sonra yavaş yavaş önce yerelde üyelerini seçtirmeyi başaran ve giderek o yerel iktidarlar üzerinden ağını genişleten, hayli inançlı kadrolara sahip RN, büyük şehirlerin dışında kalan ve özellikle kırsal kesim seçmeni üzerinde hayli etkili olmuş. Bir bakıma AKP’nin 1994 yerel seçimleriyle başlayan yükselişini anımsatan bir tabandan örgütlenme, ağlar kurma ve genişletme stratejisi uygulanmış.&nbsp;Fransa’da giderek bozulan kır-kent dengesi, gelir dağılımındaki eşitsizlikler ve toplumun dertlerine bigâne kaldığı izlenimi veren bir seçkin/siyasi sınıf kendisine duyulan güveni yitirmiş. Büyük umutlarla seçilen Macron, kibirli hâli, tarzı ve halka dayatma gibi gelen kararları/kanunları nedeniyle giderek o seçkinler sınıfının simgesi nefret edilen simgesi hâline gelmiş.&nbsp;Bu sefer aşırı sağı Fransız toplumunun Cumhuriyetçi refleksleri sayesinde yenmeyi başaran merkez, sağ ve sol; önümüzdeki seçimlere kadar RN’nin yükselişini sağlayan koşullara karşı halka güven verecek bir program, aktivizm ve örgütlenmeyle ortaya çıkamazsa bugün engellenmiş olan yarın mukadder hâle gelebilir. Fransa’nın, daha doğrusu Fransız siyaset sınıfının da önündeki sınav benim anlayabildiğim kadarıyla budur. &nbsp;

Bu sefer aşırı sağı Fransız toplumunun Cumhuriyetçi refleksleri sayesinde yenmeyi başaran merkez, sağ ve sol; önümüzdeki seçimlere kadar RN’nin yükselişini sağlayan koşullara karşı halka güven verecek bir program, aktivizm ve örgütlenmeyle ortaya çıkamazsa bugün engellenmiş olan yarın mukadder hâle gelebilir.

Fransa'da 'Cumhuriyetçi Monarşi'nin sonu mu?

TBMM Adalet Komisyonu, özellikle ilk taslağında yer alan etki ajanlığı düzenlemesi ile tartışılan 9. Yargı Paketi’ni görüşmeye başladı. Paketin, Temmuz ayı bitmeden Genel Kurul’da görüşülerek yasalaşması bekleniyor. Tepkiler üzerine etki ajanlığı düzenlemesi paketten çıkartıldı ancak başta kadınların evlilikten önceki soyadlarını kullanma hakkı olmak üzere birçok düzenlemeyle ilgili tartışmalar sürüyor. AKP’nin, kocanın soyadının kullanılması konusunda ısrarcı olduğu pakette, ceza indirimleriyle ilgili bir düzenlemenin yer almaması da tepkilere yol açıyor.Aylardır içeriği tartışılan 38 maddelik 9. Yargı Paketi, Temmuz başında TBMM’ye sevk edildi. Paketin ilk taslağında, sivil toplum örgütleri mensupları ve gazetecilerin de kolaylıkla suçlanabileceği için eleştirilere yol açan etki ajanlığı düzenlemesi yer alıyordu. Ancak AKP, gelen tepkiler üzerine pakette bu düzenlemeye yer vermedi. Adalet Komisyonu’nda görüşülmeye başlanan pakette, özellikle soyadı ile ilgili madde, tartışmalara yol açtı.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">AYM’ye rağmen</h2>Anayasa Mahkemesi,&nbsp;kadınların 29 yıldır hukuk mücadelesi&nbsp;verdiği “soyadı” konusunda geçen yıl kritik bir iptal kararı vermiş, kadınların evlilikten önceki soyadlarını, evlilikten sonra tek başına kullanmalarının önünü açmıştı. TBMM’nin bu iptal kararı uyarınca yeni bir düzenleme yapması gerekiyor.Ancak pakette, beklenen düzenleme yapılmadı ve iptal edilen kuralda ısrarcı olundu. Pakette yer alan düzenlemeye göre kadınlar, evlenince eşinin soyadını alacak. Ancak evlendirme memuruna veya daha sonra nüfus idaresine yapacağı yazılı başvuruyla eşinin soyadının önünde evlenmeden önceki soyadını da kullanabilecek. Kadının soyadı, kendi soyadı ile önceki kocasının soyadından oluşuyorsa kadın bu soyadlarından sadece birisini evleneceği kocasının soyadının önünde kullanabilecek. Ancak tek başına, eski soyadını kullanamayacak. AKP, bu ısrarını, madde gerekçesinde şöyle açıkladı:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9);" style="color: rgb(9, 9, 9); margin: 0px 0px 1em; border-left: 2px solid rgb(94, 53, 177); padding-left: 5px; box-sizing: border-box;">“Anne ve babanın ayrı ayrı soyadı kullanmaları, çocuk üzerinde olumsuz etkiler doğurabilecek, çocuğun hangi soyadını kullanacağı ayrı bir tartışma konusu hâline gelecektir. Bu durum, Türk toplumunun temeli olan aile bütünlüğüne zarar verebilecektir.”</blockquote><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Araçlar satılacak</h2>Pakette düzenlemeyle, Karayolları Trafik Kanunu kapsamında trafikten men edilerek alıkonulan araçlardan Yediemin Otoparkları'nda bulunup da sahipleri tarafından teslim alınmayan veya sahiplerine ulaşılamayan araçların satışı mümkün olacak.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Mülakatta değişiklik</h2>Hakim ve Savcı Yardımcılığı Mülakatı'na çağrılacak aday sayısı değişiyor. Teklifle, Hakimler ve Savcılar Kanunu'nda değişikliğe gidilecek. Buna göre de Hakim ve Savcı Yardımcılığı Sınavı'nda soru sorulacak alanlar arasına milletlerarası hukuk ve milletlerarası özel hukuk eklenecek. İdari Yargı Hakim Yardımcılığı Sınavı'nda ticari işletme-şirketler hukuku alanından da soru sorulabilecek.Hakim ve Savcı Yardımcılığı mülakatına çağrılacak aday sayısında değişiklik yapılacak. Mevcut kanun hükmüne göre iki katı fazlası çağrılırken düzenlemeyle ilan edilen kadro sayısının bir katı fazlası aday mülakata çağrılacak.Hakimler ve Savcılar Kanunu'ndaki diğer bir değişiklikle adalet müfettişlerinin görev ve yetkileri belirlenecek.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Bir ay sınırı</h2>Teklifle, Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun'a madde eklenecek. Buna göre, istinaf incelemesi için dosya kendisine gönderilen ilgili hukuk dairesi, bir ay içinde yapacağı ön inceleme sonucunda iş bölümü bakımından kendisini görevli görmez ise gerekçesiyle birlikte dosyayı görevli olduğu kanısına vardığı ilgili hukuk dairesine gönderecek. Bir aylık sürenin bitiminden sonra veya duruşma günü verilen dosya hakkında gönderme kararı verilemeyecek.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Hakaret için yeni düzenleme</h2>Türk Ceza Kanunu'ndaki değişikliğe göre de soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlı olan hakaret suçu bakımından şikayet süresi, her ne suretle olursa olsun fiilin gerçekleştiği tarihten itibaren iki yılı geçemeyecek.Sesli, yazılı veya görüntülü iletiyle hakaret suçu uzlaştırma kapsamından çıkarılarak ön ödeme kapsamına alınacak.Şüpheli, mağdur veya suçtan zarar gören, kendisine uzlaşma teklifinde bulunulduktan itibaren 7 gün içinde kararını bildirmediği takdirde, teklifi reddetmiş sayılacak.Uzlaşmanın sağlanması hâlinde, uzlaşma anında tespit edilemeyen veya uzlaşmadan sonra ortaya çıkan zararlar hariç, soruşturma konusu suç nedeniyle tazminat davası açılamayacak.Uzlaştırmacı olmak için hukuk mezunu olma şartı getirilecek. Uzlaştırmacılar, hukuk fakültesi mezunlarının yer aldığı, Adalet Bakanlığı tarafından belirlenen uzlaştırmacı listelerinden görevlendirilecek.Uzlaşma gerçekleştiği takdirde mahkeme, uzlaşma sonucunda sanığın edimini defaten yerine getirmesi hâlinde, davanın düşmesine karar verecek. Edimin yerine getirilmesinin ileri tarihe bırakılması, takside bağlanması veya süreklilik arz etmesi hâlinde durma kararı verilecek. Durma süresince zamanaşımı işlemeyecek. Uzlaşmanın gereklerinin yerine getirilmemesi hâlinde, mahkemece yargılamaya kaldığı yerden devam olunacak.Arabuluculukta, taraflardan birinin geçerli bir mazeret göstermeksizin ilk toplantıya katılmaması&nbsp;sebebiyle arabuluculuk faaliyetinin sona ermesi durumunda toplantıya katılmayan taraf, son tutanakta belirtilecek ve bu taraf davada kısmen veya tamamen haklı çıksa bile karşı tarafın ödemekle yükümlü olduğu yargılama giderlerinin yarısından sorumlu tutulacak. Ayrıca bu taraf lehine Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'ne göre belirlenen vekalet ücretinin yarısına hükmedilecek. Arabuluculuk eğitimini tamamlayan ve mesleğinde 20 yıl kıdeme sahip olanlar yazılı sınava girmeden arabuluculuk siciline kayıt olabilecek.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">TMSF’ye kayyım yetkisi</h2>Suçtan kaynaklanan mal varlığı değerlerini aklama, silahlı örgüt, silahlı örgüte silah sağlama, terörizmin finansmanı suçlarının işlendiği hususunda kuvvetli şüphe sebeplerinin varlığı hâlinde şirketlere veya malvarlığı değerlerine kayyım atanmasına karar verildiği takdirde, düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 5 yıl süreyle Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) kayyım olarak atanabilecek.Bu şirketler veya malvarlığı değerleri TMSF'nin gözetiminde, TMSF'nin atadığı yöneticiler tarafından ticari teamüllere uygun olarak ve basiretli bir tacir gibi yönetilecek.Bu şirketlerin veya malvarlığı değerlerinin mali durumu, ortaklık yapısı, piyasa koşulları veya diğer sorunları nedeniyle şirketin veya varlıklarının ya da malvarlığı değerlerinin kısmen veya tamamen satılmasına veya feshi ile tasfiyesine TMSF tarafından karar verilebilecek. Satış ve tasfiye işlemleri, ilgili şirketin yönetim/müdürler kurulu veya malvarlığı değerleri kayyum temsilcileri ya da TMSF tarafından yerine getirilecek.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Yüksek yargı mensuplarının ücretleri artacak</h2>Vakıflar Genel Müdürlüğü ile Genel Müdürlüğün idare ve temsil ettiği mazbut vakıflar, yargı harçlarından ve teminat gösterme zorunluluğundan muaf olacak.AYM'nin iptal kararına göre Yargıtay ve Danıştay üyeleri ile hakim ve savcıların ek tazminatları yeniden düzenleniyor. Anayasa Mahkemesi'nin iptal kararı doğrultusunda, Yargıtay Birinci Başkanı, Danıştay Başkanı, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı, Danıştay Başsavcısı, Yargıtay Birinci başkanvekilleri, Danıştay başkanvekilleri, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcıvekili, Yargıtay ve Danıştay daire başkanları, Yargıtay ve Danıştay üyeleri, Adalet Bakanlığı Müsteşarı, birinci sınıf hakim ve savcılar, birinci sınıfa ayrılmış hakim ve savcılar ve diğer hakim ve savcılara "15.000" gösterge rakamının memur aylıklarına uygulanan katsayı ile çarpımı sonucu bulunacak miktarda aylık ek tazminat ödenecek.Teklifle, İcra ve İflas Kanunu'nda değişiklik yapılacak. Buna göre, elektronik ortamda açık artırma suretiyle satışta teklifler arasındaki fark, satışa çıkarılan malın muhammen kıymetinin binde beşinden ve her halde 1000 Türk lirasından az olamayacak. Açık artırma süresinin son 10 dakikası içinde yeni bir teklifin verilmesi halinde açık artırma 3 dakika uzatılacak. Uzama süresi içinde yeni bir teklif verilmesi halinde açık artırma süresi her yeni teklifin verilmesinden itibaren 3 dakika uzatılacak. Son uzama süresi içinde yeni bir teklif verilmezse mal en yüksek teklif verene ihale edilecek. Uzama sürelerinin toplamı bir saati geçemeyecek. Bir saatlik süre Adalet Bakanlığı'nın kararıyla kısaltılabilecek, uzatılabilecek veya kaldırılabilecek ve bu kararlar Bakanlığın resmî internet sitesinde duyurulacak.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">İkinci barolara destek</h2>Anayasa Mahkemesi'nin iptal kararı doğrultusunda Avukatlık Kanunu'nda değişiklik yapılacak. Adli yardım ödeneğinin barolar arasındaki dağıtımında, birden fazla baronun bulunduğu illerde, her 5 bin nüfus için tespit edilecek toplam puanın %30'u o ilde bulunan barolar arasında eşit olarak, kalanı ise o ilde levhaya kayıtlı toplam avukat sayısına bölündükten sonra elde edilen rakamın her baronun üye sayısına çarpımı sonucu elde edilecek puana göre dağıtılacak.Teklifle, Yükseköğretim Kanunu'nda değişiklik yapılacak. Buna göre de Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavı ve İdari Yargı Ön Sınavı'nda soru sorulacak alanlar arasına "milletlerarası hukuk", "milletlerarası özel hukuk", "genel kamu hukuku ve sosyal güvenlik hukuku" eklenecek. İhtiyaç duyulması hâlinde bu alanlara, yönetmelikle yeni hukuk alanları&nbsp;eklenebilecek.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavı ve İdari Yargı Ön Sınavı'nda soru sayısı 100'den 120'ye çıkarılacak. Sınavlara yeni alanların eklenmesi ve sınavların yapılma şekli ile sınavlara ilişkin diğer hususlar Hakimler ve Savcılar Kurulu, Yükseköğretim Kurulu, Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığı, Türkiye Barolar Birliği ve Türkiye Noterler Birliği'nin görüşü alınarak Adalet Bakanlığı tarafından çıkarılan yönetmelikle düzenlenecek.</li></ul>Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Görevleri Hakkında Kanun'un tek hakimle çözümlenecek davalara ilişkin 7. maddesindeki parasal sınırlar; her yıl, bir önceki yıla ilişkin olarak Vergi Usul Kanunu'nun mükerrer 298. maddesi hükümleri uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında, takvim yılı başından geçerli olmak üzere artırılmak suretiyle uygulanacak. Tek hakimle çözümlenecek davaların belirlenmesinde dava tarihindeki, miktar artırımı yapılan hallerde ise artırımın yapıldığı tarihteki parasal sınır esas alınacak.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">31 bin lira sınırı</h2>İdari Yargılama Usulü Kanunu'ndaki değişikliğe göre de konusu 31 bin Türk Lirasını geçmeyen vergi davaları, tam yargı davaları ve idari işlemlere karşı açılan iptal davaları hakkında idare ve vergi mahkemelerince verilen kararlar kesin olacak, bunlara karşı istinaf yoluna başvurulamayacak.Aynı kanundaki değişiklikle, konusu 920 bin Türk lirasını aşan vergi davaları, tam yargı davaları ve idari işlemler hakkında açılan davalar, konusu 270 bin Türk lirasını aşıp 920 bin Türk lirasını aşmayan vergi davaları, tam yargı davaları ve idari işlemler hakkında açılan ve istinaf kanun yolu incelemesinde kaldırma kararı üzerine yeniden karar verilen davalar temyiz edilebilecek.İdari Yargılama Usulü Kanunu'nda öngörülen parasal sınırlar; her yıl, bir önceki yıla ilişkin olarak Vergi Usul Kanunu'nun mükerrer 298. maddesi hükümleri uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında, takvim yılı başından geçerli olmak üzere artırılmak suretiyle uygulanacak. Bu şekilde belirlenen sınırların 1.000 Türk lirasını aşmayan kısımları dikkate alınmayacak.

9. Yargı Paketi, Adalet Komisyonu'nda tartışılmaya başlandı. Uzun süredir bu yargı paketinde yer alacağı konuşulan "etki ajanlığı" maddesi pakette yok ancak Adalet ve Kalkınma Partisi kurmayları yakında benzer bir düzenleme olabileceğinin sinyallerini veriyor. Öte yandan Yargı Paketi, toplumun adaletsizlik endişelerine cevap olmaktan uzak.