Zappa Zamanlarda yine bir genişleme yapıyoruz. Su sayıdan itibaren düzenli aralıklarla sizlere Türkiye’nin önemli düşünce kuruluşlarından İstanbul Politikalar Merkezi’nden dikkatimizi çeken araştırmaları aktarmaya çalışacağız. İPM her sene Türkiye’den ve dünyadan onlarca bilim insanı araştırmalarıyla, konuşmalarıyla, makaleleriyle, raporlarıyla Türkiye’ye dair bilgi üretimine katkıda bulunuyor. Bu İPM odaklı yazılarda amacımız, Merkez bünyesinde yapılan işleri ve merkezde üretilen veri temelli bilgileri kısalı uzunlu sizlere ulaştırmak, öğrendiklerimizi sizlere aktarmak.&nbsp;Bu yeni seri için aramıza İPM Araştırma ve İdari İşler Kıdemli Uzmanı siyaset bilimci Cana Tülüş Türk katıldı. Hoş geldin Cana! İlk İPM özel bültenimizde biri uzun, ikisi kısa 3 yazımız var. Sayımıza Merkezin 14 yıldır direktörlüğünü yapan ve Ekim ayında aramızdan ayrılan Fuat Keyman’a selam vererek başlamak istedik.&nbsp;Keyman dikkatli bir Zappa Zamanlar okuyucusuydu ve Merkezle bültenimizi ilişkilendirmeyi ve bu yolla İPM’de yapılan işleri daha geniş bir okuyucu kitlesine ulaştırmayı önemsiyordu. Cana Tülüş Türk’ün kaleme aldığı yazı Fuat Keyman’ın son makalesini temel alıyor. Doğu Batı dergisinde yayınlanan makalesinde Keyman Türkiye’de sivil toplum ve düşünce kuruluşlarının önemine dikkat çekiyor, bu alandaki durgunluğun aşılmasına dair önerilerini paylaşıyor.&nbsp;Bültenimizin sonunda ekonomiyi ve sağlık alanını ilgilendiren iki güncel gelişmeyi değerlendiriyoruz. Kısa yazılarımızdan birisi Türkiye’nin önümüzdeki yıllarda Avrupa Birliği (AB) ile ticaretinde salım ticaret sistemlerine entegrasyonu ve bu sürecin olası sonuçlarıyla ilgili iktisatçı Johannes Gallé’ın yeni çalışmasıyla ilgili. Diğerinin odağında ise Türkiye’den Almanya’ya hekim göçünün her iki ülkeye etkilerini değerlendiren sosyolog Hande Güzel’in araştırması var.&nbsp;İyi okumalar!&nbsp;Biray Kolluoğlu, Evren M. Dinçer, Zafer Yenal

“So many books so little time...” Frank Zappa’dan ilhamla: 

Zappa Zamanlar: Kitaplar ve podcastler üzerine uzunlu kısalı… Doğadan yemeğe, edebiyattan ekonomiye okuma ve dinleme notları… 

Kitaplar ve podcastler üzerine uzunlu kısalı… Doğadan yemeğe, edebiyattan ekonomiye okuma ve dinleme notları…

Zappa Zamanlar

Mevcut kurumların ve kurumsallaşma çabalarının birçok alanda akamete uğradığı bir dönemde sivil toplum ve düşünce kuruluşları. Almanya’ya hekim göçü, salım ticaret sistemlerine uyum ve Fuat Keyman'a veda.

🕯️ Çoklu krizler, Fuat Keyman'a veda

Geçen yayın döneminin sonunda ABD'deki oldukça şaşırtıcı yüksek mahkeme kararlarına dair <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/secimle-kriz-arasinda-abdde-neler-oluyor" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bir yazı</a> ile sizlere veda ederken, seçim zamanı tekrar görüşmek üzere demiştik. Gündemin kızışacağını tahmin etmiştik ama bu büyüklüklerde sismik değişiklikler beklemiyorduk.7 Temmuz’da yayımladığımız yazıdan iki hafta sonra, mevcut başkan Joe Biden yarıştan çekildi ve yerine yardımcısı Kamala Harris’i işaret etti. Harris hızlıca adaylığı garanti edince seçim yarışının tüm akışı da değişti. Yani aynı seçimden bile konuşmuyoruz belki, ama gündem büyük ölçüde aynı. En büyük değişiklik 2016’dan sonra tekrar ilk kadın başkan olasılığının&nbsp;ortaya çıkması. İkinci büyük dramatik gelişme ise Donald Trump’ın 13 Temmuz’da suikasta uğramasıydı. Saldırıdan kıl payı kurtulan Trump’ın taktik ve dilinde suikast sonrası büyük değişiklikler oldu.&nbsp;Bu hafta merkez medyada daha az göreceğiniz konulara odaklanarak birkaç gün sonraki Amerikan seçimlere dair sosyolojik bir perspektif sunmak istiyoruz.&nbsp;İyi okumalar dileriz.Biray Kolluoğlu, Evren M. Dinçer ve Zafer Yenal

Salı günü seçim nasıl sonuçlanırsa sonuçlansın ABD'nin ve dünyanın içinde bulunduğumuz sürekli kriz hâlinden çıkması güç görünüyor.

🗳️ ABD'de sıra dışı seçim mevsimi

Havada Nobel esintileri var. Bu haftaki yazımız bu esintilere takılıp geldi.Farklı bilimsel alanlarda prestijli mükafatların en tepesinde yer alan Nobel ödülleri, sahiplerini sevindiriyor; bilimsel gelişmeleri teşvik ediyor. Bir yandan da bu ödüller sıradan insanlar olarak bizlerin farklı disiplinlerde olup bitenlerden, yeni gelişmelerden haberdar olmamızı sağlıyor. Örneğin geçen haftanın en çok konuşulan konuları arasında Daron Acemoğlu’nun bir dönemdir beraber çalıştığı meslektaşları James A. Robinson ve Simon Johnson ile birlikte Nobel Ekonomi Ödülü'ne layık görülmeleri vardı. Elbette Nobel Fizik Ödülü’nün iki bilgisayar bilimcisi Geoffrey Hinton ve John Hopfield'e verilmesi de bugünlerde neredeyse hiç gündemden inmeyen yapay zekayla ilgili süreçlerin neredeyse bilimin tüm alanlarını etkilediğinin en güncel kanıtıydı.&nbsp;Bu haftaki yazı Boğaziçi Üniversitesi’ne yapılan kurumsallıktan, liyakat ilkelerinden uzak haksız ve hoyrat müdahaleler hocaları sağa sola savurmadan önce yollarımızın kampüste kesiştiği Albert Ali Salah’ın kaleminden çıktı. Albert halihazırda Utrecht Üniversitesi Enformasyon ve Bilgisayar Bilimleri <a fr-original-style="" href="https://www.uu.nl/en/organisation/department-of-information-and-computing-sciences" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Bölümü</a>’nde <a fr-original-style="" href="https://webspace.science.uu.nl/~salah006/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">öğretim üyesi</a>. Yapay zeka da dahil bilgisayarlarla ilgili araştırmalarında özellikle toplumsal ve duyuşsal süreçlere odaklanıyor.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Başka bir deyişle toplumsal gelişmelerle bilgisayar teknolojilerinin karşılıklı olarak birbirini nasıl şekillendirdiği, Albert’in araştırma gündemini belirleyen temel sorunsal diyebiliriz.&nbsp;</li></ul>Bundan sonra Albert, Zappa Zamanlar’da düzenli olarak yazı yazmaya devam edecek. Biz Albert’in Zappa yazarları kolektifine katılmasından çok mutluyuz. Sözü hemen kendisine bırakalım. Not: Bu haftaki sayımız teknik aksaklıklar nedeniyle bir gün gecikmeli olarak e-posta kutunuza düşüyor. Okurlarımızdan bu küçük gecikme için özür dileriz.&nbsp;Biray Kolluoğlu, Evren M. Dinçer, Zafer Yenal

Nobel'e götüren soyutlamanın öyküsü. 

🤖 Yapay zeka nasıl düşünür?

Uzun, sıcak ve birçok yönüyle boğucu bir yazın ardından tekrar karşınızdayız. Yazın okuduklarımızı, düşündüklerimizi parça parça yazıya dökmeye, sizlerle paylaşmaya çalışacağız. Artık çok iyi bildiğiniz gibi Zappacılar olarak günümüzü şekillendiren çokyönlü toplumsal ve kültürel süreçlerin peşinde koşmayı, onları görünür kılmayı önemsiyoruz. Bunları arkalarındaki tarihsel damarlarla ilişkilendirerek, bugünün karmaşasını çözmeye yönelik bir adım atabileceğimizi ve böylece yaşadığımız dünyayı anlamaya biraz daha yakınlaşabileceğimizi düşünüyoruz.&nbsp;Zappa Zamanlar’ın 2024-2025 sezonuna, selfie dünyasını anlamaya çalışan ve sonuçları üzerine düşünen bir yazıyla başlayacağız. Bir başka deyişle bugünkü yazımız, daha önce de farklı zamanlarda değindiğimiz, modern bireylerin kabına sığamayan “ben”leri, giderek daha çok önemsedikleri öznellikleri üzerine olacak.Bu sayımızın hazırlanmasında gözlemlerini paylaşarak, not çıkartarak, kaynak araştırması yaparak bize yardımcı olan Boğaziçi Üniversitesi Sosyoloji Bölümü öğrencisi Giray Demirci’ye çok teşekkür ederiz. Giray önümüzdeki haftalarda da bize destek vermeye devam edecek. Bu yeni dönemde <a fr-original-style="" href="https://ipc.sabanciuniv.edu/tr" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">İstanbul Politikalar Merkezi</a>’nden <a fr-original-style="" href="https://ipc.sabanciuniv.edu/tr/cana-tulus-turk-4949dd" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Cana Tülüş</a> ve Utrecht Üniversitesi’nden <a fr-original-style="" href="https://www.uu.nl/staff/AASalah" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Ali Albert Salah</a>’la da birlikte çalışacağız. Tabii ki her zaman olduğu gibi sevgili editörlerimiz Deniz Kaynak ve Enes Köse de bizimle olacak. Zappa Zamanlar olarak çoğalan bir kadroyla sizlere ulaşmaya devam ettiğimiz için çok mutluyuz.&nbsp;İyi okumalar dileriz.Biray Kolluoğlu, Evren M. Dinçer ve Zafer Yenal

Modern bireylerin kabına sığamayan “ben”leri ve giderek daha çok önemsedikleri öznellikleri üzerine...

Selfie yüzyılı, 'ben'liğin öyküsü

Yoğun bir Zappa dönemini geride bıraktık. <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/luksun-onlenemez-yukselisi" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Lüks tüketim</a> ve <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/kokularin-dunyasinda-paranin-izini-surmek" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">kokudan</a> <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/yeryuzunun-en-degerli-kakasi-nasil-tukendi" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">kakanın sosyolojsine</a>, <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/obezite-ilaclarinin-beklenmedik-yan-etkisi-esitsizlik" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">obeziteden</a> <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/kentlerimiz-sorunlu-ve-cirkin-hadi-yeni-kentler-yapalim" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">kentlere</a> ve <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/hani-hindistanda-inekler-kutsaldi" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Hindistan’daki ineklere</a> pek çok konuda karşınıza çıktık. Artık yaza giriyoruz ve sıra yaz arası yazısında. Hepinize iyi yazlar.&nbsp;Pek çok konu arasından Amerika Birleşik Devletleri’nde son dönemde yaşanan sismik değişiklikleri seçtik. Çok sıradışı şeyler oluyor. Bakalım sizi de ikna edebilecek miyiz olan bitenin ne kadar büyük ve önemli olduğuna?&nbsp;Üstelik tatiller eskisi kadar uzun sürmüyor gibi geliyor bize. Güz yine hızlıca gelecek ve biz de tatili bitirip geri döndüğümüzde ABD seçimleri hepinizin gündemini çok daha fazla meşgul eder hâle gelecek. Seçimler Kasım’ın ilk Salı’sı. Amacımız o zamanlar için bir arka plan oluşturmak.&nbsp;İyi okumalar.Biray Kolluoğlu, Evren M. Dinçer, Zafer Yenal

ABD'de seçimler ve krizlerin ortasında çok sıradışı şeyler oluyor.

🗳️ Yaz arası yazısı: ABD’de neler oluyor? 

Yakın zamanda <a fr-original-style="" href="https://www.bbc.com/news/world-middle-east-68172560" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">BBC’nin parfüm dünyasıyla ilgili bir haberi</a> çok konuşuldu. Haber, Lancôme markasının sahibi L'Oréal ve Aerin Beauty'nin sahibi Estée Lauder şirketlerinin parfümlerinin yapımında kullanılan yaseminlerin tedarik sürecinde çocuk emeği sömürüsüyle ilgiliydi.Bu haftaki yazımızda bu BBC haberinden yola çıkarak son yıllarda koku başta olmak üzere kozmetik sektörünün büyümesinin ve çeşitlenmesinin arkasında yatan pazar dinamiklerini değerlendirdik. Ne de olsa Türkiye’de de biz bu büyüme eğilimine yakından tanıklık ediyoruz. Gratis, Watsons, Rossman, Flormar gibi kozmetik zincirlerinin sayıları son yıllarda giderek artıyor ve hızla yayılıyorlar.Kokuların dünyasında paranın izini sürdüğümüzde karşımıza çıkan tekelleşmeler, yeni tüketici eğilimleri ve bütün bu gelişmelerin toplumsal sonuçları bugünkü yazımızın ana çerçevesini oluşturuyor.İyi okumalar.Biray Kolluoğlu, Evren M. Dinçer, Zafer Yenal

Kokuların dünyasında paranın izini sürdüğümüzde karşımıza çıkan tekelleşmeler, yeni tüketici eğilimleri ve bütün bu gelişmelerin toplumsal sonuçları üzerine bir hikaye.

👃Parfümün ekonomi politiği

Bu sene seçimler yılı. Dünyada 60'tan fazla ülkede yerel veya genel seçimler yapıldı ve yapılacak. İlk defa bu kadar çok insan aynı sene oy kullanıyor olacak. Bir başka deyişle dünyanın önümüzdeki birkaç yıl içinde nasıl ve kimler tarafından yönetileceğine, dolayısıyla ekonomi politikalarından yeşil enerjiye geçişe ve savaşların geleceğine hepimizi ilgilendiren konulara dünyanın bizden çok uzak yerlerinde karar verilecek.&nbsp;Türkiye seçimlerini yaptı; Pakistan ve Rusya da öyle. Şimdi sırada Amerikalılar, Tayvanlılar, Meksikalılar, Britanyalılar var…Bu yılın önemli seçimlerinin başında da Hindistan seçimleri geliyor. Dünyanın en kalabalık ülkesinde ve dolayısıyla en büyük demokrasisinde 19 Nisan’da başlayan seçimler 1 Haziran’da sona erecek. Hindistan seçimlerinin sonuçları şimdiden belli gibi.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kim kazanacak, neden belli, dünya nereye gidiyor, bu gidişatı değiştirmek için ne yapmalı, nasıl yapmalı gibi soruları düşünmek isterseniz bu sayıdaki yazıyı okuyabilirsiniz.</li></ul>Hindistan seçimleri, Türkiye ile Hindistan arasındaki benzerlikler yüzünden de ilginç. İki ülke arasındaki siyasi ve toplumsal paralellikler son yıllarda iyiden iyiye göze çarpar hâle geldi. Yani bu yazıyı biraz da Hindistan’la Türkiye arasındaki&nbsp;“7 benzerliği bulun” yazısı olarak da düşünebilirsiniz.&nbsp;İyi okumalar.Biray Kolluoğlu, Evren M. Dinçer, Zafer Yenal

Seçimler yılı 2024'te Türkiye, Pakistan ve Rusya sandığa gitti. Şimdi sırada Amerikalılar, Tayvanlılar, Meksikalılar, Britanyalılar var. Ve tabii Hindistan. Hindistan seçimleri üzerine karşılaştırmalı bir okuma bugün bültende.

🗳️ Dünyanın en büyük demokrasisinde seçimler

Yılın tam ortasına denk gelen bahar ayları, biraz durup ufak bir yıl ortası değerlendirmesi yapmak, geriye bakıp nereden nereye gittiğini görmek için çok iyi bir dönem.&nbsp;Günden güne değişen, hızına yetişemediğimiz politik tartışmaların girdabına kapılmaktan bizi alıkoyan, bu koşturma içinde gözden kaçma ihtimali yüksek meseleleri tarihsel ve sosyolojik arka planlarıyla birlikte tartışan Zappa Zamanlar yazıları da bu döneme çok yakışıyor.&nbsp;Hem dünyada hem de Türkiye'de olan bitene derinlemesine bakan bu yazılardan bazıları, zaman ileri doğru akarken geride kalmıyor, tam tersi ne kadar isabetli olduklarını tekrar tekrar kanıtlıyor.&nbsp;Bugün Aposto ekibi olarak Zappa Zamanlar'dan hatırlatmak istediğimiz yazılardan bir seçki hazırladık. Doğadan yemeğe, edebiyattan ekonomiye gezerken, 2021'den beri uğradığımız bazı durakları hatırladık ve zamanın bir adım ötesinden giden bir yolculuğa çıktık.İyi okumalar.Aposto ekibi

Zappa Zamanlar'la doğadan yemeğe, edebiyattan ekonomiye gezerken, 2021'den beri uğradığımız bazı durakları hatırlıyor; zamanın bir adım ötesinden giden yolculuğa çıkıyoruz.

✍️ Bir yıl ortası seçkisi

Zappa Zamanlar'ın son sayısında en zenginlerin iyiden iyiye görünür hâle gelen aşırı lüks tüketim pratiklerini tartışmış, lüksün değişen ve büyüyen anlamlarına yakından<a fr-original-style="" href="https://aposto.com/i/istakozdan-birkin-cantalara-luksun-yukselisi" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">&nbsp;bakmıştık</a>. Daha önceki sayımızda da Peru’ya giderek yeryüzünün en değerli kakası guano’nun peşinde küresel ticaret zincirlerinin geçmişiyle bugünüyle toplumsal ve çevresel sonuçlarına<a fr-original-style="" href="https://aposto.com/i/kuslar-baliklar-ve-peru" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">&nbsp;odaklanmıştık</a>.&nbsp;Bu hafta ise sırada 17. eklektik bültenimiz var. Odağımızda da geçen hafta üniversitelerdeki Filistin protestolarıyla manşetlerden düşmeyen ABD. İlk yazımızda öğrencilerin ve onlara destek veren hocaların maruz kaldığı şiddetin arkasında yatan sosyal dinamikleri ve değişen üniversite algısını tartışıyoruz. İkinci yazımızda ise ABD’de TikTok ve sosyal platformlar etrafında dönen siyasi tartışmalara yakından bakıyoruz. Meselenin iç siyaseti ilgilendiren aksında öğrenci hareketleri, dış siyasetle ilgili olanında da ise Çin’le olan rekabet yatıyor. Ve her iki aksı da birbirine TikTok bağlıyor. &nbsp;İyi okumalar.Biray Kolluoğlu, Evren M. Dinçer, Zafer Yenal

Üniversitelerde normalleşen şiddet ve hükümetin sosyal platformlarla mücadelesi üzerine iki hikaye.

Eklektik Bülten #17: ABD'de üniversiteler ve TikTok

Son yıllarda dünyanın şirazesinden çıkmasının altında yatan nedenlerin başında, giderek artan gelir ve servet eşitsizliği geliyor. Çok küçük bir azınlığın dünyadaki toplam servetin çok büyük bir bölümüne sahip olmasının yarattığı toplumsal sorunlar üzerine daha önce epey <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/i/feodalizm-mi-21-yuzyilda-degil-miyiz" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yazdık</a>. Yazmaya da devam edeceğiz. Zira en alttakiler ile en üsttekiler arasındaki mesafe açılmaya devam ediyor, sorunlar da büyümeye…&nbsp;Zenginler yandan türlü yollarla yatırımlarını artırıp servetlerini daha da genişletmeye çalışırken aynı zamanda harcamalar da yapıyorlar. En tepedekilerde iyiden iyiye görünür hâle gelen aşırı lüks tüketim pratikleri, bugünkü yazımızın temel aksını oluşturuyor.&nbsp;Bugün AKP’li siyasetçilerin ıstakoz, Rolex saat, Monaco Yat Kulübü merakları ile ilgili son günlerde çıkan haberlerden aldığımız ilhamla lüksün değişen ve büyüyen anlamlarına yakından bakacağız. &nbsp;&nbsp;İyi okumalar.Biray Kolluoğlu, Evren M. Dinçer, Zafer Yenal

Pandemi, zenginlerin tüketim alışkanlıklarındaki yaratıcılıklarını kamçıladı. İsviçre'deki dağ evinizde güneş doğarken karın aldığı renge boyanmış ultra-kişisel lüks araba dünyasından Birkin çantalara, lüks ve ayrıcalığı işaretleme gücü.

🦞 Istakozdan Birkin çantalara: Lüksün yükselişi

Kültür hakkında yayımlanan makaleler ve yayınlar

Kültür

Sanat hakkında yayımlanan makaleler ve yayınlar

Sanat

<a fr-original-style="" href="https://ipc.sabanciuniv.edu/tr/cana-tulus-turk-4949dd" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Cana Tülüş Türk</a><a fr-original-style="" href="https://aposto.com/i/retrospektif-2022" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Çoklu kriz</a>, son yıllarda sosyal bilimcilerin sıkça kullandığı kavramlar arasında. Kavram, farklı ekonomik ve toplumsal alanlarda birbiriyle ilişki içinde çoğalan risklerle boğuşan dünyamızdaki krizi bol bir gidişata işaret ediyor. Salgınlar, savaşlar, ekonomik zorluklar, seller, kuraklıklarla kuşatılmış bir dönemden geçiyoruz. Problemler tek tek çok önemli, yan yana geldikleri zaman şiddetleri, tahribat güçleri daha da artıyor. Çoklu kriz kavramı, derinleşen ve geleceğimizi tehdit eden sorunların arkasında yatan çokboyutlu ilişkiselliklere dikkat çekmesi açısından faydalı.&nbsp;Fuat Keyman da çalışmalarında bölgesel çatışmalardan ekonomik eşitsizliklere, iklim krizinden siyasi kutuplaşmalara küresel sistemde yaşanan çoklu krizleri sıklıkla vurgular. Keyman’ın bilimsel ve politika gündeminde, bu zorlukların analizi kadar bu zorlukları bertaraf edebilmek için sivil toplumun canlandırılması ve etkin bir aktör olarak konumlandırılması da önemli yer tutar. <a fr-original-style="" href="https://www.dogubati.com/dogu-bati-dergisi/yayimlanmis-sayilar/dogu-bati-sayi-109-turkiye-de-siyasal-hayat-i" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">“Çoklu Küresel Kriz, İkinci Yüzyılında Türkiye ve Sivil Toplum”</a> başlıklı makalesinde Keyman, ikinci yüzyılına adım atan Türkiye’de sivil toplumun, düşünce kuruluşlarının ve sivil inisiyatiflerin güçlendirilmesinin sadece gerekli değil, aynı zamanda ivedilik arz eden bir zorunluluk olduğunu yazmıştı.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2024/10/6/1731762676845.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.34" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Fuat KeymanTürkiye’de özellikle 99 depremi sonrası sivil toplum çalışmaları ve toplumsal fayda amaçlı gönüllü faaliyetler artmıştı. Keza yakın zamanda Kahramanmaraş depremleri sonrasında da benzer bir pozitif eğilimi görmek mümkündü. Ama özellikle son 25 yıldır sivil toplum alanında genel bir durgunluk hâli göze çarpıyor. Örneğin, geçen haftalarda Sivil Toplum Geliştirme Merkezi (STGM) tarafından yayınlanan <a fr-original-style="" href="https://www.stgm.org.tr/sites/default/files/2024-11/sivil-toplum-algisi-raporu-2024-dijital.pdf" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">“Türkiye’de Sivil Toplum Algısı” raporu</a> bireysel gönüllülüğün çok sınırlı kaldığını ve insanların “siyasal” nedenlerle sivil toplum faaliyetlerine katılmadığını bize <a fr-original-style="" href="https://yetkinreport.com/2024/11/09/yardim-iste-ama-karisma-turkiyede-sivil-toplum-raporundan-carpici-sonuclar/?utm_source=sharetw" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">hatırlatıyor</a>. Siyasal kelimesinin altını çizmek gerekiyor çünkü rapora göre bireyler isminin görüleceği korkusuyla örgütlerle “ilişkiye girmekten çekiniyor” ve hak temelli çalışmalara fiilen katılım çok gerilerde (yüzde 4) kalıyor. İnsanlar sivil toplum kuruluşlarıyla ilişkiye genellikle bağış yapma ve yardım alma yoluyla giriyor. Sivil toplum dendiğinde akla yüzde 40’la Kızılay’ın ve ardından da yüzde 19’la AHBAP’ın gelmesi de bu sebeple muhtemelen.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Son yıllarda sivil toplum alanına kamusal ilgi kadar akademik ilgi de azalmış durumda ve bu olgu sivil toplum çalışmalarında önemli bir boşluk doğuruyor.&nbsp;</li></ul>Bir parantez açıp sivil toplumun sadece dernekler ve vakıflardan ibaret olmadığını, daha geniş bir kurumsal çerçevede düşünülmesi gerektiğini hatırlatalım. Sivil toplum ve düşünce kuruluşlarının yanı sıra kent ve mahalle konseyleri, farklı toplumsal sorunlar etrafında biraraya gelmiş aktivist hareketler, dayanışma ekonomisi temelinde çalışan kooperatifler gibi farklı toplumsal tabanlara ve örgütlenme geleneklerine sahip birçok siyasi aktörün birlikte ördüğü/örebileceği geniş bir ağdan söz ediyoruz. Böyle bir yapının, toplumun her seviyesine ulaşabilecek ve çözüm önerilerini gerçekçi/pratik bir zemine taşıyabilecek kolektif bir kimlik oluşturma potansiyeli büyük. Fuat Keyman bu kimliğin toplumsal sorunlarla mücadelede daha çok öne çıkması gerektiği görüşünde.&nbsp;Hükümetler ve uluslararası örgütlerin krizlere çözüm getirmekte yetersiz kaldığına şahidiz. Yakın zamanlarda yaşadığımız salgınları, çevresel felaketleri, katliamları, savaşları düşünün. Keza 6 Kasım Amerikan seçimleri de dahil son bir iki yıldır dünyanın dört bir tarafında yapılan <a fr-original-style="" href="https://substackcdn.com/image/fetch/f_auto,q_auto:good,fl_progressive:steep/https%3A%2F%2Fsubstack-post-media.s3.amazonaws.com%2Fpublic%2Fimages%2Fe9ffdeb7-2954-47c0-8764-3b0fb5da100a_998x862.png?utm_source=substack&utm_medium=email" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">seçimlerin hemen hepsinde iktidardakilerin başarısız olması</a> da bu yetersizliğin bir yansıması olarak düşünebilir. Gidişatın kimseyi mutlu etmediği ortada.&nbsp;Keyman’a göre, çoklu krizlerle baş etmeye çalışan dünyada sivil toplumun varlık sürdürmesi ve etkin bir aktör olarak yeniden yapılandırılması gerekiyor. Kıyamet senaryolarına paçayı kaptırmadan akılcı ve yapıcı çözümlerin geliştirilebilmesi için güçlü bir sivil topluma ihtiyacımız var. İhtiyatlı iyimserliği elden bırakmayan sivil toplum ve düşünce kuruluşları, yalnızca krizlerin etkilerini azaltmakla kalmayıp, daha demokratik, kapsayıcı ve adaletli bir küresel düzenin inşasına da katkıda bulunma potansiyeline sahip. Fakat bu potansiyeli harekete geçirmek için sivil toplumu yeniden etkili kılacak, onu daha sürdürülebilir bir çözüm ortağı yapacak yeni bir vizyon, anlayış ve hareket tarzı geliştirmek gerekiyor.Sivil toplumu ve düşünce kuruluşlarını canlandırmak ve etkili aktörler haline getirmek için Fuat Keyman’ın makalesinde sunduğu çözüm önerileri "tanım ve kimlik", "vizyon", "kurumsallaşma, duruş ve etki" ve "örgütlenme yapısı” üzerinde yoğunlaşıyor.&nbsp;“Tanım ve kimlikle” başlayalım. Sivil toplum genellikle “devletin denetimi ve alanı dışında” olma ve “gönüllülük” ilkesine dayanma vasıflarına atıfla tanımlanır. Keyman’a göre bu tanımın sınırlarının geliştirilmesi elzem: “Devlet denetimi ve dışında ve gönüllülük esasına dayanan” niteliğine sahip olmanın yanı sıra sivil toplum aynı zamanda;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İnsan hakları kadar tüm canlıların, doğanın, gezegenin ve dolayısıyla “yaşamın hakları” ya da “yaşamdaşlık hakları” için çalışan,&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">“Yaşamın demokratik yönetişimi” için hem bilgi temelli politika üretimini hem de aktivizmi birlikte düşünen,&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bu nedenle de aktif vatandaşlık ve esnek örgütsel toplumsal yaşam ilkelerini benimseyen bir yapı olmalı.</li></ul>“Yaşamın demokratik yönetişimi için çalışan aktif vatandaşlığın örgütsel kimliği” etrafında şekillenen bu tanımı sahiplenen sivil toplumun hem dünyada hem de ülkemizde çoklu krizlere cevap verme potansiyeli daha yüksek. Her şey tanımlarla başlıyor ne de olsa; hayal edilenin, yapılabilir olanın sınırlarını çizmek için tanımlar önemli.&nbsp;“Vizyon” ise nereye baktığımızla, neyi gördüğümüzle, ne hedeflediğimizle ilgili temel süreçlerden. Keyman için sivil toplumun vizyonu “yaşamdaşlık, döngüsellik ve bağlantısallık” kavramlarıyla ilişkilenmeli. Bu vizyona sahip, farklı alanlarda çalışan sivil toplum ve düşünce kuruluşları, tüm canlıları, doğayı ve gezeni içerecek şekilde, tüm bu unsurların iç içe çalıştığını dikkate alarak ortak kesişim alanları belirleyerek birlikte çalışabilmeli.&nbsp;“Yaşamdaş” kavramının kaynağında Türker Kılıç’ın <a fr-original-style="" href="https://www.ayrintiyayingrubu.com/kitap/yeni-bilim-baglantisallik-yeni-kultur-yasamdaslik-2/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Yeni Bilim: Bağlantısallık, Yeni Kültür: Yaşamdaşlık</a> (Ayrıntı Yayınları, 2020) kitabı var. Gezegendeki yaşamın bir parçası olan insan, salt kendi için değil yaşam için ve yaşam odaklı çalışmalı, insan bencilliğinden sıyrılarak yaşamdaşlığı benimsemeli.&nbsp;Viktor Frankl’ın <a fr-original-style="" href="https://en.wikipedia.org/wiki/Man's_Search_for_Meaning" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">İnsanın Anlam Arayışı</a> kitabını duyanlarımız vardır mutlaka, Nazi toplama kamplarında “sağlam” çıkanların ancak bir amaçla hayata tutunanlar olduğunu anlatır. Keyman’a göre sivil toplumun da amacı olmalı ve bu amaca göre duruş sergilemeli. Bu duruşa örnek olarak, İstanbul Sözleşmesi’nin tek taraflı feshine karşı durmayı ya da Gezi Davası ve benzeri davalarda demokratik hukuk normlarının savunucusu olmayı ve bu amaca uygun tavır sergilemeyi gösterebiliriz.Keyman için sivil toplumun örgütlenme bağlamında da dönüşüme ve hantal yapılardan sıyrılarak zamana uyum gösterecek yeni yönetişim biçimlerine de ihtiyacı var. Sürdürülebilirlik çalışmalarında bu mevzuyu çokça konuşuyor ve kurumların yapılarında da değişimler öneriyoruz. Benzer öneriler sivil toplum kuruluşları için de geçerli. Esnek örgütlenme biçimleri üzerinde durulabilir, dijitalleşmeyle birlikte çalışma şekillerinde değişiklikler yaşanabilir.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kısacası, mevcut kurumların ve kurumsallaşma çabalarının birçok alanda akamete uğradığı bir dönemde sivil toplum ve düşünce kuruluşları tanımları, vizyonları, yapma-eyleme biçimleriyle geleceğe dair umutların filizlenmesine katkıda bulunabilir.</li></ul>Fuat Keyman derin bir entelektüel ve bilimsel miras bıraktı arkasında. Vatandaşlık, demokratikleşme, kent çalışmaları, sivil toplum gibi birçok alanda sayısız çalışmaya imza attı. Ama belki daha da önemlisi bu çalışmalara yön veren demokratik, eşitlikçi ve özgürlükçü vizyonun sözde kalmayıp hayata geçmesi için başta İPM olmak üzere birçok kurumsal çabanın içinde oldu.&nbsp;Sadece İstanbul’da ve Ankara’da değil Türkiye’nin birçok ilinde çok farklı kurum ve kuruluşla birlikte çalıştı. Hak ve bilgi temelinde şekillenen ve üzerinde duran herkesi birlikte çoğaltıp büyütecek, toplumsal esenliğe kavuşma yönünde dönüşüme temel olacak ortak bir zemin inşa etmeye çalıştı. Çoklu krizlerden azade bir gelecek için bu ortak zemine sahip çıkmak ve genişletmek önemli. Fuat Keyman’ın son yazısında Türkiye’de sivil toplumun güçlenmesi için dikkat çektiği noktalar bu yönde oldukça yön gösterici olabilir.

Mevcut kurumların ve kurumsallaşma çabalarının birçok alanda akamete uğradığı bir dönemde sivil toplum ve düşünce kuruluşları; tanımları, vizyonları, yapma-eyleme biçimleriyle geleceğe dair umutların filizlenmesine katkıda bulunabilir.

Çoklu krizlerle mücadele ve sivil toplum 

Bu bülteni hazırladığımız sıralarda iki hafta aradan sonra İspanya’nın güneyinde çok yoğun yağış nedeniyle tekrar tarihte eşi benzeri görülmemiş sel felaketi <a fr-original-style="" href="https://www.theguardian.com/world/video/2024/nov/13/heavy-floods-hit-southern-and-eastern-spain-after-torrential-rain-video" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yaşanıyordu</a>. Ölen insanlar, yıkılan evler, parçalanan yollar… &nbsp;İklim krizi, tüm hızıyla yaşama varoluşsal bir tehdit oluşturmaya devam ediyor. Bu krize karşı önerilen ekonomik çözümler arasında karbon fiyatlandırması ve bu fiyatlandırmaya bağlı regülasyonlar başı çekiyor.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="text-align: left;" style="text-align: left; box-sizing: border-box;">Bugün dünyadaki salımların yüzde 15’ine denk gelecek 40’ı ulusal 65 resmî düzenleme bulunuyor. Türkiye’nin de başta Avrupa Birliği ile arasındaki ekonomik ilişkilerde kendini göstermek üzere 2025’ten itibaren salım ticaret sistemlerine uyum gösterme sürecine girmesi bekleniyor.&nbsp;</li></ul>İPM’de bu yılın “Brown Bag” seminerlerinin ilkinde 2024 kısa dönemli 2024 Mercator-İPM Misafir Araştırmacısı iktisatçı <a fr-original-style="" href="https://ipc.sabanciuniv.edu/tr/johannes-galle-d07901" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Johannes Gallé</a> farklı senaryolarla sınırda karbon vergisi uygulamalarının (Carbon Border Adjustment Mechanism) Türkiye ekonomisine olası etkilerini değerlendirdi. Halihazırda Türkiye’nin ihracatının %44’ü AB’ye ve Türkiye’nin önümüzdeki yıllarda salım ticaret sistemlerine (Emission Trading Systems) uyum göstermesiyle bu ihracatın %14’ü karbon vergisinden etkilenecek. Gallé’nin meslektaşlarıyla yaptığı araştırmalar, yeni regülasyonların bölüşüm üzerindeki etkisinin gelir gruplarından ziyade sektörler arasında olacağını gösteriyor.&nbsp;Karbon vergisinden en çok etkilenecek sektörlerin başında madencilik var. Önümüzde çok kritik bir geçiş süreci var. Sürecin ne tür bölüşüm ve sosyal politikalarla destekleneceği ya da desteklenmeyeceği hem istihdamın yapısını hem de gelir dağılımını derinden etkileyecek.&nbsp;

Önümüzde çok kritik bir geçiş süreci var. Sürecin ne tür politikalarla destekleneceği ya da desteklenmeyeceği hem istihdamın yapısını hem de gelir dağılımını derinden etkileyecek.

Salım ticaret sistemlerine uyum Türkiye ekonomisini nasıl etkileyecek?

“İleri düzeyde donanıma sahip olan kişiler (bilgi, sertifika, diploma, belge vb.) ve bilim insanları ile uzmanların bir başka ülkede yerleşip çalışmak amacı ile kendi ülkelerinden ayrılması.” Türk Dil Kurumu beyin göçünü bu cümleyle açıklıyor. Son birkaç yıldır gençlerin ve “donanımlı” kişilerin ülkeden göçünü konuşuyoruz. Bunlar arasında dikkat çeken gruplardan birisi de sağlık çalışanları. Hani korona günlerinde alkışlayıp sonra haklarında bolca şiddet haberi okuduğumuz doktorlar. Yurt dışında çalışmak üzere <a fr-original-style="" href="about%3Ablank" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Türk Tabipler Birliği’nden iyi hal belgesi talebinde artışlar</a> görüyoruz.Alman Tabipler Birliği'nin verilerine göre 2022 ile 2023 yılları arasında toplam Türk hekimi sayısı 2.160'dan 2.628’e çıkarken, aktif çalışan Türk hekimlerinin sayısı ise 1.889'dan 2.344'e yükselmiş. Bu veriyi 2023/24 Mercator-İPM Araştırmacısı sosyolog <a fr-original-style="" href="https://ipc.sabanciuniv.edu/tr/hande-guzel-7d7223" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Hande Güzel</a>’in yazdığı “Türkiye'den Almanya'ya Hekim Göçünün Bugünü ve Geleceğine Bir Bakış” <a fr-original-style="" href="https://ipc.sabanciuniv.edu/tr/yayinlar?cat=T%C3%BCm%20Yay%C4%B1nlar&year=2023" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">analiz</a> yazısından alıntılıyoruz. Yıllık %21,7'lik bir oranla toplam Türk hekimleri için, %24,1'lik bir oranla ise aktif çalışan hekimler için kaydedilen bu artış, Türkiye’nin sağlık iş gücünün kaybı üzerine ciddi ciddi düşünmemiz gerektiğinin göstergesi.&nbsp;Diğer yandan hekim göçünün iki ülke arasında işgücü piyasaları ve toplumsal entegrasyon da dahil birçok sosyal ve ekonomik dinamik üzerindeki etkileri olacağı da düşünülüyor. Sonuç olarak, Türkiye’ye nitelikli işgücünün göçünü önlemek düşerken Almanya’ya bu göçü en verimli ve entegrasyonu faydalı kılacak biçimde yönetmek kalıyor.

Türkiye’ye nitelikli işgücünün göçünü önlemek düşerken Almanya’ya bu göçü en verimli ve entegrasyonu faydalı kılacak biçimde yönetmek kalıyor.

Almanya’ya hekim göçü: Kazananlar ve kaybedenler

ABD'deki sosyolojik dönüşüme baktığımızda iki partili sistemin ülkeyi sosyal adalet başta olmak üzere temel hayati konularda bir seçimsizliğe ittiğini görmek mümkün. Dolayısıyla Salı günü seçim nasıl sonuçlanırsa sonuçlansın ABD'nin ve dünyanın içinde bulunduğumuz sürekli kriz hâlinden çıkması güç görünüyor.

ABD'de seçimlerin kazananı olacak mı?

Yapay zekada bugün büyük bir sıçrama yapmamızı sağlayan yapay sinir ağları, aslında daha ileri soyutlama yapabilmek amacıyla bağlantılar ve dönüşümler üzerine kurulmuş bir yapı. 

Nobel'e götüren soyutlamanın öyküsü

Şimdiki zamanın tekinsizliği bizi sürekli birinci tekil şahsa çağırıyor. Daha kolektif ve geleceğe dair cümleler kurabilmek için, hayatlarımızın ve dünyamızın gramerini değiştirmek zorundayız.

Selfie yüzyılı ve patlayan 'ben'lerimiz

ABD'de seçimler yaklaşıyor ve ülkenin dünya sistemi içindeki konumu, sonuçların hepimizi etkileyeceğine işaret ediyor. Peki bugün ülkenin içinde bulunduğu kaosun bu noktaya gelmesinin nedeni nedir? Pek çok nedenin arasında biri öne çıkıyor: ABD Yüksek Mahkemesi'nin son bir yılda aldığı kararlar.

Seçimle kriz arasında: ABD'de neler oluyor?

Toplumsal olanı kolektif olarak iyileştirmekten, güzelleştirmekten vazgeçtikçe kendimizi iyileştirmek, güzelleştirmek için çırpınıyoruz. Bizim bu çırpınışlarımız devasa tekelleşmelerin arkada gizlendiği piyasada ürün ve marka çeşitliliği dalgalarını büyütüyor. O dalgaların altında çocuklar da kalıyor, doğa da… 

Kokuların dünyasında paranın izini sürmek

Modi iktidarının arkasındaki en büyük itici güç Hindu milliyetçiliği. Bütün milliyetçi söylemlerde ve kurgularda olduğu gibi burada da azılı, her zaman kötü, her zaman şüpheli bir “öteki” var.

Hindistan'ın sonucu belli seçimleri

Filistin tahayyüllümüz bombalar, taşlar, yıkık evler, mermi izleri, silahlar, tel örgülerle bezeli. Savaşın hükmettiği bu yerlerdeki insanlar, ya üniforması tam, ayakları postallı İsrail askerleri ya da ellerinde sopalar, taşlar eski bir kotla, bir markanın ismini taşıyan ve bu hâliyle görüntüyü hepten ironik bir hâle getiren tişörtleriyle, lastik terlikli gençler. Golan tepeleri savaşın coğrafyası. Ama “Foragers” (Toplayıcılar, 2022) filmi bu coğrafyayı bambaşka bir şekilde resmediyor. <p contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-wrapper fr-deletable" fr-original-style="text-align:center" style="text-align: center; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><a bgcolor="#DC8E81" color="#0D07C2" contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-link" fr-original-style="background-color:#DC8E81 !important;color:#090909 !important" href="https://aposto.com/s/filistinde-ot-toplamak?a=customButton" rel="noreferrer" style="background-color: rgb(220, 142, 129) !important; color: rgb(9, 9, 9) !important; text-decoration: none; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">OKUMAK İÇİN</a> <img src="https://images.aposto.com/2024/4/0/1714939802229.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.45" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"> Değişim fikri herkesin lügatine girdiğinde, değişim artık istisnai bir durum olmaktan çıkıp normalin bir parçası hâline geldiğinde asıl mesele değişimin nasıl yönetileceği, ona nasıl yön verileceği, hızının nasıl ayarlanacağı&nbsp;meselesi hâline gelir. Yani artık&nbsp;esas mesele değişimle nasıl baş edileceğidir. Siyasal ideolojiler bu soruya, bu soruna verilen birer cevaptır aslında. Bazıları, mesela sosyalistler değişimi hızlandırmak isterken, muhafazakârlar da frene basmaktan yana olurlar. Liberaller orta yolu bulmaya çalışan bir pozisyon alırlar.Sosyalistlerin hayal ettikleri daha eşitlikçi, daha adil bir dünya vardır. Liberaller kapitalizmin devamını isterler. Muhafazakârların bu anlamda kalıcı bir gündemi olmamasıyla ilgili çok ilginç bir tartışma dinledik bu hafta. Dedik ya sadece bizim derdimiz değil, herkes bunları konuşuyor.&nbsp;Helen Thompson ve Tom McTague’in yeni başladıkları “<a fr-original-style="" href="https://unherd.com/these-times-with-tom-mctague-and-helen-thompson/?utm_source=aposto" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">These Times</a>” başlıklı podcast serisinin milli muhafazakârlıkla ilgili <a fr-original-style="" href="https://unherd.com/podcasts/national-conservatism-a-new-force-is-british-politics/?utm_source=aposto" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yeni bölümü</a> bize ufuk açıcı geldi.Onlar da aynı soruyu soruyor.&nbsp;Muhafazakârlar tam olarak neyi “muhafaza etmek” istiyor? <p contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-wrapper fr-deletable" fr-original-style="text-align:center" style="text-align: center; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><a bgcolor="#DC8E81" color="#0D07C2" contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-link" fr-original-style="background-color:#DC8E81 !important;color:#090909 !important" href="https://aposto.com/s/muhafazakarlar-neyi-muhafaza-etmek-istiyor?a=customButton" rel="noreferrer" style="background-color: rgb(220, 142, 129) !important; color: rgb(9, 9, 9) !important; text-decoration: none; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">OKUMAK İÇİN</a> Son yıllarda Silikon Vadisi'ndeki teknoloji şirketlerinin toplantı salonlarında, üniversite seminer odalarında veya kendini modern yaşamın dışına atmış tarım komünlerinin ateş başı buluşmalarında hiç alışık olmadığımız bir yaklaşım dillendirilmeye başlandı: İnsanlığın dünya üzerindeki hükümranlığının sonu çok yakın ve biz de bu sonu kucaklamalıyız.&nbsp;İnsanlığın sonunu açık kollarla bekleyenler arasında elbette görüş farklılıkları var. Kirsch, kimi yönleriyle çok zıt varsayımlardan ve değerlerden beslenen bu yaklaşımları iki grupta topluyor: “anti-hümanistler”&nbsp;ve “transhümanistler”. <p contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-wrapper fr-deletable" fr-original-style="text-align:center" style="text-align: center; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><a bgcolor="#DC8E81" color="#0D07C2" contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-link" fr-original-style="background-color:#DC8E81 !important;color:#090909 !important" href="https://aposto.com/s/insanligin-sonunda-umut-aramak?a=customButton" rel="noreferrer" style="background-color: rgb(220, 142, 129) !important; color: rgb(9, 9, 9) !important; text-decoration: none; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">OKUMAK İÇİN</a> <img src="https://images.aposto.com/2024/4/0/1714940013837.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.47" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"> Son yıllarda mutluluk üzerine popüler yayınlar epeyce arttı. Daha çok okuma araçlarının, hediyeliklerin, oyunların ve daha bir sürü ıvır zıvırın satıldığı zincir kitapçıların bireysel gelişmeye ayrılmış raflarında size nasıl mutlu olacağınız konusunda ipuçları veren kitaplara bolca rastlayabilirsiniz. Giderek zorlaşıp sıkışan hayatlarımızda bu kitapların artması anlaşılır. Kıt olanı pazara çıkarmaya dayalı, orijinalini değil de sahtesini, içi boş olanı, plastikleştirerek satmaya çalışan bir dünyadayız ne de olsa.Biz bu yazıda Türkiye'de yaşam memnuniyeti ve mutluluk ölçümlerinin yorumlanmasına dair tartışmaya girmeyeceğiz. Derdimiz, esas itibarıyla meselenin özüyle. Yani mutluluğu ölçme fikri ve genel olarak mutluluğun popüler bir araştırma alanı hâline gelmesiyle... <p contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-wrapper fr-deletable" fr-original-style="text-align:center" style="text-align: center; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><a bgcolor="#DC8E81" color="#0D07C2" contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-link" fr-original-style="background-color:#DC8E81 !important;color:#090909 !important" href="https://aposto.com/s/mutlu-olmak-zorunda-miyiz?a=customButton" rel="noreferrer" style="background-color: rgb(220, 142, 129) !important; color: rgb(9, 9, 9) !important; text-decoration: none; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">OKUMAK İÇİN</a> Fiyatların alıp başını gittiği, birçok temel gıdaya erişimde problem yaşandığı, tarım üretiminde ciddi sorunların baş gösterdiği bir dünyada doğal olarak en çok konuşulan konuların başında beslenme geliyor. Önümüzdeki dönemde ekonomik, politik ve çevresel sorunların devam etmesi durumunda yoksulluğa, açlığa, yetersiz ve kötü beslenmeye dair haberler maalesef daha da çok çıkacak karşımıza.&nbsp;Beslenmenin bir de öbür yüzü var. Kimileri azlıktan değil, fazlalıktan şikayetçi ve fazlalıklarına çare bulmaya çalışıyor nicedir. Aralıklı oruç (IF) tutmak, glütensiz yemek, vitamin hapları almak, öğünleri "doğal" otlarla doldurmak, alınan-verilen kalorileri hesaplamak farklı şekillerde düzgün beslenme merakının bir parçası. Daha sağlıklı bedenlere sahip olmak için beslenme uzmanlarının yazdıklarını okuyanlar, bizzat diyetisyenlere gidenlerden sayıca fazla... <p contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-wrapper fr-deletable" fr-original-style="text-align:center" style="text-align: center; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><a bgcolor="#DC8E81" color="#0D07C2" contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-link" fr-original-style="background-color:#DC8E81 !important;color:#090909 !important" href="https://aposto.com/s/siz-de-aralikli-oruc-tutanlardan-misiniz?a=customButton" rel="noreferrer" style="background-color: rgb(220, 142, 129) !important; color: rgb(9, 9, 9) !important; text-decoration: none; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">OKUMAK İÇİN</a>