^{Öne çıkan hisse senetlerinde haftalık değişimler}

• Maçkolik'in %34 oranındaki hisselerinin 38 lira sabit fiyatla halka arzına yönelik talep toplama işlemi 19-20 Ocak'ta başladı.

• LVMH'nin hisseleri, salı günü 795,7 avroluk rekor seviyeye ulaşarak şirketin değerini 400 milyar avroya yükseltti ve Louis Vuitton, Christian Dior ve Fendi gibi markaları bünyesinde bulunduran lüks perakendeciyi Avrupa'nın en değerli şirketi yaptı.

• Netflix, 2022'nin dördüncü çeyreğine dair beklentilerin üzerinde sonuçlar açıkladı. Platformun abone sayısındaki artış öngördüğü 4,5 milyonun üzerine çıkarak 7,66 milyon oldu. Geliri önceki yılın aynı dönemine kıyasla %1,8 artışla 7,85 milyar dolara yükselen şirket için bu dönem, reklamlı abonelik modelini uyguladığı ilk çeyrekti.

• O sırada: Procter & Gamble (P&G), 2023'ün ikinci çeyreğinde analistlerin beklentilerinin biraz üzerinde seyreden ancak yıllık bazda gerileyen gelir, kâr ve satış verileri açıkladı. Şirketin kârı yıllık bazda 4,22 milyar dolardan 3,9 milyar dolara geriledi. Satışları ise bir önceki yıla göre %1 düşüşle 20,77 milyar dolar oldu.

• Twitter'ın Elon Musk tarafından satın alınmasından bu yana 500'den fazla reklamverenin platformdaki harcamalarını durdurduğu aktarıldı. The Information'ın Twitter'ın reklam operasyonlarına yakın bir kaynağa dayandırdığı haberine göre, şirketin 17 Ocak'taki günlük geliri, önceki yıla kıyasla %40 daha düşüktü.

• O sırada: Twitter, San Francisco'daki genel merkezinde bulunan soğutucular, pizza fırınları ve şirketin kuş şeklindeki logosunun yer aldığı neon tabela gibi toplam 600 ofis eşyasını açık artırmaya çıkardı. Heritage Global Partners'ın müzayede sayfasında eşyaların "şirket ofisinden fazlalıklar" olarak tanımlandığı aktarıldı.

• Halkbank'ın ABD Anayasa Mahkemesi'nde görülen duruşmasında, yargıç kovuşturmanın engellenmesinin ABD başkanının ulusal güvenlik kararları verme gücünü törpüleyebileceğini ifade etti. Bloomberg HT'nin haberine göre, yargıç New York’taki temyiz mahkemesinin bankanın “egemenlik dokunulmazlığı” tezini yeterince değerlendirmemiş olabileceğini de ekledi.

• Ne olmuştu? Halkbank, İran’a yaptırımları delmekle suçlandığı davada, “Bağımsız Yabancı Devlet Dokunulmazlığı Yasası (FSIA) kapsamında ABD’de yargılanamayacağını belirterek temyiz mahkemesine, ardından Yüksek Mahkeme’ye başvurmuştu.

• Togg ile Qualcomm arasında yapılan iş birliği ile Togg'un C-SUV modelinin bilgi ve eğlence sisteminde ABD merkezli yazılım şirketinin Snapdragon adlı dijital kokpit platformlarını kullanacağını duyurdu.

• Alım garantisi: Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, "Ülkemizin vizyon projelerinden olan Togg'a yönelik kamu alım garantisini hayata geçiriyoruz" açıklamasında bulundu.

• Arçelik ve Hollanda merkezli %100 bağlı ortaklığı Ardutch ile Whirlpool ve sahibi olduğu Whirlpool EMEA Holdings, iştiraklerin Avrupa pazarı odaklı tek bir şirket çatısı altında toplanmasıyla sonuçlanacak bir anlaşma yaptı. 

• Ne olacak? Bu kapsamda, iki şirketin de Avrupa’da faaliyet gösteren tüm bağlı ortaklıklarının payları, Hollanda’da kurulacak yeni şirkete ait olacak. Ardutch yeni şirkette %75 oran ile çoğunluk hisseye sahip olurken Whirlpool, EMEA bölgesinde yalnızca KitchenAid ürününün operasyonlarını sürdürecek.

• Baykar ile Kuveyt Savunma Bakanlığı arasında Bayraktar TB2 SİHA ihracatına yönelik 370 milyon dolarlık sözleşme imzalandı.

• Axa'nın Fransa merkezli Groupama ile şirketin Türkiye’deki sigorta operasyonlarını satın almak için anlaşma yaptığı açıklandı. Bu doğrultuda Axa, Groupama Investment Bosphorus Holding'in elinde bulundurduğu Groupama Sigorta ve Groupama Hayat hisselerinin tamamını satın alacak.

• Tesla'nın Almanya'daki fabrikasında çalışanların "mantık dışı çalışma saatleri" olduğu ve çok uzun süreler boyunca çalıştıkları; ancak iş sözleşmesiyle birlikte imzalamaları gerektiği belirtilen gizlilik belgesi nedeniyle çalışma koşulları hakkında konuşamadıkları belirtildi. 

• Arka plan: IG Metall'den Irene Schulz, "Çalışanlar işe büyük bir hevesle başlıyor, zamanla bu hevesin azaldığını gözlemliyoruz. Tesla, çalışma koşullarını iyileştirmek için çaba göstermiyor ve çalışanların kendilerine ayıracak neredeyse hiç boş zamanı olmuyor." açıklamasında bulundu.
• Bizden duymuş olmayın: Morning Consult Brand Intelligence'ın anketine göre, ocak ayında ABD'deki yetişkinlerin yalnızca %13,4'ü Tesla hakkında olumlu görüşe sahipti. Aralık aynda bu oran %16 ve Ocak 2022'de %28,4'di. Bu, yıldan yıla %15 düşüşe işaret ediyordu.

• Uber'in, 139 şoförün 2020'de kendisine karşı açtığı davada 17 milyon avro para cezası ödemesi gerektiğine karar verildi. Mahkeme, şirketin şoförler ile yürüttüğü iş ilişkisinin "istihdam sözleşmesi" olarak nitelendirilmesi gerektiği; yani Uber'in şoförlerin iş nedeniyle yaptığı masraflarını karşılaması, şoförlere mesai ücreti ödemesi gibi gereklilikleri olduğu sonucuna vardı. 

• Uber'in tepkisi: Uber karara itiraz edeceğini belirterek "Platform çalışanlarının hakları konusunda ilerleme kaydetmeye kararlıyız ve doğru yolun sürücü temsilcileriyle sosyal diyalogdan geçtiğine inanıyoruz." açıklamasında bulundu.
• Bilgi: ABD Çalışma Bakanlığı’nın ekim ayında sunduğu ve şirketlerin işçilere taşeron gibi davranmasını zorlaştıracak yasa tasarısı kabul edilirse şirketler, "ekonomik olarak kendilerine bağımlı" olan işçileri taşeronlardan daha fazla sosyal yardım ve yasal güvence elde etme hakkına sahip çalışanlar olarak kabul edecek.

İşten çıkarmalar

• Alphabet, küresel iş gücünün %6'sından fazlasına karşılık gelen yaklaşık 12 bin kişiyi işten çıkaracağını açıkladı. Şirketin CEO'su Sundar Pichai, Google çalışanlarına gönderdiği e-postada şirketi bu noktaya getiren kararların tüm sorumluluğunu üstlendiğini belirterek işten çıkarmaların küresel çapta ve tüm şirket genelinde gerçekleştirileceğini ekledi.
• Microsoft'un çoğunluğu insan kaynakları ve mühendislik departmanlarından olmak üzere işgücünün %5'ine karşılık gelen yaklaşık yaklaşık 10 bin çalışanını işten çıkaracağı bildirildi. Insider, şirketin işe alımdan sorumlu çalışanlarının %3'ünü işten çıkarabileceğini belirtti.
• Vox Media, işgücünün yaklaşık %7'sine karşılık gelen yaklaşık 135 kişiyi işten çıkaracak. The Verge, SB Nation ve New York dergisi gibi markaları bünyesinde bulunduran şirket, hâlihazırda harcamalarını azaltmış ve işe alımları durdurmuştu. İşten çıkarmaların gelir, editoryal, operasyonlar ve temel hizmetler gibi alanlarda çalışan ekipleri etkileyeceği belirtildi.

• Bizden duymuş olmayın: Davos'ta konuşan Microsoft CEO'su Satya Nadella, "Talebin normalleştiği bir dönemden geçeceğiz. Teknoloji endüstrisinin daha verimli olması gerekecek. Hepimiz daha azıyla daha fazlasını yapmak zorunda kalacağız." dedi.

Dijital Dönüşüm Liderliği Sertifika Programı BMI Business School’da

BMI Business School’un IAE Paris Sorbonne Business School iş birliğiyle gerçekleştirdiği Dijital Dönüşüm Liderliği Sertifika Programı 4 Mart’ta başlıyor.

Nedir? Global Dijital Liderlik – Dijital Dönüşüm Liderliği Sertifika Programı, iş dünyası profesyonellerini kurumlarındaki dijital dönüşüm yolculuğunun zorluklarına karşı güçlendirmeyi amaçlayan, hızlandırılmış bir yönetici gelişim programı.

Neler var? Paris Sorbonne Business School’un dijital dönüşüm ve stratejik yönetim alanında uzman akademik kadrosu, Türkiye’nin öncü firmalarının dijital dönüşüm liderleri ve sektörün önde gelen yönetim ve dijital dönüşüm danışmanları çevrimiçi bir araya gelerek sekiz gün boyunca vaka analizi ve deneyim paylaşımı seansları gerçekleştirecek.

Dahası: Programa %70 oranında devam koşulunu sağlayan katılımcılar, IAE Paris Sorbonne Business School tarafından hazırlanan Global Digital Leaders sertifikasına ve BMI tarafından verilen Executive Education sertifikasına hak kazanacak.

Dijital Dönüşüm Liderliği Sertifika Programı hakkında detaylı bilgiye buradan ulaşabilir, başvuru formunu doldurarak 15 kişilik kontenjandaki yerinizi alabilirsiniz.

• Netflix'in kurucusu Reed Hastings, hâlihazırda üstlendiği eş CEO görevinden ayrılacağını ve yönetim kurulu başkanı olarak rol alacağını açıkladı. Şirketin şu anki eş CEO'su Ted Sarandos ile COO'su Greg Peters'ın yönetimi üstleneceği belirtildi.

• Ne dedi? Hastings konuya dair açıklamasında "Yönetim kurulu ile birlikte, görev devrimi ve yedekleme sürecimi tamamlamak için doğru zamanın geldiğine inanıyoruz." ifadelerini kullandı. 

• Anadolu Sigorta'nın yeni genel müdürü, Türkiye İş Bankası'nda Bireysel Bankacılık Pazarlama Bölüm Müdürü olarak görev yapan Zekai Mehmet Tuğtan oldu.

• Group M'de EMEA ve Birleşik Krallık CEO’su rolüne Josh Krichefski atandı. Krichefski, GroupM EMEA CEO’su ve WPP Türkiye Ülke Müdürü rolünü üstlenen Demet İkiler'in görevini devraldı.

• Aksa Akrilik, Akkim Kimya gibi şirketleri bünyesinde bulunduran Akkök Holding'de İcra Kurulu Üyesi ve CFO görevine Veysi Küçük, Stratejik Planlama ve iş Geliştirme Direktörlüğüne Ozan Hançer getirildi.

• Param'ın yeni CHRO'su Odeabank'ta benzer görevler üstlenen Murat Düzgün, yeni CMO'su GittiGidiyor'da aynı rolde bulunan Feyza Dereli Fedar ve yeni CFO'su Cansu Müftüoğlu oldu.

• Hollanda, Belçika, Danimarka ve Lüksemburg, Avrupa'da satılan yeni kamyon ve otobüslerin sıfır karbon emisyonuna sahip olmasına yönelik bir son tarih belirlemesi için Avrupa Birliği'ne çağrıda bulundu. Avrupa Komisyonu'nun AB'nin iklim değişikliği hedeflerine uyması için önümüzdeki ay ağır yük taşıtları için daha katı CO2 standartları önermeye hazırlandığı aktarıldı.

• General Motors (GM) ve LG Energy Solution'ın ABD'de dördüncü bir batarya hücresi tesisi kurma planlarını süresiz olarak rafa kaldırdığı bildirildi. CNBC'nin konuya yakın kaynaklara dayandırdığı haberine göre, otomobil üreticisinin tesisi inşa etme planlarına devam etmesi bekleniyor ancak bunun için başka bir ortak arıyor.

• Arka plan: Wall Street Journal'ın (WSJ) haberine göre, LG Energy yöneticilerinin, diğer otomobil üreticileriyle yapılan çok sayıda anlaşma ve belirsiz makroekonomik görünüm göz önüne alındığında projenin tamamlanmasını taahhüt etmekte tereddüt etmeleri, görüşmelerin durmasına yol açtı. Planlar hakkında bilgi sahibi bir kaynak WSJ'ye GM'nin dördüncü fabrikanın inşaatına devam etmek için en az bir diğer batarya tedarikçisiyle görüşmelerde bulunduğunu söyledi.

• BASF ve Fransa merkezli maden şirketi Eramet'in elektrikli araç bataryalarında kullanılacak nikeli işlemek için yatırım yapmak amacıyla 2,6 milyar dolarlık anlaşma yapmak için görüşmeler yaptığı açıklandı. Şirketler, Eramet'in Endonezya'nın Weda Körfezi'nde bulunan madeninden batarya üretimi için uygun kalitede nikel ve kobalt elde etmek üzere bir hidro-metalürjik projeyi değerlendirdiklerini doğruladı.

• İşyerlerine POS cihazı (kredi kartı okuyucusu) bulundurma zorunluluğu getirilecek. Ekonomim.com'un Hazine ve Maliye Bakanlığından edindiği bilgiye göre, düzenleme 1 Nisan'dan itibaren bilanço esasına göre defter tutan ve serbest meslek kazanç defteri tutan mükellefler için geçerli olacak.

• DeFacto'nun azınlık hisseleri, Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) tarafından 1,1 milyar liralık yatırımla satın alındı. Şirketin bu anlaşma ile yatırımlarını artırarak yurt dışı pazarlardan elde ettiği ciroyu yükseltmeyi hedeflediği aktarıldı.

• Uber, anlık paket teslimatına odaklanan Uber Kurye hizmetini İstanbul’da başlattığını duyurdu.

• Amazon'un ABD'deki depolarında meydana gelen yaralanmalara ilişkin soruşturmalar kapsamında, ABD Çalışma Bakanlığı Mesleki Güvenlik ve Sağlık İdaresi (OSHA) işçilerin bel yaralanmaları ve diğer kas-iskelet rahatsızlıkları açısından daha yüksek riskle karşı karşıya kaldıklarını saptadı. Kurum şirketin depo çalışanlarını ciddi yaralanmalara neden olan ergonomik tehlikelere maruz bıraktığını ve güvenliklerini sağlayamadığını açıkladı.

• CEO'lar büyümenin gerilemesini bekliyor: PwC'nin her yıl küresel ölçekte gerçekleştirdiği anketinin 26'ncısının sonuçları Davos Zirvesi'nde açıklandı. Ankete katılan 4 binden fazla CEO'nun yaklaşık dörtte üçü (%73), küresel ekonomik büyümenin önümüzdeki 12 ayda düşeceğine inanıyor. CEO'lara göre en önemli küresel tehditler arasında enflasyon (%40), makroekonomik dalgalanma (%31) ve jeopolitik çatışma (%25) yer alıyor. 

• İşgücüne yönelik planlar: CEO'ların %52'si şirketlerinde işletme maliyetlerinin düşürüldüğünü, %51'i sunulan ürün ve hizmet fiyatlarının yükseltildiğini ve %48'i tüketiciye sundukları tekliflerin çeşitlendirildiğini bildiriyor. Ancak %60'ı, önümüzdeki 12 ay içinde işgücü sayısını azaltmayı planlamadığını söylüyor. %80'i ise yeteneği elde tutmak ve ayrılma oranlarını azaltmak için ücretlerini düşürmeyi planlamadıklarını belirtiyor.

• Haftada dört gün çalışmak stresi azaltıyor: Haftada dört gün çalışma uygulamasının çalışanların stres ve kaygı seviyelerinde düşüşü, şirketin verimlilik ve gelirindeyse artışı beraberinde getirdiği tespit edildi. 4 Day Week Global tarafından yapılan araştırma, aynı zamanda çalışanların daha fazla egzersiz yaptıklarını ve daha iyi uyuduklarını ortaya koydu. 

• Küresel VC yatırımları azalıyor: KPMG'nin 2022'nin dördüncü çeyreğine dair risk sermayesi (VC) yatırımlarını derlediği Venture Pulse'a göre, VC yatırımıları 2022'nin 4. çeyreğinde de düşmeye devam etti ve küresel ölçekte yapılan 7 bin 641 anlaşmada 75,6 milyar dolar yatırıldı. Avrupa'da ise 1.936 anlaşma için yapılan 12,9 milyar dolarlık VC yatırımın iki yılın en düşük seviyesinde gerçekleştiği aktarıldı.

• Öne çıkan yatırımlar: Ayrıca yatırımcıların portföylerindeki şirketlere maliyetlerini azaltmaları ve harcamalarını kısmaları yönünde baskı uygulayarak daha tedbirli davranıyor. Yatırım açısından en cazip alanın ise alternatif enerji, enerji depolama ve mobilite çözümleri olduğu belirtildi.

• Fidye ödemeleri düşüyor: Chainalysis'in araştırmasına göre, bilgisayar korsanlarının talep ettiği fidyeler için ödeme yapan şirket sayısı giderek azalıyor. Araştırmada, çoğunlukla kripto para birimiyle yapılan ve 2021'de 765,6 milyon dolar olan fidye ödemelerinin 2022'de %40'lık düşüşle 456,8 milyon dolara gerilediği belirtiliyor.

• Editörün önerisi: Siber saldırıların yapısı, Türkiye'deki trendler, şirketlerin siber dayanıklılık performansı ve sektöre dair gelişmeleri ele aldığımız "Siber güvenlik: Risk ve ceza" başlıklı yazıya göz atın.

• Türkiye'de kapanan şirket sayısı artıyor: Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği'nin (TOBB) verilerine göre, Türkiye'de kurulan toplam şirket sayısı 2022'de bir önceki yıla kıyasla %27,8 artarak 109 bin 695'ten 140 bin 229'a yükseldi. Kapanan şirket sayısı ise 2022'de yıllık bazda %42,8 artışla 16 bin 222'den 23 bin 170'e ulaştı.

• Ayrıca: Türkiye'de 2022'de kurulan yabancı ortak sermayeli şirket sayısı yıllık bazda %50 artışla 20 bin 135'e yükselerek 2010'dan bu yana kaydedilen en yüksek seviyeye ulaştı. Ekonomim.com'un haberine göre, ilk sırada 1.363 şirketle en çok Rusya, ikinci sırada 1.300 ile İran ve üçüncü sırada 484 Almanya merkezli ortaklar yer aldı.

🔮 Pareto'da gelecek cuma, ilk yazımızda perakende sektörünü ele alacak; sektörün sıkıntılarını, güncel durumunu ve gelecek beklentilerini irdeleyeceğiz. İkinci yazımızdaysa 2022 yılında iş dünyası gündeminde sık sık yer edinen CEO değişimlerini ve şirketlerin yedekleme planlarını inceleyeceğiz.

🎧 Pareto Spot'un 3'üncü sezonu çok yakında sizlerle! O sırada, sektör temsilcileri ve akademisyenler ile evrim geçiren iş modellerini, yıkıcı inovasyonları ve iş dünyasının güncel dertlerini konuştuğumuz podcast serimizin önceki bölümlerini Apple ve Google uygulama mağazalarından Aposto mobil uygulamasını indirerek ya da Aposto Radyo dinleyebilirsiniz.

Cuma günü tekrar buluşmak dileğiyle,

Mutlu haftalar!

Beste

Etki alanı geniş sektörlere dair tüm gelişmeler, derinlikli içgörüler, uzmanlarla röportajlar ve etkin analizler Aposto Premium’da. Turizm ve ağırlama, bilgi teknolojileri, insan kaynakları, otomotiv, medikal, tekstil, fintech, iş hukuku ve güvenliği, pazarlama, enerji ve yönetim bilimleri sektörlerinden alanında uzman isimlerin derlediği gelişmeleri ve analizleri, Aposto editörlerinin süzgecinden geçen en yalın hâliyle takip edebileceğiniz on beşin üzerinde haftalık yayını Aposto Premium’da keşfedebilirsiniz.