Yazı: Tevfik ErgunÇağdaş Türk öyküsünde “kadının sesini” tespit etmek için geçen yıl bir sempozyum düzenledik. Doktora öğrencisi arkadaşlarımız Sena Köhnetarfun ve Arş. Gör. Zeynep Durak’tan çıkan bu fikir, <a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/hacettepeecit/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Edebiyatta Çağdaş İncelemeler Topluluğu</a> bünyesinde 2024 Mayıs’ında gerçeğe dönüştü. Baştan sona niyetimiz, Türk öyküsünün yaşayan kadın öykücülerine ulaşmaktı. Bunun için dokuz öykücüyle söyleşi yaptık ve yirmi iki farklı kadın öykücünün eserlerini inceledik. Kısmen niyetimizi gerçekleştirdiğimizi düşünüyorum.Değerli bildirilerin zamanın akışında kaybolmasına razı olmayıp kitaplaştırma kararı aldık. Prof. Dr. Dilek Yalçın Çelik hocamız ve ben editörlük görevini üstlendik. Bildirileri genişlettik ve makale formatına dönüştürdük. Böylece Çağdaş Türk Öyküsünün Kadın Sesleri ortaya çıktı. Kitabı farklı çözümleme yöntemleri kullanılarak incelenen yazılardan ve yazarlarla yapılan söyleşilerden oluşturduk. Böylece kitabımız, bir yönüyle bilimsel bir çalışma olurken başka bir yönüyle de günümüz edebiyat dünyasına tanıklık etti. &nbsp;&nbsp;Kitabımıza yazılarıyla katkıda bulunan yazarlarımız konu seçimlerini özgürce yaptılar. Tek kriterimiz “yaşayan bir kadın öykücü” seçilmesiydi . Böylece hiçbir ideoloji, grup, fikir ya da akıma bağlı kalmaksızın edebiyatımızın her kesiminden öykücüye kitabımızda yer verebildik. Bunun dışında edebiyata yeni adım atan ve pek görünür olmayan öykücülere de dikkatimizi vererek onları akademik düzeyde tanıtmaya çalıştık. Çağdaş Türk Öyküsünün Kadın Sesleri’nde Şermin Yaşar, Buket Uzuner, Ayfer Tunç, Nazan Bekiroğlu, Mine Söğüt, Erendiz Atasü, Nazlı Eray, Aslı Tohumcu, Jale Sancak, Birgül Oğuz, Pelin Buzluk, Sibel K. Türker, Seray Şahiner, Sema Kaygusuz, Aylin Balboa, Melike Uzun, Berna Durmaz, Sine Ergün, Ülkü Demiray, Emine Sevgi Özdamar, Esma Aras ve Handan Gökçek incelediğimiz isimler oldu. &nbsp;Kitabı altı kısımdan oluşturduk. İlk kısımda Prof. Dr. Ayşe Demir’in modern öykü kavramını açıkladığı yazısına ve Öğr. Gör. Dr. Sibel Yılmaz’ın 1980 sonrası kadın öykücülerine odaklandığı bir yazısına yer verdik. Kuramsal giriş niteliğinde olan bu bölümden sonra öykü çözümlemelerini sunduk. Son kısımda ise dokuz yazarla yapılan söyleşileri ekledik. Yaşamlarından, edebî anlayışlarından, sevdikleri edebiyatçılardan ve eserlerinden bahsedilerek söyleşi yapılan isimler Aslı Tohumcu, Erendiz Atasü, Birgül Oğuz, Berna Durmaz, Melike Uzun, Ülkü Demiray, Esme Aras ve Handan Gökçek oldu.“Türk Öyküsünde Postmodernist İzler” başlığını taşıyan ikinci kısımda, A. Aybüke Kocadağ, Handan Gökçek’i öz-yeniden yazma kavramı ekseninde ele aldı. Mine Özgüven, grotesk unsurları tespit etmek üzere Gergedan/Büyük Küfür Kitabı’yla Mine Söğüt’e odaklandı. Tuğba Özoğlu, yeraltı edebiyatını Melike Uzun’un Kürar’ında araştırdı. Nun Masalları adlı öykü kitabıyla Nazan Bekiroğlu,&nbsp;Z. Sare Dinçkal tarafından yeni tarihselci bir bakış açısıyla incelendi.&nbsp;Kitabın üçüncü kısmını, çağdaş öykülerdeki cinsiyet sorunlarını göstermek amacıyla oluşturduk. “Türk Öyküsü ve Cinsiyet Sorunları” başlıklı bölümdeki ilk yazı, Elif Gölve’nin Erendiz Atasü’nün Dullara Yas Yakışır’ını kadının toplumsal baskılar karşısındaki yerini incelediği yazısıdır. Enes Yılmaz, toplumsal cinsiyet eşitsizliği penceresinden Aslı Tohumcu’nun Şeytan Geçti’sine baktı. Hande Emekçi, Seray Şahiner’in Gelin Başı adlı eseri ise kadının toplumdaki temsiliyetini araştırdı. Gizem Güçlü, kadınlara gösterilen toplumsal baskıyı Sibel K. Türker’in Ağula’sında inceledi. Nazlı Eray’ın bir öyküsünde İsa Gürler, queer edebiyat eleştirisini uyguladı. Son yıllarda adından sıklıkla bahsettiren ekolojik eleştiriyle Çağla Karagöz, Sema Kaygusuz’un öykülerini inceledi. &nbsp;&nbsp;Çağdaş Türk öyküsünde kültürel değerlerin işlenişini incelemek üzere dördüncü kısmı oluşturduk. Bu kısımda Ayşen Alpasar, Ankara’nın kentsel bellek mekânı olarak kullanımını Nazlı Eray’ın Yoldan Geçen Öyküler’inde araştırdı. Elif Türkoğlu, Aylin Balboa’yı seçerek onun Ateş Sönene Kadar’ında bireyselliğin izlerini sürdü. Şermin Yaşar’ın eserlerinde Pierre Nora’nın toplumsal hafıza mekânlarını, N. Aybike Özdener araştırdı. Ben ise yakın zamanda edebiyat dünyasında adından bahsettiren Ülkü Demiray’ın öykülerini kültürel değerlerin işlenişi açısından ele aldım. Göç edebiyatımızın önemli isimlerinden Emine Sevgi Özdamar’ın öykülerini Sude Yılmaz, Türk-Alman ilişkileri bağlamında değerlendirdi. İnsanın kentteki yalnızlığını Berna Durmaz’ın Metal Hayatlar adlı eserinde Z. Beyza Buzlu inceledi.Tematik açıdan da çağdaş öyküleri ele aldık. A. Bulut Çelik, Türk Dili dergisini 2000 ve 2020 yılları arasını tarayarak yayımlanan kadın yazarların öykülerinde İslâmcılığın işlenişini yazdı. Lodosla Gelen adlı eseriyle Jale Sancak’ı izlek-karakter kavramları açısından Öğr. Gör. Ege Ertuğrul inceledi. Duygu Erdem, Buket Uzuner’in öykülerini tematik açıdan değerlendirdi. Sine Ergün’ün öyküleri Halenur Karagöz tarafından varoluşçuluk açısından ele alındı. Merve İpek, ölüm temasının işlenişi Pelin Buzluk’un Yer Değiştiren Suları’nda araştırdı. Ve kitabımızın son yazısı da Ayfer Tunç’un Aziz Bey Hadisesi’ne ayrılarak Sedef Köksal tarafından değerlendirildi.Çalışmamızla kökleri yaklaşık 150 sene öncesine dayanan modern edebiyatımızın şimdiki durumuna odaklamak istedik. Edebiyatın tarihi koridorlarında dolaşmak kadar bugününde de araştırmalar yapmak, Türk edebiyatının gittiği yönü tespit etmemizi sağlayacaktır. Bu sebeple Türk edebiyatının yetişmekte olan ve yarınlara kalacak isimlerini ele aldık. Tüm türlerde incelemelere yer vermemiz olanaksızdı. Aynı şekilde tüm öykücülerimizi ve eserlerini de ele almamız mümkün değildi. Yine de kitabımızla çok önemli bir işi başardığımızı düşünüyoruz. Elbette noksan tarafları bulunuyor. Ancak yeni fikirlere ve çalışmalara vesile olabilmesi bile bizim için yeterli bir başarı olacaktır.

Aposto Ankara

2024 Mayıs ayında Hacettepe Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı bölümünde düzenlenen öğrenci sempozyumunda sunulan bildiriler biraraya getirilerek Erkmen Yayımcılık tarafından yayımlandı. Sempozyumdan kitaba geçiş sürecini kitabın eş editörü Tevfik Ergun anlattı.

Dilek Yalçın Çelik ile ilgili hikayeler