Sosyal medya ve platformlarda yakın dönemde yaşanan değişimlerle birlikte insanların habere ulaşmak için farklı alternatiflere yönelmeye başlayabileceğini daha önce de bültende <a fr-original-style="" href="https://www.newslabturkey.org/2023/02/06/youtube-habere-hizli-ulasmak-isteyenleri-cekebilir/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">konuşmuştuk</a>. Bu alanda kendisini tekrar göstermeye başlayan alternatiflerden birisi de farklı şekillerde internette ve dijital olarak okumayı kolaylaştıran uygulamalar.Bunların başında haber uygulamaları geliyor. Hem yayınların kendi uygulamalarını giderek geliştirmeleri hem de birden çok kaynağı takip edebildiğiniz kürasyon uygulamalarının popülerleşmeye başlamasıyla yeni bir dalganın başlaması mümkün.Bu uygulamalar içerisinde <a fr-original-style="" href="https://flipboard.com/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Flipboard</a> gibi daha eski uygulamalar istikrarlı bir şekilde kendilerini güncelleyip geliştirerek mevcut konumlarını korumaya devam ediyor. Diğer yandan piyasaya yeni giren <a fr-original-style="" href="https://artifact.news/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Artifact</a> gibi uygulamalar da daha yeni teknolojilerin haberleri takip etmek için tasarlanan uygulamaların nasıl kendisini geliştirebileceğine <a fr-original-style="" href="https://techcrunch.com/2023/03/07/the-tech-behind-artifact-the-newly-launched-news-aggregator-from-instagrams-co-founders/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">iyi bir örnek</a>.Bu alanda giderek yaygınlaşan bir trend ise algoritmalar yerine insan editörlerin ve moderatörlerin ön plana alınması. <a fr-original-style="" href="https://www.inkl.com/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">inkl</a> ve <a fr-original-style="" href="https://www.newslabturkey.org/2023/03/13/fediverse-artik-sosyal-medyada-kalici/#:~:text=Ba%C4%9F%C4%B1ms%C4%B1z%20Yay%C4%B1nlar%20i%C3%A7in,Print" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">OptOut</a> gibi uygulamalar bunun örnekleri arasında. Ayrıca Apple News de uygulamanın en önemli bölümlerinde öne çıkacak haberleri seçmeleri için insan editörleri <a fr-original-style="" href="https://www.nytimes.com/2018/10/25/technology/apple-news-humans-algorithms.html" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">işe alıyor</a>.Son dönemde benzer şekilde <a fr-original-style="" href="https://www.newslabturkey.org/2020/08/19/rssin-geri-donusu-basliyor/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">RSS takip uygulamalarına</a> olan ilginin de artmasını bu kategoride sayabiliriz. Belirli bir kesim için bu dönem kendi akışlarını yaratmanın önemini de anlamalarına yardımcı oldu.Ancak bu alanda yeterince dikkat edilmediğini düşündüğüm bir uygulama grubu var. Read Later (Sonra Oku) uygulamaları bir dönem büyük popülerlik kazanmıştı ama ciddi bir kullanıcı kitlesine sahip olmasına rağmen çoğu yayın tarafından yeterince önemsenmiyor.Bu alanın önde gelen isimleri <a fr-original-style="" href="https://www.instapaper.com/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Instapaper</a> ve <a fr-original-style="" href="https://getpocket.com/en/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Pocket</a>'ın yanına geçtiğimiz birkaç yıl içerisinde birçok yeni ve gelişmiş uygulama da katıldı. Bunlar arasında özellikle öne çıkan iki uygulama var: <a fr-original-style="" href="https://hq.getmatter.com/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Matter</a> ve <a fr-original-style="" href="https://readwise.io/read" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Readwise Reader</a>.&nbsp;Bu uygulamalar hem internette çok kötü veya okunması zor tasarımlar içerisindeki metinleri okunabilir kılarken diğer yandan istediğiniz yazarları, siteleri ve bültenleri de uygulama içerisinde takip edip aynı okumayı merkeze alan tasarım içerisinde toplamanızı sağlıyor. Üstelik bu uygulamalar dijital okuma tecrübesini geliştiren ek özelliklere de sahip. Hemen hepsinde okuduğunuz metnin altını çizebiliyor, notlar alabiliyor ve bunları organize edebiliyorsunuz. Sonra da bunları başka bir yere taşıyıp üzerine çalışabiliyorsunuz.&nbsp;Çoğu dijital yayın bu uygulamalarda yayınladıkları içeriklerin nasıl göründüğünü test etmiyor ya da umursamıyor. Ancak bu uygulamaları kullanan kesim genellikle okudukları şeyleri önemseyen ve onun yayıncısına destek olmaya açık olan internet kullanıcılarından <a fr-original-style="" href="https://whatsnewinpublishing.com/a-traffic-cannon-to-amplify-publishers-content-why-mozillas-pocket-is-a-serious-weapon-in-any-publishers-armoury/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">oluşuyor</a>. Eğer bu kesimin iyi bir tecrübe edinmesini sağlarsanız, okurlardan bunun karşılığını alma ihtimaliniz de oldukça yüksek olacaktır.&nbsp;Her ne kadar yaygın kanı video ve görselin internetteki en önemli şey olduğunu söylese de, bu iddianın genellikle sosyal medya ve gözetim kapitalizmi merkezli bir iddia olduğunu da unutmamak lazım. Hâlâ internete okumak için giren, haberi yazılı olarak takip etmek isteyen ve bunun karşılığını da yayınlara ödemeye hazır olan bir sürü insan var. Tek yapmanız gereken onların ne istediğini öğrenmeniz ve onların olduğu yerlere de gidebilmeniz.

n okuyoruz|

Yeni uygulamalar sadece video için çıkmıyor.

Haberi Okumayı Sevenler Nerede?

<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Bağımsız Yayınlar İçin Bir Haber Uygulaması</h2>Belirli gazete veya yayınlara abone olmayan birçok insan için sosyal medyanın ardından gelen ana haber kaynağı birçok yayının bir arada bulunduğu haber derleme uygulamaları oluyor. Apple News, Google News gibi dünyaca bilinen isimlerin yanı sıra yeni çıkan Artifact veya ülkemizdeki Bundle gibi yerel odaklı örnekler bunlardan bazıları.<a fr-original-style="" href="https://www.optout.news/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">OptOut isimli uygulama</a> bu modele daha farklı bir şekilde yaklaşıyor. OptOut Media Foundation isimli <a fr-original-style="" href="https://www.niemanlab.org/2023/03/optout-aims-to-be-a-daily-news-app-100-free-from-corporate-media-narratives/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bir vakıf tarafından üretilen uygulama</a>, sadece finansal anlamda bağımsız olan haber kaynaklarını dahil ediyor ve derlemelerin hepsi editörler tarafından gerçekleştiriliyor. Finansal bağımsızlık tanımları içerisinde ticari bir şirketin çatısı altında olmamak, borsada işlem görmemek ve finansal çıkar çatışması yaşamıyor olmak gibi maddeler var. Mesela iklim haberlerine odaklısınız ama bir petrol şirketinden reklam alıyorsanız sizi reddediyorlar.Yaklaşımları kesinlikle dikkat çekici. Özellikle de habere güven tartışmalarında finansal çıkar çatışmasının başlıca konulardan biri olduğunu da düşünecek olursak, bu tür bir yaklaşımın hitap ettiği bir okur kitlesi de mevcut. Benim en çok merak ettiğim konu ise bu uygulamanın başka ülkelerdeki girişimlere ilham verip vermeyeceği.

OptOut ile ilgili hikayeler