• ABD'nin Philadelphia şehrinde eski polis şefi ve belediye başkanı Frank Rizzo'ya ait, aktivistler tarafından polis şiddeti ve ırkçılığın bir sembolü olarak görülen tartışmalı heykel <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.youtube.com/watch?v=4tv2UOD6RRM">yerinden kaldırıldı.</a> Şehrin şu anki belediye başkanı Jim Kenney, bu kararını "şehrimizin iyileşme sürecinin başlangıcı" olarak <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://news.artnet.com/art-world/statue-frank-rizzo-former-mayor-promoted-police-brutality-taken-1878360">ifade etti.</a>&nbsp;<ul><li>Dahası: Virginia eyaleti valisi Ralph Northam, konfederasyon ordusunun komutanı Robert E. Lee'nin tartışmalı heykelinin de "en kısa sürede" kaldırılacağını <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.bbc.com/news/world-us-canada-52920610">açıkladı.</a> 2017'de şehir konseyinin benzer bir kararı, Charlottesville şehrinde gerçekleşen beyaz üstünlükçü <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.wikiwand.com/en/Unite_the_Right_rally">"Unite the Right"</a> eylemlerine sebep olmuştu.</li></ul>

Aposto Gündem

<figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2020-06-11T15:31:30.597Z.jpeg" alt="bristol"><figcaption>Ben Birchall / PA</figcaption></figure> ABD’de George Floyd’un polis memuru Derek Chauvin tarafından öldürülmesinin ardından başlayan protestolar, bir <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.wikiwand.com/en/List_of_monument_and_memorial_controversies_in_the_United_States">liste boyunca uzayıp giden</a> tartışmalı heykelleri yeniden gündeme getirdi. Eylemlerin yankısı Avrupa’ya da ulaştı ve hem ABD’de hem Birleşik Krallık’ta bazı tartışmalı heykeller ya eylemciler tarafından yıkıldı ya da yerel otoritelerce kaldırıldı. Hem bir güç temsili hem de kolektif hafıza unsuru olan heykeller, protestocuların doğrudan hedefi oldu. Bu yazıda güncel gelişmelere değinip anıtsal heykellerin öte anlamına eğiliyoruz.<ul><li>Son gelişmeler: ABD'de tartışmalı heykellere dair ilk haber Philadelphia'dan geldi. Aktivistler tarafından polis şiddeti ve ırkçılığın bir sembolü olarak görülen şehrin eski polis şefi ve belediye başkanı Frank Rizzo'ya ait heykel yerinden <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.youtube.com/watch?v=4tv2UOD6RRM">kaldırıldı.</a> Virginia eyalet valisi Ralph Northam da tartışmalı konfederasyon ordusu komutanı Robert E. Lee heykelinin kaldırılacağının haberini <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.bbc.com/news/world-us-canada-52920610">verdi.</a> Bu haberleri takiben Birleşik Krallık’ın Bristol şehrinde köle taciri olarak tanınan Edward Colston'ın heykeli protestocular tarafından yıkıldı ve <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://twitter.com/sarah_turnnidge/status/1269646528622272513">nehre atıldı.</a> Londra'da Tower Hamlets semt meclisinin girişimleriyle köle taciri Robert Milligan'ın heykeli <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.theguardian.com/world/video/2020/jun/09/statue-of-18th-century-slave-owner-robert-milligan-taken-down-in-london-video">kaldırıldı.</a> ABD'de <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://twitter.com/Joyce_Karam/status/1270847659797069824">Minnesota</a> ve <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.theguardian.com/global/video/2020/jun/10/virginia-protesters-pull-down-christopher-columbus-statue-and-throw-it-in-lake-video">Virginia’da</a> protestocular tarafından uluslararası köle ticaretinin önünü açtığı söylenen Kolomb’a ait heykellerin yıkılmasının ardından Boston'da da bir başka Kolomb heykeline <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://tr.euronews.com/2020/06/11/abd-de-kristof-kolomb-heykellerine-sald-r">zarar verildi.</a> 1861-1865 yılları arasında Amerika Konfedere Devletleri başkanı olarak görev yapan Jefferson Davis’in Virginia’daki heykeli de geçtiğimiz günlerde protestocular tarafından <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.youtube.com/watch?v=CBk6p04i16A">yıkıldı.</a>&nbsp; &nbsp;</li><li>İktidar ve kamusal alan: İhtişamlı ve estetik tasarımlar olarak yaratılan anıtlar ve heykeller kamusal alanda iktidarın, hakim ideolojinin ve kabul edilen tarihin temsili olarak ortaya çıkıyor. Kamusal alanlara yerleştirilen dev heykeller bir meydanla da özdeşleşiyor ve tıpkı yüzyıllar önce inşa edilmiş olan ve büyüklükleri "ataların gücünü" <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="http://www.bradshawfoundation.com/easter/sentinels_in_stone.php">temsil eden</a> Moai heykelleri gibi, bölge halkı için bir sosyalleşme, kutlama, toplanma alanı yaratıyor. Komagene Kralı I. Antiochos'un krallığın en yüksek zirvesine, Nemrut Dağı'na tanrıça ve tanrı heykelleriyle birlikte yerleştirdiği kendi heykeli, kimi kaynaklarca kralın kendisini tanrılarla eşit gördüğü biçiminde <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://turkisharchaeonews.net/site/mount-nemrut">yorumlanıyor.</a> Bazı yorumlar, Roma heykellerindeki tutarlı sanatsal dilin, tekrar eden figür ve ayrıntıların imparatorların otoritelerini ifade etmeleri için geliştirildiğini <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="http://employees.oneonta.edu/farberas/arth/arth200/politics/roman_imp_sculpt.html">söylüyor.</a> 19. yüzyıl Avrupa başkentlerini şekillendiren heykel merakı kimi tarihçilerce "statuomania" olarak adlandırılıyor ve o dönemde tarihsel figürlerin anıtsallaştırılması için önemli düzeyde kaynak ve enerji harcandığını <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.historytoday.com/archive/behind-times/statues-politics-and-past">gösteriyor.</a> Bu tarihsel arka planda, anıtların inşası gücü somutlaştıran; anıtların yıkımı ise tam tersi, gücü alaşağı eden ritüeller olarak yorumlanabiliyor. Virginia’da 9 siyah ABD vatandaşının ölümüyle sonuçlanan Charleston kilise saldırısını takiben verilen konfederasyon komutanlarının heykellerini kaldırma kararının ardından düzenlenen <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.wikiwand.com/en/Unite_the_Right_rally">beyaz üstünlükçü gösteriler,</a> heykellerin "kutsallığını" da bir yönüyle ispatlıyor. &nbsp;</li><li>Hafıza: Öte yandan anıtlar ve heykeller, kolektif hafızanın ve toplumsal bilginin bir formu olma işlevi de üstleniyor. Tarihin bir kesitine atıfta bulunan heykeller ve anıtlar, o tarihsel dönemin ve figürün önemini pekiştirme görevi taşıyor. Hakim ideolojinin ya da kabul edilen tarihin gündelik temsili olarak bir hatırlatıcı işlevi gören bu yapılar, "biz" kimliğinin yaratıcısı <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://medium.com/philosophy-and-society/monuments-and-collective-memory-749dea913238">olarak</a> toplumsal kimliğin anlamını inşa ediyor ve bazı değerlerin savunucusu hâline geliyor. Mağlubiyeti ya da zaferi, acıyı ya da sevinci estetik biçimde somutlaştırarak her an, herkesçe görünür kılan bu yapılar doğrudan hafızayla ilişkileniyor. Hafızanın farklı yansımalarını temsil eden heykel ve anıtlar kiminin zaferini kiminin acısını taze tuttuğu ve tartışmalı arka planlarda taraflar arasındaki uçurumu derinleştirdiği için ortak bir öfkenin doğrudan nesnesi olabiliyor. Bu noktadan bakınca, Black Lives Matter hareketinde protestocuların diğer taraf için "kutsal" olan ve hatırayı ebedîleştiren temsil unsurlarını yok etmelerinin, yasın öfkeli bir tezahürü olduğu söylenebiliyor.</li></ul>

Ralph Northam ile ilgili hikayeler