Büyük teknoloji platformlarının yasal düzenlemeler ve denetimden muaf olmasının getirdiği riskler ve yarattığı sorunlar bülten içerisinde <a fr-original-style="" href="https://www.newslabturkey.org/2020/08/03/buyuk-teknoloji-kuculmek-zorunda/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">daha önce de ele aldığımız</a> konulardan birisi. ABD'de bu konuda çok söz söylenip hiçbir şey yapılmasa da Avrupa Birliği net bir şekilde bu düzenlemeleri yapmaya ve başıboş ortamı olabildiğince denetlemeye çalışıyor.Bu konuda attıkları en yeni adımlar ise DMA ve DSA olarak kısaltılan AB seviyesinde <a fr-original-style="" href="https://digital-strategy.ec.europa.eu/en/policies/digital-services-act-package" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">iki yeni yasa</a>. Birbirini destekleyen bu iki yasanın tam isimleri ise sırasıyla Digital Markets Act ve Digital Services Act.Bu iki yasanın ortak amacı büyük platformların dijital ekonomideki belirleyici gücünü ve tekelleşme potansiyelini kontrol altına alarak daha çoğulcu ve yenilikçi bir ekosistem kurulmasına yardımcı olmak. Bunu yapabilmek için de platformları bazı değişikliklere zorlamayı amaçlıyorlar.Digital Services Act bu hedefe ulaşmak için aracı yapıları ve platformları hedef alan bir düzenleme. Bu kapsamda e-ticaret sitelerini, sosyal medya ve içerik paylaşım platformlarını ve benzer dijital platformları hedef alıyor. Digital Markets Act ise eşik bekçisi (gatekeeper) olarak adlandırılan ve dijital ekonomide daha kilit pozisyonlarda bulunan kurumları ve teknolojileri <a fr-original-style="" href="https://digiday.com/marketing/wtf-is-the-digital-markets-act/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">merkeze alıyor</a>.Basit bir şekilde özetlemek gerekirse, bu iki yasanın amacı dijital teknolojilerin birbiriyle daha uyumlu ve iyi bir şekilde çalışmasını sağlamak, yani "platform interoperability"nin yasal bir zorunluluk hâline gelmesi.&nbsp;Bunun kullanıcılar için anlamı platformlardan herhangi birisine sıkışıp kalmadan interneti daha özgür bir şekilde kullanabilmek, çünkü veri seviyesinde bunu sağladıkları zaman istediğimiz zaman tüm verinizi alıp başka bir platforma taşınabilir olacağız. Teknoloji geliştirenler ise tekelleşen platformlar ve kurumlar yüzünden emeklerinin boşa gitmesi riskini düşünmek zorunda kalmayacak ve eğer daha iyisini yapabildilerse insanların rahatça kendi araçlarını kullanabileceğini bilecekler. Bu da yeni girişimler ve fikirler için kesinlikle daha teşvik edici bir ortam oluşması demek.Elbette büyük platformlar bundan pek memnun değil. Son dönemde <a fr-original-style="" href="https://www.wired.com/story/dma-interoperability-messaging-imessage-whatsapp/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">en sık kullandıkları örnek</a> ise uçtan uca şifreli mesajlaşma uygulamalarının bu düzenleme yüzünden güvenliğini kaybedeceği ya da veri gizliliğinin riske girebileceği. Bunu söylemelerinin sebebi ise interoperability sağlamak için yatırım yapmak ve bu yüzden müşteri kaybetmek istememeleri. Bana göre eleştirilerinde haklı oldukları tek nokta yasanın bu konuda tanıdığı sürenin kısalığı. Bu konuda üç ay yerine daha gerçekçi bir zaman tanınması lazım.Cory Doctorow'un <a fr-original-style="" href="https://www.wired.co.uk/article/social-media-competitive-compatibility" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bir yazısında söylediği gibi</a>, şu anda bir platformdan diğerine geçmek bir ülkeden başka bir ülkeye taşınmaktan daha zor. Giderek bir grup platformun tekeline ve insafına kaldığımız internetin değişmesi ve bizlerin daha özgür bir şekilde interneti kullanabilmemiz için bu tarz düzenlemelere ihtiyacımız var. Eksikleri ve sıkıntıları olsa da DSA ve DMA kesinlikle <a fr-original-style="" href="https://www.eff.org/issues/eu-policy-principles" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">iyi bir başlangıç noktası</a>.&nbsp;Eşik bekçilerinin insafına kalmadığımız ve platformlar arasında karşılıklı çalışabilirliğin mümkün olduğu bir internet hepimizin ihtiyacı. İster basit bir kullanıcı, ister medya üreticisi, ister bir teknoloji geliştirici olun bu değişimin faydasını mutlaka göreceksiniz. Bu yüzden her yerde benzer düzenlemeler ve yasalar ile bu değişimin küresel hâle gelmesini de sağlamamız gerekiyor.

s Act ile ilgili hikayeler