İstanbulluların taksi lobisiyle giriştiği savaşı anlamaya, şehirde 4 gün geçirmek yetti.İlk akşam, Cihangir’de boş araç bulmak için Harbiye’ye kadar yürümem gerekti. Yolda çevirdiğim her taksi, ya beni yeterince "turist" bulmadığı için yokmuşum gibi davrandı ya da Kağıthane’ye gitmek için 50 avro gibi uçuk fiyatlar istedi. Bomboş sokaklarda, yarım saate yakın yürüyünce; daha doğrusu Taksim’in döviz çemberinden çıkınca taksi bulabildim.İkinci gün, taksi durağında -elbette- araba yoktu. Üstelik işten çıkış ya da işe gidiş saati de değildi. Şehrin hiçbir yere yürüyerek ulaşamayacağınız bir semtinde, yakınlardaki bir alışveriş merkezinden müşteri bulamayıp şansa gelecek bir araç bekledim. Sonunda, benzin almaya giren birini çevirip binebildim.Sonraki öğleden sonra bindiğim taksidense, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yangınlar sonrasında çektiği bir söylevi dinlemek istemediğim için atıldım. ‘’Cumhurbaşkanıma saygısı olmayan adama’’ tahammülü yokmuş sürücünün. Oysa sadece sesi sonuna kadar açmamasını rica etmiştim.&nbsp;İstanbul’un taksiyle imtihanı, anekdotlardan ibaret değil elbette. Hem kentin tamamında hissedilen hem de Türkiye’de siyasetin, çıkar grupları tarafından nasıl çözümsüzlüğe hapsedildiğini gösteren, sistemsel bir kriz bu.İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin; kent yönetiminin plansız, programsız ve vizyonsuz geçmişinden kurtarıp, uzun vadeli adımlar atmasını hedefleyen İstanbul Planlama Ajansı, geçtiğimiz günlerde yayımlanan ‘İstanbul’da Taksi Kullanım Alışkanlıkları, İhtiyaçlar ve Beklentiler’ raporunda, yaşanan krizin boyutlarını net bir şekilde ortaya koydu.İPA’nın verilerine göre, İstanbulluların yarısından fazlası taksi kullanıyor ama müşterilerin %58,4’ü aldığı hizmetten memnun değil. Memnun olduğunu söyleyenlerin oranı ise sadece %29.Memnuniyetsizliğin birçok sebebi var; dolayısıyla da basit bir çözümü yok: Örneğin, ankete katılanların %73,4’ü trafiğin yoğun olduğu saatlerde ve özellikle yağmurlu günlerde araç bulamadıklarını söylüyor. Oysa kent, bir yerlere yetişmeye çalışırken de sokaklarında ıslanmadan yürümek mümkün değilken de İstanbulluların temel ihtiyaçlarından biri taksi.Bir diğer kâbus ise, müşterinin derdi olmaması gerektiği hâlde, taksicilerin yükünü yolcuya bindirdiği "kısa mesafe" meselesi. İPA’nın raporu, taksi kullananların %56,5’inin bu konuda zorluk yaşadığını ortaya koyuyor. Ama ankete katılan aynı insanlar, taksiye en çok kısa mesafe yol gitmek için ihtiyaç duyduklarını söylüyor; zira yol uzadıkça, maddi külfet katlanıyor.Bir diğer meseleyse güvenlik… Radyonun sesini kısılmasını istemenin bile kimileri için kırmızı çizgi olması; ipin sadece ucu. Zira kadınların %51,9’u gece saatlerinde taksi yolculuğu yapmayı güvenli bulmuyor; çoğu taciz tehlikesi hissediyor.En çarpıcı veri ise, nüfusa oranla şehirdeki taksi sayılarına bakıldığında ortaya çıkıyor: 1990’larda, İstanbul’un nüfusu sadece 7.5 milyonken şehirde toplam 17 bin 395 taksi vardı. Geçen yıllar, kentin nüfusunu ikiye katladı ama bugün İstanbul sokaklarında yine toplam 17 bin 395 taksi dolaşıyor.Dünyadaki benzer metropollerle karşılaştırıldığında bu sayının yetersizliği apaçık ortaya çıkıyor. Örneğin Londra’da 21 bin taksi ama taksilerin yanı sıra Uber ve Lyft gibi uygulamalar da var. Bir de insanları gitmeleri gereken yerlere hızlı şekilde ulaştırabilen toplu taşıma araçları elbette.Yani… İstanbul’da taksilere ne ulaşmak mümkün ne de huzurla seyahat etmek. Sorunun dönüp dolaştığı yer, Türkiye’nin hemen her meselesinde olduğu gibi, kendini güçlü göstermek için elinden gelen her şeyi yapan ama konu çözüm üretmek olduğunda kâğıttan kaplan olduğu ortaya çıkan siyasi iradeye geliyor.Zira her ne kadar İBB, bunu çözmeye niyetli olsa da, eli kolu bağlı: İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu, göreve geldiğinden beri kentin bir taksi krizi yaşadığını söylüyor; 5 bin yeni araca ihtiyaç duyulduğunu dile getiriyor. Fakat İBB Ulaşım Koordinasyon Merkezi toplantılarında yeni taksi ihaleleri reddedildi; ısrarla.Öyle bir kent düşünün ki Avrupa ile Asya arasındaki köprü olsun; dünyanın her köşesinde adı duyulsun; her yıl milyonlarca insan, kadim tarihine tanıklık etmek için buraya gelsin…Ama konu, yeni taksi plakaları çıkarmak olduğunda; şehrin seçilmiş belediye başkanı, ufak bir çıkar grubuna karşı İstanbulluların güvenliğini ve kolay ulaşım hakkını koruyamasın. Çünkü, İmamoğlu’nun seçim kampanyasında söylediği gibi o "bir avuç insan", siyaseti tahakküm altına alabilsin!Hoş, sokakta -zar zor- taksi aramaya gerek yok; İstanbul’a tepeden bakan herkesin göreceği koca beton mezarlığı, bu işlevsiz sistemin mirasıdır aslında.Taksiler işin rengi; sarısı sadece.

Yerel ve uluslararası gündemi yakalamak için bir başucu kaynağı; her hafta seçim dosyaları, kamuoyu araştırmaları, analizler ve Son Düzlük podcastle yayında!

Türkiye'yi yakala, dünyayı anla.

Spektrum

İstanbul'un taksi sorunu siyasi iradenin çözüm üretmemesi sebebiyle son bulamıyor. 

İstanbul’un taksi sorunu, Türkiye’nin niye kötü yönetildiğinin de özeti

İki hafta önce bir Perşembe akşamı, Cihangir Balıkçısı’nın terasında, benzerine az rastlanır bir masada buluştuk. On yıllar önce olsa adına “Bab-ı Ali masası” denilirdi belki; zira herkes basının ve siyasetin kıyısından köşesinden (ya da tam içinden) geliyordu. Ama o geçen on yıllar, masanın etrafındaki simaları da epeyi değiştirmişti. Upper Cihangir’in en kıdemli -ve tek- “düzeyli magazin” muhabiri Tuğrul Eryılmaz’ın T24’te <a fr-original-style="" href="https://t24.com.tr/yazarlar/tugrul-eryilmaz-duzeyli-magazin/nihayet-konserdeyim-galiba-z-kusagi-unlu-kadin-hayranlarim-erbil-tusalp-e-ozlemle,32155" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yazdığı </a>masa, buydu.Kalın sigara dumanının arkasında, çalışma masasına ayaklarını uzatmış, şık gazete editörlerinin yerinde; kendini “teknolojisi girişimcisi” olarak tanımlayan “tipler” vardı. (Eryılmaz’a göre iyi bok yiyorlardı!) En solcumuz Stanford anılarını anlatıyor (Eryılmaz, Türkiye’de Stanford’lu tonla insan olup her birinin bununla mutlaka övünmesiyle dalga geçiyordu); en idealistimiz gelecek seçimler için parmak hesabıyla muhalefetin şansını ölçüp biçmeye çalışıyordu (Eryılmaz bunu hayretle izleyip büyük ihtimalle içinden saydırıyordu). Ve tabii ki en devrimcimiz Tuğrul Hoca’ydı.Bu manzara karşısında Eryılmaz zaman zaman deliye de döndü; birçok konuda herkesin fikrini de aldı. Hepimizle bol bol dalga geçti. Ama aynı zamanda ciddiyetini koruyarak bizi dinledi. Londra’da, Amsterdam’da, ABD’de hayattan, Türkiye’de girişimci olmaktan ve medyada “ustasız” kendini yetiştirmeye çalışan yeni nesilden bahsettik.Herhangi bir jenerasyon tanımına sığacak insanlar değildik ama ortak dertlerimiz vardı: Birçoğumuz gidenlerdendik; bir kısmımız kalıp, mücadele edenlerden. Bu, sadece bir siyasi mücadele de değil aslında. O masada konuştuğumuz gibi; en büyük kavga, ait hissetmek için veriliyor artık. Giden için de aynısı geçerli; kalan için de. Yazar Melisa Kesmez, Nohut Oda&nbsp;kitabını “Kendini bildi bileli kabuğunu arayanlara” ithaf ediyor ve o arayışını bir türlü tamamlayamamış insanların öykülerini anlatıyordu. Biraz öyle bir masaydı aslında bizimkisi de.Upper Cihangir’in tanınan yüzleri değildik. Eryılmaz’ın ifadesiyle, yeni yetme “Z Jenerasyonu üyesi” kılıklı tiplerdik: Aposto’nun kurucularından Umutcan Savcı, editörlerinden Bartu Özden; T24’ten Melis Karaca, Kaan Kurtuluş ve Demet Kamburoğlu; Medyascope’tan Alp Akiş; Amnesty’den Damla Uğantaş; gençlerin en kıdemli gazetecisi Gonca Tokyol ve masanın tek siyasisi DEVA Partisi’nin en genç kurucusu Deniz Karakullukçu, &nbsp;bendenizin Londra’dan birkaç haftalığına Türkiye’ye gelmesi neticesinde bir araya geldik.Dürüst olmak gerekirse benim işgüzarlığım sayesinde birbirini hiç tanımayan insanlar, bir rakı masasında buluştu. Aslında başta plan, ben ve Gonca gibi T24 “eskileri” ile T24 yıldızları Eryılmaz, Karaca ve Kurtuluş’un hasret gidermesiydi. Ama İstanbul’da sadece 4 gün geçireceğim için tanıdık tanımadık kim varsa herkese Perşembe akşamı için söz vermişim; neticede tanıdık tanımadık herkes kendini Cihangir Balıkçısı’nda buldu. Eryılmaz’a katılıyorum: İyi de oldu.Herhalde Upper Cihangir’in en meşhur köşesi, Tuğrul Hoca’nın düzeyli magazini’dir. Dolayısıyla biz de artık ucundan da olsa “Cihangir ünlüsü” sayılırız. Sıraselviler’den aşağı yürürken caka satmak, bizim de hakkımız.Bir sonraki İstanbul ziyaretimde Savoy’da enflasyonu dibine kadar yansıtan pasta fiyatlarında indirim isteyeceğim artık. Tabii ki gülüp geçiştirecekler. Eryılmaz o masada “vahşi kapitalizm” diye bir şey anlatıyordu; herhalde onunla ilgili bir durumdur.Oysa Savoy’da indirim yakalarsak, arayıp durduğumuz ama bir türlü bulamadığımız “kabuklarımıza” da kavuşuruz belki? (Bir de böyle deneyeyim bakalım…)

Derin Koçer