İklim aktivistlerinin protestolarını sokaklardan müzelere taşıdıkları doğru. Öte yandan, Olafur Eliasson gibi sanatçılar da iklim krizini sergi salonlarına getirmekte, sanatın diliyle bu küresel soruna dikkat çekmekte oldukça başarılı.&nbsp;Olafur Eliasson’un İstanbul Modern’deki sergisi, “Senin Beklenmedik Karşılaşman” 7 Haziran’da kapılarını ziyaretçilerin katılımına açtı. “Katılım” kelimesini kullanmamızın sebebi, Eliasson’un sanatını bir bakıma biz izleyenlerin tamamlıyor olması. Serginin adı da bu katılıma işaret ediyor: “Senin Beklenmedik Karşılaşman.” Sanatçı, diğer eserlerinde olduğu gibi bu serginin de izleyicilerde bir aidiyet duygusu uyandırmasını istiyor.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Karşılaşma ve aidiyet</h2>Eliasson, serginin ön gösteriminden bir gün önce 6 Haziran’da düzenlenen basın toplantısında “karşılaşma” ve “deneyim” kavramlarına değindi. Filozof Alva Noë’nin sözleriyle “Deneyim, kişiye verilen, ona gelen bir şey değil, kişinin kendi yaratımıdır.” Bu anlamda ziyaretçilerin, sadece eserlerin “izleyicisi” değil, onları yorumlama ve içselleştirmede bir “katılımcı” rolü üstlenmesi, eserlerin o an onu deneyimleyen kişiye ait olması, serginin çizdiği genel resimle yakından ilişkili.&nbsp;Eliasson’un tanımıyla müze, güvenli bir alan yaratması itibarıyla beklenmedik karşılaşmalara ve deneyimlere imkan tanıyor. Normalde beklenmedik bir durumla karşılaştığımızdaki tedirginliği burada hissetmiyor, bu sayede tanıdık olmayanı güvenli bir alanda deneyimleme fırsatı buluyoruz.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Deneyim ve iklim teması</h2>Özetle, sergiyi izleyicinin “yaratımı” olan “deneyim”den bağımsız düşünmek mümkün değil. Öte yandan, Eliasson’un (ışık ve renklere ek olarak) merkeze aldığı iklim teması bu deneyime yeni bir boyut kazandırıyor.&nbsp;İzleyicinin deneyimlemesiyle anlam kazanan eserlerden biri, serginin girişinde bizi karşılayan “Yokluğun Cisimleşmesi Pavyonu.” Büyük bir buz kütlesinden alınan bu bronz kalıbın içine girmek, eriyen kütlenin yokluğunu deneyimlemek mümkün. İzleyiciyi içine alan eser, değişen iklim koşulları sonucunda eriyen buzulların ardında bıraktığı boşluğa atıfta bulunuyor.Buz, erime ve su, sadece temada değil Eliasson’un tekniğinde de kendini gösteriyor. Girişte yer alan tuval üstü pigment çalışmaları için Eliasson, “hasat” (harvest) olarak tanımladığı buz parçalarını kullanmış. Buz kütlelerinden ayrılan parçaları toplayan sanatçı, pigment uyguladığı tuval üzerinde buzu erimeye bırakıyor, bir bakıma buz kendi eserini yaratıyor.Sanatçı, iklim krizini buz kütlelerinin hayat döngüsü üzerinden yorumlarken fotoğraflara da yer veriyor. 1999 ve 2019 yıllarında çektiği toplamda 36 adet karşılaştırmalı manzara fotoğrafından oluşan seri, 20 yıl içinde eriyen buzları gözler önüne seriyor.&nbsp;İzleyenlerin deneyimiyle harmanlanan buz ve suyun hikayesi, sergi boyunca farklı eserlerde karşımıza çıkıyor. Eliasson’un buz kütlesine benzeyen dokusu sebebiyle tercih ettiği carrara mermerinden eseri, “Senin Varlığının Kanıtı” girişte gördüğümüz “Yokluğun Cisimleşmesi Pavyonu”na atıfta bulunuyor. Bir buz kütlesinin replikası olan bu eser, küratörlerin yorumuyla adeta sergi salonunun zemininden çıkmış gibi duruyor; buzun varlığını mermerde mühürlüyor.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">İklim krizi odağı</h2>Olafur Eliasson’un önceki işleri de buz kütleleri ile yakın bağlar kuruyor. 2014 ve 2019 yılları arasında üç farklı kamusal alanda sergilenen çalışması “Ice Watch” sanatçının Grönland’den getirdiği 12 adet buzul parçasına yer vermiş. Ziyaretçilerin eriyen buzullara dokunup sarıldığı bu eser, iklim krizine dair farkındalık uyandırmayı amaçlıyordu.&nbsp;2019 yılında Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı İyi Niyet Elçisi seçilen Eliasson, sürdürülebilir enerji ve iklim krizini odak alan çalışmaları ile küresel sorunları sokaklardan müzelere getiren önemli isimlerden.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Sergiye dair</h2>Olafur Eliasson’un 30 yılı aşkın çalışmasını gözler önüne seren “Senin Beklenmedik Karşılaşman” sanatçının İstanbul’dan ilham alarak yarattığı işlere de yer veriyor. Ekolojik problemlere değinirken mekanı algılama ve yaşamı deneyimleme biçimlerimizi irdeliyor. Dünya çapında ses getiren işlere imza atan sanatçının sergisini&nbsp;9 Şubat 2025’e kadar ziyaret edebilirsiniz.

İstanbul'dan seçilmiş etkinlikler, kültür sanat ajandası, şehir gündemi, tematik rehberler ve şehrin sınırlarından taşmaya değecek davetler her hafta e-posta kutunda.

Sabah Otrav