Türkiye'nin dış ticaret açığı, Ocak-Nisan 2023 dönemini kapsayan yılın ilk dört ayında yıllık bazda %32,9 artarak 43 milyar 444 milyon dolara yükseldi. Böylece, Ocak-Nisan dönemi dış ticaret açığı rekoru kırıldı. İhracatın ithalatı karşılama oranı 2022 Ocak-Nisan döneminde %71,8 iken, 2023 yılının aynı döneminde %65,1'e geriledi.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Nisan ayına ilişkin dış ticaret verilerini açıkladı. Verilere göre, ihracat 2023 yılı Ocak-Nisan döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre %3,0 azalarak 80 milyar 869 milyon dolar, ithalat %7,1 artarak 124 milyar 313 milyon dolar olarak gerçekleşti.

Dahası: Ticaret Bakanlığı işbirliğiyle genel ticaret sistemi kapsamında üretilen geçici dış ticaret verilerine göre; Nisan’da Türkiye'nin ihracatı bir önceki yılın aynı ayına göre %17,1 azalarak 19 milyar 331 milyon dolar, ithalatı %4,8 azalarak 28 milyar 69 milyon dolar olarak gerçekleşti.

Nisan ayında dış ticaret açığı ise yıllık bazda %42,1 artışla 8 milyar 738 milyon dolara yükseldi. İhracatın ithalatı karşılama oranı bir önceki yılın aynı ayında %79,1 iken, 2023 Nisan ayında %68,9'a geriledi.

Bununla birlikte: Enerji ürünleri ve altın hariç ihracat, 2023 Nisan ayında %17,2 azalarak 8 milyar 50 milyon dolara gerilerken ithalat ise %3,0 artarak 21 milyar 865 milyon dolara yükseldi.

Enerji ürünleri ve altın hariç dış ticaret açığı Nisan ayında 3 milyar 815 milyon dolar olarak gerçekleşti. Dış ticaret hacmi %7,2 azalarak 39 milyar 914 milyon dolar oldu. Söz konusu ayda enerji ve altın hariç ihracatın ithalatı karşılama oranı %82,6 oldu.

• Ekonomik faaliyetlere göre ihracatta, 2023 Nisan ayında imalat sanayinin payı %94,8 oldu.
• Nisan ayında yüksek teknoloji ürünlerinin imalat sanayi ihracatı içindeki payı %4,0 olurken, ithalat içindeki payı ise %10,7 olarak gerçekleşti.
• Geniş ekonomik gruplar sınıflamasına göre ithalatta, 2023 Nisan ayında ara mallarının payı %73,2, sermaye mallarının payı %13,9 ve tüketim mallarının payı %12,9 oldu.

Detaylar: Nisan ayında ihracatta ilk sırayı Almanya aldı. Almanya'ya yapılan ihracat 1 milyar 590 milyon dolar olurken, bu ülkeyi sırasıyla; 1 milyar 163 milyon dolar ile ABD, 970 milyon dolar ile Irak, 954 milyon dolar ile İtalya, 945 milyon dolar ile Birleşik Krallık takip etti. İlk 5 ülkeye yapılan ihracat, toplam ihracatın %29,1'ini oluşturdu.

İthalatta ise ilk sırayı Rusya aldı. Nisan ayında Rusya’dan yapılan ithalat 4 milyar 177 milyon dolar olurken, bu ülkeyi sırasıyla; 3 milyar 691 milyon dolar ile Çin, 2 milyar 175 milyon dolar ile Almanya, 1 milyar 153 milyon dolar ile İtalya, 1 milyar 117 milyon dolar ile ABD izledi. İlk 5 ülkeden yapılan ithalat, toplam ithalatın %43,9'unu oluşturdu.

Realta Danışmanlık tarafında yapılan Türkiye'nin En Gözde Şirketleri araştırması sonuçları açıklandı. 15'incisi düzenlenen ve 91 binden fazla katılımcı ile gerçekleştirilen araştırmada, en gözde şirketler Unilever, Google ve Mercedes Benz Türk oldu. Araştırmada katılımcılar, kendilerine yöneltilen sorularla en çok çalışılmak istenen şirketleri ve sebeplerini belirledi.

Ek olarak: Araştırma, işveren markası kriterlerindeki güncel değişimi de gösterdi.

• İşveren markası; değişen algılar, farklılaşan beklentiler ve yeniden sıralanan önceliklerin şirketlerin potansiyel çalışan adayları nezdindeki itibarını ölçen bir kavram olarak tanımlanabilir.

Detaylar: Üniversite öğrencileri ve genç profesyoneller tarafından ayrı değerlendirmelerin yapıldığı araştırmada, "En Gözde Şirketler", "En Gözde Holdingler" ve "Sektörel" olmak üzere üç ayrı kategoride sonuçlar belirlendi.

• Türkiye'nin En Gözde Şirketleri 2023 araştırmasının üniversite öğrencileri değerlendirmesinde ilk üç sırayı Unilever, Google ve Mercedes Benz Türk alırken, genç profesyoneller değerlendirmesinde ise Unilever, Apple ve Microsoft öne çıktı.
• "En Gözde Holdingler" kategorisinde ise ilk üç sırada Koç Holding, Yıldız Holding ve Eczacıbaşı Holding yer aldı. 

Dahası: Araştırmaya ilişkin değerlendirmelerde bulunan EGŞ Araştırma Direktörü & Realta Danışmanlık Kurucusu Ali Ayaz, "Geçen yıl katılımcıların %78'i hibrit çalışma seçenekleri sunmayan bir şirketi düşünmeyeceklerini belirtirken, bu yıl bu sayı önemli ölçüde azalarak %20'ye düşmüş durumda. Uzaktan ve esnek çalışma düzenlemeleriyle ilgili beklentilerin değiştiği görülüyor, bu da şirketlerin yaklaşımlarını yeniden gözden geçirmeleri ve iş arayanların değişen tercihlerine uyum sağlamaları gerektiğini gösteriyor" açıklamasında bulundu.

• Ayaz, araştırmada anket aday memnuniyetinde bir artış eğilimi olduğunu ve memnuniyet puanının %55'ten %67'ye yükseldiğini belirterek, bu durumun şirketlerin etkili iletişim, zamanında geri bildirim ve kolaylaştırılmış başvuru süreçleri gibi hususlara odaklanarak genel aday deneyimlerini iyileştirme konusunda adımlar attığını gösterdiğini belirtti.

"Bu yılki araştırma verileri, maaş beklentilerinin hızla yükseldiğini ve bunun da finansal kaygılar ile en iyi yetenekleri cezbetme arasında denge kurmaya çalışan şirketler için bir zorluk teşkil ettiğini gösteriyor. Kuruluşların, ücretlendirme stratejilerini dikkatle değerlendirmeleri ve piyasa taleplerine uygun rekabetçi paketler sunmanın yollarını bulmak zorunda olduğu görülüyor."

Ek bilgi: Araştırma sonuçları arasında savunma sektöründeki yükseliş göze çarpıyor. Ayaz'ın belirttiğine göre bir önceki yıla kıyasla daha fazla savunma şirketi ilk 100 listesinde yer alırken; bankacılık sektörü de ilk 100'deki ağırlığını artırdı. 

"Bu durum, şirketlerin değişen sektör dinamiklerine uyum sağlama ve işveren markası stratejilerini buna göre uyarlamalarının, tercih edilme oranlarını arttırdığının altını çiziyor."

Japonya ve ülkenin uzay idaresi JAXA, uzun bir süredir uzaydan Dünya'ya güneş enerjisi ışınlamayı mümkün kılmak için çalışmalar gerçekleştiriyor. Bu kapsamda, JAXA'dan bilim insanlarının 2015 yılında 1,8 kilowatt gücü, yani bir elektrikli su ısıtıcısına yetecek enerjiyi 50 metreden daha uzun bir mesafeden kablosuz bir alıcıya ışınlamayı başarmasının ardından Japonya şimdi de bu teknolojiyi gerçeğe bir adım daha yaklaştırmaya hazırlanıyor.

Geniş açı: Nikkei'nin haberine göre, bir kamu-özel sektör ortaklığı çerçevesinde Japonya, 2025 gibi erken bir tarihte uzaydan güneş enerjisi ışınlama girişiminde bulunmayı planlıyor. 

• Kyoto Üniversitesi profesörlerinden Naoki Shinohara tarafından yürütülen ve 2009 yılından bu yana uzay tabanlı güneş enerjisi üzerinde çalışan proje kapsamında Japonya'nın, yörüngeye bir dizi küçük uydu yerleştirmeyi deneyeceği belirtiliyor.
• Japonya, bu küçük uydular tarafından toplanan güneş enerjisini yüzlerce mil ötedeki yer tabanlı alıcı istasyonlara ışınlamayı hedefliyor.

Arka plan: Uzaydan enerji elde ederek bu enerjiyi Dünya'ya göndermek için güneş panelleri ve mikrodalgaların kullanılması fikri ilk olarak 1968 yılında ABD'li bir fizikçi tarafından ortaya atılan önerilere dayanıyor. 

• Buna göre, 36 bin kilometre yükseklikte elektrik elde edilmesi için uzaya fırlatılacak güneş panelleriyle üretilen enerjinin daha sonra ilk olarak mikrodalgalara dönüştürülebileceği; daha sonrasında ise yeniden elektrik enerjisine dönüştürülmek üzere yeryüzündeki alıcı istasyonlara aktarılabileceği öneriliyordu. 
• Bu tarihten beri aralarında Çin ve ABD'nin de bulunduğu birkaç ülke bu fikri gerçeğe dönüştürmek için zaman ve para harcamış bulunuyor.

Neden önemli: Bu teknolojiyi bu kadar cazip kılan şey ise yörüngedeki güneş panellerinin potansiyel olarak sınırsız yenilenebilir enerji kaynağı vadetmesi olarak öne çıkıyor. Buna göre, güneş panelleri aracılığıyla uzaydan günün herhangi bir saatinde enerji toplayabilir ve bu şekilde elde edilen enerjinin Dünya'ya iletilmesi için mikrodalgaların kullanılması da bu süreç için bulutların bir sorun teşkil etmesini engeller.

Öte yandan, Japonya'nın bir dizi yörüngesel güneş panelini başarıyla konuşlandırması hâlinde dahi bu teknolojinin bir hayalden gerçeğe dönüşmesine kesin gözüyle bakılmıyor. Bunun gerekçesi olaraksa 1 gigawatt yani yaklaşık olarak bir nükleer reaktör kadar güç üretebilecek bir güneş paneli dizisi üretmenin mevcut teknolojilerle yaklaşık 7 milyar dolara mal olması gösteriliyor.

Rusya savunma bakanlığı, Ukrayna'nın sabah erken saatlerde Moskova'ya insansız hava aracı (İHA) saldırısı düzenlediğini ancak Rusya'nın hava savunma sistemleri ile sekiz İHA'yı da imha ettiğini açıkladı. Ukrayna, suçlamaları reddetti. 

• Reuters'a konuşan bir siyasetçi, Moskova'ya yapılan İHA saldırısını İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana yapılan en kötü saldırı olarak nitelendirdi. 

O sırada: Rusya'nın Kiev'e yönelik hava saldırıları eş zamanlı olarak devam etti. 

Açıklama: Rusya Savunma Bakanlığı "terörist saldırı" olarak nitelendirdiği olaydan Ukrayna'yı sorumlu tutarken, tüm İHA'ların da düşürüldüğünü söyledi.

• Kremlin sözcüsü Dmitry Peskov, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Kremlin'de çalıştığını ve saldırı hakkında bilgilendirildiğini söyledi ve saldırının açıkça "Kiev rejimi" tarafından gerçekleştirildiğini sözlerine ekledi.

"Keyifle izledik": Ukrayna'nın Devlet Başkanı yardımcısı Mykhailo Podolyak, Kiev'in saldırıyı "keyifle" izlediğini ve bu tür saldırıların devam edeceğini tahmin ettiğini söylerken, saldırıyı Ukrayna'nın gerçekleştirdiğini reddetti.

Nerede gerçekleşti? İHA saldırılarının Rusya'nın siyasi ve iş dünyasının elit kesiminin yaşadığı ve Putin'in de resmî ikametgahının bulunduğu Moskova'nın seçkin Rublyovka banliyösü üzerinde gerçekleştiği bildirildi. 

Dahası: Moskova Belediye Başkanı Sergei Sobyanin, saldırıdan sonra iki kişinin yaralandığını, hayatını kaybeden kimsenin olmadığını söyledi.

Soruşturma: Rusya'nın Soruşturma Komitesi, İHA'ların Moskova'daki binaların üzerine düştüğü ve küçük çaplı hasara yol açtığı saldırıyı soruşturduğunu açıkladı.

Kiev'de neler oluyor? Kiev, Rusya'nın eş zamanlı gerçekleştirdiği saldırılarda Ukrayna genelinde dört kişinin öldüğünü, aralarında iki çocuğun da bulunduğu 34 kişinin de yaralandığını açıkladı.

• Ukrayna savunma güçleri, başkente 20'den fazla İran yapımı Shahed İHA'larının düşürüldüğünü açıkladı.

Ukrayna İçişleri Bakanı Ihor Klymenko, "Rusya bizi kırmaya ve irademizi kırmaya çalışıyor. Barışçıl vatandaşları uykularından mahrum bırakmaya ve güvenlik ve savunma sektörü olarak önemli görevleri yerine getirmeye hazırlanmamızı engellemeye çalışıyor" ifadelerini kullandı. 

Geniş Açı: Rusya, 15 aydır devam eden Ukrayna işgalinde, Ukrayna güçlerinin savaşma isteğini zayıflatmak amacıyla Mayıs ayında Kiev'e İHA'lar veya füzelerle 17 kez saldırdı.

• Bununla birlikte:  Ukrayna, ABD tarafından tedarik edilen Patriot füze savunma sistemlerinin %100 önleme oranına ulaştığını söylüyor.

Karşı saldırı öncesi: Rusya'ya yönelik gerçekleştirilen İHA saldırıları, Ukrayna'nın beklenmekte olan karşı saldırısı öncesinde yoğunlaştı. 

• Geçtiğimiz haftalarda petrol boru hatlarına ve  Kremlin'e yapılan saldırılardan Moskova, Ukrayna'yı sorumlu tutmuştu.