Enflasyona bağlı olarak cirolarda yaşanan artış, son yıllarda bazı işletmeleri KOBİ tanımının dışında bıraktı. 

Ek bilgi: Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB) ve Türkiye Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeler, Serbest Meslek Mensupları ve Yöneticiler Vakfı (TOSYÖV) verilerine göre, son bir yıl içinde 2 ila 3 bin arasında işletme cirolarının şişmesi nedeniyle KOBİ sınıfı dışına çıktı. 

Beklentiler: Nasıl Bir Ekonomi'den İmam Güneş'in haberine göre yetkililer, limitlerinin yeniden güncellenmesi gerektiğini vurguluyor. Sektör temsilcileri, KOBİ sınıfının destek ve teşviklerden daha hızlı yararlanabilmesi için 250 milyon TL’lik sınırın 1 milyar TL’ye çıkarılması gerektiğini belirtiyor.

Neden önemli? Türkiye’deki tüm işletmelerin %99,8’i KOBİ’lerden oluşuyor ve bu işletmeler toplam istihdamın %76,7’sini sağlıyor.

Bir adım geriden: En son 2022 Mart ayında, devlet destekleri ve finansmana erişimde kayıplar yaşanmaması için KOBİ tanımı 125 milyon TL’den 250 milyon TL’ye revize edilmişti. 

• Bu düzenleme ile 2 bin 44 işletme yeniden KOBİ sınıfına dahil edilmişti.

^{Kaynak: KOSGEB}

Bir adım daha geriden: KOBİ olmak için belirlenen ciro rakamı 2012 yılında 25 milyon TL'den 40 milyon TL'ye, 2018 Haziran'da 125 milyon TL'ye ve 2022 Mart'ta 250 milyon TL'ye çıkartıldı.

• Haziran 2018'den Mart 2022'ye kadarki süreçte yurt içi üretici fiyatlarındaki artış %225,38 seviyesinde olduğu halde, KOBİ'lik tanımındaki ciro limiti yalnızca %100 seviyesinde artırılmış oldu.

3 Mayıs 2023 tarihinde gerçekleşen Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği (TSPB) 23. Olağan Genel Kurul Toplantısı'nda, sermaye piyasalarına dair 2022 yılı verileri ve 2023'ün ilk 4 aylık kısmı değerlendirildi.

Detaylar: 2022 yılında halka arz edilen 40 şirketin piyasadan temin ettiği fon büyüklüğü 19,3 milyar TL düzeyinde gerçekleşti. 2023 yılı Nisan sonu itibarıyla 12 şirketin halka arzı gerçekleşirken, şirketler, 13,8 milyar TL'lik kaynak sağladı; iki şirketin de halka arzı süreci devam ediyor.

• 2022 sonunda 3,8 milyon seviyesinde olan pay piyasası yatırımcı sayısı 4 aylık süreçte 1 milyona yakın artış gösterdi; yatırımcıların toplam portföy değeri ise 5,6 trilyon lirayı aştı.
•  Nisan sonu itibariyle pay senedi bakiyeli yatırımcı sayısı 4 milyon 769 bin seviyesini aşarak yeni bir rekor kırdı.

Ek olarak: 2023 Nisan ayı itibarıyla;

• Menkul kıymet yatırım fon sayısı 1.291’e, portföy değeri 847,4 milyar TL'ye, 
• Emeklilik yatırım fon sayısı 375’e, portföy değeri 465,5 milyar TL'ye,
• Portföy yönetim şirket sayısı 59’a, toplam portföy büyüklüğü yaklaşık 1 trilyon 750 milyar TL'ye ulaştı. 
• Girişim sermayesi yatırım fonlarının sayısı 238’e, gayrimenkul yatırım fonları sayısı da 133’e yükseldi. 
• Sürdürülebilir yeşil finansmana yatırım yapan toplam 43 adet yatırım fonu, emeklilik yatırım fonu ve girişim sermayesi yatırım fonu mevcut. Bu fonların toplam değeri yaklaşık 13,6 milyar TL seviyesinde .

Açıklamalar

• Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) Başkanı İbrahim Ömer Gönül, sermaye piyasalarının son yıllarda hem arz hem de talep tarafında önemli aşamalar kaydederek hedefler doğrultusunda gelişim gösterdiğini söyledi.
• Borsa İstanbul Genel Müdürü Korkmaz Ergun, "Paydaşlarımızla ortak hedefimiz, sermaye piyasasının potansiyeline ulaşmasını ve istikrarını sağlamaktır” dedi.
• Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği Başkanı İbrahim Öztop ise bu yılın ilk dört ayında da sermaye piyasalarına olan ilginin artarak devam ettiğini bildirdi, “Yerli yatırımcıların ilgisinin katlanarak artması ve son yıllarda pay senedi piyasamıza ilgi gösteren yatırımcıların önemli bir çoğunluğunu gençlerin oluşturmasını, sektörümüz ve ülkemizin geleceği açısından önemli bir fırsat olarak görüyoruz" açıklamasında bulundu.

İngiltere, son dönemde ülkedeki halka arzların ciddi şekilde düşmesi ve şirketlerin diğer finansal merkezlere kayması nedeniyle halka arz kurallarını şirketler lehine değiştirmeyi değerlendiriyor.

Açıklamalar: Mali Yürütme Kurumu (FCA) CEO'su Nikhil Rathi, Salı günü yaptığı açıklamada, "Önerdiğimiz reformlar, kendi risk iştahlarını ve katılım şartlarını belirlemek isteyen halka açık şirketler ve yatırımcıların yararına düzenleme yükünü önemli ölçüde yeniden dengeleyecektir" dedi.

Detaylar: Kurum 28 Haziran'a kadar, şirketleri tarihsel olarak FTSE endekslerine dahil edilmeye uygun hale getiren üst düzey bir listelemeyle ilgili ek yükleri potansiyel olarak ortadan kaldırmak için yeni bir istişare başlattı. 

• Görüşmeler sonucunda alınacak kararların uygulanması bu yılın sonlarında veya 2024'ün başlarında gerçekleşecek.

Neden önemli? İngiltere, 2009’dan bu yana halka arz açısından en kötü ilk çeyrek performansına doğru ilerliyor. 

Diğer taraftan: Ukrayna’da yaşanan savaş artan enflasyon oynaklığı artırarak yatırımcıların güvenini zedelese de İtalya ve Norveç büyük çaplı halka arzların yapılmasını sağlayabilmiş görünüyor.

Sektörün dönem kârı %69,6 artışla 107,2 milyar TL’ye ulaşmış durumda. Kârlılık kompozisyonunda yılın ilk üç ayı itibarıyla ticari işlemler kârı ve komisyon gelirlerinde sırasıyla %169 ve %121 oranlarında artış söz konusu. Faaliyet giderlerindeki artış oranı ise %150 seviyesinde.

Perspektif: Makroihtiyati tedbirler çerçevesinde devreye alınan uygulamaların ardından bankaların kredi-mevduat makasının bazı gruplarda sıfırın altına geldiği görülüyor. Bu durumun, bankaların kârlılıklarında yılın geri kalanında daralma yaşatması çok olası.

Mart sonu itibarıyla bankaların sermaye yeterliliği standart rasyosu %17,7 olarak gerçekleşti. Bu oran geçen yılın aynı ayında %20,4 idi. Aynı dönemde takipteki alacak oranı ise %1,8 oldu. Bu oran Mart 2022’de %2,9 seviyesindeydi

Veri setinde Bankaların aktif toplamının yıllık bazda %56,0 oranında artarak 15,8 trilyon TL’ye ulaştığı görülüyor. Mart sonu itibarıyla toplam kredi hacmi %54,8 büyümeyle 8,5 trilyon TL olurken mevduat tabanı %66,7 oranında genişleyerek 10 trilyon TL sınırına eriştiği görülüyor. Bu veriler, BDDK’nın haftalık bazda yayımladığı setlerde daha sık frekanslarla güncelleniyor.

Sektörden diğer haberler

Dubai Islamic Bank’ın Türkiye’de yeni bir dijital bankacılık grubuna %25 oranında ortak olma kararı verdiği haberleştirildi. Banka tarafından yapılan açıklama hangi bankanın hisselerinin satın alınacağı detayı yer almıyor.

Halkbank, Kamuyu Aydınlatma Platformu’na yaptığı açıklamada, bazı müşteriler tarafından banka aleyhine açılan tazminat davasının ikinci istinaf mahkemesi tarafından düşürüldüğünü duyurdu. Açıklamada, ABD Yüksek Mahkemesi’nin 19 Nisan 2023 tarihli kararı doğrultusunda ceza davası ile ilgili hukuki sürecin ise devam ettiğini açıkladı.

Kaplan'ın açıklamaları

2015-2021 yılları arasında Dallas Fed başkanı olarak görev yapan Robert Kaplan, ABD’de orta ölçekli bankaların merkezinde olduğu krizle ilgili olarak “daha yeni başlıyor” açıklamasında bulundu. Kaplan, durumun görünenden daha ciddi olabileceği ihtimalinden hareketle Fed’in faiz artırımlarını durdurması ancak şahin duruşunu koruması gerektiğini söyledi.

Forbes'un 2023 yılı için 37'ncisini yayınladığı Milyarderler Listesi'ne göre dünya çapındaki milyarder sayısı bir önceki yıla kıyasla 28 kişi azalarak 2 bin 640'a düştü. 

Listeye göre dünya çapında en zengin 15 isim şu şekilde sıralanıyor:

• 211 milyar dolar ile Bernard Arnault
• 180 milyar dolar ile Elon Musk
• 114 milyar dolar ile Jeff Bezos
• 107 milyar dolar Larry Ellison
• 106 milyar dolar ile Warren Buffet 
• 104 milyar dolar ile Bill Gates
• 94,5 milyar dolar ile Michael Bloomberg
• 93 milyar dolar ile Carlos Slim Helu
• 83,4 milyar dolar ile Mukesh Ambani
• 80,7 milyar dolar ile Steve Ballmer
• 80,5 milyar dolar ile Francoise Bettencourt Meyers ve ailesi
• 79,2 milyar dolar ile Larry Page
• 77,3 milyar dolar ile Amencio Ortega
• 76 milyar dolar ile Sergey Brin
• 68 milyar dolar ile Zhong Shanshan

Editörün önerisi: 2023'ün başından bu yana servetini en çok artıran milyarderler

Ek olarak: Rus milyarderlerin serveti yarım trilyon doların üzerine çıktı. Andrei Melnichenko, 25,2 milyar dolarlık tahmini değeriyle Rusya'nın en zengin adamı olarak listelendi; bu rakam geçen yılki değerinin iki katından fazla.

Anlamı: Rusya'nın en zengin insanları, geçtiğimiz yıl servetlerine 152 milyar dolar ekleyerek; doğal kaynak fiyatlarının yüksek seyrettiği ve Ukrayna savaşı sonrası yaşadıkları büyük servet kaybını telafi etti.

Tesla, yıl başından bu yana en çok satan araçlarının fiyatlarını düşürdükten sonra Pazartesi günü web sitesinde Kanada, Çin, Japonya ve ABD'de fiyatları 290 dolara kadar yükseltti.

• Pazartesi günü itibariyle Tesla, ABD'de baz model Model Y ve Model 3'ün başlangıç fiyatını 250 dolar artırdı.
• Kanada'da, Model 3 ve Model Y'nin performans versiyonları için fiyatları 222 dolar artırdı. 
• Japonya'da giriş seviyesi Model 3'ün fiyatları 269 dolar arttı.
• Çin'de ise, varyantların fiyatı 289 dolar artırıldı.

Karşılaştırma: Fiyat güncellemesi, Tesla'nın en çok satan iki modelinde aynı anda birden fazla pazarda yaptığı ilk zam olurken, ürün yelpazesindeki fiyatlar bir dizi indirimden sonra Ocak ayına kıyasla hâlâ çok düşük durumda.

• Giriş seviyesi, arkadan itişli Model 3, ABD'de hala yılbaşına göre yaklaşık %14 daha ucuz. Model Y'nin uzun menzilli versiyonu ise yaklaşık %24 daha ucuz.

Ne dediler? Şirket CEO'su Elon Musk, şirketin marjlardan önce satış büyümesine öncelik vereceğini, daha büyük bir araç filosu için sürücüsüz yazılımın yaygınlaştırılmasından sonra kâr elde etmeye yöneleceğini söyledi.

Ocak ayından bu yana Tesla, geleneksel otomobil endüstrisi modelinin sabit fiyatlarından ziyade havayollarına veya araç paylaşımına daha yakın olan gerçek zamanlı bir fiyatlandırma modeline geçti.

Musk, şirketin satış hacmi için marjdan fedakarlık etmeye hazır olduğunu; ancak teslimatları üretimle eşleştirmek için fiyatları mümkün olduğunca yükseltmek istediğini söyledi.

Ek olarak: Türkiye'de resmi olarak faaliyete geçen Tesla, ikinci mağazasını Anadolu Yakası'nda Akasya AVM'de devreye aldı ve yıl sonuna kadar ziyarete açık tutacak.

Bir adım sonrası: Tesla, Nisan ayında internet sitesi üzerinden siparişe açtığı Model Y’nin teslimatlarına 6 Mayıs 2023 itibarıyla başlayacak.

• Şirket Model Y’yi satışa çıkardığı bir aylık süre içerisinde 10 bin adetlik talebe ulaşarak 2023 sonuna kadar teslim etmeyi planladığı tüm Model Y’lerin ön siparişini aldı. Tesla, gösterilen bu büyük talep karşısında şarj istasyonları yatırımlarını da hızlandırdı.