Yatırım bankaları genel anlamda sermaye piyasalarında menkul kıymet ihraç ederek uzun vadeli kaynak sağlamak amacında olan işletmelerle, tasarruflarını menkul kıymetlerde değerlendirmek isteyen fon sahipleri arasında aracılık yapan finansal kuruluşlardır.&nbsp;Aracılık yüklenimi, kurumsal finansman, fon yönetimi, risk sermayesi, yurtdışı borsalara kotasyon, piyasa yapıcılık, sermaye artırımı hizmetleri, blok satışlar bu kapsamdadır. Şirketlere borsa dışından öz kaynak finansmanı sağlamak için verilen danışmanlık hizmeti ve birleşme-devralma danışmanlığı gibi alanlar da yatırım bankalarının temel faaliyet alanları arasındadır.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Danışmanlık hizmetlerine varlık alım satımları, satın alma finansmanı, proje finansmanı, borç yapılandırma, emanetçilik (escrow agency) hizmetlerini eklemek mümkündür. &nbsp;Şirket değerleme ve analizi, halka arza aracılık ve borsa dışı hisse senedi alım satımları gibi müşteri adına mutlaka yapılması gerekli olan hizmetler de yatırım bankaları tarafından üstlenilmektedir. Büyük ve karmaşık finansal işlemlerde de yatırım bankalarının görüşlerine başvurulur.&nbsp;</li></ul>Yatırım bankalarının ayrıca klasik banka ve para piyasası ürünlerine yönelme yerine, varlıklara likidite kazandırma ve menkul kıymetleştirme gibi alanlarda da önemli görevleri vardır. Kredilerden doğan alacakların menkul kıymetleştirilmesi, ipotek borçlarının menkul kıymet haline getirilerek satılması ve ikincil piyasalarının oluşturulmasını sağlarlar. Başka bir deyişle banka yerine sermaye piyasasına yönlendirme yaparlar.Yatırım bankacılığının kökenleri de çok eskilere dayanır. 1929 Büyük Buhranı ile başlayıp, Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) yaşanan ve bütün dünyayı etkisi altına alan global ekonomik krizin baş sorumlusu olarak bankalar gösterilince, 1933 yılında ABD’de çıkarılan&nbsp;Glass Steagall Act adı verilen kanun ile yatırım bankacılığının tanımı ve yasal temelleri oluşturulmuş ve bu alan konvansiyonel bankacılıktan ayrılmıştır.&nbsp;Ülkemizde ise gerçek anlamda yatırım bankacılığı faaliyetlerinin başlaması için bir sermaye piyasasının var olması gerekmiştir. 1981 yılında çıkarılan Sermaye Piyasası Kanunu, piyasa, kurumlar ve diğer sermaye piyasası araçlarının oluşması için gerekli yasal altyapıyı başlatmıştır. Yasal anlamda Türkiye’de yatırım bankacılığı fonksiyonu aracı kurumlar başta olmak üzere diğer yatırım kurumlarını da kapsamaktadır.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">1987- 1991 yılları arasında Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından açılan danışmanlık ihaleleri, kurulan yatırım bankacılığı bölümlerinin önemli faaliyet alanlarından birisi olmuştur. O dönemde yabancı yatırım bankalarının liderliği altında konsorsiyum oluşturulup teklifler verilmiştir.&nbsp;</li></ul><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Ülkemizde yatırım bankacılığı</h2>Ülkemizde faaliyet gösteren yatırım bankalarının, sermaye piyasalarının yeterince gelişmemiş olmasından dolayı burada özetlediğimiz faaliyetlerin çoğunu yerine getiremediklerine şahit oluyoruz. Piyasaya dayalı finansal aracılık işlemleri, ancak piyasada yeterli arz ve talebin oluşması ile mümkün olabilir.&nbsp;1997 yılı başından itibaren banka bünyesinde bulunan yatırım bankacılığı bölümleri yasal olarak ayrı bir şirket kurarak faaliyetlerine devam etmek zorunda kaldılar. Başka bir deyişle, 1933 yılında ABD’de Glass Steagall kanunu ile başlayan bu uygulama Türkiye’ye ancak 1997 yılında gelmiş oldu. Bankalar sermaye piyasası faaliyetlerini ayrı bir şirket olarak sürdürmeye başladılar. Banka kökenli aracı kurumların ise günümüzde sermaye piyasamızda önemli paya sahip olduğunu görüyoruz.Türkiye’deki aracı kurumların yetki ve sorumluluk alanları gelişmiş piyasalarda faaliyet gösteren yatırım bankalarına denk geliyor. İşlem hacminde önde gelen aracı kurumların birer banka iştiraki olduklarını görüyoruz. Banka kökenli aracı kurumlar yatırım bankalarına rakip olarak karşımıza çıkıyor.&nbsp;Ülkemizde aracı kurumlar ve yatırım bankalarının faaliyet alanları arasında büyük benzerlikler söz konusu. Menkul kıymet ihracı ve finansal danışmanlık hizmet yelpazesinde verilen hizmetler aynı. Temel farklılıklara bakıldığında ise yatırım bankaları hisse senedi piyasasında borsa üyesi olarak işlem yapamıyor. Aracı kurumlar da menkul kıymet kredisi dışında kredi veremiyor. &nbsp; &nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Yatırım bankacılığının geleceği</h2>2008 global finansal krizi ile gelişmiş sermaye piyasalarında faaliyet gösteren bağımsız yatırım bankacılığı modeli tarihe karıştı. Geride birkaç yatırım bankası kaldı. Kriz sonrası yapılan yeni düzenlemeler sonucunda önemli kısıtlamalar devreye sokuldu. Krizin önemli nedenlerinden birisi, Büyük Buhran döneminde olduğu gibi, bu bankaların sorumsuz bir şekilde riskleri hesaba katmadan teminatların çok üzerinde meblağlarda fon arz etmeleriydi.2020’li yıllara geldiğimizde ise yatırım bankacılığının geleceğini tehdit eden önemli gelişmelerin olduğunu görüyoruz. Bunların başında menkul kıymet alım satım aracılık komisyonlarının her geçen gün daha düşmesi geliyor. Çevrimiçi hizmetlerin öne çıktığı günümüzde artık bankalara ihtiyaç duyulmadan sanal platformlar üzerinden menkul kıymet alım satım işlemlerinin son derece düşük komisyonlarla yapılması mümkün hale geldi. Amerikan sermaye piyasasında şirketler yatırım kurumlarına ihtiyaç duymadan doğrudan borsalar üzerinden kendileri halka açılmaya başladı.Yatırım bankacılığının gelişmesi sermaye piyasalarının gelişmesine bağlı. Türkiye’de günümüzde yatırım bankası olarak faaliyet gösteren kurumların bilançolarına baktığımızda, bir iki tanesi hariç, hemen hepsinin kredi ve türevleri başta olmak üzere para piyasası ürünlerine zorunlu olarak ağırlık verdikleri görülüyor. Menkul kıymet ihraç edilen, şirket birleşme ve devralma faaliyetlerine danışmanlık yapılan kurumsal finansman faaliyetleri geri planda kalmaya devam ediyor.&nbsp;

EXANTE

Yatırım bankaları genel anlamda sermaye piyasalarında menkul kıymet ihraç ederek uzun vadeli kaynak sağlamak amacında olan işletmelerle, tasarruflarını menkul kıymetlerde değerlendirmek isteyen fon sahipleri arasında aracılık yapan finansal kuruluşlardır.

Büyük Buhranı ile ilgili hikayeler