Aposto Gündem

Öğrenciler için ulaşılabilir kültür-sanat

Galataport İstanbul'da gerçekleşen tanıtım toplantısıyla 29 Ekim'de başlayan "Türkiye'nin en büyük kültür ve sanat etkinliği" Beyoğlu Kültür Yolu Festivali, dün sona erdi.Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy'un&nbsp;tanıtım toplantısında "İstanbul'un ve Türkiye'nin uluslararası markası hâline geleceğini" dile getirdiği festivale 1.000'den fazla sanatçı katıldı; 64 farklı noktada 40 sergi ve özel proje, 75 konser, 45 atölye çalışması, 25 sanat ve edebiyat söyleşisi ve video haritalama gösterileri düzenlendi. Bu kapsamda yeni Atatürk Kültür Merkezi’nin açılışı da gerçekleşti.BirGün'den Filiz Gazi'nin "acıklı bir telaşla çizilen kültür rotası" olarak tanımladığı Beyoğlu Kültür Yolu'nda yer alan AKM, Narmanlı, Emek Sineması gibi mekânlar, tartışmalı geçmişleriyle anımsanıyor ve mücadelenin simgeleri olarak anılıyor.&nbsp;<img src="https://embed.apos.to/assets/2021/10/2021-11-14T14:03:20.099Z.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" alt="Memed Erdener - Beyoğlu Kültür Yolu" width="550" ratio="0.73" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">TMMOB Şehir Plancıları Odası İstanbul Şubesi 2. Başkanı&nbsp;Doç. Dr. Pelin Pınar Giritlioğlu&nbsp;ve şehir plancısı Ahmet Onur Altun, Beyoğlu Kültür Yolu Festivali’ne ilişkin görüşlerini Aposto! Gündem’le paylaştı.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">"Kültür soslu kent suçları"</h2>Giritlioğlu'na göre AK Parti iktidarının göreve geldiği günden bu yana teorik arka planında iktidar - ideoloji - mekân ilişkisi yatan, şimdiye dek tüm iktidarların yaptığından daha güçlü ve yıkıcı bir anlayışla yerine getirilen "kent mekânı üzerinde güçlü bir tahakküm kurma çabasında" artış görülüyor. Giritlioğlu, ulusal ve uluslararası sermayeyi de arkasına alan iktidarın Cumhuriyet kazanımlarıyla mücadelesini 2013 sonrasında Ankara’da yaşananlarla örnekliyor.<img src="https://images.aposto.com/2021/10/0/1636898707418.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.51" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 206, 20); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 206, 20); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">Melih Gökçek’in&nbsp;İller Bankası yıkıntıları üzerindeki zafer pozu bu anlayışın en iyi fotoğrafıdır. Halka armağan edilmiş Atatürk Orman Çiftliği’nin parça parça Saray projesine ve yapılaşmaya açılması Marmara Köşkü’nün, endüstri mirası Su Süzgeci’nin, Ankara Maltepe Havagazı Fabrikası’nın, Çubuk Barajı Göl Gazinosu’nun yıkılması gibi örneklerle Cumhuriyet Ankarası adım adım yıkılırken İstanbul’da da paralel süreçler yaşanıyordu.&nbsp;</blockquote>Emek Sineması’nın yıkımı, Beyoğlu’nun hafıza mekânı işletmelerinin bir bir kapanması, "çatlayın, patlayın, inadına yıkacağız"&nbsp;söylemleriyle yıkılan Atatürk Kültür Merkezi'nin karşısında Taksim Camii'nin yükselmesi; 2013 sonrası yaşanan sürecin İstanbul’daki örnekleri arasında yer alıyor.&nbsp;Şehir plancısı Ahmet Onur Altun da bu yaşananları&nbsp;“Beyoğlu’nun bir kültür sanat merkezinden bir alışveriş merkezine dönüşümü” olarak niteliyor. Bu kapsamda Beyoğlu Kültür Yolu Festivali’nin gerçekleştiği mekânlara bakıldığında “iktidarın buradaki hafızayı ve yaşam kültürünü değiştirmeyi, burayı sahiplenmeyi amaçladığı” görülüyor.Giritlioğlu'na göre Beyoğlu Kültür Yolu Festivali'nin rotası; iktidarın 2000'li yılların en başından itibaren gerçekleştirdiği kent suçlarını özellikle muhalif kanat için meşrulaştırma, kültürle soslayıp üzerine kapatma niyetini açıkça ortaya koyuyor. Kültür mekânları üzerinde bir hesaplaşma süreci yaşanan Beyoğlu’nda şu an gerçekleşenler iktidarın "en iyi kültür bizim kültürümüz" mesajıyla yıktıklarının üzerine yeni bir kültür "inşa etmesi" anlamına geliyor. Böylece 20 yıl içinde hafıza mekânlarına, kültürel yaşama, Cumhuriyet kazanımlarına hiç dokunulmamış; kentin eski sakinleri yerinden edilmemiş ve mekânlar inşaat sektörüne hiç pazarlanmamışçasına olup biteni toplum nezdinde olumlulaştırma stratejisi izleniyor.&nbsp;Altun da Deveaux Apartmanları’nın Demirören AVM’ye dönüşümünün bu iktidar zamanında gerçekleştiğine, festivalin önemli etkinlik noktalarından biri olan ve Tünel Sahne’ye ev sahipliği yapan, uzun süredir polis ablukasında bulunan Galatasaray Meydanı’nın ironik olarak yalnızca iktidarın izin verdiği ölçüde kamusal olduğuna,&nbsp;İstanbul’daki sayılı Cumhuriyet dönemi modern mimarisi miraslarından biri olan Karaköy Yolcu Salonu’nun kıyı şeridini özelleştiren Galataport’a dönüşmesine dikkat çekiyor ve ekliyor: &nbsp;<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 206, 20); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 206, 20); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"Beyoğlu'nun kültürel kimliğinin vurgulandığı ve Beyoğlu'nun kültürel olarak yeniden canlandırılmasının amaçlandığı festivaldeki başat mekânlara baktığımızda adeta bir hafızasızlık rotası çizildiğini görüyoruz. Kimliğinden arındırılmış, değiştirilmiş kültür mekânlarıyla hazırlanan rota ile burası kültürel olarak yeniden inşa edilmeye çalışılırken çok yakın zamanda yapılan müdahaleleri görmezden geliyor olmamız, daha da kötüsü bu müdahaleleri unutmuş olmamız umuluyor gibi görünüyor."</blockquote><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Londra Filarmoni, Chris Botti; Simge, Murat Kekilli</h2>Bir köşede Londra Filarmoni'nin, Chris Botti'nin, Hindi Zahra'nın sahne aldığı festivalde diğer yanda Simge, Eypio, Mehmet Erdem, Murat Kekilli gibi isimler seyirciyle buluştu. Bu durumun bir "kapsayıcılık" çabası olup olmadığına ilişkin sorumuza Giritlioğlu’nun yanıtı şöyle oluyor:&nbsp;<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 206, 20); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 206, 20); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">Biraz ondan, biraz bundan anlayışı, iktidarın kapsayıcılık kavramının henüz çok uzağında olduğunu ve sadece bir kolaj ortaya koyduğunu gösteriyor. Kapsayıcı bir anlayış, bir bireyin ve/veya grubun kendini toplumun parçası hissetmesiyle, değer verilme ve saygı görülmeyle açığa çıkan bir yaklaşımı içerir. Kaynakların ve hizmetlerin bu yönde ve adil bir biçimde paylaşımını esas alır. Tarlabaşı’nda yaptığı gibi, toplumun bir grubunu yerinden etmiş, Galataport’ta yaptığı gibi kamusal alanları özelleştirerek sermayeye altın tepsi içinde sunmuş, Emek ve AKM gibi toplumun kültürel yaşamını biçimlendirmede büyük rolü olan iki “değer”i yok ederek, entelektüel çevreyi AVM içi kültür merkezlerine muhtaç etmiş bir zihniyetin, iki farklı kültürel yapıya hitap eden şarkıcıyı yan yana getirerek kapsayıcı olma hedefi, ancak nafile bir çaba olabilir.</blockquote>"Beyoğlu Kültür Yolu Festivali'yle her ne kadar kentin kültürel potansiyeli vurgulanmaya ve Beyoğlu'ndaki kültürel iktidar ele alınmaya çalışılmış olsa da" Altun, festivalin "kentin kültürüne vurulan darbeleri hatırlatan, neredeyse toplumsal bellekle alay eden seviyede bir girişim olduğunu söylemenin abartılı olmayacağını"&nbsp;düşünüyor.&nbsp;Giritlioğlu ise Osmanlı'dan bu yana İstanbul halkının modern sosyokültürel yaşamının inşası açısından büyük öneme sahip bir bölgesi olan Beyoğlu'nda yirmi yıldır olup bitenlerin son derece üzücü olduğunu belirterek sözlerini şu cümlelerle noktalıyor:&nbsp;"Bu kent suçlarını bizler hep hatırlayacağız ve affetmeyeceğiz."

Beyoğlu Kültür Yolu kent suçlarını unutturur mu?

2020, 18 Ocak. Günlerden cumartesi. Benim Kuledibi demeyi sevdiğim Galata Meydanı’nda bir kalabalık var. Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, gazeteciler, meraklı bir kalabalık… Kültür, sanat, kamulaştırma, restorasyon gibi kelimeleri seçiyorum aradan. “Tarihi, kültürü ve sanatı bir araya getireceğiz.” Beyoğlu Kültür Yolu isimli bir projeden bahsediliyor.&nbsp;Sonraları gazetelerde okudum; Galata Kulesi ve etrafını çevreleyen meydanın kültür ve sanatla öne çıkacağı, kulenin bir müzeye dönüşeceği bir proje tasarlanmış. Kulağa güzel geliyor diye düşünmüştüm ilk. Daha sonra 2012’de yaşanan polis müdahalelerini, gürültü ve meydanda içki içenlerden kaynaklanan rahatsızlıklar sebebiyle meydanın kamusal alan özelliğini kısmen kaybettiği zamanları <a fr-original-style="" href="http://www.diken.com.tr/galatada-esnaf-tepkili-su-cirkinlige-bakin-kac-yuzyillik-kulenin-dibine-cay-ocagi-actilar/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">hatırladım</a>. Galata Meydanı’nın geleceği üzerine o zamanlar da çeşitli planlar yapılmıştı. Peki bu “yeniden kamulaştırma”dan tam olarak ne anlamamız gerekiyor? Bu soruya mantıklı bir yanıt bulmak için hem Beyoğlu Kültür Yolu Projesi’ne hem de şimdiye kadar atılan adımlara bakmamız gerek.Projenin kapsamı ne?&nbsp;Kültür yolunun ilk durağı Galataport, yolun sonunda yeni AKM. Amaçsa, Galata Kulesi’ni merkezine alan, İstanbul’un ilk meydanını “eski günlerine geri döndürmek”. Yol, Karaköy’den Galata’ya bir Pera yolculuğu yapacak ziyaretçileri oradan İstiklâl Caddesi’ne bağlıyor ve bu yolculukta kule bir yol gösterici olarak konumlanıyor. Mevcut çay bahçesi yıkılarak bir meydan düzenlemesi; hatta bakanlığa bağlı kurumların özellikle güzel sanatlar, opera, bale ve tiyatro bölümlerinin yıl boyu meydanda kültür ve sanat etkinlikleri düzenlenmesi planlanıyor. Meydanın sadeleştirilmesi ve büyütülmesiyle birlikte tarihî Doğan Apartmanı'nın bulunduğu sokakta da düzenlemeler yapılacak, Tünel'e doğru uzanan bir yokuştan, eskiden Beyoğlu Evlendirme Dairesi'nin bulunduğu alandan bir çıkış oluşturulacak ve yeni yapılacak kültür merkezine <a fr-original-style="" href="https://www.aa.com.tr/tr/kultur-sanat/kultur-ve-turizm-bakani-ersoy-beyoglu-kultur-yolu-planini-acikladi/1706776#" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ulaşılabilecek</a>.&nbsp;Şimdiye kadar ne yapıldı? Galata Kulesi ve Kuledibi için atılan ilk adımlardan biri büyük tepkiyle karşılaşan restoran çalışmasıydı. Kule duvarlarının hiltiyle parçalandığı bir videonun sosyal medyada yayılmasıyla konu şehrin gündemine oturmuştu. İBB'nin konuya dair şikayetleri işleme geç alınsa da videoda görüntülenen işlemin onaylanmış bir restorasyon projesine dâhil olmadığı, projenin olaylar sosyal medyada yayıldıktan sonra onaylandığı 16 gün sonra İBB tarafından <a fr-original-style="" href="https://www.gazeteduvar.com.tr/gundem/2020/08/28/ibb-belgeleri-galata-kulesinde-hilti-ile-yikim-yapilirken-izinli-proje-yoktu" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">kanıtlandı.</a> İBB’nin elinden alınarak Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne devredilen kulede yaşanan bu olay sonrası aklımda Narmanlı Han, Emek Sineması ve AKM'nin “restorasyon”u üzerine sorular dönmeye başlamıştı bile. Galata Kulesi’nin restore edilmiş hâli de Narmanlı Han gibi ruhunu kaybedecek miydi? Ya Galata Kulesi’nin geleceği? Zaman akmaya, çalışmalar tamamlanmaya devam etti, Galata Kulesi dijital dünyaya ayak uydurma vaadiyle yola çıkan bir müzeye dönüştü. Kulenin bir müzeye dönüşümü konusunda Gazeteci Hakkı Yırtıcı’nın yorumları, bizi varmak istediğim noktaya yakınlaştırıyor: “Galata Kulesi’nin içine giydirilen kılıf, lüks bir oteli andıran girişi, her yeri alçı sıva ve alçıpan tavanla kaplanmış iç yüzeyleri ile başka bir şeye <a fr-original-style="" href="https://www.gazeteduvar.com.tr/galata-kulesinin-bugununu-tasarlamak-makale-1503564" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">dönüşmüş.</a>”&nbsp;Galata Kulesi Müzesi’nin bu “başka” hâli, beni bu yeniden kamulaştırma projesine de şüpheyle bakmaya itiyor. Kuledibi’nde havada asılı kalmış bir his var sanki, bozulan tarihten, soylulaşan mahalleden yayılan bir his. Belki değişim hep var, var olmaya devam edecek. Başka türlü bir şehirden de söz etmek mümkün olmaz zaten. Şehir yaşar, koşar, dönüşür… Ama ben bu dönüşümün kendi saatine, kendi ritmine göre olması gerektiğini düşünenlerdenim. Galata’nın o kendine has kimliğini kaybetmediği, sadece bir kesimin yararlandığı bir alan olmaktan ziyade herkesin anılar biriktirebildiği, yeninin eskiye bir selam çaktığı, saygı duyduğu bir dönüşüm… Tüm bu düşünceler beni şunu sormaya itiyor: Galata ve Kuledibi yeniden şehrin, şehrin sakinlerinin olacak mı?

Aposto İstanbul

Galata Kulesi ve Kuledibi’nde neler olacak sorusuna bir yanıt arayışı.

Yeniden kamulaştırmanın geleceğini düşünmek

• İstanbul Büyükşehir Belediyesi yetkilileri, restorasyon çalışmalarının başlatıldığı tarihî Galata Kulesi içindeki duvarların inşaat aletleriyle yıkıldığını gösteren görüntüler paylaşarak sorumlular hakkında suç duyurusunda bulunacaklarını açıkladı. Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Ahmet Misbah Demircan ise çalışmayı "sıva sökümü" olarak niteledi ve müdahale edildiğini <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmMzQzOTEwZWVkNTg4MDAwNjFiZmVmNiZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ0ci5ldXJvbmV3cy5jb20lMjUyRjIwMjAlMjUyRjA4JTI1MkYxMiUyNTJGaWJiLWRlbi1nYWxhdGEta3VsZXNpLW5kZWtpLXJlc3RvcmFzeW9uLWNhbC1zbWFsYXItbmEtdGVwa2ktc3VjLWR1eXVydXN1bmRhLWJ1bHVudXlvcnV6"""">duyurdu.</a><ul><li>Arka plan: Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün 2019'da başlattığı işlem sonucunda Galata Kulesi Mayıs 2020'de İstanbul Büyükşehir Belediyesi uhdesinden çıkarılarak Vakıflar Genel Müdürlüğü'ne tescil <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmMzQzOTEwZWVkNTg4MDAwNjFiZmVmNiZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cuc296Y3UuY29tLnRyJTI1MkYyMDIwJTI1MkZndW5kZW0lMjUyRmltYW1vZ2x1bmRhbi1rdWx0dXItYmFrYW5pbmEtZ2FsYXRhLWt1bGVzaS1tZWt0dWJ1LWh1a3Vrc3V6LXZlLWhha2thbml5ZXRzaXotNTgwOTAyMSUyNTJG"""">edilmişti.</a> &nbsp;</li><li>İddia: Galata Kulesi'ndeki inşaatın Beyoğlu Kültür Yolu projesiyle bağlantılı olduğu <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmMzQzOTEwZWVkNTg4MDAwNjFiZmVmNiZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ0d2l0dGVyLmNvbSUyNTJGb3puZ25kZ2R1JTI1MkZzdGF0dXMlMjUyRjEyOTM1MTcyNTY2NDgwMTk5Njg="""">iddia edildi.</a></li></ul>

Beyoğlu Kültür Yolu ile ilgili hikayeler