Türkiye ekonomisi, 2023 yılının Ocak-Mart döneminde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %4,0 büyüme kaydetti. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayımlanan öncü verilere göre, Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) ilk çeyrekte 2022'nin son çeyreğine göre ise %0,3 arttı.Takvim etkisinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi ise, 2023 yılı birinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %3,8 arttı.Detaylar: Üretim yöntemiyle GSYH tahmini, 2023 yılının birinci çeyreğinde cari fiyatlarla bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %84,4 artarak 4 trilyon 631 milyar 792 milyon lira oldu. GSYH'nin birinci çeyrek değeri cari fiyatlarla ABD doları bazında ise 245 milyar 464 milyon olarak gerçekleşti.GSYH'yi oluşturan faaliyetler yıllık bazda incelendiğinde; hizmetler %12,4, mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetleri %12,0, finans ve sigorta faaliyetleri %11,2, bilgi ve iletişim faaliyetleri %8,1, diğer hizmet faaliyetleri %7,8, inşaat %5,1, kamu yönetimi, eğitim, insan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri %3,6 ve gayrimenkul faaliyetleri %1,4 arttı. Tarım sektörü %3,8, sanayi ise %0,7 azaldı.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yerleşik hanehalklarının nihai tüketim harcamaları ilk çeyrekte yıllık olarak %16,2 arttı. Devletin nihai tüketim harcamaları %5,3, gayrisafi sabit sermaye oluşumu ise %4,9 arttı.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Mal ve hizmet ithalatı, yıllık bazda %14,4 artarken, ihracatı %0,3 azaldı.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İşgücü ödemeleri bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %126,1 arttı. Net işletme artığı/karma gelir ise %48,7 artış gösterdi.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İşgücü ödemelerinin Gayrisafi Katma Değer içerisindeki payı geçtiğimiz yılın ilk çeyreğinde %31,1 iken, bu oran 2023 yılında %38,0 oldu. Net işletme artığı/karma gelirin payı ise %47,6’dan %38,2’ye indi.</li></ul><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">DİSK-AR’dan soru işareti</h2>Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Merkezi (DİSK-AR), işgücü ödemelerinin aldığı payın ilk çeyrekte, 2022 sonuna göre, “olağanüstü” bir artışla %25,2'den %38'e çıkmasında soru işaretleri olduğunu belirtti.TÜİK verilerinde uzun zamandır gerileyen ve tarihî düşük seviyelere inen işgücü ödemelerinin GSYH içindeki payı, 2020 sonrası en yüksek değeri gördü.TÜİK açıklamasında bu hızlı artışta Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) ile ilgili düzenlemelerin etkili olduğu, EYT dışarıda bırakıldığında ise işgücü ödemelerinin payının %33,5 seviyesinde hesaplandığı belirtildi.DİSK-AR'ın açıklamasında ise verilerle ilgili soru işaretleri olduğu kaydedilerek, “Öncelik EYT ödemeleri dönemsel ve olağandışı bir gelişmedir. Dolayısıyla TÜİK’in EYT’ye bağlı işgücü ödemeleri hariç işgücü ödemelerini esas alması ve bunu açıklaması gerekirdi” ifadeleri kullanıldı.Açıklamanın devamında yapılan EYT’ye bağlı işgücü ödemeleriyle ilgili şeffaflık talebi vurgulanırken, toplam işgücü ödemelerindeki yaklaşık 500 milyar liralık artışın büyük kısmı olan yaklaşık 400 milyar liranın EYT’den kaynaklı kıdem tazminatlarına bağlı olduğu tahmin edildi.<a data-type="embed" fr-original-style="" href="https://twitter.com/disk_arastirma/status/1663825810225020929" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank"><img src="https://embed.apos.to/assets/2023/4/2023-05-31T12:28:35.799Z.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></a><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Bakan Nebati’den açıklamalar</h2>Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, sosyal medya paylaşımında Türkiye'nin AB ve OECD ülkeleri arasında en yüksek hızda büyüyen ikinci ülke olduğunu belirtti.Nebati, zorlu dış konjonktürün yanı sıra Kahramanmaraş merkezli depremlere rağmen yatırım, üretim ve istihdamdan taviz vermediklerini savundu. Nebati, “Ayrıca, potansiyel üretimin artması ve sürdürülebilir büyümenin devamı için önem arz eden makine ve teçhizat yatırımları geçen yılın aynı çeyreğine göre %8,0 büyümüş ve kesintisiz artışını 14’üncü çeyreğe taşımıştır” dedi.İlk çeyrekteki büyümenin kapsayıcı olduğunu, halkın refahını daha da ileriye taşımak için çalışmaya devam edeceklerini belirten Nebati, “2023 yılı ilk çeyreğinde istihdam, geçen yılın aynı dönemine göre yaklaşık 1,6 milyon kişi artarken, işsizlik oranı %9,9’a düşerek tek haneye gerilemiştir” ifadelerini kullandı.Nebati ayrıca, dar ve sabit gelirlilere yönelik politikalarla “işgücü ödemelerinin Gayrisafi Katma Değer içerisindeki payı bir önceki yılın aynı dönemine göre 6,8 puan artarak %38’e yükseldiğine” vurgu yaptı.<a data-type="embed" fr-original-style="" href="https://twitter.com/NureddinNebati/status/1663825492082843649" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank"><img src="https://embed.apos.to/assets/2023/4/2023-05-31T12:30:04.799Z.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></a><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">İş dünyası: Büyümedeki istikrar güven verici</h2>İş dünyası temsilcileri, ilk çeyrek büyüme verilerine ilişkin yaptığı <a fr-original-style="" href="https://www.ekonomim.com/ekonomi/is-dunyasindan-buyume-degerlendirmesi-buyumedeki-istikrar-guven-verici-haberi-696361" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">değerlendirmelerde</a>, büyümedeki istikrarın Türkiye ve iş dünyası adına güven verici olduğuna dikkat çekti.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Şekib Avdagiç, Türkiye ekonomisinin dünyada pozitif ayrıştığını belirtirken, “büyümeye ihracatın pozitif katkı vermesi için gerekli tedbirlerin alınması önem taşımaktadır” uyarısında bulundu.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ankara Sanayi Odası (ASO) Başkanı Seyit Ardıç, yılın ilk çeyreğinde enflasyonun etkisiyle tüketime dayalı bir büyüme performansının ön plana çıktığını, tarım ve sanayi sektörü dışında tüm ana sektörlerin büyümeye olumlu yönde katkı sağladığını söyledi. Tedarik zincirinde bozulmalar ve lojistik maliyetlerindeki artışların sanayi üretimini olumsuz etkilediğinin altını çizerek, “Küresel piyasalarda resesyon beklentilerinin arttığı, içeride ise deprem ve seçimin yarattığı risk ve belirsizliğe rağmen pozitif bir büyüme performansı ortaya koymamız oldukça önemli”&nbsp;değerlendirmesinde bulundu. Net dış talep katkısının büyümeyi aşağıya çekerken iç talepteki artışın büyümeyi desteklediğini vurgulayan Ardıç, ihracat ve ithalattaki değişimin de büyüme verilerine yansıdığına dikkati çekti.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ankara Ticaret Odası (ATO) Yönetim Kurulu Başkanı Gürsel Baran, Türkiye’nin “genç dinamik nüfusu ile sürdürülebilir büyüme trendini devam ettirecek politikalar üretmek” durumunda olduğunu belirtti.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Başkanı Nail Olpak, 2010'dan beri kesintisiz büyüme performansı gösteren ekonomide, büyümedeki istikrarın Türkiye ve iş dünyası adına güven verici olduğunu ifade etti. Olpak, “Önümüzdeki süreçte hem tüketici hem de üretici için hayati önem taşıyan, enflasyonla mücadele, cari açık, dış ticaret açığı, bütçe dengesi, istihdam gibi ülke ekonomimiz açısından önem teşkil eden önemli başlıklarda hızlı adımlar atılmasını bekliyoruz” şeklinde konuştu.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İstanbul Ticaret Borsası Başkanı (İSTİB) Ali Kopuz, ilk çeyrek büyüme rakamlarının beklentilerin üzerinde gerçekleştiğini belirterek, “Yeni açıklanan ekonomik güven endeksinin 20 ayın zirvesinde çıkmasının da önümüzdeki dönem için umut verici olduğunu eklemek istiyorum. Öte yandan, tarım sektöründeki %3,8 küçülmenin endişe verici olduğu ortadadır. Bu rakam bize özellikle deprem bölgesinde tarımın aldığı darbenin doğuracağı sorunlara hızla müdahale etmemizin ne kadar önemli olduğunu gösteriyor” dedi.</li></ul><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Enflasyon tahmini</h2><a fr-original-style="" href="https://www.bloomberght.com/bloomberg-ht-nin-enflasyon-anketi-aciklandi-2332228-amp" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Bloomberg HT'nin</a> anketine katılan 15 kurumun medyan beklentisi Mayıs ayında enflasyonun bir önceki aya göre %0,2 düşüşle yıllık bazda %39,3 seviyesine gerilemesi yönünde oldu.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">12 kurumun katılımıyla gerçekleşen ankette ise yıl sonu enflasyon beklentisi %45'e geriledi. Önceki anket döneminde bu beklenti %46,8 olmuştu.</li></ul>Bir adım geriden: TÜİK verilerine göre, Nisan ayında tüketici fiyat endeksi bir önceki aya kıyasla %2,39 artmış, yıllık enflasyon ise %43,68 olarak kaydedilmişti. Böylece aylık enflasyonda artış serisi 52. ayda da devam etmişti.Bir adım sonrası: Mayıs ayına ilişkin enflasyon verisi 5 Haziran'da açıklanacak.

Değer ile ilgili hikayeler