Sudan'da,&nbsp;Sudan ordusu ile paramiliter Hızlı Destek Kuvvetleri (RSF) arasında Nisan 2023’ten beri devam eden iç savaşta on binlerce insan hayatını kaybetti; ülkeden ayrılanların sayısı 3 milyonu geçti. 11 milyondan fazla kişi ülke içinde yerinden edilirken 25 milyondan fazla kişi ise insani yardıma muhtaç durumda. İç savaşın "dünyanın en büyük açlık krizini" tetikleyebileceği yönünde uyarıda bulunan Birleşmiş Milletler, şimdi ise çatışmayı durdurmak için harekete geçmeye hazırlanıyor.Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (BMMYK) Dış İlişkiler Direktörü Dominique Hyde, Sudan'daki iç savaşın son yıllarda sivillerin korunması konusunda dünyadaki en korkunç krize neden olduğunu ve en büyük bedeli sivillerin ödediğini söyledi.&nbsp;Birleşik Krallık’ın BM Büyükelçisi Barbara Woodward ise bu ayın başında Güvenlik Konseyi'nin Kasım başkanlığını devralırken gazetecilere yaptığı açıklamada, “Savaşın 19. ayında, her iki taraf da kadınlara ve kız çocuklarına yaygın tecavüz de dahil olmak üzere korkunç insan hakları ihlalleri yapıyor” dedi.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Sudan nüfusunun yarısından fazlasının gıda sorunu yaşadığını belirten Woodward, “Buna rağmen Sudan ordusu ve RSF, ülkelerinin karşı karşıya olduğu kıtlık ve acıyla değil, birbirleriyle savaşmaya odaklanmış durumdalar” diye konuştu.</li></ul>Bir adım geriden:&nbsp;Ülkenin başındaki Ömer el Beşir'in 2019'daki darbe sonucunda 30 yıllık iktidarını kaybetmesi, Sudan ordusu ile paramiliter grup Hızlı Destek Kuvvetleri (RSF) arasında bir güç çekişmesine yol açmıştı. Ordu ile RSF, yaklaşık 2 yıldır Hartum ve civarındaki bölgenin kontrolü için savaşıyor.Diplomatlar, savaşın durdurulması için Birleşik Krallık’ın BM'ye sunduğu karar taslağını en kısa sürede oylamaya sunmak istediğini söyledi. Kararın kabul edilebilmesi için ise en az 9 lehte oya ve ABD, Fransa, İngiltere, Rusya ya da Çin tarafından veto edilmemesine ihtiyaç var.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Sınır ötesi yardım gerekli</h2>BM, Sudan nüfusunun yarısını oluşturan yaklaşık 25 milyon insanın yardıma ihtiyacı olduğunu, kıtlığın göç kamplarını etkisi altına aldığını ve 11 milyon insanın evlerini terk ettiğini açıkladı. Bu insanların yaklaşık 3 milyonu başka ülkelere gitmiş durumda.Birleşik Krallık’ın iç savaşın sonlanması için sunduğu taslak metni “Hızlı Destek Güçlerinin Sudan genelinde saldırılarının derhal durdurulması” ve “savaşan tarafların düşmanlıklara derhal son vermesini talep etmektedir” maddelerinden oluşuyor.Taslak, Çad ile olan Adre sınır kapısının yardım sevkiyatı için açık kalması çağrısında bulunuyor. Ayrıca “insani ihtiyaçlar devam ettiği sürece ve herhangi bir engelleme olmaksızın, tüm sınır kapılarından insani erişimin sürdürülmesi ihtiyacını vurguluyor” deniliyor.Sudanlı yetkililerin BM ve yardım gruplarının Darfur'a ulaşmak üzere Adre sınır kapısını kullanabilmeleri için verilen üç aylık iznin süresi Kasım ayı ortasında doluyor.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bir adım geriden:&nbsp;Güvenlik Konseyi, Mart’ta Ramazan ayı dolayısıyla çatışmaların derhal durdurulması çağrısında bulunmuş, Haziran ayında ise Sudan'ın Kuzey Darfur bölgesinde 1.8 milyon nüfuslu bir kentin RSF tarafından kuşatılmasının durdurulmasını talep etmişti. Rusya'nın çekimser kaldığı ve 14 lehte oyla kabul edilen her iki kararda da insani erişim çağrısında bulunuldu.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Editörün önerisi | <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/663ce25fe67c000007a1cce5" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Sudan’da iç savaşın birinci yılı: Tarihin en büyük açlık krizi kapıda</a> (10.05.24)</li></ul>

Aposto Gündem

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, Sudan'daki iç savaşı durdurmak için Birleşik Krallık tarafından sunulan taslak metni görüşecek. Birleşik Krallık’ın BM Büyükelçisi Barbara Woodward, “Savaşın 19. ayında, her iki taraftan kadınlara ve kız çocuklarına tecavüz de dahil olmak üzere korkunç insan hakları ihlalleri yapılıyor” dedi.

Sudan'da insani kriz: ‘Korkunç insan hakları ihlalleri 19 aydır sürüyor’

İki haftadır çatışmaların ateşkeslerle devam ettiği Sudan'da, gelen son bilgilere göre ölü sayısı 460'a yükseldi. Şu anda 72 saatlik ateşkes devam ederken ülkede farklı bölgelerden aralıklarla silah sesleri geldiği aktarılıyor.&nbsp;Bir adım geriden:&nbsp;Sudan Silahlı Kuvvetleri (ordu) ile Hızlı Destek Kuvvetleri (RSF) isimli paramiliter grup arasında, generallerinin ülkenin kontrolünü ele geçirmek istemesi nedeniyle 15 Nisan'da çatışmalar başlamıştı.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ordu ile RSF arasında "RSF'nin tamamen orduya katılmasını" öngören askerî güvenlik reformu konusunda son birkaç aydır anlaşmazlık yaşanıyordu. Anlaşmazlık üzerine ülke kontrolü konusunda da yaşanan güç savaşı, çatışmaları getirdi.&nbsp;</li></ul>Arka plan: 2018 yılında dönemin Cumhurbaşkanı Ömer El-Beşir'e karşı ayaklanan halka, ordu ve RSF destek vermişti. Nisan 2019'da yaklaşık 30 yıldır iktidarda olan Ömer El-Beşir yönetimi, ordu ve RSF'nin birlikte gerçekleştirdiği askerî darbe sonucunda devrilmişti. Geçen iki yılın ardından geçtiğimiz aylarda demokratik geçiş sürecine geri dönülmesi için müzakereler başlamıştı; ancak iki yönetimin de başındaki isimler yaptıkları anlaşmada uzlaşamadı.Son durum: Ülkede ABD'nin arabuluculuğundan dün itibarıyla 72 saatlik bir ateşkes başlatıldığı söylense de RSF, ordunun ateşkes şartlarına uymadığını; ancak kendilerinin ateşkese bağlı olduğunu bildirdi.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bölgede çatışmaların ordu genel komutanlığı ve Cumhurbaşkanlığı Sarayı gibi kritik noktalarda yoğun olduğu aktarıldı. Özellikle de başkent Hartum'un batısında Umdurman bölgesindeki çatışmaların sürdüğü ifade edildi.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bölge halkı, mağazalar ve dükkanlarda yağma, hırsızlık ve bazı bölgelerde gasp vakalarının <a fr-original-style="" href="https://www.trthaber.com/haber/dunya/sudanda-ateskese-ragmen-ara-sira-catisma-sesleri-duyuluyor-762709.html" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yaşandığını aktardı.</a>&nbsp;</li></ul>El-Beşir hastanede:&nbsp;Sudan ordusu, ülkede çatışmalar başlamadan önce eski devlet başkanı Ömer El Beşir'in cezaevinden askeri hastaneye transfer edildiğini açıkladı. Ordudan yapılan açıklamada, Beşir'in yanı sıra eski rejimin 30 üyesinin de cezaevinden transfer edildiği belirtildi. Bunlar arasında yer alan Ahmed Harun da bir açıklama yaparak kendisinin ve diğer eski yetkililerin artık hapiste olmadığını söyledi.Firar iddiası: Bu hafta başında Ahmed Harun'un, Ömer El Beşir ile birlikte hapis cezasını çektiği Kober'de bir hapishane firarının yaşandığına dair haberler ortaya çıktı. Harun, Salı günü Sudan'ın Tayba TV kanalında yayınlanan açıklamasında kendisinin ve Beşir'in emrinde görev yapan diğer kişilerin hapishaneden ayrıldığını doğruladı, ancak yargı işler hâle geldiğinde yargı önüne çıkmaya hazır olduğunu söyledi.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Sosyal medyada dolaşan bir sesli mesajda Harun, grubun kaçışına gardiyanların ve ordunun yardım ettiğini iddia etti. Beşir'e yakınlığıyla bilinen günlük gazete al-Sudani'ye konuşan Harun,&nbsp;"Güvenlik, su, yiyecek ve tedavi eksikliğinin yanı sıra Kober'de çok sayıda mahkumun ölmesi nedeniyle kendimizi koruma kararı aldık" <a fr-original-style="" href="https://www-bbc-com.cdn.ampproject.org/c/s/www.bbc.com/turkce/articles/cyey97785rwo.amp" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">dedi.</a></li></ul>Tahliyeler gerçekleşiyor:&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.inspiredminds.de/tr/sudanda-%C3%BC%C3%A7-g%C3%BCnl%C3%BCk-ate%C5%9Fkes-y%C3%BCr%C3%BCrl%C3%BC%C4%9Fe-girdi/a-65423772" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">72 saatlik ateşkesin ilan edilmesiyle</a> birlikte ülkeler de Sudan'dan vatandaşlarını tahliye etmek için çalışmalarına hız verdi. Birleşik Krallık, Almanya, Suudi Arabistan gibi ülkeler tahliyelere ilişkin <a fr-original-style="" href="https://www-hurriyet-com-tr.cdn.ampproject.org/c/s/www.hurriyet.com.tr/amp/dunya/sudanda-muzakere-isareti-yok-42257292" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">açıklamalarını yayımlarken</a> Türkiye de 189 Türk vatandaşının Sudan'dan tahliye edildiğini bildirdi.Hastalık uyarısı:&nbsp;Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), Hartum'daki Ulusal Halk Sağlığı Laboratuvarı'nı taraflardan birinin ele geçirdiğini; ancak ele geçirenin ordu mu yoksa RSF mi olduğunu henüz belirleyemediklerini açıkladı.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Laboratuvar çalışanlarının tesisten kovulduğunu açıklayan DSÖ, laboratuvarda kızamık ve kolera patojenleri ile diğer tehlikeli maddelerin bulunduğunu ifade ederek Hartum'da "yüksek Biyolojik Tehlike riski" olduğunu duyurdu. DSÖ elektrik kesintilerinin laboratuvardaki materyalleri uygun şekilde muhafaza etmeyi imkansız hâle getirdiğini <a fr-original-style="" href="https://www.bbc.com/news/world-65390285.amp" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bildirdi.</a></li></ul>Öngörüler: Birleşmiş Milletler'in Sudan elçisi Volker Perthes New York'ta düzenlenen Güvenlik Konseyi toplantısında, çatışmadaki her iki tarafın da zaferi garantileyebileceklerine inandıklarını bu nedenle de çatışmayı sona erdirecek ciddi bir müzakere için henüz bir işaret olmadığını belirtti.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://tr.euronews.com/2023/04/21/sudanda-kimler-savasiyor-ve-catismalar-dunyanin-geri-kalani-icin-neden-onemli" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Euronews'ta yer alan konuya ilişkin haberde</a> ise çatışmaların galibinin muhtemelen Sudan'ın bir sonraki cumhurbaşkanı olacağı, kaybedenin ise sürgün, tutuklanma ya da ölümle karşı karşıya kalacağı ifade edildi. Aynı haberde "Arap ve Afrika ülkesi olan Sudan'ın uzun soluklu bir iç savaş ya da birbirine rakip derebeyliklere bölünmesi de mümkün" ifadelerine de yer verildi.</li></ul>

Aposto Günsonu

Çatışmaların devam ettiği Sudan'da eski devlet başkanı Ömer El Beşir'in cezaevinden askerî hastaneye gönderildiği açıklandı. Yabancıların ülkeden tahliye edildiği, bazı savaş suçlularının da hapishanelerden ayrıldığı aktarıldı.

Hızlı Destek Kuvvetleri ile ilgili hikayeler