Cadılar Bayramı'ndan esinlenerek bahsetmek istediğimiz kostüm tasarımı, kökleri M.Ö 5. yüzyıla – ve hatta muhtemelen daha da öncelerine – dayanan, sahne ve gösteri sanatlarının en önemli yapı taşlarından biridir. Tragedyaya asıl şeklini veren Antik Yunan oyun yazarı Eshilos, oyuncularının kullandıkları maskelerden ayakkabılara kadar her detayıyla kendi ilgilenerek bu alana da yenilikler katmıştır. Eshilos, her oyuna özel olarak yarattığı kostümleri ile yazar kimliğinin yanı sıra, tasarımcı kimliğiyle de adını önemli bir sanatçı olarak tarihe adeta kazımıştır.Antik Yunan'dan yakın geçmişe doğru büyük bir tarihi sıçrayış yaparak, 1. Dünya Savaşı'nın olduğu yıllara ve bu dönemdeki en önemli sanat akımlarından Dada'ya uzanıyoruz. Dada özgürlükçü ve kuralsız bir sanat akımıdır. 1916 yılında Hugo Ball tarafından dönemin brutalizmini eleştirmek için Avrupa'da ortaya çıkmıştır. Dönemin karamsarlığını absürd denebilecek kostümleri ve oyunlarıyla insanları şaşkına çevirerek yıkmayı hedefleyen bu akım, o zamana kadar var olmuş sanat akımlarına da karşıt bir kültür oluşturmuştur. Edebiyattan güzel sanatlara her alanda etkili olmuş bu akım savaşın anlamsızlığının mükemmel bir yansımasıdır bana kalırsa.<img src="https://images.aposto.com/2022/9/4/1666860881092.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.80" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Cut with the Kitchen Knife through the Last Epoch of Weimar Beer-Belly Culture in Germany, Hannah Höch, 1919, Nationalgalerie, Staatliche Museen zu BerlinZürih'teki Cabaret Voltaire isimli kabarede doğan Dada akımı, doğduğu yer itibarıyla akıllara oyunlardaki inanılmaz kostümleriyle kazınmıştır. Dada akımı bir yandan da olağan dışı gösterileri ve kostümleriyle savaş döneminin en çarpıcı eğlence sektörünü de oluşturuyordu. Küçük bir tarih özetinden sonra birbirinden garip Dada kostümlerini, Cadılar Bayramı kutlayacaklara ilham olması için kutlamayacaklara da şok olması için paylaşıyorum.<img src="https://images.aposto.com/2022/9/4/1666859386115.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.74" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Hugo Ball ve Dada'nın adeta sembolü haline gelmiş piskopos kıyafetini andıran karton kostümü<img src="https://images.aposto.com/2022/9/4/1666859658363.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.21" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Emmy Hennings ve Tristan Tzara<img src="https://images.aposto.com/2022/9/4/1666860293339.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.57" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Fotoğraf: Man Ray<img src="https://images.aposto.com/2022/9/4/1666860351048.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.12" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">George Grosz ve Dada Dansçısı

Dada akımından ilham veren Cadılar Bayramı kostümleri

Dada ve Muhteşem Kostümleri

Alman şair ve yazar Hugo Ball, Zürih’te Cabaret Voltaire adında bir gece kulübü açtı. Sanatçıların uğrak yeri olan bu mekanda insanlar eğleniyor ve sanat sohbetleri ediyorlardı. Dünya gündemi de en önemli konu başlıklarından biriydi elbette.<img src="https://images.aposto.com/2022/7/6/1659793004312.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.78" width="550" alt="Cabaret Voltaire" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">O dönem kafeye takılanlar arasında Dadaizm’in kurucuları olacak Tristan Tzara ve Hans Arp da vardı. Bu isimler dönemin öncü sanat anlayışlarını suçlamaya başladılar. Belki de savaşta kimi suçlayacaklarını bilemediklerindendir. Onlara göre ekspresyonizm savaş çarkının bir parçası olmaktan öteye gidememekteydi.Cabaret voltaire’in bugünkü haline de bakalım.<img src="https://images.aposto.com/2022/7/6/1659793038241.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.50" width="550" alt="Cabaret Voltaire Güncel" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Cabaret Voltaire’de Fütürizm ve Sembolizm’e karşı yazılar asılmaya başlandı. Dünya, bir savaşın pençesinde boğuluyor; Voltaire’de ise insanlar anlamsız hecelerden oluşan şiirler okuyor, birkaç şiiri aynı anda üst üste okumak gibi absürd şeyler yapıyordu. Çünkü içinde bulundukları durumun hiçbir mantıklı açıklaması yoktu. DADAİZM doğuyordu.“Dada adının keşfinin Homeros’un doğumu kadar karanlık ve tartışmalı olduğu ve de araştırmacıların bu konuda en gerçekdışı varsayımları ortaya attıkları bilinmektedir. İsviçre’nin dinginliğine, kurulu düzene, topluma, savaşa ve yavaş yavaş, en modernlerini de kapsayacak şekilde, bütün sanat formlarına kafa tutuldu. Yazınsal alanda, grup Cabaret Voltaire’in devamı olan ve doğallıkla Dada adını alan bir dergi aracılığıyla dile getirdi.”- Michel SanouilletTristan Tzara ise: “Dada, toplumdan bağımsız olma, topluma karşı güvensizlik duyma gereksiniminden doğdu. Bize ait olanlar. Hiçbir kural tanımayız. Biçimsel fikir laboratuvarları olan Kübist ve Fütürist akademilerden usandık artık. Para kazanmak ve kibar burjuvaları okşamak için mi sanat yapılır?” diye sormuştur. Bu cümleler için bile araştırılmayı ve benimsenilmeyi hak eden bir akımdır bana kalırsa.Genel kanı, akımlar savaşa karşı çıkmak şöyle dursun; yangına körükle gitmişlerdir. Dadaistlere göre Ekspresyonizm aşırı milliyetçi, Fütüristler ise savaş propagandası yapmaktaydılar. Sanat burada ne işe yarıyordu öyleyse? Dadaizm Anti Sanat akımı olarak da adlandırılabilir.

Yıldızlı Bir Hikâye

Dünyada Büyük Savaş patlak vermiş, İsviçre tarafsızlığını korumuş ve savaştan kaçabilen tüm sanatçılar İsviçre’ye doğru yola çıkmışlardır. Zürih, sanat merkezine dönüşmek üzereydi.

Hugo Ball ile ilgili hikayeler