Irak'ta Sadr Hareketi'nin lideri Şii lider Mukteda es-Sadr'ın "siyasetten tamamen çekildiğini" duyurmasının ardından Sadr destekçileri protestolar düzenleyerek Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nı bastı. Bir süredir başkent Bağdat'ta bulunan Meclis binasının önünde oturma eylemi düzenleyen Sadr destekçilerinin, hükümet binaları ve yabancı misyon temsilciliklerinin bulunduğu Yeşil Bölge'ye girerek hükümet binalarına girmeye çalıştıkları aktarıldı. Protestoların büyümesi üzerine Bağdat'ta sokağa çıkma yasağı ilan edildi.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Irak'ı siyasi krize sürükleyen süreç</h2>Irak'ta 10 Ekim 2021'de düzenlenen genel seçimlerde 73 milletvekili çıkaran Mukteda es-Sadr'ın partisi parlamentodaki en büyük grup konumundaydı. Parlamentodaki en büyük siyasi parti olarak hükümeti kurma çalışmalarına başlayan Mukteda es-Sadr, Sünni kesimi temsilen mevcut Parlamento Başkanı Muhammed Halbusi ve Kürt nüfusu temsilen Mesut Barzani'nin partisi Kürdistan Demokrat Partisi ile ittifak kurarak "ulusal çoğunluk hükümeti" kurmayı amaçlıyordu ancak hükümet kurma çabaları başarısız oldu. Hükümetin kurulamaması nedeniyle Sadr’ın milletvekillerini parlamentodan çekmesinin ardından yeni hükümeti kurma görevi İran destekli ve Sadr ile rekabet içindeki Şii Koordinasyon Çerçevesi'ne geçti. Koordinasyon Çerçevesi'nin başbakan adayı olarak eski Çalışma ve Sosyal İşler Bakanı Muhammed Şiya Sudani'yi seçmesi Mukteda es-Sadr'ın duruma tepki göstermesine ve Sadr destekçilerinin protesto gösterilerine başlamasına yol açtı.Mukteda es-Sadr'ın, Irak'ın siyasi sisteminde reform yapılmasına yönelik çabaları da siyasi istikrarsızlığı tetikleyen bir unsur olarak görülüyor. Irak'ta 2003'ten beri kurulan tüm hükümetlerin, parlamentoda temsiliyet kazanan bütün siyasi grupların hükümet içerisinde yer aldığı ve muhalefetin olmadığı "ulusal birlik hükümetleri" olduğu <a fr-original-style="" href="https://www.aa.com.tr/tr/analiz/irakta-sadrin-kontrollu-kaos-hesaplari/2654004" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">belirtiliyor</a>. Sadr ise bu sistemin sağlıklı bir şekilde işlemediğini söyleyerek bir ulusal çoğunluk hükümeti kurulması çağrısında bulunuyordu. Ulusal birlik hükümetlerinin etkin şekilde işlemediği görüşlerinin temelindeyse Irak toplumundaki etnik ve mezhepsel ayrışmaların büyük önem taşıması yer alıyor.Öte yandan, Irak'ın eski başbakanı ve Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki ile Mukteda es-Sadr arasındaki geçmişten gelen düşmanlığın da siyasi istikrarsızlığın devamına katkı sağladığı belirtiliyor. Yeni hükümetin kurulma sancıları devam ederken Maliki'nin Sadr'a yönelik eleştiriler içeren ses kayıtlarının kamuoyuna sızması, Sadr destekçilerini kızdırarak protestoların alevlenmesine yol açtı.Dün de Mukteda es-Sadr'ın "Siyasi işleri bıraktığımı ve siyasetten tamamen çekildiğimi ilan ediyorum. Babamın mezarı, tarihi eser kurumuyla Sadr ailesinin müzesi hariç tüm kurumları kapatma kararı aldım."&nbsp;diyerek siyasetten çekildiğini duyurmasının ardından Sadr destekçileri Bağdat'taki Yeşil Bölge'yi basarak Cumhurbaşkanlığı Sarayı'na girdiler. Güvenlik güçlerinin protestocuları Cumhurbaşkanlığı Sarayı'ndan çıkardığı ve askerlerin protestoculara ateş açması sonucu 8&nbsp;kişinin hayatını kaybettiği, 100'den fazla kişinin de yaralandığı belirtildi.Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı, Irak'taki protestolara ilişkin yaptığı yazılı açıklamada "Bağdat’ta bir süredir yaşanan gelişmeler, ülkenin istikrarı, birliği ve güvenliği bakımından tehlike arzeden bir hâl almıştır. Mevcut siyasi ihtilafların suhuletle ve kapsayıcı diyalogla çözüme kavuşturularak, Irak halkının huzur ve esenliğinin sağlanmasını temenni ediyoruz."&nbsp;dedi ve Türkiye vatandaşlarının zorunlu haller dışında Bağdat'a seyahat etmemesi uyarısında bulundu.Öte yandan, Mukteda es-Sadr'ın ülkede silahlı çatışmalar durana kadar açlık grevine başlama kararı aldığı duyuruldu.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Önümüzdeki süreçte ne bekleniyor?</h2>Irak'taki siyasi istikrarsızlığın temel nedeninin ülkedeki Şii gruplar arasındaki siyasi rekabet olduğunu söylemek mümkün. Mukteda es-Sadr'ın siyasetten tamamen çekildiğini ve harekete dair tüm büro ve kurumların kapatılacağını açıklaması ise siyasi rekabetin sokağa dökülerek daha fazla protesto ve şiddet eylemine yol açacağı düşünülüyor. Sadr destekçilerinin, Şii Koordinasyon Çerçevesinin başbakan adayı Sudani'yi kabul etmemeleri ve siyasi sistemde reform çağrıları yeni hükümetin kurulma çabalarını bir süre daha geciktirecek gibi görünüyor.

Aposto Gündem

Irak'ta neler oluyor?

• <a fr-original-style="" href="https://tr.euronews.com/2021/10/12/irak-erken-secimlerinden-yenilgiyle-ayr-lan-iran-yanl-s-partiler-sonuclar-kabul-etmiyor" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Irak'ta</a> %41 gibi çok düşük bir katılım oranıyla gerçekleşen genel seçimi 329 sandalyeli parlamentoda 73 sandalye kazanan, işgal döneminde ABD'ye karşı savaşan ve İran'ın ülkedeki varlığına da karşı olan Şii lider Mukteda es-Sadr'a bağlı Sadr Grubu kazandı. Eski Meclis Başkanı Sünni lider Muhammed Halbusi'nin Takaddum Partisi 38, Eski Başbakan Nuri el-Maliki'nin Kanun Devleti Koalisyonu da 37 sandalyeye sahip oldu. Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) 32, Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) 15, Fetih Koalisyonu 14 koltuk elde etti.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2021/9/4/1634228729229.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="Infinity" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Kaynak: Getty Images<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Sonuçlara itiraz: Sadr "halkın terörsüz, yolsuzluk ve milisler olmadan yaşayacağını" söylerken, İran'a yakın Şii Fetih Koalisyonu sonuçlarda hile olduğunu iddia etti.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://www.washingtonpost.com/opinions/2021/10/12/iraq-elections-democracy-sectarianism/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Yorum:</a> Exeter Üniversitesi'nde güvenlik araştırmaları yapan Iraklı akademisyen Tallha Abdulrazaq, The Washington Post'taki değerlendirmesinde Irak halkının kendilerine söz verilen demokrasiye asla kavuşamadığını, ülkede gücü mezheplere göre dağıtan sistemin daha fazla mezhepsel gerginlik yarattığını belirtiyor. Yazar, ülkenin ABD ile İran'ın karşılıklı savaştığı bir alana döndüğünü ve 2019'da mezhepçiliğe, yolsuzluğa ve dış ülkelerin varlığına karşı gerçekleşen halk ayaklanmasının en az 600 kişinin öldürülmesiyle sonuçlanmasının da demokrasiye inancı azalttığını, seçim boykotuna sebep olduğunu ifade ediyor.&nbsp;</li></ul>

Muhammed Halbusi ile ilgili hikayeler