İnsan DNA'sının her yerde olması; polislerin şüphelilerin kimliklerini tespit etmek için sigara izmaritlerinden ve kahve fincanlarından elde edilen genetik dizileri kullanmasını veya arkeologların eski insanların kimliklerini tespit etmek için mağara topraklarından DNA tespiti yapmasını mümkün kılıyor. Ancak, <a fr-original-style="" href="https://www.science.org/content/article/privacy-concerns-sparked-human-dna-accidentally-collected-studies-other-species" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">iki yeni araştırmaya</a> göre, hayvanlar, bitkiler ve mikroplar hakkında genetik bilgi elde etmeyi amaçlayan bilim insanları için insan DNA'sının her yerde bulunması ve kısmi dizilimlerin bile çoğu insanın gizli tutmak isteyeceği bilgileri açığa çıkarma kabiliyeti, giderek daha büyük bir sorun hâline geliyor.Geniş açı: Su, toprak ve hatta havadan elde edilen genetik diziler bitki ve hayvan çeşitliliğini ortaya çıkarabilir, patojenleri tanımlayabilir ve geçmiş ortamların izini sürebilir; bu da bu çevresel DNA (eDNA) çalışmalarında bir patlamaya yol açmıştır. Gelgelelim,&nbsp;Nature Ecology &amp; Evolution'da yayımlanan rapora göre, bu örnekler önemli miktarda insan geni de içerebiliyor. DNA izlerinin bazı durumlarda sahiplerinin cinsiyetini ve muhtemel soyunu belirlemek için yeterli miktarda olduğu gerçeğiyse araştırmaların etik anlamında alarma geçmesine neden oluyor.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Benzer şekilde, bilim insanları onlarca yıldır dışkıdaki genetik bilgiyi analiz ederek insanların bağırsaklarındaki mikropları ortaya çıkarıyor. Şimdiye kadar, bir dışkı örneğindeki mikrobiyal DNA miktarının DNA'yı sağlayan kişi hakkında önemli genetik bilgi içermediği varsayılıyordu. Ancak Nature Microbiology'de yayımlanan analize göre, bu şekilde donörün cinsiyetini, muhtemel soyunu, belirli hastalık risklerini ve hatta diğer veri tabanlarına bağlandığında tam kimliğini potansiyel olarak tanımlamak mümkün.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Araştırmaya eşlik eden San Diego Kaliforniya Üniversitesi'nden mikrobiyom öncüsü Rob Knight, söz konusu durumu büyük bir etik sorun olarak gördüğünü belirterek "Araştırma deneklerine mikrobiyom araştırmalarına katılmanın gizlilik riskleri hakkında nasıl iletişim kuracağımızı tamamen yeniden düşünmemiz gerekecek." ifadelerini kullanıyor.</li></ul>Perde arkası: Deniz kaplumbağalarında tümörlere neden olan herpes virüsü enfeksiyonlarını araştırmak için eDNA kullanan bir grup araştırmacı, alınan kum örneklerinde X ve Y kromozomlarının kolayca tespit edilebileceği kadar bozulmamış insan DNA'sı tespit ettikten sonra insan avı&nbsp;konusunda endişelenmeye başladılar. Örneklerindeki bol miktarda insan DNA'sı karşısında tedirgin olan araştırmacılar, etik kuruldan insan DNA'sını başka ortamlarda da aramak için izin aldılar.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İrlanda'daki Avoca Nehri'nden; Florida, St. Augustine kıyısı yakınlarındaki deniz suyundan; bir ayak izinden alınan kumdan ve insanların çalıştığı bir odadaki havadan alınan örneklerde insan DNA'sı bulan araştırmacılar, bunların çoğundaki genetik izlerin, onları bırakan kişinin cinsiyetini ve muhtemel soyunu tanımlamak için yeterli olduğunu tespit ettiler.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Osaka Üniversitesi'nden araştırmacılar ise, mikrobiyom verilerindeki başıboş insan dizilerinin bir gizlilik sorunu oluşturup oluşturmadığını görmek için en baştan yola çıktılar. Bir kişinin genlerinin bağırsak florasıyla nasıl ilişkili olabileceğini ve onu nasıl etkileyebileceğini incelemek için 343 kişinin genom ve dışkı mikrobiyomlarını dizileyen ekip, örneklerin %97'sinde mikrobiyom verilerin, donörün cinsiyetini doğru bir şekilde tahmin etmeye yetecek kadar genetik bilgisi içerdiğini tespit etti.</li></ul>Neden önemli:&nbsp;İnsan genetik avı meselesinin geniş kapsamlı sonuçları olabilir. Knight, grubunun daha fazla insan DNA'sını ortadan kaldırmak için kamuya açık veri tabanlarına gönderdiği tüm genetik dizileri kaldırması gerekebileceğini söylüyor. Ayrıca, bu, eDNA araştırmacıları arasında veri paylaşımını da zorlaştıracak ve insanları incelemek için izin almaya alışkın olmayan ekologların ve çevre bilimcilerin başka bir dizi etik onayına ihtiyaç duyabileceği anlamına geliyor.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bununla birlikte, genetik verilerin istenmeyen sonuçları konusunda uzun süredir endişe duyan Yerli halklar gibi gruplardan gelen eDNA veya mikrobiyom verileri özellikle hassas olabilir. San Diego Kaliforniya Üniversitesi'nden Kānaka Maoli (Hawaii Yerlisi) olan ve uzun süredir genetik araştırmalarda Yerli haklarını savunan genomik bilimci Keolu Fox, bu tür verileri çevreleyen etik ve yasal kuralların yeniden ayarlanması gerektiğinin altını çiziyor.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Knight, analizin mikrobiyom araştırmacılarının insan DNA'sını filtrelemek ve örnekleri anonimleştirmek için kullandıkları mevcut yöntemlerin yeterince iyi çalışmadığını gösterdiğini söylüyor. Knight ayrıca, araştırmacıların mikrobiyomdan elde edilen dizilerin ne kadar geniş çapta paylaşılabileceğini yeniden değerlendirmeleri gerektiğini de sözlerine ekliyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Buna ek olarak, her iki yazar grubu da eDNA ve mikrobiyom örneklerinden kişisel veri elde etme gücünün artmaya devam edeceği konusunda uyarıyor. Maryland Üniversitesi Francis King Carey Hukuk Fakültesi'nde hukuk ve biyoetik uzmanı olan Natalie Ram, bunun polis veya diğer devlet kurumları tarafından kötüye kullanım, ticari şirketler tarafından toplama ve hatta kitlesel genetik gözetimle ilgili endişeleri artırdığını belirtiyor.</li></ul>

San Diego Kaliforniya Üniversitesi ile ilgili hikayeler